< Return to Video

De mythe van Prometheus - Iseult Gillespie

  • 0:07 - 0:09
    Voordat de mensheid werd gecreëerd,
  • 0:09 - 0:13
    wonnen de Griekse goden een hevige strijd
    tegen een reuzensoort, Titanen genaamd.
  • 0:13 - 0:15
    De meeste Titanen werden gedood
  • 0:15 - 0:18
    of naar de eeuwige verdoemenis
    van de Tartarus vedreven.
  • 0:18 - 0:20
    Maar de Titan Prometheus,
  • 0:20 - 0:21
    wiens naam 'vooruitziend' betekent,
  • 0:21 - 0:24
    haalde zijn broer Epimetheus over
  • 0:24 - 0:26
    om samen met hem
    aan de zijde van de goden te strijden.
  • 0:28 - 0:29
    Als dankbetuiging
  • 0:29 - 0:33
    vertrouwde Zeus de broers de taak toe
    om alle levende wezens te creëren.
  • 0:34 - 0:38
    Epimetheus moest de gaven van de goden
    onder de wezens verdelen.
  • 0:38 - 0:40
    Sommige gaf hij vleugels,
  • 0:40 - 0:42
    andere het vermogen
    om door het water te bewegen
  • 0:42 - 0:44
    of door gras te rennen.
  • 0:45 - 0:49
    Hij gaf de beesten glinsterende schubben,
    een zachte vacht, en vlijmscherpe klauwen.
  • 0:50 - 0:55
    Prometheus boetseerde uit modder
    ondertussen de eerste mensen.
  • 0:55 - 0:58
    Hij maakte hen het evenbeeld van de goden,
  • 0:58 - 1:00
    maar Zeus beval
    dat ze sterfelijk moesten blijven
  • 1:00 - 1:04
    en de bewoners van de Olympus
    van onderaf moesten vereren.
  • 1:05 - 1:08
    Zeus beschouwde mensen
    als ondergeschikte wezens,
  • 1:08 - 1:10
    gevoelig voor de elementen
  • 1:10 - 1:12
    en afhankelijk van de goden
    voor bescherming.
  • 1:13 - 1:17
    Maar Prometheus had een hoger doel
    voor zijn ruwe creaties in gedachten.
  • 1:18 - 1:22
    Dus toen Zeus hem vroeg te besluiten
    hoe er geofferd zou worden,
  • 1:22 - 1:27
    bedacht de sluwe Prometheus een list
    om de mens enig voordeel te geven.
  • 1:28 - 1:30
    Hij doodde een stier
  • 1:30 - 1:33
    en sneed deze in twee helften,
    welke hij aan Zeus zou tonen.
  • 1:34 - 1:41
    Hij verborg het sappige vlees en de huid
    onder de onaantrekkelijke maag,
  • 1:41 - 1:44
    en de beenderen
    onder een dikke laag vet.
  • 1:45 - 1:48
    Nadat Zeus de ogenschijnlijk
    beste portie koos,
  • 1:48 - 1:51
    was hij furieus over Prometheus' truc.
  • 1:52 - 1:55
    Ziedend van woede verbood Zeus
    het gebruik van vuur op aarde,
  • 1:55 - 1:58
    hetzij om te koken,
    hetzij voor enig ander doeleinde.
  • 1:59 - 2:01
    Maar Prometheus accepteerde niet
  • 2:01 - 2:04
    dat zijn schepping
    deze hulpbron werd ontzegd.
  • 2:04 - 2:06
    Daarom beklom hij de Olympus
  • 2:06 - 2:10
    om vuur uit het atelier
    van Hephaistos en Athene te stelen.
  • 2:11 - 2:14
    Hij verstopte de vlam
    in een holle venkelstronk
  • 2:14 - 2:16
    en bracht haar veilig naar de mensen.
  • 2:17 - 2:20
    Dit gaf hun de macht
    om de natuur in hun voordeel te gebruiken
  • 2:20 - 2:23
    en uiteindelijk
    de natuurlijke orde te domineren.
  • 2:24 - 2:28
    Dankzij het vuur konden mensen
    zelf voor eten en warmte zorgen.
  • 2:29 - 2:32
    Maar ze konden ook wapens smeden
    en oorlog voeren.
  • 2:33 - 2:35
    Prometheus' vlam was de katalysator
  • 2:35 - 2:38
    voor de vlotte vooruitgang
    van de beschaving.
  • 2:39 - 2:43
    Toen Zeus neerkeek,
    besefte hij wat er was gebeurd.
  • 2:43 - 2:46
    Prometheus had wederom
    zijn eergevoel gekrenkt
  • 2:46 - 2:48
    en zijn autoriteit ondermijnd.
  • 2:49 - 2:52
    Vol van woede legde Zeus hem
    een wrede straf op.
  • 2:52 - 2:55
    Prometheus zou tot in eeuwigheid
    aan een steile rots geketend worden.
  • 2:56 - 3:00
    Er zou elke dag een gier langskomen
    om zijn lever eruit te rukken,
  • 3:00 - 3:03
    en zijn lever zou elke nacht
    weer aangroeien
  • 3:03 - 3:05
    om in de ochtend
    weer aangevreten te worden.
  • 3:06 - 3:10
    Hoewel Prometheus voortdurend
    ondraaglijke pijn leed,
  • 3:10 - 3:13
    toonde hij nimmer spijt
    voor zijn rebellie.
  • 3:13 - 3:15
    Door zijn strijd tegen onderdrukking
  • 3:15 - 3:18
    werd hij een geliefd figuur
    in de mythologie.
  • 3:18 - 3:22
    Hij wordt ook geprezen om zijn
    schalkse en onderzoekende geest,
  • 3:22 - 3:26
    evenals om de wijsheid, vooruitgang
    en macht die hij de mens bracht.
  • 3:28 - 3:31
    Hij keert ook regelmatig terug
    in de kunst en literatuur.
  • 3:32 - 3:35
    In Percy Bysshe Shelley's
    lyrische drama 'Prometheus Ontboeid'
  • 3:35 - 3:37
    stelt de auteur Prometheus voor
  • 3:37 - 3:39
    als een romantische held die ontsnapt
  • 3:39 - 3:42
    en empathie en kennis blijft verspreiden.
  • 3:43 - 3:45
    Shelley schreef:
  • 3:45 - 3:50
    "Prometheus bereikt moreel
    en intellectueel de hoogste perfectie,
  • 3:50 - 3:53
    geleid door de puurste
    en oprechtste motieven
  • 3:53 - 3:56
    voor de beste en nobelste doelen."
  • 3:56 - 4:01
    Zijn vrouw Mary zag in Prometheus
    eerder een waarschuwing
  • 4:01 - 4:03
    en gaf haar roman Frankenstein
    de ondertitel:
  • 4:03 - 4:05
    'De moderne Prometheus'.
  • 4:06 - 4:07
    Dit verwijst naar de schade
  • 4:07 - 4:09
    door het bezoedelen
    van de natuurlijke orde
  • 4:09 - 4:12
    en blijft relevant
    voor de ethische dillema's
  • 4:12 - 4:15
    die tot op de dag van vandaag
    rond wetenschap en technologie hangen.
  • 4:16 - 4:18
    Zij het als held, rebel of bedrieger;
  • 4:18 - 4:23
    Prometheus blijft een symbool
    van onze grip op de natuur.
  • 4:23 - 4:25
    En uiteindelijk herinnert hij ons
  • 4:25 - 4:29
    aan de kracht van individuele daden
    om de wereld aan te zwengelen.
Title:
De mythe van Prometheus - Iseult Gillespie
Description:

