0:00:00.803,0:00:03.768
Υποχρεωθήκατε ποτέ να σπάσετε[br]τους κανόνες της οικογένειάς σας;

0:00:04.260,0:00:06.804
Σήμερα, σπάω τους δικούς μου,

0:00:06.818,0:00:10.119
σχετικά με το χρήμα,[br]τη μυστικότητα και την ντροπή.

0:00:11.922,0:00:15.763
Το 2006, ο αδερφός μου Κιθ, στα 40α του [br]γενέθλια, με πήρε τηλέφωνο.

0:00:17.017,0:00:19.572
«Ταμ, είμαι σε απελπιστική κατάσταση.

0:00:20.514,0:00:23.267
Δεν θα στο ζητούσα αν δεν ήταν ανάγκη.

0:00:24.381,0:00:26.823
Μπορώ να δανειστώ 7.500 δολάρια;»

0:00:28.611,0:00:31.385
Δεν ήταν η πρώτη φορά[br]που χρειαζόταν άμεσα μετρητά,

0:00:31.389,0:00:33.714
αλλά αυτή τη φορά, η φωνή του με τρόμαξε.

0:00:35.664,0:00:39.727
Ποτέ δεν τον είχα ακούσει[br]τόσο καταρρακωμένο και γεμάτο ντροπή,

0:00:42.321,0:00:44.408
και μόλις είχε κλείσει τα 40.

0:00:49.723,0:00:52.651
Μετά από μερικές βασικές ερωτήσεις[br]που θα έκανε ο καθένας μας,

0:00:53.737,0:00:57.230
συμφώνησα να του δανείσω [br]τα χρήματα, αλλά υπό έναν όρο:

0:00:58.421,0:01:00.905
ότι ως ο οικονομικός σύμβουλος[br]στην οικογένεια,

0:01:00.905,0:01:02.863
ήθελα να βρεθώ με αυτόν και τη σύζυγό του

0:01:02.867,0:01:04.793
για να δω τι πραγματικά συμβαίνει.

0:01:05.983,0:01:09.236
Εβδομάδες αργότερα, βρεθήκαμε[br]στα τοπικά Starbucks,

0:01:09.236,0:01:13.427
και άρχισα αμέσως τη δύσκολη [br]και αυστηρή συζήτηση περί προϋπολογισμού.

0:01:14.336,0:01:18.645
«Θα πρέπει να πουλήσεις το σπίτι,[br]να βρεις ένα που να μπορείς να συντηρείς,

0:01:18.645,0:01:20.625
να πουλήσεις τα παιχνίδια.

0:01:20.629,0:01:22.145
Και τα Starbucks;

0:01:22.145,0:01:24.409
Κόψε τον καφέ των πέντε[br]δολαρίων την ημέρα».

0:01:25.343,0:01:29.154
Ξέρετε, όλα αυτά που κάνουμε[br]για να συναγωνιστούμε τους γείτονες.

0:01:30.811,0:01:34.770
Σύντομα, ο αδερφός μου και η σύζυγός του[br]μπήκαν σε ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών,

0:01:35.348,0:01:36.637
και έγιναν άνω κάτω.

0:01:37.709,0:01:42.589
Άλλοτε ήμουν ο ψυχολόγος[br]και άλλοτε η τσαντισμένη αδερφή.

0:01:44.029,0:01:46.272
Περίμενα περισσότερα από εκείνους.

0:01:46.500,0:01:49.370
«Ελάτε τώρα, εσείς οι δύο. Συμμορφωθείτε.

0:01:50.025,0:01:51.571
Είστε γονείς.

0:01:51.571,0:01:54.200
Ωριμάστε και συνέλθετε».

0:01:56.280,0:01:58.801
Μόλις φύγαμε, κάλεσα τη μητέρα μου,

0:02:00.484,0:02:02.434
αλλά ο Κιθ με πρόλαβε,

0:02:02.438,0:02:04.825
και της είπε πως δεν τον βοήθησα.

0:02:05.955,0:02:09.775
Βασικά, πληγώθηκε και ένοιωθε[br]πως μηχανορραφούσα εναντίον του.

0:02:12.200,0:02:14.205
Και είχε δίκιο.

0:02:14.205,0:02:19.185
Τον έκανα να ντραπεί με την αυστηρή μου[br]συζήτηση περί προϋπολογισμού.

0:02:21.091,0:02:23.607
Είχαν περάσει δύο μήνες[br]όταν έλαβα ένα τηλεφώνημα.

0:02:24.669,0:02:27.250
«Ταμ, έχω άσχημα νέα.

