Phẩm giá không phải là một đặc ân. Đó là quyền của mỗi người lao động.
-
0:01 - 0:04Trong toàn bộ
những nhân vật của Disney, -
0:04 - 0:07tôi thích nhất là Dế Jiminy
trong phim "Pinocchio". -
0:08 - 0:10Cảnh tôi thích nhất trong phim
-
0:10 - 0:13là khi cô tiên xanh
nói với Pinocchio, -
0:13 - 0:15"Hãy luôn để lương tâm dẫn đường".
-
0:16 - 0:18Pinocchio liền hỏi,
"Lương tâm là gì?" -
0:18 - 0:20và câu hỏi đó
đã khiến Dế Jiminy thất kinh. -
0:20 - 0:22"Lương tâm là gì?
-
0:22 - 0:23Lương tâm là gì ư!
-
0:23 - 0:27Lương tâm là tiếng nói nhỏ bên trong
mà người ta sẽ không nghe theo. -
0:27 - 0:30Đó là vấn đề của thế giới ngày nay."
-
0:31 - 0:34Tôi rất thích cách mà
Dế Jiminy luôn có mặt -
0:34 - 0:37giảng giải đạo đức
-
0:37 - 0:41mỗi khi Pinocchio vừa nghĩ ra
kế hoạch hay ho nào đó. -
0:41 - 0:44Tôi thích cách cậu ấy
nói thật với một con rối. -
0:44 - 0:47Tôi luôn tự hỏi điều gì ở Dế Jiminy
-
0:47 - 0:48làm tôi yêu cậu ta đến vậy,
-
0:48 - 0:49rồi một ngày tôi nghĩ ra.
-
0:49 - 0:52Đó là vì cậu nói chuyện
hệt như ông nội tôi. -
0:53 - 0:56Nội tôi là một người
rất ngọt ngào và dễ mến, -
0:56 - 0:58và tôi thương ông nhiều lắm.
-
0:59 - 1:02Nhưng tôi phải chia sẻ ông
với cả một thế giới rộng lớn. -
1:02 - 1:04Ông là Roy O. Disney,
-
1:04 - 1:07và cùng với em trai mình, Walt Disney,
-
1:07 - 1:10từ người có xuất thân
bình thường ở Kansas, -
1:10 - 1:15ông đã lập và điều hành một trong
những tượng đài doanh nghiệp thế giới. -
1:16 - 1:19Có hai điều tôi nhớ nhất
khi đến Disneyland -
1:19 - 1:20cùng với ông nội.
-
1:20 - 1:24Một là, ông luôn nghiêm khắc dặn tôi
-
1:24 - 1:26rằng nếu tôi hỗn hào
với bất kì ai làm việc ở đó, -
1:26 - 1:29thì về nhà tôi sẽ gặp rắc rối to.
-
1:30 - 1:32Ông nói, "Họ làm việc rất vất vả,
-
1:32 - 1:34cực khổ ngoài sức tưởng tượng,
-
1:34 - 1:36và họ xứng đáng được con tôn trọng."
-
1:37 - 1:41Hai là, ông không bao giờ
đi ngang một mảnh rác -
1:41 - 1:43trong Disneyland hoặc bất cứ đâu,
-
1:43 - 1:45mà không cúi xuống nhặt lên.
-
1:45 - 1:49Ông bảo, "Chẳng có ai thanh cao
đến nỗi không thể cúi xuống nhặt rác". -
1:50 - 1:51Vào thời của ông tôi,
-
1:51 - 1:54công việc ở Disneyland
không phải tạm bợ. -
1:55 - 1:57Một người có thể có nhà cửa,
-
1:57 - 1:59nuôi sống gia đình,
-
1:59 - 2:01được chăm sóc y tế đàng hoàng,
-
2:01 - 2:05an tâm về hưu mà không cần lo lắng
-
2:05 - 2:08chỉ nhờ vào tiền lương
kiếm được tại công viên. -
2:08 - 2:11Tiết lộ luôn, ông tôi đấu với công đoàn,
-
2:11 - 2:12và đấu rất căng.
-
2:13 - 2:15Ông nói ông không thích bị ép buộc
-
2:15 - 2:17làm điều mà ông muốn tự nguyện làm.