Bekijk ook onze Patreon-pagina: https://www.patreon.com/teded

View full lesson: https://ed.ted.com/lessons/the-myth-of-prometheus-iseult-gillespie

Voordat de mensheid werd gecreëerd, wonnen de Griekse goden een grote strijd tegen een reuzensoort, Titanen genaamd. De meeste Titanen werden vernietigd of naar de eeuwige verdoemenis van de Tartarus verdreven. Maar de Titan Prometheus, wiens naam 'de vooruitziende' betekent, haalde zijn broer Epimetheus over om samen met hem aan de zijde van de goden te vechten. Iseult Gillespie over de mythe van Prometheus.

Les door Iseult Gillespie, geregiseerd door by Léa Krawczyk.

Een woord van dank aan onze mecenassen! Zonder jullie steun zou deze video niet mogelijk zijn geweest: Yalda A., Susan Herder, Andrew Bosco, Craig Sheldon, Javier Aldavaz, Bruno Pinho, Rishi Pasham, Nick Johnson, Alex Kongkeo, Levi Cook, Peter Koebel, Misaki Sato, Runarm, Maxi Kobi Einy, Ilya Bondarik, Darren Toh, Bozhidar Karaargirov, Boytsov Ilya, Marc Veale, Rodrigo Carballo, Humberto A OjedaGomez, Daniel Day, SookKwan Loong, Jhuval, Nik Maier.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:47

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.