0:02:28.646,0:02:31.039
Ο Κιθ αυτοκτόνησε χθες βράδυ».

0:02:35.747,0:02:39.421
Ύστερα από μέρες, στο σπίτι του,[br]πήγα αναζητώντας απαντήσεις,

0:02:40.626,0:02:42.811
στο «γραφείο» του - στο γκαράζ.

0:02:44.416,0:02:48.677
Εκεί, βρήκα μια στοίβα με ληξιπρόθεσμους[br]λογαριασμούς πιστωτικών καρτών

0:02:48.677,0:02:53.361
και μια ειδοποίηση κατάσχεσης[br]που είχε λάβει την ημέρα που πέθανε.

0:03:12.959,0:03:17.518
Ο αδερφός μου είχε αφήσει πίσω[br]την όμορφη 10χρονη κόρη του,

0:03:17.518,0:03:22.883
τον λαμπρό 18χρονο γιο του, λίγες βδομάδες[br]πριν αποφοιτήσει από το λύκειο,

0:03:22.883,0:03:25.087
και την επί 20 χρόνια σύζυγό του.

0:03:26.180,0:03:27.936
Πώς συνέβη αυτό;

0:03:30.276,0:03:34.876
Ο αδερφός μου είχε πέσει στην οικογενειακή[br]παγίδα της ντροπής για το χρήμα,

0:03:34.880,0:03:36.974
και ήταν κάθε άλλο παρά μόνος σ' αυτό.

0:03:38.087,0:03:43.537
Τα ποσοστά αυτοκτονίας ανάμεσα[br]στους ενήλικες ηλικίας από 40 έως 64 ετών

0:03:43.541,0:03:47.356
έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 40% από το 1999.

0:03:48.141,0:03:51.693
Η απώλεια εργασίας, [br]η χρεοκοπία και οι κατασχέσεις

0:03:51.697,0:03:54.930
παρουσιάζονταν σχεδόν [br]στο 40% των θανάτων,

0:03:54.934,0:04:00.323
με 7 στις 10 αυτοκτονίες να αφορούν[br]λευκούς άντρες μέσης ηλικίας.

0:04:01.823,0:04:04.034
Αυτό που έμαθα

0:04:04.038,0:04:10.680
είναι ότι οι αυτοκαταστροφικές[br]συμπεριφορές μας σχετικά με το χρήμα,

0:04:10.684,0:04:14.585
δεν προέρχονται[br]από την ορθολογική μας σκέψη.

0:04:15.434,0:04:21.768
Αντιθέτως, είναι προϊόν [br]των υποσυνείδητων πεποιθήσεών μας

0:04:21.768,0:04:23.963
που πηγάζουν από την παιδική μας ηλικία

0:04:23.967,0:04:26.481
και είναι τόσο βαθιά ριζωμένες μέσα μας,

0:04:26.481,0:04:31.386
που διαμορφώνουν τη στάση μας απέναντι[br]στο χρήμα καθ' όλη την ενήλικη ζωή μας,

0:04:31.386,0:04:37.649
και τόσοι πολλοί από εσάς[br]μένουν με την ιδέα πως είναι τεμπέληδες,

0:04:37.649,0:04:41.833
τρελοί ή χαζοί, ή απλώς [br]ανίκανοι με το χρήμα.

0:04:43.027,0:04:45.978
Αυτό το αποκαλώ ντροπή του χρήματος.

0:04:47.216,0:04:50.943
Η δρ. Μπρενέ Μπράουν, μια διάσημη[br]ερευνήτρια σχετικά με την ντροπή,

0:04:50.943,0:04:57.269
ορίζει την ντροπή ως «την ιδιαίτερα[br]επώδυνη αίσθηση ή εμπειρία

0:04:57.269,0:05:00.638
της πεποίθησής μας ότι είμαστε ατελείς,

0:05:00.638,0:05:04.181
και άρα ανάξιοι να αγαπηθούμε[br]και να ανήκουμε κάπου».

0:05:05.746,0:05:10.012
Με βάση αυτόν τον ορισμό, ορίζω[br]την ντροπή του χρήματος ως εξής:

0:05:11.499,0:05:14.202
«η ιδιαίτερα επώδυνη αίσθηση ή εμπειρία

0:05:14.206,0:05:17.022
της πεποίθησής μας ότι είμαστε ατελείς,

0:05:17.026,0:05:20.221
και άρα ανάξιοι να αγαπηθούμε[br]και να ανήκουμε κάπου,

0:05:20.221,0:05:22.637
με βάση τους τραπεζικούς μας λογαριασμούς,

0:05:23.546,0:05:28.124
τα χρέη μας, τα σπίτια μας,[br]τα αυτοκίνητά μας

0:05:28.124,0:05:30.019
και τους επαγγελματικούς μας τίτλους».