-
2:17 - 2:22Đó rõ ràng là tính gia trưởng và
có lẽ hơi nhảm nhí một chút. -
2:22 - 2:23Ông không phải thiên thần,
-
2:24 - 2:27và không phải ai cũng được đối xử
tốt và công bằng trong công ty, -
2:27 - 2:29điều mà ai cũng biết.
-
2:30 - 2:35Nhưng tôi nghĩ, trong tâm khảm,
ông có một cam kết sâu sắc -
2:35 - 2:40với ý nghĩ rằng ông có nghĩa vụ đạo đức
với mọi cá nhân đang làm việc cho ông. -
2:40 - 2:45Đó không phải là thái độ gì đó hiếm thấy
ở các giám đốc điều hành (CEO) thời đó. -
2:46 - 2:49Nhưng khi nội mất vào năm 1971,
-
2:49 - 2:52một tư duy mới đã bắt đầu ngự trị
-
2:52 - 2:55trong trí tưởng tượng của người Mỹ
và sau này là cả thế giới. -
2:56 - 3:00Dế Jiminy đã bị cho ra rìa
bởi kinh tế gia Milton Friedman -
3:00 - 3:01và những người khác,
-
3:01 - 3:04những người phổ biến ý tưởng
quyền ưu tiên của cổ đông. -
3:05 - 3:10Suy nghĩ thì ta thấy quyền ưu tiên
của cổ đông là một ý tưởng khá hợp lý. -
3:11 - 3:13Cổ đông làm chủ công ty,
-
3:13 - 3:17cổ đông muốn lợi nhuận và tăng trưởng,
-
3:17 - 3:21do đó bạn phải ưu tiên
lợi nhuận và tăng trưởng. -
3:21 - 3:22Rất hợp lý.
-
3:22 - 3:27Nhưng tiếc là, quyền ưu tiên của cổ đông
là một ý tưởng trở thành tư duy -
3:27 - 3:30và tư duy đó đã đi trật đường ray,
-
3:30 - 3:33và nó cơ bản đã thay đổi mọi thứ
-
3:33 - 3:35liên quan đến
cách điều hành và quản lý -
3:35 - 3:37của doanh nghiệp
và ngay cả chính phủ. -
3:38 - 3:42Bài xã luận quan trọng của
Milton Friedman trên tờ "New York Times" -
3:42 - 3:48được theo sau bởi hàng chục năm
tổ chức và vận động hành lang phối hợp -
3:48 - 3:50của các nhà hoạt động kinh doanh
-
3:50 - 3:54cùng sự công kích liên tục
vào mọi quy tắc và luật lệ -
3:54 - 3:59đã từng giúp kiềm chế những bốc đồng
nguy hiểm cho doanh nghiệp. -
4:00 - 4:01Và không lâu sau,
-
4:01 - 4:05tư duy mới này đã bắt đầu ngự trị
khắp các trường kinh tế -
4:05 - 4:06và trên mọi lĩnh vực.
-
4:07 - 4:11Phải chạy theo lợi nhuận bằng mọi cách,
-
4:11 - 4:13bẻ gãy công đoàn,
-
4:13 - 4:15cắt giảm thuế,
-
4:15 - 4:16và cũng con dao đó,
-
4:16 - 4:18rạch đứt lưới bảo hộ.
-
4:18 - 4:20Không cần nói bạn cũng biết
về bất bình đẳng -
4:20 - 4:22gây ra bởi những thay đổi này.
-
4:23 - 4:25Chúng ta đều hiểu rõ.
-
4:25 - 4:29Ý chính là mọi thứ giúp biến
một công việc tạm bợ thành sinh kế -
4:29 - 4:32đã bị tước khỏi dân lao động Mỹ.
-
4:32 - 4:33Công việc bảo đảm,
-
4:33 - 4:35nghỉ bệnh có lương,
-
4:35 - 4:36nghỉ phép,
-
4:36 - 4:37tất cả đã biến mất
-
4:37 - 4:43ngay cả người giàu cũng thấy giá trị
tài sản ròng của mình cũng phình to -
4:43 - 4:45đến mức chưa từng có
và không xài tới. -
4:45 - 4:49Tuy vậy, nếu là tỷ phú Scrooge McDuck
bạn có thể đổi tất cả thành xu vàng -
4:49 - 4:50và bơi tung tăng trong đó.
