-
Можеме да имаме дебата околу тоа која клетка е најинтересна во човековото тело
-
но несомнено сметам дека невронот би бил во првите пет,
-
и не само поради тоа што клетката сама по себе е занимлива.
-
Фактот дека суштински го сочинува нашиот мозок и нашиот
-
нервен систем, и е одговорен за мислите
-
и нашите чувства и можеби за целосната наша сфера на свест,
-
милам дека поради тоа би била меѓу најинтересните.
-
Сега најпрвин би сакал да ви покажам како изледа еден неврон.
-
И секако, ова е идеален пример.
-
Сите неврони не личат на овој.
-
И сега ние ќе позборуваме малку за тоа како си
-
извршува функција, која во суштина е комуникација,
-
пренесување на сигнали по неговата должина,
-
зависно од сигналот што го добива.
-
И ако јас треба да нацртам неврон - да си одберам подобра боја.
-
Да кажеме дека јас имам неврон.
-
Личи нешто на ова.
-
Во средината ја имате вашата сома (тело) и од сомата -
-
дозволете да го нацртам јадрото.
-
Ова е јадро, како јадрото на било која друга клетка.
-
И тогаш сомата се смета за телото на невронот и
-
невронот ги има овие ствари кои штрчат од него
-
и продолжуваат да се разгрануваат.
-
Можеби тие личат на ова.
-
Не сакам да потрошам премногу време само цртајќи го невронот,
-
но вие најверојатно сте виделе цртежи како овој претходно.
-
И овие се гранат од сомата на невронот, надвор од неговото тело,
-
тие се нарекуваат дендрити.
-
Тие можам да се делат така.
-
Сакам да направам релативно јасна шема
-
и ќе посветам малце време на тоа.
-
Тие овдека, тие се дендритите.
-
И овие сакаат да бидат - ништо не е никогаш случај во биологијата.
-
Понекогаш различни делови на различни клетки извршуваат различни функции,
-
но овие се местата каде што невронот го добива неговиот сигнал.
-
Ние ќе збориме повеќе околу тоа што значи да добие и
-
пренесе сигнал во ова видео и веројатно во наредните неколку
-
Ова е местото каде што го добива сигналот.
-
И ова е дендритот.
-
Тука е сомата. “Somа“ значи тело.
-
Ова е телото на невронот.
-
И тука имаме нешто налик на - можете да го гледате како опаш на невронот.
-
Се вика аксон.
-
Невронот може да биде нормална по величина клетка, иако
-
има огромен распон, но и аксоните може да бидат долги.
-
Може да бидат кратки.
-
Некогаш во мозокот можете да имате многу кратки аксони,
-
но исто така може да имате аксони кои се простираат по рбетниот столб или
-
да се протегаат низ вашите екстремитети - или пак ако збориме
-
за еден од екстремитетите на диносаурусот.
-
Всушност аксонот може да се протега неколку педи.
-
Не сите аксони се толку долги,
-
но можат да бидат.
-
И ова е всушност каде што најголемиот дел од дистанцата ја поминува сигналот.
-
Дозволете да нацртам аксон.
-
Аксонот би изгледал некако вака.
-
И на крајот, прекинува со аксонскиот завршеток
-
каде што може да се поврзе со други дендрити или можеби со други видови на ткива или мускули
-
ако целта на овој неврон е да му каже на мускулот да направи нешто.
-
На прекинот на аксонот, имате аксонски завршеток точно тука.
-
Ќе се обидам да го нацртам најдобро што можам.
-
Сега да го обележам.
-
Ова е аксонот.
-
Ова е аксонскиот завршеток.
-
И понекогаш ќе го чуете зборот -
-
местото каде што сомата или телото на невронот се поврзува за аксонот
-
е често нарекувано аксонско брегче -
-
можеби вие ќе гледате на ова како налик на грутка.
-
Почнува од аксонот. Ова е аксонското брегче
-
И тогаш ќе збориме за тоа како импулсот патува.
-
И голем дел од тоа што им дозволува да се пренесат ефикасно се
-
овие изолаторски клетки околу аксонот.
-
Ќе збориме за ова детално
-
и како всушност работата, но добро е најпрвин да ја имаме анатомската структура.
-
Овие се нарекуваат Шванови клетки и
-
тие покриваат - тие ја создаваат миелинската обвивка.
-
Оваа покривка, оваа изолација, на различни интервали околу аксонот,
-
ова се нарекува миелинска обвивка.
-
Значи Швановите клетки ја прават миелинската обвивка.
-
Ќе направам уште едно како тоа.
-
Ќе кажам Швановите клетки или миелинската обвивка
-
и овие тесни простори меѓу миелинската обвивка -
-
само за да ја имаме целата терминологија
-
- за да можеме да ја знаеме вкупната анатомија на невронот -
-
тие се викаат Ранвиерови стеснувања.
-
Претпоставувам дека се именувани по Ранвиер.
-
Можеби тој бил дечкото кој видел и забележал
-
дека тие содржат мали стеснувања тука каде што немате муелинска обвивка.
-
Овие се Ранвиеровите стеснувања.
-
Идеата е, како што напоменав, дека добивате сигнал тула.
-
Ќе збориме повеќе околу тоа што значи сигналот - и
-
каде сигнало стига - впрочем, сигналите може да бидат собрани
-
и така да имате малечок сигнал точно тука,
-
уште еден сигнал тамѕ, и тогаш може да добиете
-
поголем сигнал тука и таму -
-
и комбинираниот ефект од овие сигнали се сумира
-
и тие патуваат до брегчето и доколу се доволно големи,
-
тие ќе започнат акциски потенцијал по аксонот,
-
кој ќе предизвика сигналот да пропатува низ аксонот
-
и тогаш овдека може да биде поврзан преку синапси со останати дендрити или мускули.
-
И ќе збориме повеќе за синаспи - и самите тие можно е да поттикнуваат други работи.
-
И се прашувате, што ги предизвикува овие работи?
-
Епа, ова може да биде завршетокот на нечив невронски аксон како во мозокот.
-
Ова може да биде вид на сензорен неврон.
-
Ова може да биде на вкусна папила некаде, и молекула на сол
-
може да го потикне или молекула на сахариди - или ова може да биде некаков стрес-сензор.
-
Може да биде цел куп на различни работи
-
и ќе збориме повеќе за различните видови на неврони.
