Hans Rosling i magiczna pralka
-
0:00 - 0:02Miałem tylko cztery lata
-
0:02 - 0:05gdy zobaczyłem jak moja mama
-
0:05 - 0:08po raz pierwszy w jej życiu uruchamia pralkę.
-
0:08 - 0:10To był dla niej wielki dzień.
-
0:10 - 0:13Moi rodzice od lat oszczędzali,
-
0:13 - 0:15by móc ją kupić.
-
0:15 - 0:17Pierwszego dnia, na pierwsze uruchomienie pralki
-
0:17 - 0:19została zaproszona nawet babcia,
-
0:19 - 0:21aby mogła ją zobaczyć.
-
0:21 - 0:24Babcia była najbardziej podekscytowana.
-
0:24 - 0:26Przez całe jej życie
-
0:26 - 0:28ogrzewała wodę nad paleniskiem
-
0:28 - 0:30i prała ręcznie dla siedmiu dzieci.
-
0:30 - 0:32i prała ręcznie dla siedmiu dzieci.
-
0:32 - 0:35A teraz miała oglądać jak elektronika
-
0:35 - 0:38robi to za nią.
-
0:38 - 0:42Mama ostrożnie otworzyła drzwi pralki,
-
0:42 - 0:44włożyła brudne rzeczy
-
0:44 - 0:46do środka,
-
0:46 - 0:48właśnie tak.
-
0:48 - 0:50Potem zamknęła drzwi,
-
0:50 - 0:52babcia powiedziała, "Nie, nie, nie.
-
0:52 - 0:55Proszę, pozwól mi wcisnąć przycisk."
-
0:56 - 0:58Kiedy to zrobiła,
-
0:58 - 1:01powiedziała "Fantastycznie.
-
1:01 - 1:03Muszę to zobaczyć. Daj mi krzesło.
-
1:03 - 1:05Daj mi krzesło. Muszę to zobaczyć."
-
1:05 - 1:08Usiadła przed pralką
-
1:08 - 1:12i oglądała cały proces prania.
-
1:12 - 1:14Była zachwycona.
-
1:14 - 1:17Dla mojej babci,
-
1:17 - 1:20pralka była cudem.
-
1:20 - 1:23Dzisiaj, w Szwecji i innych bogatych krajach
-
1:23 - 1:25ludzie używają
-
1:25 - 1:27mnóstwo najróżniejszych urządzeń.
-
1:27 - 1:29Zobaczcie, mieszkania są nimi przepełnione.
-
1:29 - 1:31Nawet nie potrafię ich wszystkich nazwać.
-
1:31 - 1:34Oczywiście ludzie chcą też podróżować,
-
1:34 - 1:37używają do tego samolotów,
-
1:37 - 1:39które mogą ich zabrać na drugi koniec świata.
-
1:39 - 1:41Ale nadal na świecie jest pełno ludzi
-
1:41 - 1:44którzy wciąż grzeją wodę nad paleniskiem,
-
1:44 - 1:47i gotują na ogniu.
-
1:47 - 1:49Czasami nie mają nawet wystarczająco jedzenia.
-
1:49 - 1:52Żyją poniżej granicy ubóstwa.
-
1:52 - 1:55Ponad dwa miliardy ludzi żyją
-
1:55 - 1:57za mniej niż dwa dolary dziennie.
-
1:57 - 1:59A najbogatsi ludzie...
-
1:59 - 2:01jest ich miliard,
-
2:01 - 2:05żyją ponad granicą lotów, tak to ujmę,
-
2:05 - 2:08ponieważ żyją za ponad 80 dolarów dziennie.
-
2:08 - 2:10ponieważ żyją za ponad 80 dolarów dziennie.
-
2:10 - 2:13Ale mamy tutaj 3 miliardy ludzi,
-
2:13 - 2:16a przecież na świecie żyje siedem miliardów,
-
2:16 - 2:19tak więc mamy jeden, dwa, trzy, cztery miliardy ludzi
-
2:19 - 2:22którzy żyją pomiędzy ubóstwem a luksusem.
