Ας μιλήσουμε ειλικρινά για τα οικονομικά μας προβλήματα

Είναι συνηθισμένο το να αγωνίζεσαι να διαχειριστείς τα οικονομικά σου - αλλά όχι το να μιλάς ειλικρινά και ανοιχτά γι' αυτά. Γιατί κρύβουμε τα οικονομικά μας προβλήματα; Σ' αυτή τη συμπονετική, προσωπική ομιλία, η συγγραφέας Τάμι Λάλι μας ενθαρρύνει να αποδράσουμε από την «ντροπή του χρήματος» και μας δείχνει πώς να πάψουμε να εξισώνουμε τους τραπεζικούς μας λογαριασμούς με την ατομική μας αξία.

Υποχρεωθήκατε ποτέ να σπάσετε
τους κανόνες της οικογένειάς σας;

Σήμερα, σπάω τους δικούς μου,

σχετικά με το χρήμα,
τη μυστικότητα και την ντροπή.

Το 2006, ο αδερφός μου Κιθ, στα 40α του
γενέθλια, με πήρε τηλέφωνο.

«Ταμ, είμαι σε απελπιστική κατάσταση.

Δεν θα στο ζητούσα αν δεν ήταν ανάγκη.

Μπορώ να δανειστώ 7.500 δολάρια;»

Δεν ήταν η πρώτη φορά
που χρειαζόταν άμεσα μετρητά,

αλλά αυτή τη φορά, η φωνή του με τρόμαξε.

Ποτέ δεν τον είχα ακούσει
τόσο καταρρακωμένο και γεμάτο ντροπή,

και μόλις είχε κλείσει τα 40.

Μετά από μερικές βασικές ερωτήσεις
που θα έκανε ο καθένας μας,

συμφώνησα να του δανείσω
τα χρήματα, αλλά υπό έναν όρο:

ότι ως ο οικονομικός σύμβουλος
στην οικογένεια,

ήθελα να βρεθώ με αυτόν και τη σύζυγό του

για να δω τι πραγματικά συμβαίνει.

Εβδομάδες αργότερα, βρεθήκαμε
στα τοπικά Starbucks,

και άρχισα αμέσως τη δύσκολη
και αυστηρή συζήτηση περί προϋπολογισμού.

«Θα πρέπει να πουλήσεις το σπίτι,
να βρεις ένα που να μπορείς να συντηρείς,

να πουλήσεις τα παιχνίδια.

Και τα Starbucks;

Κόψε τον καφέ των πέντε
δολαρίων την ημέρα».

Ξέρετε, όλα αυτά που κάνουμε
για να συναγωνιστούμε τους γείτονες.

Σύντομα, ο αδερφός μου και η σύζυγός του
μπήκαν σε ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών,

και έγιναν άνω κάτω.

Άλλοτε ήμουν ο ψυχολόγος
και άλλοτε η τσαντισμένη αδερφή.

Περίμενα περισσότερα από εκείνους.

«Ελάτε τώρα, εσείς οι δύο. Συμμορφωθείτε.

Είστε γονείς.

Ωριμάστε και συνέλθετε».

Μόλις φύγαμε, κάλεσα τη μητέρα μου,

αλλά ο Κιθ με πρόλαβε,

και της είπε πως δεν τον βοήθησα.

Βασικά, πληγώθηκε και ένοιωθε
πως μηχανορραφούσα εναντίον του.

Και είχε δίκιο.

Τον έκανα να ντραπεί με την αυστηρή μου
συζήτηση περί προϋπολογισμού.

Είχαν περάσει δύο μήνες
όταν έλαβα ένα τηλεφώνημα.

«Ταμ, έχω άσχημα νέα.

Ο Κιθ αυτοκτόνησε χθες βράδυ».

Ύστερα από μέρες, στο σπίτι του,
πήγα αναζητώντας απαντήσεις,

στο «γραφείο» του - στο γκαράζ.

Εκεί, βρήκα μια στοίβα με ληξιπρόθεσμους
λογαριασμούς πιστωτικών καρτών

και μια ειδοποίηση κατάσχεσης
που είχε λάβει την ημέρα που πέθανε.

Ο αδερφός μου είχε αφήσει πίσω
την όμορφη 10χρονη κόρη του,

τον λαμπρό 18χρονο γιο του, λίγες βδομάδες
πριν αποφοιτήσει από το λύκειο,

και την επί 20 χρόνια σύζυγό του.

Πώς συνέβη αυτό;

Ο αδερφός μου είχε πέσει στην οικογενειακή
παγίδα της ντροπής για το χρήμα,

και ήταν κάθε άλλο παρά μόνος σ' αυτό.

Τα ποσοστά αυτοκτονίας ανάμεσα
στους ενήλικες ηλικίας από 40 έως 64 ετών

έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 40% από το 1999.

Η απώλεια εργασίας,
η χρεοκοπία και οι κατασχέσεις

παρουσιάζονταν σχεδόν
στο 40% των θανάτων,

με 7 στις 10 αυτοκτονίες να αφορούν
λευκούς άντρες μέσης ηλικίας.

