< Return to Video

Wgląd w błonę komórkową przez płyn do zmywania naczyń - Ethan Perlstein

  • 0:14 - 0:15
    Każda komórka w ciele
  • 0:15 - 0:17
    jest oddzielona od otoczenia
  • 0:17 - 0:18
    najbardziej zewnętrzną warstwą,
  • 0:18 - 0:20
    czyli błoną.
  • 0:20 - 0:23
    Błona komórkowa musi być
    wytrzymała i elastyczna.
  • 0:23 - 0:26
    Wyobraź sobie błonę zrobioną z metalu:
  • 0:26 - 0:28
    świetnie zatrzymuje
    zawartość komórki wewnątrz,
  • 0:28 - 0:31
    ale fatalnie przepuszcza
    materiały do i z komórki.
  • 0:31 - 0:33
    Natomiast błona zrobiona z kabaretki
  • 0:33 - 0:36
    była by niefunkcjonalna z innych powodów:
  • 0:36 - 0:38
    przepuszczalna, lecz łatwo ją uszkodzić.
  • 0:38 - 0:42
    Idealna błona jest czymś pomiędzy.
  • 0:42 - 0:43
    Przez ostatnie stulecia
  • 0:43 - 0:46
    dużo się dowiedzieliśmy
    o funkcjonowaniu błon komórkowych.
  • 0:46 - 0:49
    Opowieść zaczyna się pod koniec XIX wieku,
  • 0:49 - 0:51
    kiedy to, jak głoszą legendy,
  • 0:51 - 0:54
    Niemka Agnes Pockels zmywała naczynia.
  • 0:54 - 0:56
    Zaobserwowała, że nie wszystkie detergenty
  • 0:56 - 0:58
    rozpuszczają tłuszcz w ten sam sposób
  • 0:58 - 0:59
    i to wzbudziło jej ciekawość.
  • 0:59 - 1:01
    Wykonała dokładne pomiary
  • 1:01 - 1:02
    rozmiaru błon mydlanych
  • 1:02 - 1:04
    które utworzyły się na powierzchni
  • 1:04 - 1:06
    metalowej kuwety wypełnionej wodą.
  • 1:06 - 1:09
    W latach 20. XX wieku
    naukowcy General Electric,
  • 1:09 - 1:12
    Irving Langmuir i Katharine Blodgett,
  • 1:12 - 1:15
    ponownie zbadali zagadnienie, używając
    bardziej skomplikowanego sprzętu,
  • 1:15 - 1:17
    i odkryli, że te malutkie plamki
  • 1:17 - 1:20
    to pojedyncza warstwa molekuł tłuszczu.
  • 1:20 - 1:22
    Każda taka molekuła ma jedną stronę
  • 1:22 - 1:24
    która kocha wodę i pływa na powierzchni,
  • 1:24 - 1:26
    i jedną stronę, która nie cierpi wody
  • 1:26 - 1:28
    i sterczy w powietrzu.
  • 1:28 - 1:31
    Co to ma wspólnego z błoną komórkową?
  • 1:31 - 1:34
    Na początku XX wieku
  • 1:34 - 1:37
    chemicy Charles Overton i Hans Meyer
  • 1:37 - 1:38
    udowodnili, że błona komórkowa
  • 1:38 - 1:40
    jest złożona z substancji,
  • 1:40 - 1:41
    które tak jak tłuszcz
  • 1:41 - 1:42
    mają cząsteczkę kochającą wodę
  • 1:42 - 1:44
    i cząsteczkę niecierpiącą wody.
  • 1:44 - 1:47
    Teraz nazywamy takie substancje lipidami.
  • 1:47 - 1:50
    W 1925 roku dwóch naukowców,
  • 1:50 - 1:52
    Evert Gorter i Francois Grendel,
  • 1:52 - 1:54
    pomogło nam lepiej zrozumieć to zagadnie.
  • 1:54 - 1:56
    Przeprowadzili eksperyment, by sprawdzić,
  • 1:56 - 1:57
    czy błony komórkowe
  • 1:57 - 1:59
    składają się z jednej warstwy lipidów,
  • 1:59 - 2:01
    czyli monowarstwy,
  • 2:01 - 2:03
    czy z dwóch warstw nałożonych na siebie,
  • 2:03 - 2:05
    nazywanych dwuwarstwą.
  • 2:05 - 2:07
    Gorter i Grendel pobrali krew
  • 2:07 - 2:08
    psa,
  • 2:08 - 2:09
    owcy,
