Artritin çaresini neden bulamadık? - Kaitlyn Sadtler ve Heather J. Faust
-
0:07 - 0:09Korkusuz gençlik hikâyeleriyle
sizi eğlendirirken -
0:09 - 0:13büyükannenizin önceden trapez sanatçısı
olduğuna inanmak zor olabilir. -
0:13 - 0:18Fakat yaşlılarda çok yaygın olan
sırt, dirsek ve diz ağrıları -
0:18 - 0:20sadece yaşlılıktan kaynaklanmıyor.
-
0:20 - 0:25Aslında bu tutulma ve sertleşme
birçok genci de etkiliyor. -
0:25 - 0:27Bunun suçlusu "artrit".
-
0:27 - 0:30Eklemlerde ağrıya ve iltihaba
neden olan bu hastalık -
0:30 - 0:34yalnızca Amerika'da bile
90 milyondan fazla insanı etkiliyor. -
0:34 - 0:37Tutulmuş ve kireçlenmiş
eklemler kaçınılmaz son mu? -
0:37 - 0:39Artrit neden bu kadar yaygın
-
0:39 - 0:43ve neden bu hastalığa bir çare bulamadık?
-
0:43 - 0:46Bunun önündeki ilk engel aslında artritin
-
0:46 - 0:49100'den fazla artrit hastalığı kapsaması.
-
0:49 - 0:53Bu hastalıkların hepsi eklem ağrısına
ve iltihabına neden oluyor. -
0:53 - 0:57Fakat, bu semptomların
nedeni ve şiddeti değişiyor. -
0:57 - 1:00En yaygın tip olan
osteoartritin bile önlenmesi -
1:00 - 1:02düşünüldüğünden daha zor.
-
1:02 - 1:06Artritin sadece yaşlılarda görüldüğü
genel bir yanılgı. -
1:06 - 1:11Osteoartritin başlangıcı genelde
hastanın gençliğindeki -
1:11 - 1:14herhangi bir eklem hasarına dayanır.
-
1:14 - 1:18Darbe sonrası bağışıklık hücreleri, onarım
ve temizleme için hasarlı bölgeye gider -
1:18 - 1:20ve o bölgede enzim üretmeye başlar
-
1:20 - 1:24matriks matelloprotenaz
ve agrekanaz gibi. -
1:24 - 1:28Bu enzimler hasarlı dokuyu temizler
ve iltihap oluşumuna katkıda bulunur. -
1:28 - 1:32Bu ani şişme, iyileşme sürecinde
eklemi korusa da tam iyileşmemiş doku -
1:32 - 1:36bağışıklık hücrelerinin orada
gerekenden fazla kalmasına neden olabilir. -
1:36 - 1:40Sürekli enzim akışı
kıkırdağı bozmaya başlar -
1:40 - 1:43ve eklemi güçsüzleştirerek
artrite neden olur. -
1:43 - 1:48Her artrit türünün nedeni
eski bir spor sakatlanması değildir. -
1:48 - 1:53Amerika'da 1,3 milyon kişiyi etkileyen
romatizmal artrit buna bir örnek. -
1:53 - 1:55Bu aslında bir otoimmün hastalığı,
-
1:55 - 1:59otoantikorlar vücudun kendi ürettiği
proteinleri tehdit olarak görürler. -
1:59 - 2:02Bu proteinlerin bazıları
kıkırdak hücreleri tarafından salgılanır. -
2:02 - 2:05Bu davranışa neyin
sebep olduğunu hâlâ bilmiyoruz -
2:05 - 2:08ama sonucunda vücut eklem dokusunu
yabancı bir istilacı olarak görür. -
2:08 - 2:13Bağışıklık hücreleri eklemde
hasar olamasa da oraya hücum ederler. -
2:13 - 2:16Bu da kronik iltihaba neden olup
-
2:16 - 2:19kemik ve kıkırdağı tahrip eder.
