< Return to Video

Điều ước giải TED Prize của Jamie Oliver: Dạy cho con trẻ về thực phẩm

  • 0:00 - 0:02
    Buồn thay,
  • 0:02 - 0:05
    trong 18 phút tới khi chúng ta trò chuyện,
  • 0:05 - 0:08
    bốn người Mỹ đang sống
  • 0:08 - 0:10
    sẽ chết
  • 0:10 - 0:13
    vì thức ăn mà họ dùng.
  • 0:13 - 0:17
    Tôi tên là Jamie Oliver. Tôi 34 tuổi.
  • 0:17 - 0:19
    Đến từ hạt Essex ở Anh Quốc.
  • 0:19 - 0:22
    Và trong suốt 7 năm qua,
  • 0:22 - 0:25
    Tôi đã làm việc không mệt mỏi
  • 0:25 - 0:28
    để cứu sống mạng người theo cách riêng của tôi.
  • 0:28 - 0:30
    Tôi không phải là bác sĩ.
  • 0:30 - 0:32
    Tôi là một đầu bếp,
  • 0:32 - 0:34
    Tôi không có dụng cụ
  • 0:34 - 0:36
    hay thuốc đắt tiền.
  • 0:36 - 0:39
    Tôi sử dụng thông tin, sự giáo dục.
  • 0:39 - 0:42
    Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng quyền năng của thực phẩm
  • 0:42 - 0:45
    có một chỗ đứng cực kì thiết yếu trong gia đình chúng ta
  • 0:45 - 0:49
    nó kết nối chúng ta với những điều tốt đẹp nhất trong đời.
  • 0:51 - 0:53
    Hiện nay, chúng ta có một thực tế rất,
  • 0:53 - 0:57
    rất xấu xa.
  • 0:58 - 1:01
    Hỡi Hoa Kỳ, các bạn là những người dẫn đầu trong trò chơi này.
  • 1:01 - 1:05
    Đây là một trong những nước kém lành mạnh nhất trên thế giới.
  • 1:05 - 1:07
    Xin phép cho tôi nhờ mọi người giơ tay
  • 1:07 - 1:10
    xem có bao nhiều người trong phòng này ngày hôm nay đã có con?
  • 1:10 - 1:12
    Vui lòng giơ tay lên.
  • 1:12 - 1:13
    Kể cả dì, cậu, mợ, vân vân...
  • 1:13 - 1:16
    Các bạn hãy giơ tay lên. Tính cả dì hoặc cậu luôn.
  • 1:16 - 1:18
    Hầu như toàn bộ trong số các bạn. OK.
  • 1:18 - 1:21
    Chúng ta, những người lớn trong suốt bốn thế hệ vừa qua,
  • 1:21 - 1:24
    đã ban cho con cái chúng ta một định mệnh
  • 1:24 - 1:26
    với tuổi thọ ngắn hơn
  • 1:26 - 1:29
    bậc cha mẹ của họ.
  • 1:29 - 1:32
    Con cái của các bạn sẽ sống 10 năm
  • 1:32 - 1:34
    ít hơn các bạn
  • 1:34 - 1:37
    bởi vì môi trường ăn uống mà chúng ta đã xây dựng xung quanh chúng.
  • 1:37 - 1:40
    Hai phần ba số người trong khán phòng này,
  • 1:40 - 1:43
    ngày hôm nay, ở Hoa Kỳ, theo số liệu thống kê, đang mắc chứng thừa cân hay béo phì.
  • 1:43 - 1:46
    Các bạn ở đây, các bạn thì vẫn bình thường, nhưng cứ yên tâm đi, sẽ không được lâu nữa đâu .
  • 1:46 - 1:47
    (Tiếng cười)
  • 1:47 - 1:48
    Chẳng phải thế sao?
  • 1:48 - 1:51
    Những số liệu về sức khỏe kém rất,
  • 1:51 - 1:53
    rất rõ ràng.
  • 1:53 - 1:56
    Chúng ta dành cả đời lo lắng hoang tưởng về tử vong, giết người,
  • 1:56 - 2:00
    đủ thứ. Chúng ở trên trang đầu mọi tờ báo, CNN.
  • 2:00 - 2:03
    Hãy nhìn số án mạng nằm tít ở phía dưới cùng kìa, lạy ơn Chúa.
  • 2:03 - 2:04
    Đúng không nào?
  • 2:04 - 2:06
    (Tiếng cười)
  • 2:06 - 2:11
    (Vỗ tay)
  • 2:11 - 2:13
    Mỗi nguyên nhân mày đỏ trên biểu đồ
  • 2:13 - 2:15
    toàn bộ đều là những bệnh liên quan đến ăn uống.
  • 2:15 - 2:18
    Bất kỳ bác sỹ nào, chuyên gia nào cũng sẽ nói cho bạn điều này.
  • 2:18 - 2:21
    Đó là sự thật. Bệnh liên quan đến ăn uống là kẻ giết người lớn nhất
  • 2:21 - 2:24
    ở Hoa Kỳ, ngay bây giờ, ngay hôm nay.
  • 2:27 - 2:29
    Đây cũng là vấn đề của toàn cầu.
  • 2:29 - 2:31
    Đây là một vấn nạn khủng khiếp.
  • 2:31 - 2:33
    Nó đang càn quét khắp thế giới.
  • 2:33 - 2:35
    Anh Quốc thì đang ở ngay phía sau các bạn, như thường lệ.
  • 2:35 - 2:39
    (Tiếng cười)
  • 2:39 - 2:42
    Ấy ấy, tôi biết là hai nước đã khá gần gũi với nhau nhưng không gần gũi đến thế đâu.
  • 2:42 - 2:44
    Chúng ta cần một cuộc cách mạng.
  • 2:44 - 2:47
    Mexico, Úc, Đức, Ấn Độ, Trung Quốc,
  • 2:47 - 2:50
    tất cả đều có vấn đề về béo phì và sức khỏe kém.