-
4:51 - 4:54Cho phép tôi đi vào vấn đề chính.
-
4:55 - 4:58Đúng, tôi đang chỉ trích công ty
mang tên gia đình tôi. -
5:00 - 5:02Đúng vậy, tôi tin Disney
có thể làm tốt hơn. -
5:02 - 5:07Và tôi tin rằng rất nhiều trong số
hàng ngàn con người tuyệt vời -
5:07 - 5:09đang làm tại công ty Walt Disney
-
5:09 - 5:12cũng như tôi,
ước rằng công ty có thể làm tốt hơn. -
5:13 - 5:15Trong gần một thế kỉ,
-
5:15 - 5:17Disney đã thu về lợi nhuận kha khá
-
5:17 - 5:21từ ý tưởng cho rằng gia đình
là một loại phép màu, -
5:21 - 5:23rằng tình yêu rất quan trọng,
-
5:23 - 5:25rằng trí tưởng tượng quan trọng.
-
5:25 - 5:27Đó là lí do vì sao
bạn sẽ khó chịu một chút -
5:27 - 5:31nếu tôi nói với bạn là Cinderella
có thể đang ngủ trong xe của mình. -
5:31 - 5:34Nhưng chúng ta hãy rõ ràng:
vấn đề này không chỉ riêng Disney. -
5:35 - 5:38Nó là cả một kết cấu và hệ thống.
-
5:38 - 5:42Không riêng một CEO nào có lỗi
-
5:42 - 5:45và không riêng một công ty nào
có đủ tài chính để xử lý nó. -
5:45 - 5:47Giới phân tích, giới phê bình,
-
5:47 - 5:48giới chính trị gia,
-
5:48 - 5:51chương trình học ở trường kinh tế
và các chuẩn mực xã hội -
5:51 - 5:54vốn định hình cho nền kinh tế đương đại.
-
5:54 - 5:57Disney chỉ đang làm những thứ
như bao công ty khác, -
5:57 - 5:59và họ thậm chí chưa phải là kẻ tệ nhất.
-
5:59 - 6:04Nếu kể cho bạn biết nhân viên khổ thế nào
ở Amazon hay McDonald's hay Walmart, -
6:04 - 6:07hay bất kì chỗ nào trong số
hàng ngàn cái tên bạn chưa từng biết, -
6:07 - 6:12bạn sẽ không bị tác động mạnh
bằng việc nói với bạn rằng 73% -
6:12 - 6:15hoặc 3 trên 4 người tươi cười
chào đón khi bạn bước vào, -
6:15 - 6:18giúp bạn dỗ dành
em bé đang quấy khóc, -
6:18 - 6:22giúp bạn có một kì nghỉ
tuyệt vời chưa từng có, -
6:22 - 6:24không thể kiếm đủ ăn mỗi ngày.
-
6:25 - 6:28Đáng lẽ đây phải là
nơi hạnh phúc nhất thế giới. -
6:29 - 6:32Và nhân viên ở đây cực kì tự hào
-
6:32 - 6:35rằng họ đang theo đuổi
một mục tiêu cao cả hơn. -
6:35 - 6:36Mục tiêu cao cả
-
6:36 - 6:40mà cả ông nội và bác tôi
đã quyết tâm xây dựng -
6:40 - 6:44khi họ biến nó thành một nơi
tôn vinh sự tương tác hơn tiền bạc. -
6:46 - 6:49Tôi biết là từ ngữ như "phép màu"
sẽ làm bạn tự hỏi -
6:49 - 6:50liệu tôi có còn tỉnh táo không.
