< Return to Video

CA Cebir I: 2. Dereceden Denklem

  • 0:01 - 0:02
    53. problemdeyiz.
  • 0:02 - 0:05
    Tony'nin bu denklemi, kareye tamamlayarak çözdüğünü söylüyor.
  • 0:05 - 0:08
    a x kare artı b x artı c eşittir 0, a'nın 0'dan büyük olduğu durumlarda.
  • 0:08 - 0:09
    .
  • 0:09 - 0:12
    Bu, klasik bir ikinci dereceden denklemdir.
  • 0:12 - 0:14
    Hadi, ne yaptıklarına bakalım.
  • 0:14 - 0:18
    Önce iki taraftan da c'yi çıkartmış. Böylelikle a x kare artı b x eşittir eksi c denklemini elde etmiş.
  • 0:18 - 0:21
    .
  • 0:21 - 0:23
    Tamam, gayet makul.
  • 0:23 - 0:23
    Şimdi bakalım,
  • 0:23 - 0:26
    Her iki tarafı da a ya bölmüş.
  • 0:26 - 0:28
    Evet, bu da mantıklı.
  • 0:28 - 0:29
    Eksi c bölü a elde etmiş.
  • 0:29 - 0:31
    Peki çözümün 3. adımı ne olmalı?
  • 0:31 - 0:32
    Pekiala, İfadeyi kareye tamamlıyor.
  • 0:32 - 0:37
    Aslında, bunun tam kare olmasını istiyor.
  • 0:37 - 0:40
    Şimdi bunu nasıl yapacağımıza bakalım.
  • 0:40 - 0:47
    Elimizde x kare artı b bölü ax--- ve ben burda küçük bir boşluk bırakıyorum-- eşittir eksi c bölü a.
  • 0:47 - 0:52
    .
  • 0:52 - 0:54
    Yani bunun tam kare olması için, buraya bir şeyler eklememiz gerekiyor, bir sayı eklemeliyiz.
  • 0:54 - 0:57
    .
  • 0:57 - 1:00
    Bunu önceki birkaç videoda öğrenmiştik aslında kanıtlamıştık da.
  • 1:00 - 1:01
    .
  • 1:01 - 1:04
    Hatta bazı videolarda sadece karaye tamamlayarak soruları çözmüştük.
  • 1:04 - 1:05
    .
  • 1:05 - 1:08
    Buraya temelde buradaki sayı ne olursa olsun, bunun yarısının karesini eklemelisiniz.
  • 1:08 - 1:10
    .
  • 1:10 - 1:12
    Eğer bu sizin için birşey ifade etmiyorsa, Khan Academy'nin kareye tamamlama üzerine videolarına izleyin.
  • 1:12 - 1:14
    .
  • 1:14 - 1:16
    Fakat, b bölü a nın yarısı nedir?
  • 1:16 - 1:18
    Pekiala b bölü 2a'dır.
  • 1:20 - 1:27
    1 bölü 2 çarpı b bölü a, b bölü 2a'ya eşittir.
  • 1:27 - 1:28
    Ve bunun karesini eklemek istiyoruz.
  • 1:28 - 1:30
    Hadi denklemin her iki tarafına da bunu ekleyelim.
  • 1:30 - 1:37
    tamam elimizde x kare artı (b bölü a)x vardı.
  • 1:37 - 1:39
    ve bu kareli ifadeyi eklemek istiyoruz.
  • 1:39 - 1:48
    Artı ( b bölü 2a)'nın karesi eşittir eksi c bölü a.
  • 1:48 - 1:50
    Deklemin bir tarafına eklediğiniz bir şeyi diğer tarafa da eklemelisiniz.
  • 1:50 - 1:51
    .
  • 1:51 - 1:52
    Yani bunu iki tarafa da eklemeliyiz.
  • 1:52 - 1:57
    Artı ( b bölü 2a )'nın karesi.
  • 1:57 - 2:00
    Şimdi bakalım, problemi şu ana kadar istedikleri doğrultusunda çözdük mü?