0:05:31.833,0:05:34.421
Θα σας δώσω μερικά παραδείγματα[br]για το τι εννοώ.

0:05:35.756,0:05:38.413
Πιστεύω πως όλοι έχουμε[br]την ντροπή του χρήματος,

0:05:38.413,0:05:42.322
είτε βγάζετε 10.000 δολάρια τον χρόνο[br]είτε 10 εκατομμύρια,

0:05:42.326,0:05:45.637
και αυτό επειδή δίνουμε στο χρήμα[br]όλη μας τη δύναμη.

0:05:47.737,0:05:51.958
Έτσι θα έμοιαζε αν είχε[br]κάποιος που αγαπάτε, ή εσείς,

0:05:51.958,0:05:54.106
την ντροπή του χρήματος.

0:05:54.106,0:05:57.450
Παριστάνουν τους λεφτάδες,[br]με το να πληρώνουν πάντα τον λογαριασμό,

0:05:57.454,0:06:00.323
να σώζουν οικονομικά[br]την οικογένεια και τους φίλους τους.

0:06:00.327,0:06:02.611
Έχουν οικονομική ασφάλεια,

0:06:02.611,0:06:06.279
αλλά ζουν μονίμως ανικανοποίητοι.

0:06:08.433,0:06:14.893
Οδηγούν Mercedes, ενώ στην ουσία[br]τα χρήματά τους φτάνουν μόνο για Honda.

0:06:16.234,0:06:19.391
Επίσης φροντίζουν [br]την εμφάνισή τους πάση θυσία.

0:06:20.539,0:06:24.861
Ξέρω πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε[br]από την τυραννία της ντροπής του χρήματος,

0:06:24.865,0:06:26.314
επειδή εγώ το κατάφερα.

0:06:27.267,0:06:30.957
Λίγο μετά τον θάνατο του αδερφού μου,[br]ξέσπασε η οικονομική κρίση.

0:06:31.976,0:06:35.243
Έχασα την επιχείρησή μου[br]και ήρθα αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία.

0:06:36.447,0:06:40.208
Κρυφά, είχα τρομοκρατηθεί.

0:06:41.409,0:06:46.556
Έμεινα στο σπίτι μου για ένα χρόνο,[br]θεωρώντας ότι έκανα κάτι κακό,

0:06:47.100,0:06:50.607
έλεγα στον εαυτό μου, [br]«Τι έκανες; Τι συνέβη;»

0:06:51.852,0:06:57.137
Βυθιζόμουν στη σιωπή, ενώ ταυτόχρονα[br]έβγαινα έξω και χαμογελούσα.

0:06:57.767,0:06:59.147
Κανείς δεν γνώριζε.

0:06:59.692,0:07:01.393
Έτσι είναι η ντροπή του χρήματος.

0:07:02.640,0:07:08.038
Έπρεπε, λοιπόν, να εγκαταλείψω[br]την εμμονή που είχα

0:07:08.038,0:07:10.061
να γνωρίζω όλες τις απαντήσεις.

0:07:10.061,0:07:12.105
Ήμουν ο ξερόλας της οικογένειας,

0:07:13.600,0:07:18.212
και έπρεπε να εγκαταλείψω την ιδέα[br]πως ένα νέο οικονομικό σχέδιο

0:07:18.212,0:07:19.702
θα αποτελούσε λύση.

0:07:21.188,0:07:26.479
Και όπως κάθε φορά στη ζωή μου, προσωπικά,

0:07:26.483,0:07:30.054
παρουσιάστηκε ενώπιόν μου [br]ένας άνθρωπος για να με βοηθήσει,

0:07:30.896,0:07:32.736
και αποδέχτηκα τη βοήθεια,

0:07:34.038,0:07:37.353
όμως έπρεπε να ερευνήσω βαθιά μέσα μου

0:07:37.357,0:07:40.624
σχετικά με το οικογενειακό μου [br]ιστορικό για το χρήμα

0:07:40.624,0:07:42.864
και τις πεποιθήσεις μου σχετικά με αυτό.

0:07:44.777,0:07:48.776
Πρέπει να ξεκινήσουμε [br]να κάνουμε αυτή τη συζήτηση.

0:07:48.776,0:07:51.451
Το χρήμα δεν μπορεί πλέον[br]να είναι απαγορευμένο θέμα.

