ခြေသည်း နဲ့ လက်သည်းကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင်- Matthew Borths
-
0:07 - 0:09ခြေသည်းအကြောင်းကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။
-
0:09 - 0:12ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ ခြေလေးချောင်း ရှိကြတဲ့
တိရိစ္ဆာန်တွေဆီမှာ တွေ့ရတတ်ပြီး -
0:12 - 0:16သဘာဝတရားက ဖန်တီးပေးခဲ့တဲ့
စွယ်စုံသုံး ကိရိယာတစ်ခုပါ။ -
0:16 - 0:19ဝက်ဝံတွေဆိုရင် ခြေသည်းတွေကို
မြေကိုတူးရန် ခုခံကာကွယ်ရန် သုံးတယ်။ -
0:19 - 0:24လင်းယုန်ရဲ့ အပ်နှင့်တူတဲ့ ခြေသည်းဟာ
သားကောင်ရဲ့ ခေါင်းခွံကို ဖောက်နိုင်တယ်။ -
0:24 - 0:28ခြင်္သေ့ဟာ လွယ်ကူစွာ ပြေးလွှားနိုင်ရန်
ကြီးမားတဲ့ ခြေသည်းတွေ ရုပ်သိမ်းနိုင်တယ်။ -
0:28 - 0:30အမဲလိုက်ဖို့ လိုတဲ့အခါမှာ
ပြန်ထုတ်သုံးကြတယ်။ -
0:30 - 0:35မျောက်တွေရဲ့ ဘိုးဘေးတွေတောင်
အားရစရာ သူတို့ခြေသည်းတွေကို -
0:35 - 0:40လက်သည်းအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲမသွားမီ
သုံးခဲ့ကြသေးတယ်။ -
0:40 - 0:45ဒီတော့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ထဲက ဘယ်အချက်က
အဲဒီလို ပုံစံကို ပြောင်းလဲစေခဲ့တာလဲ၊ -
0:45 - 0:50ပြီးတော့ ချွန်ထက်ကြတဲ့ ခြေသည်းတွေ
မလုပ်နိုင်တာကို လက်သည်းတွေက လုပ်နိုင်ကြလဲ။ -
0:50 - 0:56ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှာ လက်သည်းကို လွန်ခဲ့
တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၅၅.၈ သန်းတွင်တွေ့ခဲ့ပြီး -
0:56 - 1:00ခြေသည်းတွေ ရှိလာခဲ့ကြတာ နှစ်ပေါင်းသန်း
၂၆၀ ကျော် -
1:00 - 1:04နို့တိုက်သတ္တဝါတွေနဲ့ တွားသွားကောင်တွေရဲ့
ဘိုးဘေးတွေဆီမှာ ရှိနှင့်နေပါပြီ။ -
1:04 - 1:07၎င်းတို့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကြတာ အချိန်အရ
ခြားနေပေမဲ့ -
1:07 - 1:11အဲဒီလို ညီထွေအောင် ပြောင်းလဲမှုဟာ
ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် တစ်ခုတည်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းပါ။ -
1:11 - 1:14လက်သည်းတွေနဲ့ ခြေသည်း နှစ်ခုစလုံးတို့ကို
keratin ဖြင့် ပြုလုပ်ထားတယ်။ -
1:14 - 1:21အမျှင်မာ ပရိုတိန်းဖြစ်ပြီး ဦးချို၊
အကြေးခွံများနဲ့ ဆံပင်ထဲ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ -
1:21 - 1:26အဲဒီပရိုတိန်းကို keratin matrix ခေါ်တဲ့
