0:00:07.014,0:00:12.249
Etanol, cząsteczka niewiele[br]większa niż kilka atomów węgla,

0:00:12.249,0:00:15.089
odpowiada za stan upojenia alkoholowego.

0:00:15.089,0:00:17.750
Często nazywana po prostu alkoholem,

0:00:17.750,0:00:21.120
jest składnikiem aktywnym[br]napojów wyskokowych.

0:00:21.120,0:00:23.840
Potrafi prześlizgnąć się przez błony

0:00:23.840,0:00:26.160
i wejść w wiele zakamarków,

0:00:26.160,0:00:31.369
wywołując szerszą gamę skutków[br]niż większe molekuły.

0:00:31.369,0:00:33.979
W jaki więc sposób powoduje stan upojenia

0:00:33.979,0:00:38.510
i czemu u różnych osób wygląda on inaczej?

0:00:38.510,0:00:40.058
Aby na to odpowiedzieć,

0:00:40.058,0:00:44.015
prześledźmy podróż alkoholu po organizmie.

0:00:44.015,0:00:47.293
Alkohol trafia do żołądka[br]i jest następnie wchłaniany do krwi

0:00:47.293,0:00:51.300
z przewodu pokarmowego,[br]a zwłaszcza jelita cienkiego.

0:00:51.300,0:00:55.111
Zawartość żołądka ma wpływ[br]na wchłanianie alkoholu do krwi,

0:00:55.111,0:00:57.843
bo zwieracz odźwiernika

0:00:57.843,0:01:01.231
oddzielający żołądek od jelita,[br]zamyka się po jedzeniu.

0:01:01.231,0:01:04.373
Ilość alkoholu, który trafia[br]do krwi po obfitym posiłku,

0:01:04.373,0:01:09.066
może być jedną czwartą tego,[br]co trafiłoby na pusty żołądek.

0:01:09.066,0:01:11.756
Alkohol z krwi trafia do organów,

0:01:11.756,0:01:14.073
głównie tych najlepiej ukrwionych:

0:01:14.073,0:01:16.673
wątroby i mózgu.

0:01:16.673,0:01:19.583
Dociera do wątroby, której enzymy

0:01:19.583,0:01:22.953
rozbijają cząsteczki[br]alkoholu w dwóch fazach.

0:01:22.953,0:01:29.427
Najpierw enzym ADH przekształca alkohol[br]w toksyczny aldehyd octowy.

0:01:29.427,0:01:36.090
Potem enzym ALDH przekształca[br]aldehyd octowy w nietoksyczny octan.

0:01:36.090,0:01:40.210
Krew krąży, a wątroba[br]nieprzerwanie rozkłada alkohol,

0:01:40.210,0:01:43.116
ale to od pierwszego etapu zależy,

0:01:43.116,0:01:47.269
ile alkoholu dotrze[br]do mózgu i innych organów.

0:01:47.269,0:01:51.199
Od wrażliwości mózgu zależą[br]emocjonalne, poznawcze

0:01:51.199,0:01:56.623
i behawioralne efekty alkoholu,[br]zwane inaczej upojeniem.

0:01:56.623,0:02:01.360
Alkohol podnosi poziom[br]hamującego neuroprzekaźnika GABA,

0:02:01.360,0:02:06.081
obniżając poziom[br]pobudzającego glutaminianu.

0:02:06.081,0:02:08.631
Powoduje to słabszą komunikację neuronów,

0:02:08.631,0:02:13.375
uczucie relaksu po wypiciu[br]umiarkowanych ilości, usypianie po dużych,

0:02:13.375,0:02:18.706
a po toksycznych - uszkodzenie[br]aktywności mózgu niezbędnej do przeżycia.

0:02:19.270,0:02:22.100
Alkohol stymuluje też małą grupę neuronów

0:02:22.100,0:02:25.574
rozciągających się od śródmózgowia[br]do jądra półleżącego,

0:02:25.574,0:02:28.164
obszaru odpowiadającego za motywację.

0:02:28.164,0:02:29.854
Tak jak inne środki uzależniające

0:02:29.854,0:02:32.944
zapewnia on jądru półleżącemu[br]zastrzyk dopaminy,

0:02:32.944,0:02:35.572
dając bardzo przyjemne odczucie.

0:02:35.882,0:02:40.550
Alkohol powoduje też [br]wytwarzanie i uwalnianie endorfin,

0:02:40.550,0:02:44.802
które pomagają się uspokoić[br]w razie stresu lub niebezpieczeństwa.