  • 2:51 - 2:53
    Hãy thử nghĩ về thuốc lá.
  • 2:53 - 2:56
    Hút thuốc bây giờ còn không tốn kém bằng bệnh béo phì.
  • 2:56 - 2:59
    Bệnh béo phì làm tiêu tốn của những người Mỹ các bạn
  • 2:59 - 3:02
    10 phần trăm tổng hóa đơn bệnh viện.
  • 3:02 - 3:05
    150 tỷ đô la mỗi năm.
  • 3:05 - 3:08
    Trong 10 năm tới, con số này sẽ tăng gấp đôi.
  • 3:08 - 3:10
    300 tỷ đô la mỗi năm.
  • 3:10 - 3:13
    Thành thật mà nói, các bạn làm gì có đủ bấy nhiêu tiền.
  • 3:13 - 3:16
    (Tiếng cười)
  • 3:16 - 3:19
    Tôi đến đây để khởi đầu một cuộc cách mạng thực phẩm
  • 3:19 - 3:22
    mà tôi tin tưởng rất mạnh mẽ.
  • 3:22 - 3:25
    Chúng ta cần nó. Thời điểm là bây giờ.
  • 3:25 - 3:27
    Chúng ta đang ở thời khắc quyết định.
  • 3:27 - 3:29
    Tôi đã làm việc này suốt bảy năm.
  • 3:29 - 3:31
    Tôi đã không ngừng cố gắng ở Hoa Kỳ suốt bảy năm.
  • 3:31 - 3:34
    Bây giờ là thời khắc chín muồi -- đủ chín để nhặt trái.
  • 3:34 - 3:36
    Tôi đã đến vùng mắt bão.
  • 3:36 - 3:39
    Tôi đã đến West Virginia, bang có thói quen ăn uống kém lành mạnh nhất ở Mỹ.
  • 3:39 - 3:41
    Hoặc năm trước nó đã giữ danh hiệu ấy.
  • 3:41 - 3:44
    Năm nay là một bang khác, nhưng chúng tôi sẽ lo tiếp vào mùa tiếp theo.
  • 3:44 - 3:45
    (Tiếng cười)
  • 3:45 - 3:46
    Huntington tại West Virginia.
  • 3:46 - 3:48
    Một thị trấn đẹp.
  • 3:48 - 3:51
    Tôi muốn đặt vào đó cả trái tim, tâm hồn và con người,
  • 3:51 - 3:53
    quần chúng của các bạn,
  • 3:53 - 3:55
    quanh những số liệu mà chúng ta
  • 3:55 - 3:57
    đã quá quen thuộc.
  • 3:57 - 4:00
    Tôi muốn giới thiệu tới các bạn những người mà tôi quan tâm đến.
  • 4:00 - 4:01
    Cộng đồng các bạn. Con trẻ của các bạn.
  • 4:01 - 4:04
    Tôi muốn cho các bạn xem bức hình của Brittany.
  • 4:04 - 4:06
    Cô ấy 16 tuổi.
  • 4:06 - 4:09
    Cô ấy chỉ sống được thêm sáu năm nữa.
  • 4:09 - 4:12
    bởi vì những thực phẩm mà cô ấy đã dùng.
  • 4:12 - 4:15
    Cô là thế hệ thứ ba của những người Mỹ
  • 4:15 - 4:17
    đã không được nuôi nấng trong một môi trường thức ăn lành mạnh
  • 4:17 - 4:19
    mà họ được dạy nấu nướng ở trường hay ở nhà,
  • 4:19 - 4:22
    mẹ cô cũng vậy, bà ngoại cô cũng vậy.
  • 4:22 - 4:25
    Cô chỉ còn sống thêm được sáu năm.
  • 4:25 - 4:27
    Cô ấy đang hủy hoại lá gan của mình.
  • 4:27 - 4:30
    Stacy ở gia đình Edwards.
  • 4:30 - 4:32
    Đây là quang cảnh trong một gia đình bình thường, các bạn à.
  • 4:32 - 4:35
    Stacy đã cố hết sức nhưng cô ấy cũng là thế hệ thứ ba;
  • 4:35 - 4:37
    Cô ấy đã không được dạy cách nấu nướng ở nhà lẫn ở trường.
  • 4:37 - 4:39
    Cả nhà đều bị béo phì.
  • 4:39 - 4:40
    Justin, 12 tuổi.
  • 4:40 - 4:41
    Cậu bé nặng 350 pound.
  • 4:41 - 4:43
    Cậu ấy thậm chí còn bị bắt nạt, lạy ơn Chúa.
  • 4:43 - 4:45
    Cô con gái, Katie, mới bốn tuổi.
  • 4:45 - 4:48
    Cô bé mắc chứng béo phì trước cả khi vào trường tiểu học.
  • 4:48 - 4:51
    Marissa. Cô ấy thì ổn. Cô ấy là một trong số các bạn.
  • 4:51 - 4:54
    Nhưng các bạn biết gì không? Bố cô ấy mắc chứng béo phì
  • 4:54 - 4:56
    đã qua đời trong vòng tay cô ấy.
  • 4:56 - 4:58
    Sau đó người đàn ông quan trọng thứ nhì trong đời cô ấy,
  • 4:58 - 5:01
    chú cô ấy, cũng chết vì béo phì.
  • 5:01 - 5:04
    Và đến giờ cha dượng cô ấy cũng bị béo phì.
  • 5:04 - 5:06
    Các bạn thấy đấy, vấn đề là
  • 5:06 - 5:08
    béo phì và các chứng bệnh liên quan đến ăn uống
  • 5:08 - 5:10
    không chỉ làm hại những người mắc bệnh;
  • 5:10 - 5:12
    nó làm ảnh hưởng đến bạn bè, gia đình,
  • 5:12 - 5:14
    anh trai, em gái của họ.
  • 5:14 - 5:16
    Mục sư Steve.