တစ်သျှူးအစိုင်အခဲများက ထုတ်လုပ်ပေးကြတယ်။ -
1:26 - 1:28သွေးကြောများနှင့် အာဟာရများဖြင့်းကြွယ်ဝတဲ့
-
1:28 - 1:33အဲဒီပရိုတိန်း စက်ရုံဟာ keratin ကို
ဆက်တိုက် ထုတ်လုပ်ပေးရာ -
1:33 - 1:37keratinocytes လို့ ခေါ်တွင်တဲ့
ဆဲလ်များအဖြစ် တင်းကျပ်စွာ ထုပ်ပိုးပေးတယ်။ -
1:37 - 1:42အဲဒီလို သိပ်သည်းဆမြင့် ဆဲလ်တွေကမှ
လက်သည်းများနဲ့ ခြေသည်းတွေကို မာကြောစေတယ်။ -
1:42 - 1:45လက်သည်းတွေဟာ ခြေသည်းတွေမှ
ဆင့်ကဲ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကြလို့ -
1:45 - 1:49အဲဒီလို ပုံစံနှစ်ခုစလုံးတို့ရဲ့
keratinocytes ထုတ်လုပ်ပုံဟာ ဆင်တူပါပဲ။ -
1:49 - 1:51ဆဲလ်တွေဟာ matrix ထဲမှ ကြီးထွားလာကြပြီး၊
-
1:51 - 1:56သူတို့ချုပ်ငြိမ်းသွားတဲ့ အရေပြားရဲ့ နေရာမှ
ထွက်လျက် ရေစိုခံအလွှာအဖြစ် မာကျောလာတယ်။ -
1:56 - 1:59keratin အလွှာ နှစ်မျိုးအကြားက
အဓိကခြားနားချက်မှာ -
1:59 - 2:01၎င်းတို့ရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်မျှ ဖြစ်ပြီး၊
-
2:01 - 2:06တိရိစ္ဆာန် ခြေ/လက်၏ရဲ့နောက်ဆုံး ခြေ/
လက်ချောင်းရဲ့ အရိုးပုံစံပေါ် မူတည်ပါတယ်။ -
2:06 - 2:11ခြေသည်းများထဲတွင် keratinocytes တွေဟာ
သေးသွယ်တဲ့ လက်ချောင်းပုံစံ ပြောင်းသွားကာ၊ -
2:11 - 2:15လက်ချောင်းအဆုံးတွင် လုံးပိတ်သွားလျက်
ကန်တော့ချွန် -
2:15 - 2:17ပုံစံအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။
-
2:17 - 2:22လက်သည်းရှိကြတဲ့ တိရိစ္ဆာန်တွေကျတော့
လက်ချောင်းတွေ ပိုကျယ်ပြီး -
2:22 - 2:27keratinocytes တွေဟာ လက်ချောင်းကြီးများရဲ့
ထိပ်မှာသာ ဖုံးအုပ်ပေးကြပါတယ်။ -
2:27 - 2:30လက်သည်းတွေဟာ မျောက်ဝံများတို့ဆီမှာ
စွယ်စုံသုံးနိုင်တဲ့ လက်ချောင်းများ -
2:30 - 2:34ပေါ်ပေါက်လာခြင်းရဲ့ ဘေးထွက်
ရလဒ်တစ်ခု ဖြစ်ချင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ -
2:34 - 2:38ကျုပ်တို့ရဲ့ ဘိုးဘေးဖြစ်ကြတဲ့ မျောက်တွေ
ကျက်စားခဲ့ကြတဲ့ နေရာတွေကို ကြည့်ရင်၊ -
2:38 - 2:43လက်သည်းတွေ ပေါ်လာခဲ့တာ ၎င်းတို့ရဲ့ အား
ကောင်းလှတဲ့ သာလွန်ချက်တွေကြောင့်ပါ။ -
2:43 - 2:47သစ်တောထဲတွင် မြင့်မားတဲ့ အမိုးများ
အကြားမှာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ မျောက်တွေဟာ -
2:47 - 2:51သေးသွယ်တဲ့ အကိုင်းတွေကို စုတ်ကိုင်ထားဖို့
အတွက် ကျယ်ပြန့်တဲ့ လက်ချောင်းအရိုးများနဲ့ -