-
2:19 - 2:22Başka bir hastalık spondiloartrit
-
2:22 - 2:25bahsettiğimiz formların
ikisine de benzerlik gösterir. -
2:25 - 2:28Hastaların eklemlerinin
yanı sıra tendon ve bağların -
2:28 - 2:31kemikle birleştiği yerler
sürekli iltihap toplar, -
2:31 - 2:33herhangi bir yaralanma
yaşanmamış olsa bile. -
2:33 - 2:38Bu da osteoartritte olduğu gibi
enzim yüklenmesine ve aşınmaya neden olur. -
2:38 - 2:42Fakat bu iltihap yapan
sitokin proteinlerinden kaynaklanır. -
2:42 - 2:44Enzimler kıkırdağı aşındırırken
-
2:44 - 2:48vücut daha küçük eklemleri kaynaştırarak
dengelemeye çalışır. -
2:48 - 2:53Bu süreç bazen
kemik çıkıntılarına yol açar. -
2:53 - 2:56Bu durum yoğun tutulma, sertleşme
ve eklem ağrısına neden olur. -
2:56 - 2:58Artrite neden olan birçok etken olduğundan
-
2:58 - 3:01şu anki tedaviler,
altta yatan nedenler yerine -
3:01 - 3:03belirli semptomları önlemeye çalışıyor.
-
3:03 - 3:06Bunlara örnek ümit vadeden
MACI yöntemi olabilir -
3:06 - 3:10bu yöntemde yeni doku üretmek için
kıkırdak parçalarından hücreler alınır. -
3:10 - 3:12Ya da mikrokırık denilen,
-
3:12 - 3:15cerrahların kemikte küçük delikler açıp
-
3:15 - 3:19kemik iliği kök hücrelerinin dışarı sızıp
yeni kıkırdak oluşturduğu bir yöntem. -
3:19 - 3:22En son çare olarak
kıkırdağı dejenere olan hastalara -
3:22 - 3:25eklem replasmanı ameliyatı ile
protez uygulanabilir. -
3:25 - 3:27Bu etkili ve ciddi önlemler dışında
-
3:27 - 3:29otoimmün artrite yol açan nedenler
-
3:29 - 3:32tedavi açısından hâlâ
büyük zorluk teşkil ediyor. -
3:32 - 3:36Bilim insanları
romatoid artrit iltihabına neden olan -
3:36 - 3:41başlıca proteinlerden TNF-alfa proteinini
engelleyen tedaviler geliştiriyorlar. -
3:41 - 3:46Fakat bu bile sadece semptomları
iyileştiriyor, hastalığın nedenini değil. -
3:46 - 3:52Bununla birlikte artrite karşı
en iyi savunma hayattaki tercihlerimiz. -
3:52 - 3:55Eklemlerdeki baskıyı azaltmak için
sağlıklı bir kiloda olmak, -
3:55 - 3:59yoga ve bisiklet sürmek gibi
hafif sporlar yapmak, sigara içmemek gibi. -
3:59 - 4:03Artritle savaşan bu tutumlar
daha uzun yaşamamızı sağlayabilir -
4:03 - 4:07bu sayede bizler de
muazzam çeşitlilikteki artrit hastalıklara -
4:07 - 4:09çare ve tedaviler aramaya devam ederiz.
- Title:
- Artritin çaresini neden bulamadık? - Kaitlyn Sadtler ve Heather J. Faust
- Speaker:
- Kaitlyn Sadtler ve Heather J. Faust
- Description:
-
Derslerin hepsine erişebilmek için: https://ed.ted.com/lessons/why-haven-t-we-cured-arthritis-kaitlyn-sadtler-and-heather-j-faust
Yaşlı insanlarda çok yaygın olan sırt ağrısı, dirsek ağrısı ve diz gıcırdaması, sadece yaşlılıktan kaynaklanmıyor. Aslında bu tutukluğun kaynağı bir çok genci de etkiliyor. Bunun suçlusu artrit. Bu hastalık sadece Amerika'da bile 90 milyondan fazla insanı etkiliyor. Artirin bu kadar yaygın olmasının nedeni ne ve neden hâlâ çaresini bulamadık? Kaitlyn Sadtler ve Heather J. Faust bu durumu inceliyor.
Ders: Kaitlyn Sadtler ve Heather J. Faust Yönetmen: CUB Animation
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:10
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Figen Ergürbüz accepted Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Why haven't we cured arthritis? |