-
6:51 - 6:55Tôi biết khó mà tưởng tượng
rằng một thứ phù du như tình yêu -
6:55 - 6:58lại có thể đứng đằng sau
một cái tên lớn như Disney, -
6:58 - 7:00và tôi hiểu khó mà tưởng tượng được
-
7:00 - 7:05những thứ khó cân đo đong đếm
như nghĩa vụ đạo đức -
7:05 - 7:07lại có thể tác động đến chúng ta
-
7:07 - 7:10trong quá trình đem đến giá trị
tới các nhà đầu tư. -
7:11 - 7:15Nhưng kế toán và tài chính
không làm chủ thế giới. -
7:16 - 7:17Niềm tin,
-
7:17 - 7:19tư duy,
-
7:19 - 7:21đó mới là những thứ thúc đẩy
đạo đức kinh doanh. -
7:21 - 7:25Và nếu muốn thay đổi hệ thống
tư duy và niềm tin này, -
7:25 - 7:28ta sẽ phải dùng nhiều nhất có thể
siêu năng lực Disney ngoài kia. -
7:28 - 7:30Ta sẽ phải vận dụng trí tưởng tượng.
-
7:30 - 7:34Bạn sẽ phải mời Dế Jiminy
quay lại cuộc chơi. -
7:35 - 7:38Dế Jiminy có thể sẽ bắt đầu
bằng vài triết lý dễ hiểu -
7:39 - 7:42như tham lam là không tốt,
-
7:42 - 7:46thế giới không phân chia
kẻ bán người mua, -
7:46 - 7:47và chưa có ai,
-
7:47 - 7:49một mình,
-
7:49 - 7:51tự nâng mình lên được
bằng cách kéo quai ủng, -
7:51 - 7:54nếu bạn biến chút kiến thức vật lý
bạn sẽ hiểu ý tôi. -
7:55 - 7:59Jiminy có thể sẽ nhắc nhở
rằng mọi người làm việc cho chúng ta -
7:59 - 8:01bất kể là ai,
-
8:01 - 8:03từ nhân viên nhập liệu
-
8:03 - 8:05đến nhân viên dọn phòng,
-
8:05 - 8:09đều xứng đáng hưởng lương
ở mức tôn trọng và xứng đáng. -
8:09 - 8:10Chỉ đơn giản vậy thôi.
-
8:11 - 8:15Và Jiminy chắc sẽ thắc mắc
làm sao cấp trên và nhân viên -
8:15 - 8:19có thể có chút
cảm thông nào đó cho nhau -
8:19 - 8:23khi mà không gian làm việc
của cả hai quá phân biệt -
8:23 - 8:25đến mức dường như
chẳng có gì lạ -
8:25 - 8:29nếu giám đốc muốn có
một nơi đặc biệt tốt để đậu xe, -
8:29 - 8:31ăn uống hay đi vệ sinh
-
8:31 - 8:35hoặc quá thanh cao không thể
cúi xuống nhặt một cọng rác. -
8:35 - 8:40Suy cho cùng, tất cả chúng ta đều là
con người cùng sống trên một hành tinh. -
8:41 - 8:46Jiminy có thể sẽ bắt chúng ta
chất vất một số giáo điều của mình. -
8:46 - 8:51Liệu một CEO phải được trả lương
ngang hoặc cao hơn những CEO khác -
8:51 - 8:53hay điều này chỉ tạo ra
cảm giác ganh đua -
8:53 - 8:55để tăng mức lương này lên cao ngất ngưỡng?
-
8:56 - 9:00Cậu chắc sẽ thắc mắc liệu ban giám đốc
có thật sự biết những điều cần biết -
9:00 - 9:04khi họ không bao giờ mời
nhân viên tuyến đầu dự các cuộc họp. -
9:05 - 9:08Cậu chắc sẽ hỏi liệu có thứ gì đó
gọi là quá nhiều tiền không. -
9:09 - 9:12Hoặc cậu sẽ băn khoăn không biết
chúng ta có thể tạo ra một lý tưởng chung -
9:12 - 9:14với khách hàng, với nhân viên,
-
9:14 - 9:16với công ty, với cộng đồng,
-
9:16 - 9:18để tất cả chúng ta đoàn kết lại
-
9:18 - 9:22để định nghĩa lại khái niệm
vô cùng hạn hẹp -
9:22 - 9:25về mục tiêu thật sự của một công ty.