2:51 - 2:53လက်ဖဝါးတို့ဟာ ပိုပြီး အရေးပါခဲ့ပုံ ရပါတယ်။
-
2:53 - 2:56လက်သည်းတွေဟာ အဲဒီလို စုတ်ကိုင်မှုကို
ပိုလို့ ခိုင်မြဲလာစေခဲ့ပါတယ်။ -
2:56 - 3:00စုတ်ကိုင်ဖို့ ကျစ်လစ်တဲ့ မျက်နှာပြင်ကို
စီစဉ်ပေးခြင်းဖြင့် -
3:00 - 3:05မျောက်ဝံများက ဖဝါးနုများကို ဖြန့်လျက်
သစ်ပင်တွေကို ပိုဆုပ်ကိုင်လာနိုင်ကြတယ်။ -
3:05 - 3:09အဲဒါ့အပြင်၊ သစ်ပစ်ပေါ်ကို တက်နေစဉ်
ဖိအားအပြောင်းအလဲကို စမ်းကြည့်နိုင်တဲ့ -
3:09 - 3:14မျက်နှာပြင်အပိုအဖြစ် လက်ချောင်းရဲ့ အာရုံ
ခံနိုင်စွမ်းကို မြှင့်ပေးခဲ့ကြပါသေးတယ်။ -
3:14 - 3:18အဲဒီလို အာရုံခံနိုင်မှုနဲ့ စွယ်စုံ
လုပ်ကိုင်နိုင်မှုကို ပေါင်းစပ်မှုကမှ -
3:18 - 3:23ကျုပ်တို့ ဘိုးဘေးများကို
အင်းဆက်ပိုးတွေ ကေါ်ထုတ်ယူရန်၊ -
3:23 - 3:28အသီးများထဲက အစေ့ကို ညှစ်ထုတ်ရန်နဲ့ သေးတဲ့
အကိုင်းများကို မြဲမြံစွာဆုပ်ကိုင်စေတယ်။ -
3:28 - 3:33လက်သည်းတွေရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နဲ့ ဆန့်ကျက်
ဖက်ရှိ လက်မများနဲ့ ခြေချောင်းများရဲ့ -
3:33 - 3:35ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေပါတယ်။
-
3:35 - 3:39ကျုပ်တို့ ဘိုးဘေးတွေက သစ်ပင်ပေါ်မှ
ဆင်းရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတဲ့ အခါမှာ -
3:39 - 3:45ပျော့ပြောင်းစွာ ဆုပ်ကိုင်နိုင်လို့ စွယ်စုံ
ရှုပ်ထွေးတဲ့ ကိရိယာများပေါ်လာခဲ့တယ်။ -
3:45 - 3:48ကျယ်တဲ့ လက်ချောင်းလေးဟာ ခြေသည်းတွေကို
ပံ့ပိုးနိုင်ဖွယ် ရှိပေမဲ့ -
3:48 - 3:51၎င်းတို့ရဲ့ ချွန်ထက်နေတဲ့ အပိုင်းတွေဟာ
မျောက်ဝံတွေရဲ့ -
3:51 - 3:53ပုံမှန် တာဝန်တွေကို
နှောင့်ယှက်ခဲ့ကြဖို့ များပါတယ်။ -
3:53 - 3:57ခြေသည်းဟာ ဖောက်ဖို့၊ နှိုက်ဖို့နဲ့
တွယ်ချိတ်ဖို့ ကောင်းပေမဲ့ -
3:57 - 4:02ချွန်ထွက်နေတဲ့ အပိုင်းတွေက ဆုပ်ကိုင်မှုကို
ခက်ခဲစေလျက် အန္တရာယ်တောင် ရှိနိုင်ခဲ့တယ်။ -
4:02 - 4:07လက်သည်းကိုရော ခြေသည်းများကိုပါ မျှော်လင့်
မရတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ သုံးကြပါတယ်။ -
4:07 - 4:10Manatee တွေဟာ သူတို့ရဲ့အစားအစာကို
ဆုပ်ကိုင်ထားရန် လက်သည်းကို သုံးကြတယ်၊ -
4:10 - 4:14ဆင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ခြေသည်းများဖြင့်
မြေကြီးရဲ့ တုန်ခါမှုကို အာရုံခံနိုင်ကြပြီး -
4:14 - 4:17ကြားနိုင်စွမ်း ရှိကြတယ်လို့ သုတေသီများက
ယူဆကြပါတယ်။ -
4:17 - 4:21ထူးဆန်းနေတာက မာဒါဂက်စကာမှ