  • 5:16 - 5:20
    Người đàn ông đầy tâm hồn, là một trong những đồng minh đầu tiên của tôi tại Huntington, West Virginia.
  • 5:20 - 5:24
    Ông ấy phải chứng kiến mặt xấu xa nhất của căn bệnh này.
  • 5:24 - 5:26
    Ông ấy phải chôn những người này.
  • 5:26 - 5:29
    Và ông ấy đã quá buồn chán với việc này. Ông không muốn phải chôn cất bạn bè,
  • 5:29 - 5:31
    người thân và cộng đồng của mình.
  • 5:31 - 5:35
    Mùa đông đến, số người chết tăng gấp ba lần.
  • 5:35 - 5:36
    Ông ấy quá ngán với điều đó.
  • 5:36 - 5:39
    Đây là một căn bệnh có thể ngăn ngừa được. Quả là sự phung phí mạng sống.
  • 5:39 - 5:42
    Vả lại, đây là cái hòm để chôn họ.
  • 5:42 - 5:45
    Chúng ta không sẵn sàng để làm việc này.
  • 5:45 - 5:48
    Thậm chí không thể mang họ ra khỏi nhà, tôi nói thật đấy.
  • 5:48 - 5:50
    Không thể dùng sức người để khiêng quan tài. Phải dùng đến máy nâng.
  • 5:50 - 5:53
    OK, tôi nghĩ về nó như một hình tam giác.
  • 5:53 - 5:55
    Đây là môi trường thức ăn của chúng ta.
  • 5:55 - 5:56
    Các bạn cần phải hiểu về nó.
  • 5:56 - 5:57
    Có người có thể đã biết rồi,
  • 5:57 - 5:59
    nhưng hãy cùng xem lại.
  • 5:59 - 6:00
    Trong suốt 30 năm qua,
  • 6:00 - 6:02
    điều gì xảy ra đã lấy mất con tim của đất nước này?
  • 6:02 - 6:04
    Hãy thẳng thắn và thành thật.
  • 6:04 - 6:07
    Đó là cuộc sống hiện đại.
  • 6:07 - 6:09
    Hãy bắt đầu với Main Street (môi trường lề phố).
  • 6:09 - 6:12
    Thức ăn nhanh đã che phủ toàn bộ quốc gia. Chúng ta đã điều đó.
  • 6:12 - 6:15
    Những nhãn hiệu lớn chiếm giữ những quyền thế to lớn nhất,
  • 6:15 - 6:17
    tại quốc gia này.
  • 6:17 - 6:20
    Các siêu thị cũng vậy.
  • 6:20 - 6:22
    Các công ty lớn. Các tập đoàn lớn.
  • 6:22 - 6:25
    30 năm trước, hầu hết thức ăn
  • 6:25 - 6:28
    đều được sản xuất tại các vùng lân cận và rất tươi ngon.
  • 6:28 - 6:31
    Giờ đây hầu hết là đồ được chế biến dây chuyền với đủ loại gia chất,
  • 6:31 - 6:34
    nguyên vật liệu thêm vào và các bạn biết phần còn lại của câu chuyện rồi đấy.
  • 6:34 - 6:37
    Quy mô khẩu phần là một vấn đề lớn, cực lớn.
  • 6:37 - 6:40
    Nhãn bao bì là một vấn đề cực lớn.
  • 6:40 - 6:43
    Nhãn bao bì ở đất nước này thật đáng hổ thẹn.
  • 6:43 - 6:47
    Họ muốn tự ... Họ muốn tự kiểm soát lẫn nhau.
  • 6:47 - 6:50
    Ngành công nghiệp muốn tự kiểm soát lẫn nhau.
  • 6:50 - 6:53
    Thế nhưng, trong môi trường này? Họ không xứng đáng với điều đó.
  • 6:53 - 6:57
    Làm thế nào mà có thể nói một món là ít béo khi nó chứa nhiều đường như thế cơ chứ?
  • 6:57 - 6:59
    Gia đình.
  • 7:00 - 7:02
    Vấn đề lớn nhất trong gia đình
  • 7:02 - 7:04
    đây là nơi cốt lõi
  • 7:04 - 7:07
    để truyền đạt cho nhau văn hóa ăn uống,
  • 7:07 - 7:10
    là cái hình thành xã hội chúng ta.
  • 7:10 - 7:11
    Điều này không còn tồn tại nữa.
  • 7:11 - 7:14
    Các bạn biết đấy, khi chúng ta trưởng thành, đi làm, cuộc sống thay đổi,
  • 7:14 - 7:16
    và khi cuộc sống tiến hóa,
  • 7:16 - 7:18
    chúng ta phải nhìn lại vấn đề một cách khách quan --
  • 7:18 - 7:20
    lùi lại một chút và nhận xét lại sự cân đối.
  • 7:20 - 7:23
    Điều đó không còn nữa. Ít nhất là trong suốt 30 năm qua.
  • 7:23 - 7:26
    Tôi muốn cho các bạn xem một trường hợp
  • 7:26 - 7:29
    rất bình thường.
  • 7:29 - 7:31
    ngay bây giờ. Gia đình Edwards.
  • 7:31 - 7:33
    (Đoạn phim) Jamie Oliver: Nào chúng ta hãy trò chuyện một chút.
  • 7:33 - 7:36
    Những thứ này đi vào cơ thể cô và gia đình cô
  • 7:36 - 7:38
    mỗi tuần.
  • 7:38 - 7:44
    Và tôi muốn cô biết rằng chúng sẽ giết chết con cái của cô.
  • 7:44 - 7:46
    Cô cảm thấy thế nào?
  • 7:46 - 7:49
    Stacy: Tôi thấy buồn và chán nản lắm.
  • 7:49 - 7:52
    Nhưng anh biết đấy, tôi muốn con tôi thành đạt trong cuộc sống
  • 7:52 - 7:55
    và những thứ này sẽ không đem chúng tới đó được.
  • 7:55 - 7:58
    Nhưng chính tôi là người đang giết chết chúng.