0:07:52.202,0:07:58.326
Πρέπει να μιλήσουμε ειλικρινά μεταξύ μας[br]σχετικά με τα οικονομικά μας προβλήματα,

0:07:58.330,0:08:02.758
και ας μην κρυβόμαστε - πρέπει να πάψουμε[br]να μουδιάζουμε τον πόνο μας.

0:08:04.484,0:08:07.583
Αν θέλετε να αποκαλύψετε τα επώδυνα σημεία

0:08:07.583,0:08:10.298
της ιστορίας σας αναφορικά με το χρήμα,

0:08:11.481,0:08:13.474
δεν σας παίρνει να είστε μουδιασμένοι.

0:08:13.998,0:08:19.180
Πρέπει να εγκαταλείψουμε το παρελθόν μας[br]για να απελευθερωθούμε.

0:08:20.823,0:08:24.544
Η απελευθέρωση από το παρελθόν[br]έρχεται με υποχώρηση,

0:08:24.544,0:08:26.521
πίστη και συγχώρεση.

0:08:27.334,0:08:32.183
Το χρέος είναι η απτή εκδήλωση[br]της μη συγχώρεσης.

0:08:32.893,0:08:37.130
Αν χρωστάς, δεν έχεις συγχωρήσει[br]πλήρως το παρελθόν σου,

0:08:37.130,0:08:40.924
γι' αυτό είναι δουλειά μας να συγχωρήσουμε[br]τους εαυτούς μας και τους άλλους

0:08:40.924,0:08:42.690
ώστε να μπορούμε να ζήσουμε ελεύθερα.

0:08:42.694,0:08:46.093
Ειδάλλως, η ιστορία θα συνεχίσει[br]να επαναλαμβάνεται.

0:08:47.648,0:08:51.742
Δεν είναι η εύκολη λύση,[br]και γνωρίζω πως όλοι θα θέλαμε μια τέτοια,

0:08:51.742,0:08:53.694
αλλά είναι μια αργή αφύπνιση.

0:08:53.694,0:08:56.053
Αυτό είναι ένα άλλο επίπεδο λειτουργίας.

0:08:56.413,0:08:59.724
Πρέπει να πάμε ψηλότερα[br]για να το κατανοήσουμε,

0:08:59.728,0:09:01.227
να το κατακτήσουμε.

0:09:02.014,0:09:04.760
Γι' αυτό δοκιμάστε το εξής:[br]ακολουθήστε τα χρήματά σας.

0:09:05.302,0:09:08.530
Τα χρήματά σας θα σας δείξουν[br]αμέσως όσα εκτιμάτε.

0:09:09.491,0:09:10.998
Πού πηγαίνουν;

0:09:10.998,0:09:15.494
Κι έπειτα αναρωτηθείτε:[br]εκτιμώ πραγματικά όλα αυτά τα πράγματα;

0:09:15.990,0:09:19.459
Και παρατηρήστε με περιέργεια[br]τα συναισθήματά σας όταν ξοδεύετε.

0:09:19.459,0:09:21.050
Αισθάνεστε μοναξιά;

0:09:21.054,0:09:22.386
Αισθάνεστε ανία;

0:09:22.868,0:09:25.479
Ή απλά ενθουσιασμό;

0:09:27.424,0:09:29.733
Αλλά χρειάζεται να γίνει[br]πιο βαθιά αναζήτηση.

0:09:30.063,0:09:33.551
Πώς αποκτήσατε εξ αρχής όλες αυτές [br]τις πεποιθήσεις σχετικά με το χρήμα;

0:09:34.623,0:09:37.453
Αυτό είναι η αυτοβιογραφία σας[br]με το χρήμα, όπως το αποκαλώ,

0:09:37.453,0:09:41.684
και είναι το πρώτο βήμα που κάνω με τους [br]πελάτες μου ως οικονομικός σύμβουλος.

0:09:42.773,0:09:45.963
Φέρτε στο νου την πρώτη σας ανάμνηση [br]ως παιδί με το χρήμα.

0:09:46.685,0:09:48.788
Πώς νιώσατε όταν πήρατε χρήματα;

0:09:49.235,0:09:53.038
Νιώσατε ενθουσιασμό,[br]υπερηφάνεια ή σύγχυση;

0:09:54.051,0:09:56.218
Και τι κάνατε με αυτά τα χρήματα;

0:09:56.218,0:09:58.394
Τρέξατε στο μαγαζί με τα ζαχαρωτά,

0:09:58.394,0:10:00.894
ή στην τράπεζα;

0:10:00.899,0:10:03.383
Και τι ακούγατε τους γονείς σας να λένε,

0:10:03.387,0:10:06.466
και τι τους βλέπατε [br]να κάνουν με τα χρήματα;

0:10:07.548,0:10:09.788
Ο αδερφός μου κι εγώ ακούγαμε,

0:10:09.792,0:10:12.179
«Με περισσότερα χρήματα[br]θα είμαστε ευτυχισμένοι».