မျောက်ဝံ aye-aye တို့ကျတော့၊ -
4:21 - 4:23ခြေသည်းကို ပြန်ရယူသုံးနေကြတယ်။
-
4:23 - 4:27သူတို့ရဲ့ ရှည်လျားလှတဲ့ ခြေသည်းတွေဖြင့်
အကိုင်းများနဲ့ ပင်စည်များကို ပုတ်ကြည့်လျက် -
4:27 - 4:31လင်းနို့နဲ့တူတဲ့ သူတို့ရဲ့ နားများဖြင့်
အခေါင်းရှိမရှိကို နားထောင်ကြည့်ကြတယ်။ -
4:31 - 4:34အခေါင်းရှိကြောင်း ကြားသိရတာနဲ့
သူတို့ဟာ အပေါက်ထဲသို့ -
4:34 - 4:39လက်ကို ထိုးသွင်းလျက် အပ်နဲ့တူတဲ့ အလယ်ရှိ
လက်ချောင်းနဲ့လောက်ကောင်တွေကို ဖမ်းယူတယ်။ -
4:39 - 4:44ကျွန်ုပ်တို့ဟာ တိရိစ္ဆာန်လောကကြီးတဝမ်းမှာ
အသုံးပြုကြတဲ့ လက်သည်းတွေနဲ့ ခြေသည်းတွေရဲ့ -
4:44 - 4:46မျက်နှာပြင် မျိုးစုံရှိတာကို အကြမ်းဖျင်း
လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။ -
4:46 - 4:50ဒါပေမဲ့ အဲဒီ လိုက်လျောညီထွေမှု
နှစ်မျိုးထဲက ဘယ်ဟာက ပိုကောင်းပါသလဲ။ -
4:50 - 4:53အဲဒီအဖြေကိုတော့ ကျုပ်တို့ ဘယ်တော့မှ
ရှာတွေ့နိုင်မယ် မထင်ပါဘူး။
- Title:
- ခြေသည်း နဲ့ လက်သည်းကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင်- Matthew Borths
- Speaker:
- Matthew Borths
- Description:
-
more » « less
သင်ခန်းစာ အပြည့်ကို ကြည့်ရှုရန် - https://ed.ted.com/lessons/claws-vs-nails-matthew-borths
ခြေသည်း အကြောင်းကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။ ကမ္ဘာ့တဝမ်းရှိ တိရိစ္ဆာန်များတွင် တွေ့ရှိရတဲ့ ခြေသည်းဟာ သဘာဝမိခင်မှ ဖန်တီးပေးလိုက်တဲ့ စွယ်စုံသုံး ကိရိယာ တစ်ခုပါပဲ။ ဝက်ဝံတွေဟာ ခြေသည်းဖြင့် မြေကို တူးသလို ခုခံကာကွယ်ရာတွင်လည်း သုံးပါတယ်။ လင်းယုန်ရဲ့ အပ်နှင့်တူတဲ့ ခြေသည်းဟာ သူ့သားကောင်ရဲ့ ခေါင်းခွံကို ထိုးဖောက်နိုင်တယ်။ မျောက်တွေရဲ့ ဘိုးဘေးတွေတောင် အားရစရာ သူတို့ခြေသည်းတွေကို လက်သည်းအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲမသွားမီ သုံးခဲ့ကြသေးတယ်။ အဲဒီလို ပြောင်းလဲလာခဲ့တာ ဘာကြောင့်များလဲ။ Matthew Borths မှ စူးစမ်းတင်ပြထားပါတယ်။
Matthew Borths ရဲ့ သင်ခန်းစာကို Augenblick Studios မှ ရိုက်ကူးတင်ပြထားပတယ်။
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:54
|
Myo Aung approved Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for Claws vs. nails | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for Claws vs. nails |