  • 7:58 - 8:01
    JO: Phải rồi. Phải rồi.
  • 8:01 - 8:04
    Nhưng chúng ta có thể dừng điều đó lại được mà.
  • 8:07 - 8:11
    Bình thường. Giờ hãy nói về trường học,
  • 8:11 - 8:14
    nơi mà tôi có nhiều kinh nghiệm hoạt động.
  • 8:14 - 8:16
    OK. Trường học.
  • 8:16 - 8:19
    Trường học là gì? Ai đã sáng chế ra trường học? Mục đích của trường học là gì?
  • 8:19 - 8:22
    Trường học ra đời là để chuẩn bị cho ta những công cụ
  • 8:22 - 8:25
    giúp chúng ta sáng tạo, làm những điều tuyệt vời,
  • 8:25 - 8:28
    giúp chúng ta kiếm tiền, vân vân, vân vân và vân vân.
  • 8:28 - 8:31
    Các bạn biết đấy, mọi thứ kiểu như đã gói gọn trong một cái hộp chật chội trong một thời gian dài.
  • 8:31 - 8:32
    OK?
  • 8:32 - 8:34
    Chúng ta chưa thật sự tiến hóa
  • 8:34 - 8:37
    để đối phó với cơn bão sức khỏe của Hoa Kỳ, OK?
  • 8:37 - 8:40
    Thức ăn ở trường là thứ
  • 8:40 - 8:43
    mà hầu hết trẻ em -- khoảng 31 triệu em một ngày --
  • 8:43 - 8:46
    dùng hai lần mỗi ngày, nhiều hơn là thường xuyên,
  • 8:46 - 8:49
    bữa sáng và trưa, 180 ngày mỗi năm.
  • 8:49 - 8:52
    Do đó có thể nói thức ăn ở trường khá là quan trọng,
  • 8:52 - 8:55
    thật tình mà nói.
  • 8:55 - 8:58
    (Tiếng cười)
  • 9:00 - 9:02
    Trước khi tôi lại bắt đầu phàn nàn,
  • 9:02 - 9:05
    điều mà chắc chắn các bạn đang mong đợi...
  • 9:05 - 9:07
    (Tiếng cười)
  • 9:07 - 9:10
    Tôi muốn nói một điều, và nó rất quan trọng
  • 9:10 - 9:13
    hy vọng rằng điều kỳ diệu sẽ xảy ra
  • 9:13 - 9:14
    trong ba tháng tới.
  • 9:14 - 9:18
    Các cô nhân viên cấp dưỡng của Hoa Kỳ ...
  • 9:18 - 9:21
    Tôi tự hiến mình ra làm đại sứ của họ.
  • 9:21 - 9:23
    Tôi không trách gì họ cả.
  • 9:23 - 9:25
    Họ đang làm tốt nhất trong khả năng của mình.
  • 9:27 - 9:29
    Họ đang làm hết sức.
  • 9:29 - 9:31
    Nhưng họ chỉ làm những điều được bảo mà thôi
  • 9:31 - 9:34
    và những gì họ được bảo phải làm theo là sai.
  • 9:34 - 9:37
    Hệ thống được điều hành bởi hầu hết là các kế toán viên.
  • 9:37 - 9:39
    Không có đủ, hay thậm chí không có,
  • 9:39 - 9:41
    người có kiến thức về thực phẩm trong số đó.
  • 9:41 - 9:43
    Có một vấn đề ở đây.
  • 9:43 - 9:45
    Nếu bạn không phải là chuyên gia thực phẩm và bạn ngân sách của bạn khá chật hẹp
  • 9:45 - 9:47
    và nó ngày càng thu hẹp lại, thì lúc đó bạn không thể sáng tạo được nữa,
  • 9:47 - 9:50
    bạn cũng không thể đi tìm hiểu những mặt khác của vấn đề.
  • 9:50 - 9:52
    Nếu bạn là kế toán viên và là người đánh dấu vào các hạng mục theo quy định,
  • 9:52 - 9:55
    điều duy nhất mà bạn có thể làm trong những tình huống như thế này
  • 9:55 - 9:57
    là mua đồ rẻ hơn mà thôi.
  • 9:57 - 9:59
    Thực tế là,
  • 9:59 - 10:01
    thực phẩm con cái các bạn ăn hằng ngày là đồ ăn nhanh,
  • 10:01 - 10:03
    đã được chế biến sẵn,
  • 10:03 - 10:05
    trong đó không đủ thực phẩm tươi.
  • 10:05 - 10:09
    Các bạn biết đấy, hàm lượng gia chất, số E, các thành phần mà các bạn sẽ không thể tin được...
  • 10:09 - 10:12
    Không đủ rau quả chút nào cả. Khoai tây chiên thậm chí được xem là rau quả.
  • 10:12 - 10:15
    Pizza làm bữa sáng. Thậm chí còn không có đĩa chén sành sứ.
  • 10:15 - 10:18
    Dao và nĩa? Không đâu, chúng quá nguy hiểm.
  • 10:18 - 10:20
    Trong phòng học có kéo
  • 10:20 - 10:22
    nhưng dao và nĩa thì không.
  • 10:22 - 10:24
    Theo tôi, nếu không có dao nĩa trong trường học,
  • 10:24 - 10:27
    thì chúng ta đang ủng hộ thức ăn nhanh
  • 10:27 - 10:30
    ngay từ cấp độ liên bang. Bởi vì mọi đồ ăn đều được cầm bốc.
  • 10:30 - 10:32
    Và vâng, tiện thể mà nói, đó đúng là thức ăn nhanh. Đó là bánh burger sloppy joe,
  • 10:32 - 10:34
    bánh mì nhân thịt, xúc xích,
  • 10:34 - 10:38
    pizza, những thứ như thế.
  • 10:40 - 10:43
    10 phần trăm số tiền chúng ta dùng cho y tế, như tôi đã nói,
  • 10:43 - 10:46
    là cho bệnh béo phì. Nó sẽ tăng gấp đôi trong tương lai.
