Jak alkohol powoduje stan upojenia? - Judy Grisel

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/how-does-alcohol-make-you-drunk-judy-grisel

Etanol: cząsteczka, która jest niewiele większa niż kilka atomów węgla, odpowiada za stan upojenia alkoholowego. Często nazywana po prostu alkoholem, jest aktywnym składnikiem napojów wyskokowych. W jaki sposób powoduje stan upojenia i dlaczego u różnych osób wygląda on zupełnie inaczej? Judy Grisel obserwuje podróż alkoholu po organizmie.

Lekcja: Judy Grisel, reżyseria: Anton Bogaty.

Etanol, cząsteczka niewiele
większa niż kilka atomów węgla,

odpowiada za stan upojenia alkoholowego.

Często nazywana po prostu alkoholem,

jest składnikiem aktywnym
napojów wyskokowych.

Potrafi prześlizgnąć się przez błony

i wejść w wiele zakamarków,

wywołując szerszą gamę skutków
niż większe molekuły.

W jaki więc sposób powoduje stan upojenia

i czemu u różnych osób wygląda on inaczej?

Aby na to odpowiedzieć,

prześledźmy podróż alkoholu po organizmie.

Alkohol trafia do żołądka
i jest następnie wchłaniany do krwi

z przewodu pokarmowego,
a zwłaszcza jelita cienkiego.

Zawartość żołądka ma wpływ
na wchłanianie alkoholu do krwi,

bo zwieracz odźwiernika

oddzielający żołądek od jelita,
zamyka się po jedzeniu.

Ilość alkoholu, który trafia
do krwi po obfitym posiłku,

może być jedną czwartą tego,
co trafiłoby na pusty żołądek.

Alkohol z krwi trafia do organów,

głównie tych najlepiej ukrwionych:

wątroby i mózgu.

Dociera do wątroby, której enzymy

rozbijają cząsteczki
alkoholu w dwóch fazach.

Najpierw enzym ADH przekształca alkohol
w toksyczny aldehyd octowy.

Potem enzym ALDH przekształca
aldehyd octowy w nietoksyczny octan.

Krew krąży, a wątroba
nieprzerwanie rozkłada alkohol,

ale to od pierwszego etapu zależy,

ile alkoholu dotrze
do mózgu i innych organów.

Od wrażliwości mózgu zależą
emocjonalne, poznawcze

i behawioralne efekty alkoholu,
zwane inaczej upojeniem.

Alkohol podnosi poziom
hamującego neuroprzekaźnika GABA,

obniżając poziom
pobudzającego glutaminianu.

Powoduje to słabszą komunikację neuronów,

uczucie relaksu po wypiciu
umiarkowanych ilości, usypianie po dużych,

a po toksycznych - uszkodzenie
aktywności mózgu niezbędnej do przeżycia.

Alkohol stymuluje też małą grupę neuronów

rozciągających się od śródmózgowia
do jądra półleżącego,

obszaru odpowiadającego za motywację.

Tak jak inne środki uzależniające

zapewnia on jądru półleżącemu
zastrzyk dopaminy,

dając bardzo przyjemne odczucie.

Alkohol powoduje też
wytwarzanie i uwalnianie endorfin,

które pomagają się uspokoić
w razie stresu lub niebezpieczeństwa.

Podniesiony poziom endorfin
przyczynia się do kojarzonych z alkoholem

uczuć euforii i odprężenia.

Na koniec,

gdy wątroba zacznie szybciej
rozkładać alkohol niż mózg wchłaniać,

stan upojenia mija.

Różnice indywidualne
w tym całym procesie sprawiają,

że niektórzy są bardziej pijani,
a inni mniej.

Mężczyzna i kobieta o tej samej wadze,
po tej samej ilości alkoholu

i takim samym posiłku będą mieli

różne wartości alkoholu we krwi.

To dlatego, że kobiety mają mniej krwi

i mają z reguły więcej tkanki tłuszczowej,

która nie potrzebuje
takiego ukrwienia jak mięśnie.

Mniej krwi z tą samą
ilością alkoholu jak u mężczyzn

oznacza, że jego poziom
we krwi kobiety będzie wyższy.

Wpływ mają też genetyczne różnice
w działaniu enzymów wątrobowych.

Regularne picie może zwiększać
produkcję tych enzymów,

zwiększając tolerancję.

Z drugiej strony ci,
którzy piją dużo i od dawna,

mogą uszkodzić sobie wątrobę,
co daje odwrotny efekt.

Genetyczne różnice w działaniu
dopaminy, GABA oraz endorfin

mogą wpływać na ryzyko
popadnięcia w alkoholizm.

Ci z niskimi poziomami endorfin i dopaminy

mogą chcieć "leczyć się" alkoholem.

Większe ryzyko nadużywania
alkoholu istnieje u osób

wrażliwszych na wzrost endorfin,

które zwiększają odczuwanie przyjemności.

U innych sposób działania GABA sprawia,

że są szczególnie wrażliwi
na usypiające działanie alkoholu,

co zmniejsza ryzyko jego nadużywania.

Mózg przystosowuje się wtedy
do ciągłego picia, zmniejszając poziom

GABA, dopaminy i endorfin
oraz wzmacniając aktywność glutaminianu.

Znaczy to, że osoby regularnie pijące
bywają nerwowe, mają problemy ze snem

i doświadczają mniej przyjemności.

Te strukturalne i funkcjonalne zmiany
mogą prowadzić do stanu,

w którym picie wydaje się normalne,
a niepicie - uciążliwe,

tworząc błędne koło.

Genetyka i przeszłość wpływają na to,
jak alkohol działa na konkretną osobę,

dlatego niektórzy mają większą skłonność

do pewnych wzorców picia niż inni,

a nadużywanie alkoholu prowadzi
do zmian w układzie nerwowym i zachowaniu.