Αυτό που έμαθα

είναι ότι οι αυτοκαταστροφικές
συμπεριφορές μας σχετικά με το χρήμα,

δεν προέρχονται
από την ορθολογική μας σκέψη.

Αντιθέτως, είναι προϊόν
των υποσυνείδητων πεποιθήσεών μας

που πηγάζουν από την παιδική μας ηλικία

και είναι τόσο βαθιά ριζωμένες μέσα μας,

που διαμορφώνουν τη στάση μας απέναντι
στο χρήμα καθ' όλη την ενήλικη ζωή μας,

και τόσοι πολλοί από εσάς
μένουν με την ιδέα πως είναι τεμπέληδες,

τρελοί ή χαζοί, ή απλώς
ανίκανοι με το χρήμα.

Αυτό το αποκαλώ ντροπή του χρήματος.

Η δρ. Μπρενέ Μπράουν, μια διάσημη
ερευνήτρια σχετικά με την ντροπή,

ορίζει την ντροπή ως «την ιδιαίτερα
επώδυνη αίσθηση ή εμπειρία

της πεποίθησής μας ότι είμαστε ατελείς,

και άρα ανάξιοι να αγαπηθούμε
και να ανήκουμε κάπου».

Με βάση αυτόν τον ορισμό, ορίζω
την ντροπή του χρήματος ως εξής:

«η ιδιαίτερα επώδυνη αίσθηση ή εμπειρία

της πεποίθησής μας ότι είμαστε ατελείς,

και άρα ανάξιοι να αγαπηθούμε
και να ανήκουμε κάπου,

με βάση τους τραπεζικούς μας λογαριασμούς,

τα χρέη μας, τα σπίτια μας,
τα αυτοκίνητά μας

και τους επαγγελματικούς μας τίτλους».

Θα σας δώσω μερικά παραδείγματα
για το τι εννοώ.

Πιστεύω πως όλοι έχουμε
την ντροπή του χρήματος,

είτε βγάζετε 10.000 δολάρια τον χρόνο
είτε 10 εκατομμύρια,

και αυτό επειδή δίνουμε στο χρήμα
όλη μας τη δύναμη.

Έτσι θα έμοιαζε αν είχε
κάποιος που αγαπάτε, ή εσείς,

την ντροπή του χρήματος.

Παριστάνουν τους λεφτάδες,
με το να πληρώνουν πάντα τον λογαριασμό,

να σώζουν οικονομικά
την οικογένεια και τους φίλους τους.

Έχουν οικονομική ασφάλεια,

αλλά ζουν μονίμως ανικανοποίητοι.

Οδηγούν Mercedes, ενώ στην ουσία
τα χρήματά τους φτάνουν μόνο για Honda.

Επίσης φροντίζουν
την εμφάνισή τους πάση θυσία.

Ξέρω πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε
από την τυραννία της ντροπής του χρήματος,

επειδή εγώ το κατάφερα.

Λίγο μετά τον θάνατο του αδερφού μου,
ξέσπασε η οικονομική κρίση.

Έχασα την επιχείρησή μου
και ήρθα αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία.

Κρυφά, είχα τρομοκρατηθεί.

Έμεινα στο σπίτι μου για ένα χρόνο,
θεωρώντας ότι έκανα κάτι κακό,

έλεγα στον εαυτό μου,
«Τι έκανες; Τι συνέβη;»

Βυθιζόμουν στη σιωπή, ενώ ταυτόχρονα
έβγαινα έξω και χαμογελούσα.

Κανείς δεν γνώριζε.

Έτσι είναι η ντροπή του χρήματος.

Έπρεπε, λοιπόν, να εγκαταλείψω
την εμμονή που είχα

να γνωρίζω όλες τις απαντήσεις.

Ήμουν ο ξερόλας της οικογένειας,

και έπρεπε να εγκαταλείψω την ιδέα
πως ένα νέο οικονομικό σχέδιο

θα αποτελούσε λύση.

Και όπως κάθε φορά στη ζωή μου, προσωπικά,

παρουσιάστηκε ενώπιόν μου
ένας άνθρωπος για να με βοηθήσει,

και αποδέχτηκα τη βοήθεια,

όμως έπρεπε να ερευνήσω βαθιά μέσα μου

σχετικά με το οικογενειακό μου
ιστορικό για το χρήμα

και τις πεποιθήσεις μου σχετικά με αυτό.

Πρέπει να ξεκινήσουμε
να κάνουμε αυτή τη συζήτηση.

Το χρήμα δεν μπορεί πλέον
να είναι απαγορευμένο θέμα.

Πρέπει να μιλήσουμε ειλικρινά μεταξύ μας
σχετικά με τα οικονομικά μας προβλήματα,

και ας μην κρυβόμαστε - πρέπει να πάψουμε
να μουδιάζουμε τον πόνο μας.

Αν θέλετε να αποκαλύψετε τα επώδυνα σημεία

της ιστορίας σας αναφορικά με το χρήμα,

δεν σας παίρνει να είστε μουδιασμένοι.

Πρέπει να εγκαταλείψουμε το παρελθόν μας
για να απελευθερωθούμε.