-
2:22 - 2:25Mają dostęp do prądu,
-
2:25 - 2:28ale ile z nich ma pralki?
-
2:28 - 2:31Przeprowadziłem szczegółowe badania
-
2:31 - 2:33i odkryłem że pralka
-
2:33 - 2:36zeszła poniżej linii luksusu
-
2:36 - 2:39i mamy dodatkowy miliard który żyje powyżej granicy pralki.
-
2:39 - 2:42i mamy dodatkowy miliard który żyje powyżej granicy pralki.
-
2:42 - 2:44(Śmiech)
-
2:44 - 2:48Żyją za ponad 40 dolarów dziennie.
-
2:48 - 2:51Tak więc dwa miliardy ludzi korzysta z pralek.
-
2:51 - 2:53A pozostałe pięć miliardów...
-
2:53 - 2:55jak oni piorą?
-
2:55 - 2:57Albo bardziej precyzyjnie,
-
2:57 - 3:00jak większość kobiet na świecie pierze?
-
3:00 - 3:04Ponieważ to głównie kobiety wykonują ten ciężki obowiązek.
-
3:04 - 3:07Piorą one właśnie tak: ręcznie.
-
3:07 - 3:11To ciężka, czasochłonna praca,
-
3:11 - 3:14która zabiera im całe godziny każdego tygodnia.
-
3:14 - 3:17Czasami muszą przynosić wodę z daleka
-
3:17 - 3:19aby zrobić pranie w domu.
-
3:19 - 3:23Albo muszą zabierać rzeczy i prać je w odległym strumieniu.
-
3:23 - 3:26One chcą pralki.
-
3:26 - 3:29Nie chcą marnować życia
-
3:29 - 3:31na tak ciężkiej pracy
-
3:31 - 3:33która nie przynosi żadnych zysków.
-
3:33 - 3:35Ich potrzeby nie różnią się
-
3:35 - 3:37od potrzeb mojej babci.
-
3:37 - 3:40Popatrzcie, dwa pokolenia wstecz w Szwecji:
-
3:40 - 3:42przynoszenie wody ze strumienia,
-
3:42 - 3:45ogrzewanie jej nad paleniskiem i pranie w ten sposób.
-
3:45 - 3:48One chcą pralek dokładnie tak samo.
-
3:48 - 3:51Kiedy pokazuję to moim "ekologicznym" studentom,
-
3:51 - 3:55mówią mi, "Nie, nie każdy może mieć samochód i pralkę."
-
3:56 - 3:58Jak mam powiedzieć tej kobiecie
-
3:58 - 4:00że nigdy nie będzie miała pralki?
-
4:00 - 4:02Wtedy spytałem studentów,
-
4:02 - 4:04przez ostatnie dwa lata zadaję im to pytanie:
-
4:04 - 4:06"Ilu z was nie ma samochodu?"
-
4:06 - 4:08Kilkoro studentów podnosi wtedy dumnie ręce
-
4:08 - 4:10i mówią "Nie używam samochodu."
-
4:10 - 4:12Później zadaję trudniejsze pytanie:
-
4:12 - 4:14"Ilu z was
-
4:14 - 4:16pierze ręcznie swoje ubrania?"
-
4:16 - 4:19Nikt nie podnosi wtedy ręki.
-
4:19 - 4:22Nawet najbardziej zagorzali ekolodzy
-
4:22 - 4:24korzystają z pralek.
-
4:24 - 4:28(Śmiech)
-
4:28 - 4:30Jak to się stało, że pralka stała się urządzeniem powszechnego użytku
-
4:30 - 4:33i nikt nie może się od niej powstrzymać. Czy jest w tym coś niezwykłego?
-
4:33 - 4:36Musiałem dokonać analizy zużycia prądu na świecie.
-
4:36 - 4:38Oto ona.
-
4:38 - 4:40Popatrzcie, widzicie tu siedem milionów ludzi:
-
4:40 - 4:42latający ludzie, piorący ludzie,
-
4:42 - 4:45ludzie z żarówkami i z ogniem.
-
4:45 - 4:47Jeden taki kwadracik
-
4:47 - 4:50to jednostka energii z surowców kopalnianych:
-
4:50 - 4:52z ropy, węgla oraz gazu.
-
4:52 - 4:55To z nich tworzy się najwięcej prądu i energii.
-
4:56 - 4:59Na świecie zużywa się 12 takich jednostek,
-
4:59 - 5:02a najbogatszy miliard ludzi zużywa sześć.
-
5:02 - 5:05Połowa energii jest używana przez jedną siódmą ludzkości.
-
5:05 - 5:07Ci, którzy używają pralek,
-
5:07 - 5:09ale nie mają domu naszpikowanego gadżetami,
-
5:09 - 5:11zużywają dwie.
-
5:11 - 5:13Ta grupa zużywa trzy, po jednej na miliard.
-
5:13 - 5:15Oni też mają prąd, ale nie zużywają nawet jednej jednostki na miliard.
-
5:15 - 5:18Oni też mają prąd, ale nie zużywają nawet jednej jednostki na miliard.
-
5:18 - 5:20W sumie mamy ich 12.
-
5:20 - 5:22Ale to, co najbardziej interesuje
-
5:22 - 5:25studentów-ekologów -- i słusznie że się tym interesują --
-
5:25 - 5:27to przyszłość.
-
5:27 - 5:30Jakie są prognozy? Jeśli wykorzystamy obecne tendencje,
-
5:30 - 5:33to bez żadnych specjalnych analiz wiemy, że do 2050
-
5:33 - 5:36dwie rzeczy mogą zwiększyć zużycie prądu.
-
5:36 - 5:38Po pierwsze, wzrost liczby ludności.
-
5:38 - 5:40Po drugie, rozwój ekonomiczny.
-
5:40 - 5:43Wzrost populacji zaobserwujemy głównie wśród najuboższych,
-
5:43 - 5:45ponieważ jest wysoki wskaźnik umieralności dzieci,
-
5:45 - 5:47ale też dużą liczbę dzieci na kobietę.
-
5:47 - 5:49Dlatego też tutaj będą dodatkowe dwa miliardy,
-
5:49 - 5:51ale to nie wpłynie znacząco na zużycie prądu.
-
5:51 - 5:54Drugim czynnikiem jest rozwój ekonomiczny.
-
5:54 - 5:56Najlepiej wyjdą na tym wschodzące gospodarki --
-
5:56 - 5:58nazywam je "Nowym Wschodem" --
-
5:58 - 6:00przeskoczą do linii luksusów.
-
6:00 - 6:02"Hop!", o tak!
-
6:02 - 6:05Zaczną zużywać tyle energii ile teraz zużywa się na zachodzie.
-
6:05 - 6:08A ci ludzie, chcą pralek.
-
6:08 - 6:10Przejdą tutaj.
-
6:10 - 6:12Podwoją swoje zużycie prądu.
-
6:12 - 6:15I mam nadzieję że najbiedniejsi będą mieli już oświetlenie elektryczne.
-
6:15 - 6:17Zaczną planować rodziny z dwójką dzieci i powstrzymają rozrost populacji.
-
6:17 - 6:19Ale całkowite zużycie prądu
-
6:19 - 6:21wzrośnie do 22 jednostek.
-
6:21 - 6:24Z tych 22 jednostek
-
6:24 - 6:27najbogatsi wciąż będą zużywać najwięcej.
-
6:28 - 6:30Co więc trzeba zrobić?
-
6:30 - 6:32Musimy wziąć pod uwagę,
-
6:32 - 6:35ryzyko zmiany klimatu.
-
6:35 - 6:37To jest możliwe.
-
6:37 - 6:40Oczywiście urządzenia będą zużywały mniej prądu.
-
6:40 - 6:42Ludzie nieco zmienią swe przyzwyczajenia.
-
6:42 - 6:44Musimy też zacząć wytwarzać energię ze źródeł odnawialnych,
-
6:44 - 6:46o wiele więcej niż teraz.
-
6:46 - 6:49Dopóki oni mają to samo zużycie energii jak reszta,
-
6:49 - 6:51nie mogą innym mówić
-
6:51 - 6:53co mają robić a czego nie.
-
6:53 - 6:55(Brawa)
-
6:55 - 6:59Możemy pozyskiwać więcej zielonej energii.
-
6:59 - 7:01To jest coś na co liczymy.
-
7:01 - 7:04To prawdziwe wyzwanie na przyszłość.
-
7:04 - 7:07Mogę was zapewnić że ta kobieta ze slumsów w Rio potrzebuje pralki.
-
7:07 - 7:09Mogę was zapewnić że ta kobieta ze slumsów w Rio potrzebuje pralki.
-
7:09 - 7:12Jest zadowolona z jej minister energetyki,
-
7:12 - 7:14która zapewniła wszystkim prąd --
-
7:14 - 7:17tak zadowolona, że nawet na nią głosowała.
-
7:17 - 7:19To jest Dilma Rousseff,
-
7:19 - 7:21prezydent jednego
-
7:21 - 7:23z największych państw demokratycznych na świecie...
-
7:23 - 7:26od ministra energetyki do prezydenta.
-
7:26 - 7:28Jeżeli tylko istnieje demokracja,
-
7:28 - 7:30ludzie głosują na pralki.
-
7:30 - 7:32Kochają je.
-
7:34 - 7:36Co w nich jest takiego niezwykłego?
-
7:36 - 7:39Moja mama pokazała mi tę magię
-
7:39 - 7:41pierwszego dnia.
-
7:41 - 7:43Powiedziała, "Hans,
-
7:43 - 7:45włożyliśmy pranie,
-
7:45 - 7:47a pralka zacznie prać.
-
7:47 - 7:49Teraz możemy iść do biblioteki."
-
7:49 - 7:51To była właśnie ta magia:
-
7:51 - 7:53włączałeś pralkę,
-
7:53 - 7:55a co z niej wyciągałeś?
-
7:55 - 7:58Wyciągałeś z niej książki,
-
7:58 - 8:00takie dla dzieci.
-
8:00 - 8:02Mama miała czas żeby mi poczytać.
-
8:02 - 8:04Uwielbiała to. Miała "Elementarz."
-
8:04 - 8:07Zacząłem karierę profesora wtedy,
-
8:07 - 8:09gdy mama miała czas żeby mi poczytać.
-
8:09 - 8:11Miała też książki dla siebie.
-
8:11 - 8:13Zaczęła się uczyć angielskiego
-
8:13 - 8:15i nauczyła się go jako języka obcego.
-
8:15 - 8:17Przeczytała tyle powieści,
-
8:17 - 8:20masę różnych książek.
-
8:20 - 8:23Naprawdę pokochaliśmy tą maszynę.
-
8:24 - 8:27I razem z mamą wołaliśmy:
-
8:27 - 8:30"Dziękujemy rewolucji przemysłowej.
-
8:30 - 8:32Dziękujemy hutom stali.
-
8:32 - 8:34Dziękujemy elektrowniom,
-
8:34 - 8:37i dziękujemy przemysłowi chemicznemu
-
8:37 - 8:39za czas na czytanie książek."
-
8:39 - 8:41Dziękuję bardzo.
-
8:41 - 8:54(Brawa)
- Title:
- Hans Rosling i magiczna pralka
- Speaker:
- Hans Rosling
- Description:
-
Co jest największym wynalazkiem rewolucji przemysłowej? Hans Rosling uważa że jest nim pralka. Za pomocą najnowszych grafik generowanych przez dzięki programowi Gapminder, Rosling pokazuje nam magię kiedy to postęp ekonomiczny i elektronika zmieniają nudny dzień prania w intelektualny dzień czytania.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 08:55