  • 2:00 - 2:01
    .
  • 2:01 - 2:03
    x, b bölü 2, değil mi?
  • 2:03 - 2:06
    İşte bu da tam yaptığımız şey. x kare artı b bölü a artı b bölü 2a'nın karesi ve bunu denklemin her iki tarafına ekliyorlar.
  • 2:06 - 2:08
    .
  • 2:08 - 2:10
    Yani, doğru cevap D şıkkı.
  • 2:10 - 2:11
    Eğer yaptıklarımız kafanızı karıştırdıysa, ya da içinize sinmediyse, bu basamakları ezerlemenizi istemem.
  • 2:11 - 2:12
    .
  • 2:12 - 2:13
    .
  • 2:13 - 2:18
    Khan Akademi'nin 'Kareye tamamlamak' ile ilgili videosunu seyredin.
  • 2:18 - 2:20
    Bir sonraki problem, 56.
  • 2:20 - 2:22
    hayır, 54.
  • 2:22 - 2:25
    Pekiala, bu da başka bir kes-yapıştır olması gereken çözüm.
  • 2:30 - 2:32
    2. dereceden formül yazabilmek için gereken 4 adım
  • 2:32 - 2:33
    aşağıda verilmiştir
  • 2:33 - 2:36
    İkinci dereceden denklemi kareye tamamlayarak çözdüğümüzü
  • 2:36 - 2:38
    daha önceki videoda söylemiştim.
  • 2:38 - 2:39
    ve bunu başka bir videoda da yapıyoruz.
  • 2:39 - 2:41
    Diğer videolardan çok bahsetmek istemiyorum
  • 2:41 - 2:42
    Şimdi ne yapmak istediklerine bakalım.
  • 2:42 - 2:45
    Bu basamakların doğru sıralaması nedir?
  • 2:45 - 2:48
    Bakmamız gereken ilk şey bir
  • 2:48 - 2:49
    ikinci dereceden denklemdir.
  • 2:49 - 2:53
    İşte bu ilk adım.
  • 2:53 - 2:57
    Son problemde de başlangıç noktamız buydu.
  • 2:57 - 3:00
    Şimdi bununyarısının karesini
  • 3:00 - 3:01
    iki tarafa da ekle
  • 3:01 - 3:05
    yani (b/2a)'nın karesini iki tarafa da eklemelisin.
  • 3:05 - 3:06
    İşte onların yaptığı da bu.
  • 3:06 - 3:08
    yani bizim sıramız I.
  • 3:08 - 3:10
    sonra IV.
  • 3:10 - 3:14
    Son problemimizde de bunu yapmıştık
  • 3:14 - 3:16
    IV. numarayı.
  • 3:16 - 3:19
    Biliyorsun ki, bu ifade x artı (b/2a) artı
  • 3:19 - 3:24
    (b/2a)nın karesine eşit olacak.
  • 3:24 - 3:25
    ve bir kez daha söylüyorum, anlamadıysan o
  • 3:25 - 3:27
    videoyu seyret
  • 3:27 - 3:29
    Bu buraya eklemenin asıl nedeni, biliyorsun ki,
  • 3:29 - 3:32
    yani, hangi iki sayının çarpımı (b/2a)nın karesine
  • 3:32 - 3:35
    ve toplamı b/a ya eşit olur?
  • 3:35 - 3:37
    Tabii ki de b/2a
  • 3:37 - 3:39
    iki tane (b/2a), (b/a) eder.
  • 3:39 - 3:41
    onları çarparsan işte bu ifadeyi elde edersin.
  • 3:41 - 3:45
    işte bu yalnızca x artı (b/2a) nın karesi, ve sen bunu
  • 3:45 - 3:46
    burdan buldun.
  • 3:46 - 3:49
    ve eşittir--- ve şimdi bu kesri
  • 3:49 - 3:50
    sadeleştiriyorlar.
  • 3:50 - 3:52
    Ortak paydayı ve kalanını görüyoruz.
