Fenologia i zmienne rytmy natury - Regina Brinker

Cała lekcja dostępna tutaj: http://ed.ted.com/lessons/phenology-and-nature-s-shifting-rhythms-regina-brinker

Wraz z gwałtownym globalnym wzrostem temperatur następują zmiany związane z porami roku. Gdy wiosna przychodzi wcześniej dla niektórych gatunków roślin, odbija się to na całej sieci pokarmowej. Regina Brinker wyjaśnia, jak fenologia, czyli naturalne cykle roślin i zwierząt mogą zostać dotknięte tymi zmianami.

Lekcja: Regina Brinker, animacja: The Leading Sheep Studios.

Wyjrzyjcie przez okno.

Jaką macie u siebie porę roku?

Po czym to poznajecie?

Pewnie spojrzeliście
na drzewo albo roślinę,

przyjrzeliście się dobrze liściom

i oceniliście, jakie jest
światło na zewnątrz.

Badanie związków

między terminami zachodzenia
zjawisk w przyrodzie

a zmianami klimatu oraz pór roku

nazywamy fenologią.

Kiedy na widok żonkili
przebijających się przez śnieg

myślicie, że zbliża się wiosna,

stosujecie fenologię.

Kiedy na widok czerwieniejących liści

i migrujących ptaków

wiecie, że lato się skończyło
i przyszła jesień,

to stosujecie fenologię.

Fenologia to "nauka o zjawiskach",

od greckich słów

"pheno", czyli pokazać lub pojawić się,

i "logos", czyli badać.

Funkcjonujemy w oparciu o fenologię

od czasów ludów zbieracko-łowieckich.

Obserwujemy zmiany pór roku,

żeby wiedzieć, kiedy siać i zbierać plony,

a kiedy tropić zwierzęta wędrowne.

Naukowcy obserwują i dokumentują
periodyczne zmiany w przyrodzie

i szukają prawidłowości w terminach
zachodzenia zjawisk.

Terminy te były do niedawna stałe.

Globalny wzrost temperatury
powoduje zmiany w naturalnym rytmie.

Termin pękania pąków
kwiatowych lub liściowych

przychodzi teraz wcześniej
dla niektórych gatunków.

Wzrost temperatury
o jeden stopień Celsjusza

powoduje, że pąki pękają
o pięć dni wcześniej.

Różnice w czasie wpływają

nie tylko na rośliny,

ale też owady i ptaki,
które się nimi żywią.

W parku narodowym
niedaleko Arnhem w Holandii

pąki dębów pękają
dziesięć dni wcześniej

niż dwadzieścia lat temu.

Młode liście dębów to ulubiony pokarm

gąsienic motyla piędzika przedzimka.

Aby przeżyć, gąsienice przystosowały się

do zmiany terminu pękania pąków

i teraz wykluwają się 15 dni wcześniej.

Jednak wędrowne muchołówki żałobne

nie radzą sobie tak dobrze.

Chcą karmić pisklęta
gąsienicami piędzika przedzimka.

Gąsienice wykluwają się teraz wcześniej,

ale pisklęta nie, co dla ptaków oznacza

utratę źródła pożywienia.

W rezultacie populacja muchołówki żałobnej

na niektórych obszarach
spadła nawet o 90%.

Zmiany związane
z pozornie prostym wydarzeniem

jak pojawienie się liści,

odbijają się na całej sieci pokarmowej.

Wcześniejsze kwitnienie może
wpływać też na ekonomię.

Słynne kwitnące wiśnie w Waszyngtonie

zaczynają teraz kwitnąć o 5 dni wcześniej.

Ponieważ wiśnie kwitną wcześniej,

kwiaty przekwitają wcześniej,

frustrując tysiące turystów,

którzy przyjeżdżają
na Festiwal Kwitnącej Wiśni.

Orkiestry dęte szkół średnich planują

cały rok udział w paradzie

pod majestatycznymi, białymi koronami.

Jakie to dla nich rozczarowanie,

gdy widzą drzewa zamiast
słynnych kwiatów wiśni.

Rośliny i zwierzęta reagują
na zmiany światła i temperatury.

Wzrost temperatur powoduje,
że rośliny kwitną wcześniej

i gubią rytm z owadami
i ptakami w sieci pokarmowej.

Kiedy następnym razem
wyjrzycie przez okno

i dostrzeżecie porę roku,

mogą was zmylić kwitnące drzewa.

Pomyślcie o fenologii,

a potem o tym, jak przyczynić się
do spowolnienia zmian klimatycznych.