  • 10:46 - 10:48
    Chúng ta không dạy dỗ con cái chúng ta.
  • 10:48 - 10:50
    Không có điều luật nào bảo phải dạy cho trẻ về thực phẩm,
  • 10:50 - 10:52
    mẫu giáo hay tiểu học đều không có. OK?
  • 10:52 - 10:54
    Chúng ta đâu có dạy trẻ về thực phẩm, đúng không?
  • 10:54 - 10:56
    Và đây là đoạn video ngắn thu hình tại một trường mẫu giáo,
  • 10:56 - 10:58
    mà rất phổ thông tại Anh quốc.
  • 11:01 - 11:03
    Video: Ai biết quả này là gì không?
  • 11:03 - 11:06
    Học sinh: Khoai tây. Jamie Oliver: Khoai tây? Cháu nghĩ đây là khoai tây?
  • 11:06 - 11:08
    Ai biết quả này là gì?
  • 11:08 - 11:10
    Có ai biết không? Học sinh: Bông cải xanh?
  • 11:10 - 11:12
    JO: Còn cái này thì sao? Người bạn thân thuộc của chúng ta.
  • 11:12 - 11:14
    Cháu biết đây là gì không? Học sinh: Cần tây
  • 11:14 - 11:17
    JO: Không đúng. Có ai khác biết không? Học sinh: Hành tây. JO: Hành tây? Cũng không phải.
  • 11:17 - 11:20
    Ngay tức thì bạn thấy rõ ràng
  • 11:20 - 11:23
    rằng liệu trẻ em có biết thực phẩm đến từ đâu ra không.
  • 11:23 - 11:25
    Video: JO: Ai biết trái này là gì? Học sinh: Ờ, trái lê.
  • 11:25 - 11:27
    JO: Còn trái này thì sao? Học sinh: Cháu không biết.
  • 11:27 - 11:29
    JO: Nếu bọn trẻ không biết những thứ này là gì
  • 11:29 - 11:33
    thì chúng sẽ không bao giờ ăn những thứ đó.
  • 11:33 - 11:34
    (Tiếng cười)
  • 11:34 - 11:37
    JO: Bình thường thôi. Anh Quốc và Hoa Kỳ,
  • 11:37 - 11:39
    Anh Quốc và Hoa Kỳ.
  • 11:39 - 11:41
    Thử đoán xem cái gì đã giải quyết vấn đề đó. Hãy thử đoán xem cái gì đã giải quyết vấn đề đó
  • 11:41 - 11:43
    Hai buổi học một tiếng đồng hồ.
  • 11:44 - 11:46
    Chúng ta phải bắt đầu dạy bọn trẻ
  • 11:46 - 11:49
    về thực phẩm tại trường, chấm hết.
  • 11:49 - 11:54
    (Vỗ tay)
  • 11:54 - 11:56
    Tôi muốn nói cho các bạn biết về một điều,
  • 11:56 - 11:59
    Tôi muốn nói cho các bạn biết về một điều mà
  • 11:59 - 12:02
    là bức tranh thu nhỏ về vấn đề nhức nhối của chúng ta. OK?
  • 12:02 - 12:06
    Tôi muốn nói về một thứ cực kỳ căn bản như sữa.
  • 12:06 - 12:08
    Mọi trẻ em có quyền uống sữa ở trường.
  • 12:08 - 12:11
    Con cái các bạn sẽ uống sữa ở trường, bữa sáng và trưa. Đúng không?
  • 12:11 - 12:13
    Chúng có hai hộp. Đúng chứ?
  • 12:13 - 12:15
    Hầu hết đều vậy.
  • 12:15 - 12:18
    Nhưng đến sữa cũng không còn tốt nữa.
  • 12:18 - 12:20
    Vì có ai đó trong ban quyết định về sữa -- đừng hiểu lầm tôi,
  • 12:20 - 12:22
    tôi ủng hộ sữa, nhưng có ai đó trong ban quyết định,
  • 12:22 - 12:24
    có lẽ đã trả một đống tiền cho một tên nào đó
  • 12:24 - 12:26
    sáng chế ra việc nếu bỏ nhiều vị và màu mè
  • 12:26 - 12:28
    và đường vào sữa,
  • 12:28 - 12:31
    thì sẽ có nhiều trẻ uống sửa hơn. Đúng thế.
  • 12:31 - 12:32
    (Vỗ tay)
  • 12:32 - 12:34
    Rõ ràng điều đó đang thành trào lưu.
  • 12:34 - 12:36
    Ban quyết định về táo cũng đang làm việc
  • 12:36 - 12:38
    theo kiểu nếu làm mứt táo thì bọn trẻ sẽ ăn táo nhiều hơn.
  • 12:38 - 12:40
    Các bạn có hiểu ý tôi không?
  • 12:40 - 12:43
    Theo tôi, không cần thiết phải bỏ vị vào sữa.
  • 12:43 - 12:45
    Đường hiện diện khắp nơi trong mọi thực phẩm.
  • 12:45 - 12:47
    Tôi biết rành mạch từng thứ nguyên liệu này.
  • 12:47 - 12:50
    Nó ở trong mọi thứ. Thậm chí sữa cũng không tránh khỏi
  • 12:50 - 12:52
    vấn nạn này.
  • 12:52 - 12:54
    Đây là sữa của chúng ta. Đây là bao bì giấy.
  • 12:54 - 12:56
    Ở trong đó, lượng đường nhiều bằng
  • 12:56 - 12:58
    lượng đường trong một lon kẹo fizzy pop.
  • 12:58 - 13:00
    Và bọn trẻ uống 2 hộp mỗi ngày.
  • 13:00 - 13:02
    Vì thế, để tôi minh họa cho các bạn.
  • 13:02 - 13:06
    Một đứa trẻ,
  • 13:06 - 13:11
    tiêu thụ 8 muỗng đường mỗi ngày, các bạn biết đấy.