Η απελευθέρωση από το παρελθόν
έρχεται με υποχώρηση,

πίστη και συγχώρεση.

Το χρέος είναι η απτή εκδήλωση
της μη συγχώρεσης.

Αν χρωστάς, δεν έχεις συγχωρήσει
πλήρως το παρελθόν σου,

γι' αυτό είναι δουλειά μας να συγχωρήσουμε
τους εαυτούς μας και τους άλλους

ώστε να μπορούμε να ζήσουμε ελεύθερα.

Ειδάλλως, η ιστορία θα συνεχίσει
να επαναλαμβάνεται.

Δεν είναι η εύκολη λύση,
και γνωρίζω πως όλοι θα θέλαμε μια τέτοια,

αλλά είναι μια αργή αφύπνιση.

Αυτό είναι ένα άλλο επίπεδο λειτουργίας.

Πρέπει να πάμε ψηλότερα
για να το κατανοήσουμε,

να το κατακτήσουμε.

Γι' αυτό δοκιμάστε το εξής:
ακολουθήστε τα χρήματά σας.

Τα χρήματά σας θα σας δείξουν
αμέσως όσα εκτιμάτε.

Πού πηγαίνουν;

Κι έπειτα αναρωτηθείτε:
εκτιμώ πραγματικά όλα αυτά τα πράγματα;

Και παρατηρήστε με περιέργεια
τα συναισθήματά σας όταν ξοδεύετε.

Αισθάνεστε μοναξιά;

Αισθάνεστε ανία;

Ή απλά ενθουσιασμό;

Αλλά χρειάζεται να γίνει
πιο βαθιά αναζήτηση.

Πώς αποκτήσατε εξ αρχής όλες αυτές
τις πεποιθήσεις σχετικά με το χρήμα;

Αυτό είναι η αυτοβιογραφία σας
με το χρήμα, όπως το αποκαλώ,

και είναι το πρώτο βήμα που κάνω με τους
πελάτες μου ως οικονομικός σύμβουλος.

Φέρτε στο νου την πρώτη σας ανάμνηση
ως παιδί με το χρήμα.

Πώς νιώσατε όταν πήρατε χρήματα;

Νιώσατε ενθουσιασμό,
υπερηφάνεια ή σύγχυση;

Και τι κάνατε με αυτά τα χρήματα;

Τρέξατε στο μαγαζί με τα ζαχαρωτά,

ή στην τράπεζα;

Και τι ακούγατε τους γονείς σας να λένε,

και τι τους βλέπατε
να κάνουν με τα χρήματα;

Ο αδερφός μου κι εγώ ακούγαμε,

«Με περισσότερα χρήματα
θα είμαστε ευτυχισμένοι».

Κάθε μέρα.

«Με περισσότερα χρήματα
θα είμαστε ευτυχισμένοι».

Και αυτό το εσωτερικεύσαμε
στην πεποίθηση

ότι η ατομική μας αξία ισούται
με την καθαρή μας αξία

καθώς βλέπαμε τη μητέρα μας
να ζει μονίμως ανικανοποίητη.

Και μούδιαζε τον πόνο
με ζάχαρη και ψώνια.

Τι κάναμε, λοιπόν;

Ο Κιθ κατέληξε σαν τη μητέρα μου.

Έβγαζε λίγα χρήματα, λαχταρούσε
να σωθεί οικονομικά,

και μούδιαζε τον πόνο με αλκοόλ.

Εγώ έκανα το αντίθετο.

Έφτασα ένα υψηλό εισόδημα,

έγινα ο σωτήρας,

και μούδιαζα τον πόνο
με βιβλία αυτοβοήθειας.

Αλλά αυτό που είχαμε κοινό
ήταν οι πεποιθήσεις μας.

Πιστεύαμε και οι δύο
πως ο τραπεζικός μας λογαριασμός

αντιστοιχούσε στην ατομική μας αξία.

Αναπολώντας τη συνάντηση
με τον αδερφό μου στα Starbucks,

δεν χρειαζόταν κάποιο σχέδιο
προϋπολογισμού και την επίκρισή μου.

Χρειαζόταν μια απόδραση
από τα βάσανά του,

και χρειαζόταν τη συμπόνια μου.

Ο Κιθ δεν κατάφερε να είναι αυτός
που θα πατήσει πόδι

και θα σπάσει την παγίδα
της ντροπής για το χρήμα,

γι αυτό άφησε εμένα να κάνω τη δουλειά
και να μοιραστώ την παρακαταθήκη του.

Είναι δύσκολο να αλλάξεις

αλλά στην οικογένειά μου,
το να μην αλλάξεις είναι μοιραίο.

Γι' αυτό δούλεψα με τον εαυτό μου,

και ένιωσα βαθιά και ειλικρινή συγχώρεση,

και καθώς στέκομαι εδώ σήμερα,

ζω με συνείδηση,

υπηρετώ, και το χρήμα υπηρετεί εμένα.

Χρειάζεται μόνο ένα άτομο
στην οικογένειά σας

για να σπάσει την παγίδα
της ντροπής για το χρήμα.

Ζητώ από σας να γίνετε αυτό το άτομο.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)