0:02:44.802,0:02:48.627
Podniesiony poziom endorfin [br]przyczynia się do kojarzonych z alkoholem

0:02:48.627,0:02:51.140
uczuć euforii i odprężenia.

0:02:51.140,0:02:52.186
Na koniec,

0:02:52.186,0:02:55.996
gdy wątroba zacznie szybciej[br]rozkładać alkohol niż mózg wchłaniać,

0:02:55.996,0:02:58.166
stan upojenia mija.

0:02:58.166,0:03:00.886
Różnice indywidualne[br]w tym całym procesie sprawiają,

0:03:00.886,0:03:04.093
że niektórzy są bardziej pijani,[br]a inni mniej.

0:03:04.093,0:03:08.091
Mężczyzna i kobieta o tej samej wadze, [br]po tej samej ilości alkoholu

0:03:08.091,0:03:10.691
i takim samym posiłku będą mieli

0:03:10.691,0:03:14.765
różne wartości alkoholu we krwi.

0:03:14.765,0:03:17.866
To dlatego, że kobiety mają mniej krwi

0:03:17.866,0:03:20.286
i mają z reguły więcej tkanki tłuszczowej,

0:03:20.286,0:03:22.670
która nie potrzebuje[br]takiego ukrwienia jak mięśnie.

0:03:22.670,0:03:26.056
Mniej krwi z tą samą[br]ilością alkoholu jak u mężczyzn

0:03:26.056,0:03:29.528
oznacza, że jego poziom[br]we krwi kobiety będzie wyższy.

0:03:29.528,0:03:35.188
Wpływ mają też genetyczne różnice[br]w działaniu enzymów wątrobowych.

0:03:35.188,0:03:38.193
Regularne picie może zwiększać[br]produkcję tych enzymów,

0:03:38.193,0:03:40.407
zwiększając tolerancję.

0:03:40.407,0:03:43.803
Z drugiej strony ci,[br]którzy piją dużo i od dawna,

0:03:43.803,0:03:48.692
mogą uszkodzić sobie wątrobę,[br]co daje odwrotny efekt.

0:03:48.692,0:03:53.533
Genetyczne różnice w działaniu[br]dopaminy, GABA oraz endorfin

0:03:53.533,0:03:57.863
mogą wpływać na ryzyko[br]popadnięcia w alkoholizm.

0:03:57.863,0:04:00.534
Ci z niskimi poziomami endorfin i dopaminy

0:04:00.534,0:04:02.423
mogą chcieć "leczyć się" alkoholem.

0:04:02.443,0:04:05.343
Większe ryzyko nadużywania[br]alkoholu istnieje u osób

0:04:05.343,0:04:07.282
wrażliwszych na wzrost endorfin,

0:04:07.282,0:04:10.433
które zwiększają odczuwanie przyjemności.

0:04:10.433,0:04:12.803
U innych sposób działania GABA sprawia,

0:04:12.803,0:04:16.663
że są szczególnie wrażliwi[br]na usypiające działanie alkoholu,

0:04:16.663,0:04:20.745
co zmniejsza ryzyko jego nadużywania.

0:04:20.933,0:04:24.993
Mózg przystosowuje się wtedy[br]do ciągłego picia, zmniejszając poziom

0:04:24.993,0:04:30.713
GABA, dopaminy i endorfin[br]oraz wzmacniając aktywność glutaminianu.

0:04:30.753,0:04:34.673
Znaczy to, że osoby regularnie pijące[br]bywają nerwowe, mają problemy ze snem

0:04:34.673,0:04:37.653
i doświadczają mniej przyjemności.

0:04:37.653,0:04:41.273
Te strukturalne i funkcjonalne zmiany[br]mogą prowadzić do stanu,

0:04:41.273,0:04:45.077
w którym picie wydaje się normalne,[br]a niepicie - uciążliwe,

0:04:45.077,0:04:47.673
tworząc błędne koło.

0:04:47.673,0:04:53.293
Genetyka i przeszłość wpływają na to,[br]jak alkohol działa na konkretną osobę,

0:04:53.293,0:04:55.757
dlatego niektórzy mają większą skłonność

0:04:55.757,0:04:58.188
do pewnych wzorców picia niż inni,

0:04:58.197,0:05:03.642
a nadużywanie alkoholu prowadzi[br]do zmian w układzie nerwowym i zachowaniu.