  • 13:11 - 13:14
    Các bạn biết đấy, đây là lượng trong một tuần.
  • 13:14 - 13:17
    Đây là một tháng.
  • 13:17 - 13:19
    Và tôi đã tự cho phép bản thân phụ thêm vào
  • 13:19 - 13:22
    lượng đường của 5 năm của bậc tiểu học
  • 13:25 - 13:27
    từ một mình sữa.
  • 13:30 - 13:32
    Tôi không biết các bạn nghĩ sao,
  • 13:32 - 13:35
    nhưng đánh giá theo tình huống này,
  • 13:35 - 13:37
    bất kỳ thẩm phán nào trên thế giới,
  • 13:37 - 13:40
    khi nhìn vào các số liệu và bằng chứng,
  • 13:40 - 13:42
    họ sẽ kết án bất kỳ chính quyền nào
  • 13:42 - 13:44
    với tội hành hạ trẻ em. Đó là điều tôi tin tưởng.
  • 13:44 - 13:53
    (Vỗ tay)
  • 13:53 - 13:56
    Nếu tôi được đứng ở đây và tôi ước rằng tôi được đứng ở đây hôm nay
  • 13:56 - 13:59
    và đưa ra một liệu pháp chữa AIDS hay ung thư,
  • 13:59 - 14:03
    các bạn sẽ xô đẩy chen lấn nhau để lấy nó.
  • 14:03 - 14:06
    Cái này, và tất cả những tin xấu này, đều có thể phòng tránh được.
  • 14:06 - 14:08
    Đó là tin tốt.
  • 14:08 - 14:10
    Rất dễ để phòng tránh.
  • 14:10 - 14:13
    Do đó, hãy nghĩ về vấn đề này,
  • 14:13 - 14:15
    chúng ta cần khởi động lại,
  • 14:15 - 14:18
    Giờ thế này, trong thế giới của tôi chúng ta cần làm gì?
  • 14:18 - 14:20
    Đây là điều mấu chốt.
  • 14:20 - 14:22
    Không thể giải quyết bằng một phương pháp duy nhất.
  • 14:22 - 14:25
    Để khởi động lại và tạo sự thay đổi thực sự,
  • 14:25 - 14:28
    để tôi có thể nhìn thẳng vào mắt bạn và nói,
  • 14:28 - 14:30
    "Trong 10 năm tới,
  • 14:30 - 14:32
    lịch sử về cuộc đời con cái của bạn,
  • 14:32 - 14:35
    niềm hạnh phúc -- và đừng quên, các bạn thông minh nếu ăn uống đúng cách,
  • 14:35 - 14:37
    các bạn biết các bạn sẽ sống lâu hơn,
  • 14:37 - 14:39
    tất cả mọi thứ đó, chúng sẽ đều trông khác hơn xưa. OK?"
  • 14:39 - 14:42
    Nói đến các siêu thị.
  • 14:42 - 14:44
    Còn nơi nào khác mà các bạn mua sắm cứ như là tín đồ?
  • 14:44 - 14:46
    Từ tuần này sang tuần khác.
  • 14:46 - 14:49
    Các bạn tiêu bao nhiều tiền trong đời mua sắm tại siêu thị?
  • 14:49 - 14:52
    Ta yêu siêu thị. Họ chỉ bán những gì ta muốn. Đúng không.
  • 14:52 - 14:54
    Họ nợ chúng ta trong việc phải đặt một đại sứ thực phẩm
  • 14:54 - 14:57
    tại mọi siêu thị lớn.
  • 14:57 - 15:00
    Họ cần phải giúp chúng ta mua sắm. Họ phải chỉ ta cách nấu nướng,
  • 15:00 - 15:02
    nhanh, ngon, theo mùa
  • 15:02 - 15:04
    cho những người bận rộn.
  • 15:04 - 15:06
    Điều này không mắc tiền.
  • 15:06 - 15:08
    Đã có vài nơi làm rồi. Và cần phải nhân rộng mô hình này
  • 15:08 - 15:11
    tại Hoa Kỳ thật sớm và nhanh.
  • 15:11 - 15:14
    Những thương hiệu thực phẩm lớn,
  • 15:14 - 15:16
    cần đặt việc giáo dục thực phẩm
  • 15:16 - 15:18
    vào trung tâm của việc kinh doanh của họ.
  • 15:18 - 15:20
    Tôi biết rằng nói thì dễ hơn là làm.
  • 15:20 - 15:22
    Nhưng đó là tương lai. Đó là cách duy nhất.
  • 15:22 - 15:26
    Với ngành công nghiệp thức ăn nhanh
  • 15:26 - 15:28
    các bạn biết đấy, rất cạnh tranh.
  • 15:28 - 15:30
    Tôi đã có hàng tá các giấy tờ và công chuyện làm ăn bí mật
  • 15:30 - 15:32
    với các nhà hàng thức ăn nhanh.
  • 15:32 - 15:34
    Tôi biết họ hoạt động như thế nào.
  • 15:34 - 15:36
    Căn bản họ nhồi chúng ta với
  • 15:36 - 15:39
    đường, muối, chất béo và x, y, z.
  • 15:39 - 15:41
    Và mọi người đều yêu thích họ. Đúng không?
  • 15:41 - 15:44
    Vậy nên những anh chàng này cũng sẽ là một phần trong giải pháp.
  • 15:44 - 15:46
    Nhưng chúng ta cần có chính quyền vào cuộc
  • 15:46 - 15:49
    cùng với các nhà cung cấp lương thực và nhà hàng.
  • 15:49 - 15:51
    Trong vòng năm, sáu, bảy năm
  • 15:51 - 15:54
    giảm bớt hàm lượng quá cao
  • 15:54 - 15:57
    trong lượng chất béo, đường và các thành phần không phải thực phẩm.