-
9:26 - 9:31Jiminy sẽ muốn chúng ta nhớ
rằng không ai làm việc tách biệt, -
9:31 - 9:34rằng tất cả những người điều hành công ty
-
9:34 - 9:38đang tích cực cùng tạo ra thực tại
mà tất cả chúng ta phải sẻ chia. -
9:38 - 9:40Và cũng như vấn đề nóng lên toàn cầu,
-
9:40 - 9:44chúng ta, mỗi người, đều chịu trách nhiệm
cho hậu quả chung -
9:44 - 9:47từ những quyết định và hành động cá nhân.
-
9:48 - 9:52Tôi tin rằng hệ sinh thái
kinh doanh lợi nhuận nhất -
9:52 - 9:53trong lịch sử thế giới
-
9:53 - 9:54có thể làm tốt hơn nữa.
-
9:54 - 9:58Tôi tin chúng ta có thể
giảm chút triển vọng tăng, -
9:58 - 10:03giảm bớt áp lực tốc độ
lên tình hình hiện nay. -
10:03 - 10:06Tôi tin rằng những thứ
ta mất đi trong thời gian ngắn -
10:06 - 10:07sẽ được đền đáp to lớn
-
10:07 - 10:13bằng một bức tranh phồn vinh
về đạo đức, tinh thần và tài chính. -
10:14 - 10:16Tôi biết ai hoài nghi sẽ nghĩ rằng,
và đúng vậy, -
10:16 - 10:18bạn không thể sống chết với nguyên tắc.
-
10:18 - 10:21Nhưng bạn cũng không thể sống chết
với điểm cơ bản -
10:21 - 10:22và con cái bạn cũng vậy.
-
10:23 - 10:27Tôi biết có thể tôi đã quá
thần tượng ông nội. -
10:27 - 10:29Ông làm việc trong nhiều thời kì
rất khác nhau -
10:29 - 10:31và đó là những thời kì
không ai muốn trở lại -
10:31 - 10:34vì tất cả mọi lý do chính đáng.
-
10:34 - 10:37Tôi biết là có nhiều CEO ngày nay
cũng thiện chí -
10:37 - 10:40và đàng hoàng như ông nội tôi trước đây
-
10:40 - 10:43nhưng họ đang làm việc ở thời đại
với những kì vọng rất khác -
10:43 - 10:45và hoàn cảnh khốc liệt hơn nhiều.
-
10:46 - 10:48Nhưng cũng may,
-
10:48 - 10:51kì vọng và hoàn cảnh là thứ
được tạo ra -
10:51 - 10:54và chúng cũng có thể không được
tạo ra. -
10:54 - 10:57Có rất nhiều thứ để học
từ sự chính trực giản đơn -
10:57 - 11:00như cái cách ông nội tôi hiểu
về công việc của một CEO. -
11:01 - 11:04Đằng sau mỗi công viên giải trí
và mỗi con thú bông -
11:04 - 11:07là một mớ nguyên tắc
chi phối tất cả mọi thứ. -
11:08 - 11:12Mỗi cá nhân đều xứng đáng
được tôn trọng và phẩm giá. -
11:13 - 11:17Không ai quá thanh cao đến nỗi
không thể cúi xuống nhặt một cọng rác, -
11:17 - 11:20và hãy luôn để lương tâm
dẫn đường cho bạn. -
11:21 - 11:25Chúng ta có thể sai đường hơn
nếu không nghe lời dế Jiminy. -
11:25 - 11:26Cảm ơn.
- Title:
- Phẩm giá không phải là một đặc ân. Đó là quyền của mỗi người lao động.
- Speaker:
- Abigail Disney
- Description:
-
Mục tiêu thực sự của một công ty là gì? Trong cuộc nói chuyện thẳng thắn này, nhà hoạt động và nhà làm phim Abigail Disney tưởng tượng về một thế giới mà các công ty có nghĩa vụ đạo đức phải đặt nhân viên của họ lên trên các cổ đông, kêu gọi Disney (và tất cả những doanh nghiệp khác) hãy trao sự tôn trọng, phẩm giá và mức lương "đủ sống" tới tất cả những ai đang làm việc cho họ.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:40
Anh Pham approved Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Anh Pham edited Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Dan Nguyen accepted Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right |