  • 3:52 - 3:54
    Bir sonraki adım, II. numara
  • 3:54 - 3:56
    ve geriye III. numara kaldı.
  • 3:56 - 3:59
    İşte ikinci dereceden formülü geliştirdik.
  • 3:59 - 4:00
    1, 4, 2, 3.
  • 4:03 - 4:05
    A şıkkı
  • 4:07 - 4:11
    55. problem
  • 4:11 - 4:14
    Hangi çözüm-- tamam bütün şıkları
  • 4:14 - 4:16
    gösteriyorum.
  • 4:19 - 4:21
    Bunlardan hangi bir denkleme ait?
  • 4:21 - 4:23
    öncelikle, tüm şıklarda görüyosun,
  • 4:23 - 4:24
    bu kare kökler ve diğer şeyler var.
  • 4:24 - 4:25
    Bu çarpanlara ayrılamaz.
  • 4:25 - 4:27
    2. dereceden denklem kullanman lazım.
  • 4:27 - 4:28
    Hadi kullanalım.
  • 4:28 - 4:35
    Denklem şöyle, Ax kare artı
  • 4:35 - 4:37
    Bx artı C eşittir 0.
  • 4:37 - 4:40
    çözüm kümesi şöyle, eksi b
  • 4:40 - 4:41
    küçük harflerle gösteriyorlar
  • 4:41 - 4:47
    artı ya da eksi kare kökün içinde b kare eksi 4ac
  • 4:47 - 4:48
    2ayla hepsini bölüyoruz.
  • 4:48 - 4:51
    Bunu sadece kareye tamamlayarak elde ettik
  • 4:51 - 4:53
    ama başka bir videoda yaptık
  • 4:53 - 4:55
    Şimdi bunu kullanalım.
  • 4:55 - 4:56
    b nedir?
  • 4:56 - 4:58
    b eksi 1, değil mi?
  • 4:58 - 5:02
    eksi eksi 1, artı 1'e eşit o zaman.
  • 5:02 - 5:05
    artı eksi kare kök içinde b kare
  • 5:05 - 5:08
    eksi 1'in karesi artı 1.
  • 5:08 - 5:12
    eksi 4a
  • 5:12 - 5:14
    a 2 ise
  • 5:14 - 5:15
    çarpı 2
  • 5:15 - 5:16
    çarpı c
  • 5:16 - 5:18
    c eksi 4
  • 5:18 - 5:22
    yani çarpı eksi 4
  • 5:22 - 5:24
    hepsini 2a ya bölelim
  • 5:24 - 5:26
    a 2 ise, 2 çarpı 4 e bölüyoruz.
  • 5:26 - 5:32
    yani 1 artı eksi kare kök içinde
  • 5:32 - 5:33
    şimdi 1'imiz var.
  • 5:33 - 5:36
    (-4) çarpı 2 çarpı (-4)
  • 5:36 - 5:40
    tıpkı artı 4 çarpı 2 çarpı 4 gibi.
  • 5:40 - 5:41
    şimdi şu eksiyi dışarı alalım
  • 5:41 - 5:42
    şimdi pozitif
  • 5:42 - 5:45
    hiç eksi kalmadı.
  • 5:45 - 5:48
    şimdi, 4 çarpı 2 8 etti.
  • 5:48 - 5:49
    çarpı 4, 32 eder.
  • 5:49 - 5:52
    artı 1, 33 olur.
  • 5:52 - 5:54
    hepsini 4'e böl,
  • 5:54 - 5:56
    bakalım, daha varamadık,
  • 5:56 - 5:59
    Şimdi soruyorlar, hangisi denklemin çözümüdür?
  • 5:59 - 6:00
    bakalım
  • 6:00 - 6:03
    eğer bunu sadeeştirmek istiyorlarsa- evet
  • 6:03 - 6:05
    işte burda
  • 6:05 - 6:07
    Çünkü bizde 1 artı eksi kök içinde
  • 6:07 - 6:08
    33 bölü 4 var.
  • 6:08 - 6:09
    işte onlardan birini yazmışlar
  • 6:09 - 6:11
    yalnızca artılıyı.