  • 15:57 - 16:00
    Tiếp theo đó là các nhãn hiệu lớn, cách ghi nhãn,
  • 16:00 - 16:03
    như tôi đã nói, là một trò quá khôi hài
  • 16:03 - 16:05
    và cần phải được giải quyết.
  • 16:05 - 16:08
    OK. Giờ đến trường học.
  • 16:08 - 16:10
    Rõ ràng ở trường chúng ta có bổn phận
  • 16:10 - 16:12
    phải bảo đảm suốt 180 ngày trong năm,
  • 16:12 - 16:14
    trẻ em từ bốn tuổi,
  • 16:14 - 16:16
    đến 18, 20, 24, bao nhiêu tuổi đi nữa,
  • 16:16 - 16:18
    được ăn thức ăn nấu
  • 16:18 - 16:21
    từ thực phẩm tươi
  • 16:21 - 16:23
    cung cấp bởi các nhà nông ngay tại vùng. OK?
  • 16:23 - 16:25
    Chúng ta cần có một tiêu chuẩn mới về thực phẩm tươi
  • 16:25 - 16:27
    cho con cái của các bạn. Các bạn đồng ý không?
  • 16:27 - 16:32
    (Vỗ tay)
  • 16:32 - 16:35
    Trong bối cảnh này, điều cực kỳ quan trọng
  • 16:35 - 16:38
    là mỗi trẻ em Mỹ khi rời trường học
  • 16:38 - 16:40
    phải biết nấu 10 món ăn
  • 16:40 - 16:42
    mà sẽ cứu lấy mạng sống của chúng.
  • 16:42 - 16:44
    Những kỹ năng sinh tồn.
  • 16:44 - 16:45
    (Vỗ tay)
  • 16:45 - 16:48
    Điều đó có nghĩa là chúng có thể là sinh viên, những bậc cha mẹ trẻ
  • 16:48 - 16:51
    và vẫn có thể tự xoay sở
  • 16:51 - 16:53
    nhờ vào những kỹ năng nấu nướng căn bản,
  • 16:53 - 16:55
    cho dù kinh tế có suy giảm đi nữa. Nếu bạn biết các nấu nướng
  • 16:55 - 16:57
    thì tiền trợ cấp khi kinh tế sẽ cũng chẳng có ý nghĩa gì.
  • 16:57 - 17:01
    Nếu bạn biết nấu ăn, thời gian không quan trọng.
  • 17:01 - 17:04
    Nơi sở làm. Chúng ta chưa thực sự nói chuyện về điều này.
  • 17:04 - 17:07
    Các bạn biết đấy, bây giờ là lúc cho các doanh nghiệp có trách nhiệm
  • 17:07 - 17:09
    thực sự nhìn nhận họ cho
  • 17:09 - 17:11
    nhân viên ăn những cái gì.
  • 17:11 - 17:15
    Nhân viên của họ là những người cha, người mẹ của trẻ em Mỹ.
  • 17:15 - 17:17
    Marissa, bố cô ấy đã qua đời.
  • 17:17 - 17:19
    Tôi nghĩ cô ấy sẽ hạnh phúc hơn
  • 17:19 - 17:22
    nếu doanh nghiệp Mỹ bắt đầu cho nhân viên ăn uống đúng cách.
  • 17:22 - 17:24
    Chắc chắn không thể bỏ qua những cá thể này.
  • 17:24 - 17:26
    Hãy trở về với gia đình.
  • 17:26 - 17:28
    Hãy nghĩ xem, nếu chúng ta làm được tất cả những điều này và chúng ta thực sự có thể,
  • 17:28 - 17:31
    rất có khả năng thực hiện. Bạn có thể vừa quan tâm vừa thương mại hóa.
  • 17:31 - 17:33
    Hoàn toàn có thể.
  • 17:33 - 17:35
    Nhưng gia đình cần phải bắt đầu truyền dạy lại
  • 17:35 - 17:37
    cách nấu nướng, chắc chắn.
  • 17:37 - 17:39
    Chắc chắn phải như thế, hãy truyền dạy nó như là một triết lý.
  • 17:39 - 17:41
    Đối với tôi việc ấy cũng khá là lãng mạn.
  • 17:41 - 17:43
    Nhưng chủ yếu nếu một người dạy cho 3 người khác
  • 17:43 - 17:45
    cách nấu món gì đó,
  • 17:45 - 17:47
    và sau đó những người này lại dạy lại ba người bạn khác của mình,
  • 17:47 - 17:49
    điều đó chỉ cần lặp lại 25 lần,
  • 17:49 - 17:52
    thế là ta đã đạt được toàn bộ dân số Hoa Kỳ.
  • 17:52 - 17:55
    Lãng mạn, có đấy, nhưng,
  • 17:55 - 17:56
    quan trọng hơn hết,
  • 17:56 - 17:59
    đó là việc làm cho mọi người nhận thấy
  • 17:59 - 18:01
    rằng mỗi người chỉ cần bỏ sức ra chút ít
  • 18:01 - 18:02
    để tạo sự khác biệt.
  • 18:02 - 18:05
    Chúng ta cần đưa trở lại những gì đã mất.
  • 18:05 - 18:09
    Huntington Kitchen. Nơi tôi đã làm chương trình này,
  • 18:09 - 18:10
    cá bạn biết đấy, chúng tôi làm chương trình này với hy vọng
  • 18:10 - 18:13
    nó sẽ tạo cảm hứng để mọi người tham gia vào sự thay đổi này.
  • 18:13 - 18:15
    Tôi rất tin tưởng sự thay đổi sẽ thành hiện thực.
  • 18:15 - 18:17
    Huntington's Kitchen là nơi tôi đã làm việc chung với một cộng đồng.
  • 18:17 - 18:21
    Tôi làm việc trong trường học. Tôi đã tìm ra nguồn vốn ổn định
  • 18:21 - 18:24
    để thay thế thức ăn trong tất cả các trường trong vùng,
  • 18:24 - 18:26
    từ các đồ ăn vặt sang thực phẩm tươi.