0:10:12.466,0:10:13.641
Κάθε μέρα.

0:10:13.641,0:10:15.950
«Με περισσότερα χρήματα[br]θα είμαστε ευτυχισμένοι».

0:10:15.954,0:10:19.401
Και αυτό το εσωτερικεύσαμε[br]στην πεποίθηση

0:10:19.405,0:10:23.213
ότι η ατομική μας αξία ισούται[br]με την καθαρή μας αξία

0:10:23.217,0:10:28.514
καθώς βλέπαμε τη μητέρα μας[br]να ζει μονίμως ανικανοποίητη.

0:10:29.064,0:10:33.206
Και μούδιαζε τον πόνο[br]με ζάχαρη και ψώνια.

0:10:34.441,0:10:35.873
Τι κάναμε, λοιπόν;

0:10:36.941,0:10:38.973
Ο Κιθ κατέληξε σαν τη μητέρα μου.

0:10:39.514,0:10:43.525
Έβγαζε λίγα χρήματα, λαχταρούσε[br]να σωθεί οικονομικά,

0:10:43.529,0:10:45.854
και μούδιαζε τον πόνο με αλκοόλ.

0:10:47.058,0:10:48.386
Εγώ έκανα το αντίθετο.

0:10:49.360,0:10:51.543
Έφτασα ένα υψηλό εισόδημα,

0:10:51.543,0:10:54.921
έγινα ο σωτήρας,

0:10:54.921,0:10:58.378
και μούδιαζα τον πόνο[br]με βιβλία αυτοβοήθειας.

0:10:59.699,0:11:02.555
Αλλά αυτό που είχαμε κοινό[br]ήταν οι πεποιθήσεις μας.

0:11:02.555,0:11:05.206
Πιστεύαμε και οι δύο[br]πως ο τραπεζικός μας λογαριασμός

0:11:05.206,0:11:07.221
αντιστοιχούσε στην ατομική μας αξία.

0:11:08.904,0:11:12.047
Αναπολώντας τη συνάντηση [br]με τον αδερφό μου στα Starbucks,

0:11:13.603,0:11:16.763
δεν χρειαζόταν κάποιο σχέδιο[br]προϋπολογισμού και την επίκρισή μου.

0:11:17.692,0:11:20.808
Χρειαζόταν μια απόδραση[br]από τα βάσανά του,

0:11:20.812,0:11:22.818
και χρειαζόταν τη συμπόνια μου.

0:11:24.037,0:11:26.924
Ο Κιθ δεν κατάφερε να είναι αυτός[br]που θα πατήσει πόδι

0:11:26.928,0:11:29.448
και θα σπάσει την παγίδα[br]της ντροπής για το χρήμα,

0:11:29.448,0:11:33.268
γι αυτό άφησε εμένα να κάνω τη δουλειά[br]και να μοιραστώ την παρακαταθήκη του.

0:11:34.759,0:11:36.386
Είναι δύσκολο να αλλάξεις

0:11:37.792,0:11:41.181
αλλά στην οικογένειά μου,[br]το να μην αλλάξεις είναι μοιραίο.

0:11:42.670,0:11:44.344
Γι' αυτό δούλεψα με τον εαυτό μου,

0:11:44.348,0:11:49.070
και ένιωσα βαθιά και ειλικρινή συγχώρεση,

0:11:51.096,0:11:53.497
και καθώς στέκομαι εδώ σήμερα,

0:11:53.501,0:11:55.834
ζω με συνείδηση,

0:11:57.473,0:12:00.536
υπηρετώ, και το χρήμα υπηρετεί εμένα.

0:12:01.850,0:12:06.058
Χρειάζεται μόνο ένα άτομο[br]στην οικογένειά σας

0:12:06.058,0:12:08.818
για να σπάσει την παγίδα[br]της ντροπής για το χρήμα.

0:12:09.416,0:12:11.957
Ζητώ από σας να γίνετε αυτό το άτομο.

0:12:12.608,0:12:13.779
Σας ευχαριστώ.

0:12:13.783,0:12:16.870
(Χειροκρότημα)