  • 6:11 - 6:13
    C şıkkı çözümlerden biri.
  • 6:13 - 6:15
    eğer buraya eksi koysaydın öbür çözümü bulurdun.
  • 6:15 - 6:18
    Her neyse, sonraki problem
  • 6:18 - 6:25
    56 numara
  • 6:25 - 6:27
    Yine kes yapıştır yapmalık.
  • 6:30 - 6:33
    Hangi ifade bu denklemin gerçek bir çözümü
  • 6:33 - 6:36
    olmadığını en iyi şekilde gösterir?
  • 6:36 - 6:40
    Tamam, şimdiden bunu açıklayan güzel
  • 6:40 - 6:41
    bir tahminim var,.
  • 6:41 - 6:44
    Ama genel olarak--- hadi 2. dereceden denklemi deneyelim
  • 6:44 - 6:45
    Daha probleme bakmadan önce
  • 6:45 - 6:45
    içgüdüsel olarak
  • 6:45 - 6:49
    Negatif b, artı eksi karekök içinde
  • 6:49 - 6:56
    b kare eksi 4ac, tamamı bölü 2a.
  • 6:56 - 6:59
    Sana sorumsa şu: Bu ne zaman anlamsızdır?
  • 6:59 - 7:02
    Biliyorsun, herhangi bir b ve 2a için sorun yok.
  • 7:02 - 7:05
    Fakat, karekök işareti ne zaman işe yaramaz?
  • 7:05 - 7:07
    En azından gerçek sayılar içerisinde
  • 7:07 - 7:08
    Ipucunu kaptın mı?
  • 7:08 - 7:12
    Eğer bunun içinde negatif bir sayı varsa!
  • 7:12 - 7:14
    Karekökün içinde negatif sayı varsa,
  • 7:14 - 7:16
    Sanal sayıları henüz öğrenmediğimize göre,
  • 7:16 - 7:18
    ne yapacağını bilemezsin.
  • 7:18 - 7:20
    Bu denklemin gerçek bir çözüm kümesi yoktur.
  • 7:20 - 7:25
    Yani b kare eksi 4ac küçüktür
  • 7:25 - 7:27
    0'sa, başın belada adamım.
  • 7:27 - 7:29
    Gerçek çözüm kümesi yok.
  • 7:29 - 7:30
    Eksi işaretin karekökünü alamazsın,
  • 7:30 - 7:32
    en azından gerçek reel sayılarda.
  • 7:32 - 7:35
    İşte asıl problemimiz burda başlıyor.
  • 7:35 - 7:37
    Bakalım b kare eksi 4 ac'ye
  • 7:37 - 7:38
    b 1'di.
  • 7:38 - 7:44
    1 eksi 4 çarpı a
  • 7:44 - 7:46
    a 2'ydi
  • 7:46 - 7:49
    2 çarpı c, o da 7.
  • 7:49 - 7:52
    Tabii ki de. 1 eksi 4 çarpı 2 çarpı 7
  • 7:52 - 7:53
    0 'dan küçük
  • 7:53 - 7:56
    Bakalım neyimiz varmış burda?
  • 7:56 - 7:58
    Evet, 1'in karesl-- evet doğru.
  • 7:58 - 7:59
    bu b kare
  • 7:59 - 8:01
    1 in karesi kendisine eşit
  • 8:01 - 8:03
    1 eksi 4 kere 2 kere 7
  • 8:03 - 8:04
    tabii ki negatif
  • 8:04 - 8:06
    işte bu yüzden gerçek bir
  • 8:06 - 8:09
    çözüm kümemiz yok.
  • 8:09 - 8:10
    sonraki problem.
  • 8:10 - 8:11
    of yerim kalmadı.
  • 8:16 - 8:17
    Şimdi bu denklemin çözüm
  • 8:17 - 8:18
    kümesini istiyorlar.
  • 8:18 - 8:20
    aynı mantıkla çözülür.