  • 18:26 - 18:28
    6.500 USD cho mỗi trường.
  • 18:28 - 18:29
    (Vỗ tay)
  • 18:29 - 18:32
    Đó là tất cả những gì ta cần. Chỉ 6.500 đô cho mỗi trường.
  • 18:32 - 18:34
    Nhà bếp sẽ tốn 25 nghìn mỗi tháng để vận hành.
  • 18:34 - 18:38
    Điều này sẽ tạo ảnh hưởng tích cực với 5.000 người mỗi năm,
  • 18:38 - 18:39
    tức là 10% dân số.
  • 18:39 - 18:41
    Và đâ là hình thức mọi người dạy lẫn nhau.
  • 18:41 - 18:43
    Các bạn biết đấy, đầu bếp địa phương dạy cho người trong vùng.
  • 18:43 - 18:48
    Toàn là những bài nấu ăn miễn phí, những bài học nấu nướng miễn phí ngay trên lề phố.
  • 18:48 - 18:52
    Đây là sự thay đổi thiết thực, cực kỳ thiết thực.
  • 18:52 - 18:55
    Ở trên đất nước Hoa Kỳ, nếu chúng ta nhìn lại,
  • 18:55 - 18:58
    có rất nhiều hành động tuyệt vời.
  • 18:58 - 19:00
    Có rất nhiều điều đẹp đẽ đang được thực hiện. Có các thiên thần
  • 19:00 - 19:03
    trên nước Mỹ đang thực hiện những điều tốt đẹp
  • 19:03 - 19:06
    trong các trường, từ nông trại đến trường,
  • 19:06 - 19:09
    vườn tược và giáo dục.
  • 19:09 - 19:11
    Có rất nhiều người tốt đã và đang làm những công việc này.
  • 19:11 - 19:13
    Vấn đề là họ đều muốn tiếp tục nhân rộng
  • 19:13 - 19:15
    ra nhiều trường hơn nữa.
  • 19:15 - 19:17
    Nhưng không có tiền.
  • 19:17 - 19:21
    Chúng ta cần xác định những người chuyên gia và những thiên thần này thật nhanh chóng,
  • 19:21 - 19:24
    và cho phép họ tiếp cận đến các nguồn
  • 19:24 - 19:26
    để tiếp tục thực hiện những gì họ đang làm,
  • 19:26 - 19:28
    và làm tốt.
  • 19:28 - 19:30
    Các doanh nghiệp Hoa Kỳ cần hỗ trợ
  • 19:30 - 19:33
    phu nhân Obama làm những việc mà bà ấy muốn làm.
  • 19:33 - 19:39
    (Vỗ tay)
  • 19:39 - 19:41
    Và này, tôi biết thật là kỳ lạ
  • 19:41 - 19:44
    khi có một người Anh đứng ở đây trước các bạn
  • 19:44 - 19:46
    nói những chuyện này.
  • 19:46 - 19:49
    Tôi chỉ có thể nói rằng tôi quan tâm. Tôi là một người cha.
  • 19:49 - 19:51
    Và tôi yêu đất nước này.
  • 19:51 - 19:54
    Và tôi tin rằng, thật sự,
  • 19:54 - 19:57
    nếu thay đổi có thể được thực hiện ở đất nước này,
  • 19:57 - 19:59
    những điều tốt đẹp cũng sẽ xảy ra trên thế giới. Nếu Hoa Kỳ chịu làm
  • 19:59 - 20:01
    tôi tin rằng các nước khác cũng sẽ theo sau.
  • 20:01 - 20:03
    Điều này rất quan trọng.
  • 20:03 - 20:10
    (Vỗ tay)
  • 20:10 - 20:12
    Khi tôi ở Huntington, cố gắng thực hiện một vài công việc
  • 20:12 - 20:15
    vào thời điểm mọi thứ không được suôn sẻ cho lắm, tôi đã nghĩ nếu tôi có được một cây đũa thần
  • 20:18 - 20:20
    thì tôi sẽ làm gì? Và các bạn biết không điều gì không?
  • 20:20 - 20:24
    Tôi muốn được đứng trước những người có thế lực
  • 20:24 - 20:26
    nhất Hoa Kỳ.
  • 20:26 - 20:31
    Và một tháng sau TED gọi điện cho tôi và trao cho tôi giải thưởng này.
  • 20:31 - 20:33
    Giờ tôi ở đây.
  • 20:35 - 20:37
    Nên, điều ước của tôi.
  • 20:41 - 20:43
    Tôi mắc chứng khó đọc bẩm sinh nên hơi chậm chạp.
  • 20:48 - 20:50
    Điều ước của tôi là
  • 20:50 - 20:52
    để các bạn góp sức
  • 20:52 - 20:54
    vào một phong trào bền vững
  • 20:54 - 20:58
    giáo dục mọi trẻ em
  • 20:58 - 21:00
    về thực phẩm,
  • 21:00 - 21:03
    để tạo cảm hứng cho gia đình nấu nướng trở lại
  • 21:03 - 21:07
    và để tiếp gây dựng sức mạnh cho mọi người khắp mọi nơi trên thế giới
  • 21:07 - 21:09
    chiến đấu với chứng bệnh béo phì.
  • 21:09 - 21:19
    (Vỗ tay)
  • 21:19 - 21:21
    Xin cảm ơn.
  • 21:21 - 21:30
    (Vỗ tay)
Title:
Điều ước giải TED Prize của Jamie Oliver: Dạy cho con trẻ về thực phẩm
Speaker:
Jamie Oliver
Description:

Chia sẻ những câu chuyện mang thông điệp mạnh mẽ từ dự án chống béo phì ở Huntington, W. Va., Jamie Oliver, người được phong tặng giải thưởng TED Prize, ủng hộ việc lên án mạnh mẽ sự làm ngơ của chúng ta đối với thực phẩm.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
21:37
Retired user added a translation

Vietnamese subtitles

Revisions