Ron Gutman: Gülümsəməyin sirli gücü

Ron Gutman gülümsəmə haqqında çoxsaylı tədqiqatları nəzərdən keçirir və gözlənilməz nəticələri aşkar edir. Gülüşünüz ömrünüzün uzunluğu haqda xəbər verdiyini və sadə bir gülüşün xoşbəxtliyinizə ölçülə bilən təsiri olduğunu bilirdinizmi? Bu təkamüli "yoluxucu" davranış haqda öyrənmə prosesində bir neçə sifət əzələlərinizi işlətməyə hazır olun.

Uşaq ikən mən həmişə super bir qəhrəman olmaq istəyirdim.

Dünyanı xilas edib hamını xöşbəxt etmək arzusunda idim.

Ancaq bilirdim ki, arzularımın həyata keçməsi üçün

qeyri-adi bacarıqlara malik olmalı idim.

Və, beləliklə də, Kripton (Supermen ve s. qəhrəmanların gəldiyi planet) planetindən

interqalaktik obyektlər tapmaq üçün xəyali səyahətlər edirdim.

Bu, əlbəttə ki, çox əyləncəli,

lakin nəticəsiz idi.

Böyüyüb anlayanda ki, elmi- fantastik ədəbiyyat

qeyri-adi bacarıqların əldə olunması üçün yaxşı mənbə deyil,

mən faydalı və istifadə oluna biləcək həqiqəti tapmaq üçün

elmi səyahətə çıxmaq qərarına gəldim.

Səyahətimi Kaliforniyanın Berkley Universitetinin

30-illik bir tədqiqatı ilə başladım.

Bu tədqiqat köhnə bir məzun albomundaki

tələbə şəkillərini təhlil etməklə

həmin tələbələrin həyatlarında əldə etdiyi uğurları və nə dərəcə xoşbəxt olduqlarını

ölçmək məqsədini daşıyırdı.

Tələbələrin gülüşlərini ölçməklə

tədqiqatçılar onların evliliklərinin

müddətini və keyfiyyətini,

xöşbəxtlik haqda standartlaşdırılmış testlərdə

əldə edə biləcəkləri nəticələrini

və digər insanlar üçün nə dərəcə ilhamlandırıcı olmalarını

proqnoz etməyə nail oldular.

Digər bir məzun albomunda mən Barry Obamanın (Barack Obama) şəklinə rast gəldim.

Onun şəklini ilk dəfə görəndə

fikirləşdim ki, onun super bacarıqları onun köynəyinin super yaxalığından gəlirdi.

Lakin indi başa düşürəm ki, hər şeyin səbəbi onun gülüşü idi.

Digər aha-momenti

Wayne Dövlət Universitetinin apardığı tədqiqatdan gəldi.

Bu tədqiqat 1950-ci illərə qədər Əsas Liqa

oyunçularının beysbol kartlarını analiz etdi.

Tədqiqatçılar aşkar etdilər ki,

oyunçunun gülüşünün növü (uzunluğu)

onun həyatının uzunluğu haqqında qabaqcadan xəbər verə bilər.

Şəkillərdə gülümsəməyən oyunçular

orta hesabla yalnız 72.9 il,

gülüşləri parlaq olan oyunçular isə

təxminən 80 ilə qədər yaşayırdılar.

(Gülüş)

Yaxşı xəbər ondan ibarətdir ki, biz üzümüzdə gülüş ilə doğuluruq.

Hal-hazırda biz 3D ultrasəs texnologiyası vasitəsilə

uşaqların hətta ana bətnində olarkən gülümsəmələrini

görə bilərik.

Doğulduqdan sonra da

körpələr gülümsəməyə davam edirlər

ilkin zamanlar əsasən yatarkən.

Hətta görə bilməyən körpələr də

insan səsini eşidəndə gülümsəyirlər.

Gülüş bioloji nöqteyi-nəzərdən bütün insanlara məxsus olan

ən sadə ifadələrdən biridir.

Papua Yeni Gvineyada aparılan tədqiqatlarda

Pol Ekman,

dünyanın üz ifadələri üzrə ən tanınmış tədqiqatçısı,

aşkar edib ki, hətta Fore qəbiləsinin üzvləri,

hansı ki, Qərbi mədəniyyətdən tamamilə əlaqəsi olmayan

və qeyri-adi adamyeyən ritualına görə tanınan bir qəbilədir,

sizin və mənim gülüşümə səbəb olan şeylərə

gülümsəyirlər.

Beləliklə də, Papua Yeni Gvineyadan tutmuş

Hollivud

və Çinin Beijing şəhərinin müasir mədəniyyətinə qədər

biz hamımız gülümsəyirik

və sevinc və razı olduğumuzu

gülüş ilə ifadə edirik.

Hazırda bu zalda olan neçə insan

gün ərzində 20 dəfədən artıq gülümsəyir?

Əgər bu sizə aiddirsə əlinizi qaldırın. Buna bir bax!

Bu zaldan kənarda

bizlərdən təxminən üçdə bir hissəsi gündə 20 dəfədən artıq gülümsəyir.

14 faizdən az olan hissəmiz isə

gündə 5 dəfədən az gülümsəyir.

Əslində isə, ən möhtəşəm bacarıqlara malik olanlar

uşaqlardır

- onlar gündə nə az nə çox 400 dəfə gülümsəyirlər.

Heç özünüzə sual vermisiniz ki, belə tez-tez gülümsəyən

uşaqların ətrafında olmağın özü

sizi niyə gülümsəməyə vadar edir?

İsveçin Uppsala Universitetinin son tədqiqatı

göstərdi ki, gülümsəyən bir insana baxarkən

qaşqabaqlı olmaq çox çətindir.

Siz, yəgin ki, bu niyə belədir sualını verirsiniz.

Ona görə ki, gülümsəmə prosesi "yoluxucudur"

və o, sifət əzələlərimizin idarəsini

yatırır.

Gülüşü təqlid etmək

və onu fiziki cəhətdən yaşamaq

gülüşün doğru və ya süni olmasını başa düşməkdə kömək edir və

gülümsəyən insanın emosional vəziyyətini anlamağa

imkan yaradır.

Fransanın Clermont-Ferrand Universitetinin son tədqiqatlarından birində

iştirakçılar gülüşün təbii və ya süni

olmasını təyin etmək tapşırığını almışdılar.

İştirakçılar bunu gülüş əzələlərini yatırmaq üçün

ağızlarında karandaş tutaraq

etməli idilər.

Ağızlarında karandaş olmadan tədqiqat iştirakçıları asanlıqla gərar verirdilər.

Lakin ağızlarında karandaş ilə

gülüşü təqlid edə bilmədikləri halda

onların qiymətləndirmə bacarıqları məhdud idi.

(Gülüş)

Çarlz Darvin "Növlərin mənşəyi" kitabında təkamül nəzəriyyəsi ilə yanaşı

sifətin cavab reaksiyası nəzəriyyəsi

haqqında da yazmışdır.

Onun nəzəriyyəsinə əsasən

gülümsəmə əməlinin özü

sadəcə olaraq özümüzü yaxşı hiss etməyimizin nəticəsi yox,

tam əksinə, yaxşı əhval-ruhiyyəmizin

səbəbidir.

Darvin öz tədqiqatında

Guillaume Duchennedan sitat gətirir. Bu Fransız nevroloq

gülüş yaratmaq və stimulyasiya etmək üçün

elektrik zərbələrindən istifadə edib.

Xahiş edirəm, bunu evinizdə sınamayın.

(Gülüş)

Oxşar bir Alman elmi işində

tədqiqatçılar sifət maqnit-rezonans tomoqrafiyası (MRT) şəkillərindən istifadə etməklə

gülüş əzələlərini sıxışdıran

botoks inyeksiyasından öncə və sonra baş verən

beynin fəaliyyətini ölçürdülər.

Bu elmi iş Darvinin nəzəriyyəsini təsdiq etdi

və onu göstərdi ki,

sifətin cavab reaksiyası beyinin emosional məzmununun

nevroloji prosesləşdirilməsini dəyişir

və bunu insanların özlərini daha yaxşı hiss etmələrinə kömək edən bir şəkildə edir.

Gülümsəmə beynimizin mükafatlandırma mexanizminə təkan verir

və bunu hətta şokoladın

- ən məşhur həzz-gətirici bir səbəbkarın -

edə bilmədiyi şəkildə edir.

Britaniya tədqiqatçıları kəşf etdilər ki, bir gülüş beyində

2000 ədəd şokoladın yaratdığı qədər

stimullaşdırılmaya səbəb ola bilər.

(Gülüş)

Bu hələ harasıdır. Elə həmin tədqiqata əsasən

gülümsəmə prosesi

16 min funt sterlinq almaq qədər stimullaşdırıcıdır.

Bu, hər gülüşə 25 min dollar deməkdir.

Və bu heç də pis deyil.

Təsəvvürünüzə gətirin,

25 mini 400 dəfəyə vursaq

bir neçə uşaq özünü hər gün

Mark Zuckerberg (Facebook ixtiraçısı və dünyanın ən gənc zənginlərindən biri) kimi hiss edə bilər.

Və çoxlu şokolad yeməkdən fərqli olaraq

çoxlu gülümsəmək sizi daha sağlam edə bilər.

Gülümsəmə kortizol, adrenalin və dopamin kimi

stress-gətirici hormonların

dərəcəsini aşağı salmaq

və xoş əhval-ruhiyyəyə görə cavabdeh olan

endorfin kimi hormonunun sayını artırmaq

və ümumi qan təzyiqini aşağı salmaq gücünə malikdir.

Və əgər bu da inandırıcı deyilsə

gülümsəmək başqalarının gözlərində

daha xoşagəlimli görünür.

Penn State Universitetinin son tədqiqatı

aşkar etdi ki,

gülümsəyən insan nəinki daha xoşagələn və mülayim

hətta daha savadlı görünür.

Beləliklə, siz gözəl və savadlı görünmək,

stressinizi aşağı salmaq,

evlilik həyatınızı yaxşılaşdırmaq,

və ya çoxlu kalori almadan özünüzü yüksək keyfiyyəltli şokolad

yemiş kimi

ya da illər boyu geyinmədiyiniz köhnə bir jaketin cibindən

25 min dollar tapmış kimi hiss etmək,

ya da ətrafınızda hamıya kömək edə biləcək

super bacarığı aşkar etmək

daha uzun, sağlam və xoşbəxt həyat yaşamaq istəyirsinizsə

gülümsəyin.

(Alqışlar)