  • 8:23 - 8:25
    bu denklemi sağlayan
  • 8:25 - 8:28
    x'ler kümesi
  • 8:28 - 8:30
    Bariz, buraya koyduğun her x için, sol taraf
  • 8:30 - 8:32
    0'a eşitlenecek.
  • 8:32 - 8:33
    O zaman Hangi x'ler geçerli?
  • 8:33 - 8:35
    2. dereceden denklemi uygulamamızı istiyorlar.
  • 8:35 - 8:38
    Birkaç kere yazdık zaten, ama hadi
  • 8:38 - 8:38
    bir kez daha.
  • 8:38 - 8:40
    negatif b,
  • 8:40 - 8:41
    b 2'ye eşit
  • 8:41 - 8:44
    yani eksi 2 artıeksi
  • 8:44 - 8:46
    karekök içinde b kare
  • 8:46 - 8:48
    2'nin karesi
  • 8:48 - 8:52
    eksi 4 kere a
  • 8:52 - 8:53
    a 8'miş.
  • 8:53 - 8:56
    çarpı c, ki o da 1.
  • 8:56 - 8:59
    hepsini 2 kere a'ya bölüyorum.
  • 8:59 - 9:04
    2 kere 8, yani eksi 2 artı eksi
  • 9:04 - 9:11
    karekök içinde 4--- bakalım
  • 9:11 - 9:13
    bunu yazdım mı?
  • 9:13 - 9:21
    negatif b artı eksikarekök içinde b kare eksi
  • 9:21 - 9:24
    4ac
  • 9:24 - 9:24
    işte bu,
  • 9:24 - 9:29
    yani 4 eksi 32
  • 9:29 - 9:31
    işte iki kere kontrol etmemin sebebi
  • 9:31 - 9:32
    çünkü negatif bir sayı elde edeceğim.
  • 9:32 - 9:35
    hepsini 16'ya bölelim.
  • 9:35 - 9:37
    İşte yine aynı çıkmaz yola geliyoruz.
  • 9:37 - 9:39
    4 eksi 32, sonumuzu eksi 2
  • 9:39 - 9:44
    artı eksi karekök içinde eksi 28 bölü 16
  • 9:44 - 9:46
    Eğer reel sayılardaysak, bunun reel
  • 9:46 - 9:47
    bir çözüm kümesi yoktur.
  • 9:47 - 9:48
    Başlarda endişeliydim.
  • 9:48 - 9:50
    Bir dikkat hatası yatığımı, ya da soruda bir
  • 9:50 - 9:50
    hata olduğunu düşünmüştüm
  • 9:50 - 9:52
    Sonra seçeneklere baktım.
  • 9:52 - 9:53
    İşte D şıkkı
  • 9:53 - 9:56
    İşte buraya D şıkkını yapıştırıyorum.
  • 9:56 - 9:57
    D şıkkı
  • 9:57 - 9:58
    Gerçek kök yok.
  • 9:58 - 10:01
    İşte cevap, çünkü Negatif bir sayının karekökü
  • 10:01 - 10:06
    alınamaz ve reel kökü olmaz.
  • 10:06 - 10:08
    Bakalım, başka bir tane için zamanım kaldı mı?
  • 10:08 - 10:10
    10 dakikayı aşmışım
  • 10:10 - 10:11
    Bir sonraki videoda
  • 10:11 - 10:13
    görüşmek üzere.
  • Not Synced
    (hazırlık yapıyor)
  • Not Synced
    (sessizlik)
  • Not Synced
    (soruyu hazırlıyor)
  • Not Synced
    (soruyu yapıştırıyor)
  • Not Synced
    (yeni problemi hazırlıyor)
  • Not Synced
    (yeni sayfa açıyor=
  • Not Synced
    (şıkkı arıyor)
  • Not Synced
    2. dereceden denklem problemleri
  • Not Synced
    değil mi?
  • Not Synced
    çeviren: miyase
Title:
CA Cebir I: 2. Dereceden Denklem
Description:

53-57, Quadratic Equation

more » « less
Video Language:
English
Duration:
10:14

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions