< Return to Video

Jamie Oliverning TED g'oliblik niyati: Har bir bolaga oziq-ovqat haqida o'rgatish

  • 0:00 - 0:02
    Shunisi achinarliki
  • 0:02 - 0:05
    kelasi 18 minut davomida bizning ma'rizamiz paytida
  • 0:05 - 0:08
    4 ta hayot Amerikalik
  • 0:08 - 0:10
    olamdan ko'z yumadi
  • 0:10 - 0:13
    sababi ular yegan ovqat bo'ladi.
  • 0:13 - 0:17
    Mening ismim Jamie Oliver. Yoshim 34da.
  • 0:17 - 0:19
    Men Angliydagi Esseksdanman.
  • 0:19 - 0:22
    Va oxirgi 7 yil davomida
  • 0:22 - 0:25
    men betinim ishlab kelaman
  • 0:25 - 0:28
    odamlarnign hayotini saqlash uchun.
  • 0:28 - 0:30
    Men doktor emasman.
  • 0:30 - 0:32
    Men oshpazman.
  • 0:32 - 0:34
    Meing qimmat asbob uskunam
  • 0:34 - 0:36
    yoki dorilarim yo'q.
  • 0:36 - 0:39
    Men ma'lumot va ta'lim berishdan foydalanaman.
  • 0:39 - 0:42
    Men shunga astoydil ishonamanki, oziq-ovqat
  • 0:42 - 0:45
    uylarimizda juda katta kuchga ega
  • 0:45 - 0:49
    va u bizni bir birimizga bog'laydi.
  • 0:51 - 0:53
    Hozirda biz juda
  • 0:53 - 0:57
    yomon holatdamiz.
  • 0:58 - 1:01
    Amerika, siz yana birnichi o'rindasiz.
  • 1:01 - 1:05
    Faqat bu safar eng nosog'lom davlat orasida birnichisiz.
  • 1:05 - 1:07
    Qaysi biringizning bolalaringiz bor
  • 1:07 - 1:10
    qo'lingizni ko'taring iltimos?
  • 1:10 - 1:12
    Iltimos qo'lingizni ko'taring.
  • 1:12 - 1:13
    Xola, tog'a ammalar..davom etavering..
  • 1:13 - 1:16
    qo'lingizni ko'taring. Xola, tog'alar ham.
  • 1:16 - 1:18
    Demak, ko'pchiligingiz.
  • 1:18 - 1:21
    Biz, So'ngi 4 ta avlodlar
  • 1:21 - 1:24
    bolalarimiz taqdiriniga
  • 1:24 - 1:26
    qisqa yashashni " sovg'a qildik"
  • 1:26 - 1:29
    yani ular otan- onalaridan qisqaroq yashaydi.
  • 1:29 - 1:32
    Sizning farzandingiz sizdan
  • 1:32 - 1:34
    10 yil kam yashaydi
  • 1:34 - 1:37
    sababi biz ularga namuna qilgan oziq-ovqatlanish tarzidir
  • 1:37 - 1:40
    Shu xonaning ikkidan uch qismi
  • 1:40 - 1:43
    Bugun, Amerikada, statistika bo'yicha ortiqcha semiz
  • 1:43 - 1:46
    Sizlar durust ko'rinasiz, lekin xavotir olmang, siz ham vaqti bilan semirib ketasiz.
  • 1:46 - 1:47
    ( Kulgi)
  • 1:47 - 1:48
    To'g'rimi?
  • 1:48 - 1:51
    Yomonlashib borayotgan sog'liq statistikasi
  • 1:51 - 1:53
    judam ham aniq.
  • 1:53 - 1:56
    Biz o'lim, qotillik, uy ichidagi jinoyat av qotillik haqida gapirishdan to'xtamaymiz
  • 1:56 - 2:00
    CNN kabi yangiliklarning eng oldingi betida bularni ko'rasiz.
  • 2:00 - 2:03
    Uydagi qoitllikka qarang, reytingda eng pastda
  • 2:03 - 2:04
    to'g'rimi?
  • 2:04 - 2:06
    ( Kulgi)
  • 2:06 - 2:11
    ( Qarsaklar)
  • 2:11 - 2:13
    Bularning qizil rangda ko'rsatilgan har biri
  • 2:13 - 2:15
    oziq ovqatga bo'g'liq kasalliklardir.
  • 2:15 - 2:18
    Har bir shifokor, har bir mutaxassis buni sizga aytadi.
  • 2:18 - 2:21
    Haqiqat shuki, oziq ovqatga bog'liq kasalliklar eng katta qotildir.
  • 2:21 - 2:24
    Amerika Qo'shma Shtatlarida, hozirda, ayni paytda.
  • 2:27 - 2:29
    Bu umumjahon muammosi.
  • 2:29 - 2:31
    Bu Katastrofa- halokat yoqasi.
  • 2:31 - 2:33
    Butun dunyo bo'ylab tarqalyapti.
  • 2:33 - 2:35
    Angliya, odatdagiday sizdan keyin turibdi.
  • 2:35 - 2:39
    ( Kulgi)
  • 2:39 - 2:42
    Ular juda yaqin edi, lekin unchalik yaqin emas.
  • 2:42 - 2:44
    Biz uchun inqilob kerak
  • 2:44 - 2:47
    Meksiko, Avstraliya, Germaniya, Hindiston, Xitoy
  • 2:47 - 2:50
    ularning hammasida semizlik va nochor salomatlik katta muammodir.
  • 2:51 - 2:53
    Chekishga qarang.
  • 2:53 - 2:56
    Hozirda u semizlikdek kamroq turadi.
  • 2:56 - 2:59
    Amerikaliklar uchun ortiqcha semizlikka sarflanga pul
  • 2:59 - 3:02
    sog'liqga ketadigan mablag'ning 10% ketadi.
  • 3:02 - 3:05
    Yiliga 150 milliard dollar.
  • 3:05 - 3:08
    10 yil ichida bu 2 baravar oshadi.
  • 3:08 - 3:10
    Yiliga 300 milliard dollar.
  • 3:10 - 3:13
    keling, rostini aytaylik, sizda bunday pul yo'q.
  • 3:13 - 3:16
    ( Kulgi)
  • 3:16 - 3:19
    Men bu yerga oziq ovqat inqilobini boshlash uchun keldim.
  • 3:19 - 3:22
    Men bunga astoydil ishonaman.
  • 3:22 - 3:25
    bizga bu kerak. Hozir ayni vaqt.
  • 3:25 - 3:27
    Bu juda muhim payt.
  • 3:27 - 3:29
    Men buni 7 yildan beir qilib kelaman.
  • 3:29 - 3:31
    Amerikada 7 yildan beri harakat qilaman
  • 3:31 - 3:34
    Hozir natija pishib yetilgan ayni payt
  • 3:34 - 3:36
    Men muammoning ayni nuqtasiga kirdim
  • 3:36 - 3:39
    Men G'arbiy Virjiniaga, Amerikadagi eng nosog'lom shtatga bordim.
  • 3:39 - 3:41
    O'tgan yili shunday edi u.
  • 3:41 - 3:44
    Bu yil bizda yangi shtat, uning ustida ishlaymiz.
  • 3:44 - 3:45
    ( Kulgi)
  • 3:45 - 3:46
    Xuntington, G'arbiy Virjinia.
  • 3:46 - 3:48
    Go'zal shaharcha.
  • 3:48 - 3:51
    Men chin dilim bilan odamlarga
  • 3:51 - 3:53
    sizning Xalqingizga
  • 3:53 - 3:55
    bizni o'rab turgan va biz o'rganib qolgan haqiqatni
  • 3:55 - 3:57
    ko'rsatmoqchiman.
  • 3:57 - 4:00
    Men sizga ba'zi bir qadrdon odamlarimni tanishtiraman
  • 4:00 - 4:01
    Sizning xalqingiz. Sizning bolalaringiz.
  • 4:01 - 4:04
    Mening do'stim Brittanining rasmi
  • 4:04 - 4:06
    U 16 yoshda
  • 4:06 - 4:09
    Uning yana 6 yillik umri qolgan
  • 4:09 - 4:12
    sababi u yeb o'rgangan ovqat
  • 4:12 - 4:15
    U Amerikaliklarnign 3- avlodi
  • 4:15 - 4:17
    qaysiki, oziq ovqat ta'siri ostida o'smagan
  • 4:17 - 4:19
    uyda maktabda ovqat qilishni o'rganmangan
  • 4:19 - 4:22
    uning onasi, uning onasinining onasi o'rgangan. Lekin u yo'q.
  • 4:22 - 4:25
    Uning 6 yillik umri qolgan.
  • 4:25 - 4:27
    U o'z jigarini yegan ovqatlari bilan nobud qilayapti.
  • 4:27 - 4:30
    Stacy, Edvardlar oilasi
  • 4:30 - 4:32
    Bu oddiy oila.
  • 4:32 - 4:35
    Stacy harakat qiladi, lekin u ham 3-avlod
  • 4:35 - 4:37
    u hech qachon, na uyda na maktabda ovqat qilishni o'rganmagan.
  • 4:37 - 4:39
    Oila haddan tashqari semiz.
  • 4:39 - 4:40
    Justin 12 yoshda
  • 4:40 - 4:41
    U 350 pound ( 159 kg)
  • 4:41 - 4:43
    Uni mazax qilishadi.
  • 4:43 - 4:45
    Qizi Katie, 4 yoshda
  • 4:45 - 4:48
    U bog'chaga borishdan avvaloq juda semiz edi.
  • 4:48 - 4:51
    Marissa. Unda hammasi yaxshi. Sizga o'xshagan.
  • 4:51 - 4:54
    Lekin bilasizmi? Uning otasi, juda semiz edi
  • 4:54 - 4:56
    otasi uning quchog'ida vafot edi
  • 4:56 - 4:58
    Keyin, uning hayotida 2- eng muhim kishi
  • 4:58 - 5:01
    amakisi semizlikda vafot etdi.
  • 5:01 - 5:04
    Endi uning o'gay otasi juda semiz.
  • 5:04 - 5:06
    Ko'rib turganingizdek,
  • 5:06 - 5:08
    semizlik va oziq-ovqatga bog'liq kasalliklar
  • 5:08 - 5:10
    faqat shu odamnigina qiynamaydi;
  • 5:10 - 5:12
    ularning do'stlari, oilasi a'zob chekadi.
  • 5:12 - 5:14
    aka-ukalari, opa-singillari.
  • 5:14 - 5:16
    Pastor Steve.
  • 5:16 - 5:20
    Juda ruhlantiruvchi odam. Mening Huntington, Vest Virginidagi hamkorlarim biri.
  • 5:20 - 5:24
    Unda bir katta muammo bor.
  • 5:24 - 5:26
    U odamlarni ko'mishi kerak.
  • 5:26 - 5:29
    Va u bundan juda charchagan. U do'stalrini ko'mish joniga tekkan,
  • 5:29 - 5:31
    oilasini, qo'shnilarini ko'mish.
  • 5:31 - 5:35
    Qish kelsa, odamlar 3 marta ko'p vafot etadi.
  • 5:35 - 5:36
    U bundan juda zerikkan.
  • 5:36 - 5:39
    Bu oldi olsa bo'ladigan kasallik. Umr bekor nobud bo'layapti.
  • 5:39 - 5:42
    Aytgancha, mana bu narsalarda ular ko'miladi.
  • 5:42 - 5:45
    Biz bunga moslashmaganmiz.
  • 5:45 - 5:48
    Buni eshikdan ham olib chiqishga sig'maydi.
  • 5:48 - 5:50
    Borar joyiga ham olib borolmaysiz.
  • 5:50 - 5:53
    Bu uchburchak, ko'rayapsizmi
  • 5:53 - 5:55
    ozi- ovqat ta'siri.
  • 5:55 - 5:56
    Men buni tushunishingizni xohlayman.
  • 5:56 - 5:57
    Siz balkim bularni ilgari eshitgandirsiz,
  • 5:57 - 5:59
    lekin keling yana bir esga olaylik.
  • 5:59 - 6:00
    Oxirgi 30 yil ichida
  • 6:00 - 6:02
    Bizning yurtimizning yuragiga nayzaday botgan nima edi?
  • 6:02 - 6:04
    Keling rostini aytaylik.
  • 6:04 - 6:07
    Xo'sh, bu zamonaviy hayot.
  • 6:07 - 6:09
    Main Street dan boshlaylik.
  • 6:09 - 6:12
    Fast Fud ( tezkor ovqat) san'oati butun yurtni qamradi. Biz buni bilamiz.
  • 6:12 - 6:15
    Mashhur brand nomlari eng muhim kuchlardir.
  • 6:15 - 6:17
    yurtimiznning kuchli kuchlari.
  • 6:17 - 6:20
    Supermarketlar ham.
  • 6:20 - 6:22
    Katta kompaniyalar. Juda katta kompaniyalar.
  • 6:22 - 6:25
    30 yil avval, ovqatning katta qismiz
  • 6:25 - 6:28
    asosan, tabiiy va mahalliy edi.
  • 6:28 - 6:31
    Endi esa unga ishlov berilgan va har qil kimyoviy moddalar qo'shilgan,
  • 6:31 - 6:34
    ortiqcha masalliqlar, va shu kabialr bilasiz.
  • 6:34 - 6:37
    Ovqatning katatligi,va miqdori katta muammodir.
  • 6:37 - 6:40
    Oziq-ovqat pachkalaridagi yozvlar muammo.
  • 6:40 - 6:43
    Bu yurtda oziq ovqta pachkalarida yozish sharmandalik.
  • 6:43 - 6:47
    Ular o'z o'zini boshqarihni xohlaydi.
  • 6:47 - 6:50
    Sa'noat o'zini o'zi tekshirishni xohlaydi.
  • 6:50 - 6:53
    Man ahvoli! Ular bunga loyiq emas.
  • 6:53 - 6:57
    Siz qanday qilib , uglevodi ko'p ovqatni yo'gi kam deb maqtab sotasiz?
  • 6:57 - 6:59
    Uy.
  • 7:00 - 7:02
    Eng katta muammo uyda
  • 7:02 - 7:04
    u bizning yuragimiz bo'lib kelgan
  • 7:04 - 7:07
    ovqatlanish madaniyati va ovqatlarni me'ros qilib keladi
  • 7:07 - 7:10
    aynan shu jamiyatimizni tashkil etgan.
  • 7:10 - 7:11
    Endi esa bu boshqa sodir bo'lmayapti.
  • 7:11 - 7:14
    Biz ishga boramiz, hayot o'zgaradi,
  • 7:14 - 7:16
    va har doim yaxhsilanib boradi
  • 7:16 - 7:18
    lekin biz bunga boshqacha qarashimiz kerak
  • 7:18 - 7:20
    ortga bir qadam tashlab, muvozanatni tekshirishimiz kerak.
  • 7:20 - 7:23
    Biz buni 30 yildan beri qilmayapmiz.
  • 7:23 - 7:26
    Masalan,
  • 7:26 - 7:29
    juda oddiy misol
  • 7:29 - 7:31
    hozirda. Edvardlar oilasi.
  • 7:31 - 7:33
    ( Video) Jamie Oliver: Keling suhbatlashaylik.
  • 7:33 - 7:36
    BU narsa siz va oilangiz ichiga kiradi.
  • 7:36 - 7:38
    har haftada.
  • 7:38 - 7:44
    Va bu bolalaringizni vaqtidan avval nobud qiladi.
  • 7:44 - 7:46
    Qanday his qilayapsiz o'zingizni?
  • 7:46 - 7:49
    Stacy: Juda xafa va tushkunman.
  • 7:49 - 7:52
    lekin, men bolalarimni muvvafaqiyatli bo'lishini xohlayman
  • 7:52 - 7:55
    lekin bu ahvolda bo'lmaydi.
  • 7:55 - 7:58
    Men ularni nobud qilayapman.
  • 7:58 - 8:01
    JO: Ha, siz huddi shunday qilayapsiz.
  • 8:01 - 8:04
    Lekin biz buni to'xtata olamiz.
  • 8:07 - 8:11
    Man shu oddiy holat. keling maktablarga qarang.
  • 8:11 - 8:14
    men ular haqida mutaxassis emasman.
  • 8:14 - 8:16
    Mayli, qani maktablar.
  • 8:16 - 8:19
    Maktab nima? kim uni kashf etdi? uning maqsadi nima?
  • 8:19 - 8:22
    Maktablar doim bizga yordam berishi kerak
  • 8:22 - 8:25
    bizni ijodkor qilib ajoyib narsalarni bajaradigan qilishi kerak
  • 8:25 - 8:28
    hayot uchun maosh topish va boshqa narsalar.
  • 8:28 - 8:31
    ancha vaqtdan beri bu shunday namuna bo'lib kelgan
  • 8:31 - 8:32
    to'g'rimi?
  • 8:32 - 8:34
    Lekin biz uni rivojlantirmadik
  • 8:34 - 8:37
    masalan, amerikadagi sog'liqqa oid falokatlar
  • 8:37 - 8:40
    Maktabdagi ovqat e'tiborga loyiq
  • 8:40 - 8:43
    ko'pchilik bolalar, kuniga 31 million-
  • 8:43 - 8:46
    aslida kuniga ikki marta, odatdagidan ham ko'proq
  • 8:46 - 8:49
    nonushta va tushlikni, yiliga 180 kun
  • 8:49 - 8:52
    demak, maktab ovqati juda muhim
  • 8:52 - 8:55
    ko'rib turgan avholdna kelib chiqqan holda.
  • 8:55 - 8:58
    ( Kulgi)
  • 9:00 - 9:02
    Men so'kinishni boshlamasimdan oldin
  • 9:02 - 9:05
    , aminmanki siz buni kutib turibsiz...
  • 9:05 - 9:07
    ( Kulgi)
  • 9:07 - 9:10
    Men bir narsani aytishim kerak, bu juda muhim
  • 9:10 - 9:13
    keyingi 3 oy davomida
  • 9:13 - 9:14
    umid qilamanki mo'zisa yuz beradi
  • 9:14 - 9:18
    Maktab oshpazlari, Amerikaning oshpazlari
  • 9:18 - 9:21
    men o'zimni sizlarga yordamchi qilib beraman
  • 9:21 - 9:23
    Men sizlarni yerga urmayapman.
  • 9:23 - 9:25
    Ular qo'lidan kelgan hamma narsai qilishga
  • 9:27 - 9:29
    harakat qilayapti.
  • 9:29 - 9:31
    Lekin ular buyruq bajarishadi
  • 9:31 - 9:34
    va ularga berilgan buyruq noto'g'ridir.
  • 9:34 - 9:37
    Butun sistema hisobchi bugalterlar tomonidan boshqariladi.
  • 9:37 - 9:39
    Biznesmen odamlar orasida
  • 9:39 - 9:41
    oziq ovqat haqida yetarlicha biiladiganlari yo'q
  • 9:41 - 9:43
    Muammo ana shunda.
  • 9:43 - 9:45
    Agar siz ovqat mutaxassisi bo'lmasangiz, va pulingiz ko'p bo'lmasa
  • 9:45 - 9:47
    siz unchalik ham ijodkor bo''lib
  • 9:47 - 9:50
    muammoni hal qilolmaysiz.
  • 9:50 - 9:52
    Agar siz hisobchi bo'lsangiz,
  • 9:52 - 9:55
    bunda holda siz faqat bir narsa qilolasiz
  • 9:55 - 9:57
    arzon bo'lmag'ur narsa sotib olish.
  • 9:57 - 9:59
    Endi, haqiqat esa
  • 9:59 - 10:01
    bolalar kuniga yeydigan ovqati fast- fud, nosog'lom tezkor ovqatlar
  • 10:01 - 10:03
    ishlov berilgan
  • 10:03 - 10:05
    umuman yangi emas.
  • 10:05 - 10:09
    Ximiyaviy qo'shimcha moddalar, E raqamlari, siz ishonmaydigan masalliqlar qo'shilgan
  • 10:09 - 10:12
    Yetarli savzabotlar berilmaydi. Yog'da qivurilgan kartoshkani sabzavot deb aytishadi.
  • 10:12 - 10:15
    Nonushtaga pizza berishadi. ularga xatto qoshiq, vilka berishmaydi
  • 10:15 - 10:18
    Pichoq va Vilka? yo'q ular juda xavfli
  • 10:18 - 10:20
    Sinfxonada qaychi boru
  • 10:20 - 10:22
    lekin oshxonada pichoq, vilka yo'q
  • 10:22 - 10:24
    Agar maktabda pichoq va vilka bo'lmasa
  • 10:24 - 10:27
    siz chindan ham
  • 10:27 - 10:30
    nosog'lom tezkor fast fud ovqatlarini yeshishga majburlayapsiz. Chunki ularni qo'lda yesa bo'ladi.
  • 10:30 - 10:32
    Aytgancha fast fud degani bu gamburgerlar,
  • 10:32 - 10:34
    shunga o'xshash narsalar
  • 10:34 - 10:38
    Pitzalar va shunga o'xshash narsalar
  • 10:40 - 10:43
    Aytganimdek, sog'liqni saqlash uchun ajratilgan mablag'ning
  • 10:43 - 10:46
    10 % semizlikka ketadi. Va bu hali 2 karra o'sadi.
  • 10:46 - 10:48
    Biz bolalarmizga o'rgatmayapmiz
  • 10:48 - 10:50
    ovqat haqida,
  • 10:50 - 10:52
    boshlang'ich maktablarda
  • 10:52 - 10:54
    Biz bolalarimizga ovqat haqida o'rgatmaymiz, to'g'rimi?
  • 10:54 - 10:56
    Bu boshlang'ich maktabdan bir kichik klip,
  • 10:56 - 10:58
    va bu Angliya uchun oddiy ahvol.
  • 11:01 - 11:03
    Video: Bu nima kim biladi?
  • 11:03 - 11:06
    Bola: Kartoshka. Jamie Oliver: Kartoshka? demak bu kartoshka deb o'ylaysan?
  • 11:06 - 11:08
    Bu nima?
  • 11:08 - 11:10
    Bu nima bilasanmi? Bola: kapusta brokolli
  • 11:10 - 11:12
    JO: Bunischi? bizning qadrdon do'stimiz/
  • 11:12 - 11:14
    Bu nima? Bola: ravoch
  • 11:14 - 11:17
    JO: Yo'q, bu nima deb o'ylaysan. Bola: Piyoz. JO: piyoz? yo'q.
  • 11:17 - 11:20
    Jamie Oliver: siz bir zumda muammoni tushunib yetasiz
  • 11:20 - 11:23
    bolalarimiz ovqat qayerdan kelishini bilmaydi
  • 11:23 - 11:25
    Video: JO: Bu nima bilasizmi? bola: hmm. nok.
  • 11:25 - 11:27
    JO: Buchi? Bola: bilmayman.
  • 11:27 - 11:29
    JO: Agar bolalar bu narsalarni bilmasa
  • 11:29 - 11:33
    ular uni hech qachon yemaydi.
  • 11:33 - 11:34
    ( Kulgi)
  • 11:34 - 11:37
    JO: oddiy hol. Angliya va Amerika,
  • 11:37 - 11:39
    Angliya va Amerika.
  • 11:39 - 11:41
    Buni nima tog'irlay oladi bilasizmi>
  • 11:41 - 11:43
    ikki marta 1 soatdan o'tirib ma'lumot berish.
  • 11:44 - 11:46
    Biz bolalarimizdan boshlab o'rgatishimiz kerak
  • 11:46 - 11:49
    maktlarda ovqat haqida.
  • 11:49 - 11:54
    (Qarsaklar)
  • 11:54 - 11:56
    Men sizga shuni aytmoqchimanki,
  • 11:56 - 11:59
    bu narsa bizdagi muammoni
  • 11:59 - 12:02
    yaqqol ko'rsatadi.
  • 12:02 - 12:06
    Masalan, oddiy sutdan boshlaylik.
  • 12:06 - 12:08
    Maktabda har bir bora sut ichishga haqli.
  • 12:08 - 12:11
    Bolalaringiz nonushtada,tushlikda sut ichishadi, shundaymi?
  • 12:11 - 12:13
    2 butilka sut.
  • 12:13 - 12:15
    Va ko'pchilik bolalar ichishadi.
  • 12:15 - 12:18
    Lekin sut endi yetralicha yaxhshi emas.
  • 12:18 - 12:20
    Chunki kimdir, sut san'oatida- meni to'g'ri tushining,
  • 12:20 - 12:22
    men sutni maqullayman, lekin kimdir sut san'oatida
  • 12:22 - 12:24
    kimgadir ko'p pul to'lab
  • 12:24 - 12:26
    sutlarga har qil ximikatlar, ranglar va qo'shimcha soxta maza
  • 12:26 - 12:28
    va shakar qo'shsak
  • 12:28 - 12:31
    ko'proq bolalar uni ichadi deb bu narsani boshlagan. Xuddi shudnay.
  • 12:31 - 12:32
    ( Qarsak)
  • 12:32 - 12:34
    Va endi buni hamma takrorlaydi.
  • 12:34 - 12:36
    Olma sa'onati shu ustida ishlamoqda
  • 12:36 - 12:38
    olmaga kaamel surib bersak ko'proq olmalar yeyiladi deb
  • 12:38 - 12:40
    Meni tushunayapsizmi?
  • 12:40 - 12:43
    Menimcha, sutga ortichqa maza tam qo'shish kerak emas.
  • 12:43 - 12:45
    To'g'rimi? Hozir hamma narsada shakar bor.
  • 12:45 - 12:47
    Men bu masalliqlarni hammasi yaxshi bilaman.
  • 12:47 - 12:50
    U hamma narsada. Xatto sutda ham.
  • 12:50 - 12:52
    zamonaviy muammodir bu.
  • 12:52 - 12:54
    Man sut. Mana katon.
  • 12:54 - 12:56
    hammasida juda ko'p shakar
  • 12:56 - 12:58
    va bir butilka gazlanga ichimliklaringizda qancha bo'lsa shuncha
  • 12:58 - 13:00
    va ular buni kuniga 2 marta iste'mol qiladi.
  • 13:00 - 13:02
    Keling sizga ko'rsatay.
  • 13:02 - 13:06
    Man bu bir bola iste'mol qiladigan shakar
  • 13:06 - 13:11
    kuni 8 choy qoshiq shakar
  • 13:11 - 13:14
    bu bir haftada
  • 13:14 - 13:17
    bu bir oyda
  • 13:17 - 13:19
    Va men besh yil boshlang'ich maktabida beriladigan shakar
  • 13:19 - 13:22
    solib chiqdim
  • 13:25 - 13:27
    faqatgina sutga qo'shiladigan.
  • 13:30 - 13:32
    Bilamdim siz qanday qaraysuz,
  • 13:32 - 13:35
    lekin avholimizdan kelib chiqsak,
  • 13:35 - 13:37
    dunyodagi xohlagan sudya
  • 13:37 - 13:40
    statistik ma'lumotlarga va natijalarga qarab
  • 13:40 - 13:42
    istalgan hokimiyatni bolalarga
  • 13:42 - 13:44
    az'ob berishda ayblagan bo'lardi. Men shundya deb ishonaman.
  • 13:44 - 13:53
    ( Qarsaklar)
  • 13:53 - 13:56
    Men bu yerga kelib bugun
  • 13:56 - 13:59
    SPID yoki rak kasaliga davo topdim degim kelardi,
  • 13:59 - 14:03
    shunda siz meni eshitishga jon deb talpingan bo'lardingiz.
  • 14:03 - 14:06
    Men aytgan yomon yangiliklarni oldini olsa bo'ladi.
  • 14:06 - 14:08
    Bu xushxabardir.
  • 14:08 - 14:10
    Juda ham yaxhsilab oldini olsa bo'ladi.
  • 14:10 - 14:13
    Bizda muommo bor, keling o'ylab ko'ring
  • 14:13 - 14:15
    biz qayta tiklanishimiz kerak.
  • 14:15 - 14:18
    demak, nima qilish kerak?
  • 14:18 - 14:20
    Man javobim.
  • 14:20 - 14:22
    Bir joydan turib men qayta tiklay olmayman
  • 14:22 - 14:25
    birdaniga qilib ham bo'lymaydi
  • 14:25 - 14:28
    lekin haqiqiy o'zgarish, ko'zrlaringizg qarab aytamanki
  • 14:28 - 14:30
    10 yil ichida butunlay o'zgarishi mumkin
  • 14:30 - 14:32
    farzanlaringiz hayoti
  • 14:32 - 14:35
    baxti- va unutmaylikki, yaxhshi ovqat yesangiz aql ham yaxhshi ishlaydi.
  • 14:35 - 14:37
    va umr uzunroq bo'ladi
  • 14:37 - 14:39
    hamma o'zgaradi.
  • 14:39 - 14:42
    Demak, supermarketlar
  • 14:42 - 14:44
    yana qayerda siz xarid qilasiz?
  • 14:44 - 14:46
    har haftada qayta qayta.
  • 14:46 - 14:49
    hayotingizda supermarketda qancha pul ishlatasiz?
  • 14:49 - 14:52
    Yaxhsi ko'rasiz ualrni. Xohlagan narsangizni sotishadi.
  • 14:52 - 14:54
    Lekin ular bizdan qarz. Har bir katta supermarketda
  • 14:54 - 14:57
    oziq ovqat mutaxasisi bo'lishi kerak.
  • 14:57 - 15:00
    Ular bizga tog'ri bozor qilsihni o'rgatish kerak. Ovqat pishirishni o'rgatish kerak,
  • 15:00 - 15:02
    tez, mazali har faslga oid
  • 15:02 - 15:04
    band odamlar uchun masalan.
  • 15:04 - 15:06
    Bu qimmat emas.
  • 15:06 - 15:08
    Ba'zi joylarda bor. Va buni hamma joyda qilish kerak
  • 15:08 - 15:11
    Amerika bo'ylab, tez va yaqin orada.
  • 15:11 - 15:14
    Katta oziq ovqat brand va firmlari
  • 15:14 - 15:16
    oziq-ovqat haida ta'lim berishi kerak
  • 15:16 - 15:18
    biznezinign qoq markazida.
  • 15:18 - 15:20
    aytishga oson bilaman
  • 15:20 - 15:22
    lekin bu kelajagimiz. birdan bir yo'li.
  • 15:22 - 15:26
    fast fud- tezkor ovqat sa'noatida
  • 15:26 - 15:28
    juda katta raqobat
  • 15:28 - 15:30
    Menda juda ko'p maxfiy qog'ozlar va biitmlar bor edi
  • 15:30 - 15:32
    fast fud restoranlari haqida.
  • 15:32 - 15:34
    ha ular shunday qiladi.
  • 15:34 - 15:36
    qisqasi ular bizni
  • 15:36 - 15:39
    shakar, tuz, yo'g' va boshqa narsalar bilan nobud qiladi
  • 15:39 - 15:41
    Va hamma uni yaxshi ko'radi, shundaymi?
  • 15:41 - 15:44
    Va muammo yechiming bir qismi mana shu odamlarda.
  • 15:44 - 15:46
    Biz hokimiyatni ishga qolishimiz kerak
  • 15:46 - 15:49
    barcha fast fud va restoran tarmoqlari bilan ishlash uchun
  • 15:49 - 15:51
    5, 6 va 7 yil ichida bizni
  • 15:51 - 15:54
    ortiqcha shakar, yo'g va kimyomiviy, yeb bo'lmas
  • 15:54 - 15:57
    masalliqlardan qutqarishi kerak.
  • 15:57 - 16:00
    Endi oziq ovqat pachklaridagi yozuvlarga kelsak
  • 16:00 - 16:03
    aytganimdek, be'manilik
  • 16:03 - 16:05
    ko'p narsani to'g'irlash kerak.
  • 16:05 - 16:08
    Mayli, Maktablar
  • 16:08 - 16:10
    maktablarda qarzimiz bor
  • 16:10 - 16:12
    shu yiliga 180 kundagidey
  • 16:12 - 16:14
    4 yoshdan boshlab
  • 16:14 - 16:16
    18, 20, 24 qaysi yoshda bo'lsa ham
  • 16:16 - 16:18
    ularga to'g'ri pishirilgan
  • 16:18 - 16:21
    yaxhshi yangi ovqat berish kerak
  • 16:21 - 16:23
    mahalliy o'simliklardan.
  • 16:23 - 16:25
    Yangi qoida o'rnatish kerak yangi va to'g'ri ovqatlanish haqida
  • 16:25 - 16:27
    bolalaringiz uchun.
  • 16:27 - 16:32
    ( qarsaklar)
  • 16:32 - 16:35
    Bu ahvolda, juda muhim narsadir bu
  • 16:35 - 16:38
    har bir Amerikalik bola, maktabni bitirgach
  • 16:38 - 16:40
    kamida 10 ovqatni pishirishni bilib ketsin.
  • 16:40 - 16:42
    Bu ularning hayotini saqlaydi.
  • 16:42 - 16:44
    Hayotiy hunar.
  • 16:44 - 16:45
    ( Qarsaklar)
  • 16:45 - 16:48
    bu degani studentlar, yosh ota-onalar
  • 16:48 - 16:51
    bir ilojini qilib
  • 16:51 - 16:53
    oddiy ovqatlar pishira oladi degani,
  • 16:53 - 16:55
    hech qanday moddiy qiyinchiliklarga qaramay.
  • 16:55 - 16:57
    Agar ovqat qila olsangiz, pul kamligining ahamiyati yo'q.
  • 16:57 - 17:01
    Agar ovqat qila olsangiz, vaqtnign ahamiyati yo'q
  • 17:01 - 17:04
    Ish joylari. Biz uncha u haqida gapirmadik.
  • 17:04 - 17:07
    Hozir ma'suliyatni birga ko'tarishimiz kerak
  • 17:07 - 17:09
    ular o'z ishchilarini
  • 17:09 - 17:11
    nima bilan boqayapti.
  • 17:11 - 17:15
    Bu ishchilar Amerikalik bolalarning ot-onalari.
  • 17:15 - 17:17
    Marissaning otasi uning qo'llarida vafot etdi,
  • 17:17 - 17:19
    Menimcha uni hursand qiladagan narsa
  • 17:19 - 17:22
    bu Amerikaning ish xonalari odamlarini yaxshilab boqsa.
  • 17:22 - 17:24
    Bularni nazardan chetda qoldirib bo'lmaydi.
  • 17:24 - 17:26
    Uylarga qaytaylik.
  • 17:26 - 17:28
    Endi qarang, biz buni bajara olsak
  • 17:28 - 17:31
    ishonamanki qilish mumkin. Siz namuna bo'la olasiz.
  • 17:31 - 17:33
    Chindan ham.
  • 17:33 - 17:35
    Lekin uylar, ovqat pishirishni
  • 17:35 - 17:37
    yana bizga va avlodlarimizga o'rgatib borish kerak.
  • 17:37 - 17:39
    Buni huddi falsafadek qo'ldan qo'lga o'tkazish kerak.
  • 17:39 - 17:41
    Bu men uchun romantikaday
  • 17:41 - 17:43
    lekin agar 1 odam 3 ta odamga
  • 17:43 - 17:45
    biror nimani pishirishni o'rgatsa
  • 17:45 - 17:47
    va ular yana 3 ta odamga o'rgatsa
  • 17:47 - 17:49
    bu o'zini 25 marta takrorlagan bo'ladi,
  • 17:49 - 17:52
    va shundya qilib butun Amerika Aholisini qamraydi.
  • 17:52 - 17:55
    Ha biroz hayolparastlilik, lekin
  • 17:55 - 17:56
    eng muhimi
  • 17:56 - 17:59
    bu odamlarga ularnign har birining
  • 17:59 - 18:01
    qilgan ishi va harakati
  • 18:01 - 18:02
    o'zgartirish kirita oladi degani.
  • 18:02 - 18:05
    Biz yoqotgan narsamizni qaytarishimiz kerak.
  • 18:05 - 18:09
    Huntington oshxonasi, men bu dasturni tayyorlagan joy,
  • 18:09 - 18:10
    bizda tv dastur bor, umid qilamanki
  • 18:10 - 18:13
    u ko'p odamlarni o'zgarishga ruhlantiradi.
  • 18:13 - 18:15
    Men o'zgarish kiritish mumkinligiga to'liq ishonaman.
  • 18:15 - 18:17
    Huntington oshxonasi. Men jamoa bilan ishlayman.
  • 18:17 - 18:21
    Men maktablarda ishladim. Men mahalliy o'zini oqlaydigan mablag' topib
  • 18:21 - 18:24
    bu hududdagi hamma maktablarni
  • 18:24 - 18:26
    suni'y ovqatlardan qutultirib, yangi ovqatlanish olib keldim
  • 18:26 - 18:28
    maktabga olti yarim ming.
  • 18:28 - 18:29
    ( Qarsaklar)
  • 18:29 - 18:32
    keragi shugina, har maktabga 6,5 ming
  • 18:32 - 18:34
    Oyiga 25 ming oshxonaga
  • 18:34 - 18:38
    yiliga 5,000 kishi
  • 18:38 - 18:39
    aholinign 10 %
  • 18:39 - 18:41
    Va bu odamlar odamlar uchun
  • 18:41 - 18:43
    Mahalliy oshpazlar mahalliy odamlra pishirishni o'rgatadi.
  • 18:43 - 18:48
    Tekin oshpazlik darslari, mana sizga tekin dars
  • 18:48 - 18:52
    Bu haqiqiy sodir bo'layotgan hodisa
  • 18:52 - 18:55
    Amerika bo'ylab, bir ortga qarang,
  • 18:55 - 18:58
    juda ajoyib narsalar sodir bo'layapti
  • 18:58 - 19:00
    Huddi farishtalar bordek bu yerda
  • 19:00 - 19:03
    Amerika bo'ylab ajoyib ishlar qilayapti
  • 19:03 - 19:06
    maktablarda, dalalarda,
  • 19:06 - 19:09
    bog'larda, ta'lim sohasida
  • 19:09 - 19:11
    Buni qilayotgan ajoyib odamlar bor
  • 19:11 - 19:13
    Muammo shundaki, ular o'z maqsadlarini
  • 19:13 - 19:15
    bir maktabdan 2-siga o'tazmoqchi
  • 19:15 - 19:17
    lekin bunga pul yo'q.
  • 19:17 - 19:21
    Biz mutaxassilar va farishtaday odamlarni darrov tanishimiz kerak,
  • 19:21 - 19:24
    va ularga kerakli narsalarni topishga yordam berishimiz kerak
  • 19:24 - 19:26
    ularni qo'llab quvatlashimiz
  • 19:26 - 19:28
    kerak.
  • 19:28 - 19:30
    Amerikaning bizneslar
  • 19:30 - 19:33
    Mrs. Obama qilayotgan ishalrni qo'llash kerak.
  • 19:33 - 19:39
    ( Qarsaklar)
  • 19:39 - 19:41
    Bilaman, bu g'alatidir
  • 19:41 - 19:44
    Angliyalik odam oldingizda turib
  • 19:44 - 19:46
    sizga bu haqida gapirgani
  • 19:46 - 19:49
    Men bunga befarq emasman. Men o'zim otaman.
  • 19:49 - 19:51
    Va men bu yurtni sevaman.
  • 19:51 - 19:54
    Va men chindan sihonamanki,
  • 19:54 - 19:57
    agar bu davlatda o'zgarishlar bo'lsa
  • 19:57 - 19:59
    butun dunyo bo'ylab ajoyib ishlar sodir bo'ladi
  • 19:59 - 20:01
    Agar Amerika boshlasa, boshqalar davom ettiradi
  • 20:01 - 20:03
    Bu juda muhim.
  • 20:03 - 20:10
    ( Qarsaklar)
  • 20:10 - 20:12
    Biz Huntingtonda ba'zi bo'lmayotgan ishlarni qilishga harakat
  • 20:12 - 20:15
    qilayotganimizda, sehrli tayoqcham bo'lsa
  • 20:18 - 20:20
    nima qilardim degandim bilasizmi?
  • 20:20 - 20:24
    Eng ajoyib insonlar oldida turib
  • 20:24 - 20:26
    butun Amerikani yurgizayotgan odamla oldida turib gapirsam degandim
  • 20:26 - 20:31
    Bir oy o'tgach, TED menga qo'ng'iroq qilib bu nishonni berdi.
  • 20:31 - 20:33
    Men bu yerdaman.
  • 20:35 - 20:37
    Mening tilagim
  • 20:41 - 20:43
    Men biroz sekinman, chunki Dislexiyam bor
  • 20:48 - 20:50
    Mening tilagim
  • 20:50 - 20:52
    Siz kuchli va
  • 20:52 - 20:54
    o'zini oqlaydigan harakat boshlang
  • 20:54 - 20:58
    har bir bolaga
  • 20:58 - 21:00
    oziq-ovqat haqida o'rgating
  • 21:00 - 21:03
    oilalarni yana ovqat pishirishga ruhlantiring
  • 21:03 - 21:07
    va odamlar hamam joyda
  • 21:07 - 21:09
    semizlikka qarshi kurashda quvvatlang
  • 21:09 - 21:19
    ( Qarsaklar)
  • 21:19 - 21:21
    Rahmat.
  • 21:21 - 21:30
    (Qarsaklar)
Title:
Jamie Oliverning TED g'oliblik niyati: Har bir bolaga oziq-ovqat haqida o'rgatish
Speaker:
Jamie Oliver
Description:

Huntington W.Va shtatida Haddan tashqari semizlikka qarshi kurashish proyekti haqida ta'sirli hikoyalarni biz bilan birga baham ko'rgan, TED sovg'asi sovrindori Jamie Oliver biz nima uchun ovqat haqida o'rganishimiz , va befarqlik bilan qaramasligimiz kerak ekanligi aytadi.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
21:37
Retired user added a translation

Uzbek subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.