  • 2:09 - 2:09
    królika,
  • 2:09 - 2:10
    kozy,
  • 2:10 - 2:11
    świnki morskiej
  • 2:11 - 2:13
    oraz ochotników.
  • 2:13 - 2:14
    Z każdej próbki
  • 2:14 - 2:16
    wyodrębnili wszystkie lipidy
  • 2:16 - 2:18
    ze wszystkich czerwonych krwinek
  • 2:18 - 2:20
    i umieścili parę kropel
    pozyskanej substancji
  • 2:21 - 2:22
    na tacy z wodą.
  • 2:22 - 2:24
    Zgodnie z przewidywaniami,
    lipidy, jak olej,
  • 2:24 - 2:26
    rozprowadziły się, tworząc monowarstwę,
  • 2:26 - 2:29
    której rozmiar Gorter i Grendel
    byli w stanie zmierzyć.
  • 2:29 - 2:32
    Gdyby porównali powierzchnię monowarstwy
  • 2:32 - 2:35
    do obszaru powierzchni
    nienaruszonej czerwonej krwinki,
  • 2:35 - 2:36
    mogliby stwierdzić,
  • 2:36 - 2:38
    czy błona komórkowa czerwonej krwinki
  • 2:38 - 2:39
    ma jedną, czy dwie warstwy.
  • 2:39 - 2:42
    By zrozumieć metodę użytą
    w tym eksperymencie,
  • 2:42 - 2:44
    popatrz z góry na kanapkę.
  • 2:44 - 2:47
    Zmierzywszy obszar widocznej powierzchni,
  • 2:47 - 2:50
    otrzymałbyś wymiary
    pojedynczej kromki chleba
  • 2:50 - 2:51
    nawet jeżeli są dwie kromki,
  • 2:51 - 2:54
    jedna położona dokładnie na drugiej.
  • 2:54 - 2:56
    Gdy otworzysz kanapkę
  • 2:56 - 2:58
    i umieścisz obie kromki koło siebie,
  • 2:58 - 3:00
    otrzymasz podwójny obszar powierzchni.
  • 3:00 - 3:02
    Eksperyment Gortera i Grendela
  • 3:02 - 3:04
    jest oparty na podobnym pomyśle.
  • 3:04 - 3:08
    Otwarta kanapka jest monowarstwą
    utworzoną z płasko rozłożonych
  • 3:08 - 3:10
    lipidów komórkowych.
  • 3:10 - 3:14
    Złożona kanapka jest nienaruszoną
    błoną komórkową czerwonej krwinki.
  • 3:14 - 3:17
    Chemicy ze zdumieniem zaobserwowali
    proporcję dwa do jednego,
  • 3:17 - 3:19
    jednoznacznie udowadniając,
  • 3:19 - 3:21
    że błona komórkowa jest dwuwarstwą,
  • 3:21 - 3:23
    która będąc rozłożona,
  • 3:23 - 3:25
    stanowi dwa razy większą monowarstwę.
  • 3:25 - 3:28
    Prawie 30 lat przed odkryciem
  • 3:28 - 3:30
    struktury podwójnej helisy DNA,
  • 3:30 - 3:31
    pojedynczy eksperyment,
  • 3:31 - 3:34
    wymagający jedynie podstawowych
    środków domowych,
  • 3:34 - 3:35
    umożliwił lepszy wgląd
  • 3:35 - 3:38
    w podstawową budowę komórki.
Title:
Wgląd w błonę komórkową przez płyn do zmywania naczyń - Ethan Perlstein
Description:

Zobacz pełną lekcje na: http://ed.ted.com/lessons/insights-into-cell-membranes-via-dish-detergent-ethan-perlstein

Błona komórkowa, jak dobra kurtka, chroni komórkę przed otoczeniem. Jak to możliwe, że jest zarówno silna, elastyczna i przepuszczalna? Ethan Perlstein omawia naukowców i ich badania, które odmieniły nasz pogląd na komórki.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:50
  • Do LC: błędnie poprawiałam "wiek" na "w." korzystając z:
    https://translations.ted.com/Podstawy_tworzenia_napisów_dla_TED
    Nie mam już możliwości edytować napisów, dlatego zamieszczam komentarz, pozdrawiam!

Polish subtitles

Revisions