Obsesje Adama Savage'a

Podczas EG'08 Adam Savage opowiada o swojej fascynacji ptakiem dodo, która powiodła go ku dziwnym i zaskakującym poszukiwaniom dwojakiego rodzaju. To zabawna przygoda widziana oczami twórczego pasjonata.

4 lata temu New Yorker opublikował artykuł

o odkryciu kości ptaka dodo na Mauritiusie.

o odkryciu kości ptaka dodo na Mauritiusie.

Mauritius to mała wyspa

na Oceanie Indyjskim, niedaleko Madagaskaru

na Oceanie Indyjskim, niedaleko Madagaskaru

i właśnie tam odkryto ptaka dodo

poczym wybito do nogi w ciągu ledwo 150 lat.

Znalezisko wzbudziło powszechne zainteresowanie,

bo dzięki niemu można było wreszcie

złożyć pojedynczy szkielet dodo.

Mimo że muzea na całym świecie

mają w kolekcjach szkielety dodo, w żadnym,

nawet w Muzeum Historii Naturalnej

na Mauritiusie -- nie ma szkietetu zestawionego

z kości pojedynczego dodo.

Może nie do końca.

Ściśle mówiąc British Museum

miało kompletny okaz dodo w swojej kolekcji

aż do osiemnastego wieku --

właściwie mumię, razem ze skórą --

ale w zapale oszczędzania przestrzeni

odcięli mu głowę i nogi,

a resztę spalili w ognisku.

Jeśli zajrzycie na ich stronę internetową,

te okazy nadal figurują w wykazie z uwagą,

że reszta zginęła w pożarze.

To nie do końca prawda.

Wspomniany artykuł poprzedzało to zdjęcie.

Podzielam opinię, że Tina Brown

robiła dla New Yorkera wspaniałe zdjęcia,

bo to zdjęcie całkiem odmieniło mi życie.

Dostałem jego punkcie obsesji.

Nie chodzi tylko o piękną fotografię, kolor

płytką głębię ostrości, wyrazisty szczegół,

drut widoczny na dziobie,

którym konserwator zespolił szkielet.

Mamy tu całą opowieść.

Pomyślałem, czy nie byłoby wspaniale

Pomyślałem, czy nie byłoby wspaniale

mieć własny szkielet dodo?

(Śmiech)

Chcę tu zaznaczyć,

że całe życie miałem obsesje

na punkcie przedmiotów i ich historii.

Ten był najnowszy.

Zacząłem szukać

czy nie ma na sprzedaż zestawu,

jakiegoś modelu do zdobycia,

i znalazłem wiele odsyłaczy, uroczych zdjęć

ale ani śladu szkieletu. Niemniej nie było odwrotu.

Zachowałem kilkaset zdjęć szkieletow dodo

w folderze "Zadania twórcze".

To przechowalnia moich zainteresowań.

Kiedy tylko łączę się z Internetem,

wciąż trafia tam coś nowego.

Od pięknych pierścieni po zdjęcia kokpitów.

Klucz od markiza de la Fayette dla Jerzego Waszyngtona,

wyslany na uczczenie zdobycia Bastylii.

Rosyjski klucz nuklearny.

Zdjęcie tego u góry znalazłem na eBayu;

ten na dole zrobiłem sam,

bo nie stać mnie było na to z eBaya.

Uniformy z Wojen Gwiezdnych. Mapy Śródziemia.

Tę sam narysowałem. A to folder szkieletu dodo.

Zawiera 17 tysięcy zdjęć,

ponad 20 gigabajtów informacji

i bez przerwy rośnie.

Może rok później poszedłem z dziećmi

do sklepu z przyborami plastycznymi.

Planowaliśmy roboty ręczne.

Kupiłem trochę gliny Super Sculpeys, drut itp.

Na widok gliny pomyślałem:

a może by tak zrobić swoją własną czaszkę dodo.

a może by tak zrobić swoją własną czaszkę dodo.

Powinienem zaznaczyć -- nie jestem rzeźbiarzem;

tworzę kanciaste modele.

Daj mi szkic, daj mi rekwizyt do skopiowania,

daj mi dźwig, rusztowanie, części z "Gwiezdnych wojen" --

zwłaszcza części z "Gwiezdnych wojen" --

mogę to robić całymi dniami.

Właśnie z tego żyłem przez 15 lat.

Ale gdy widzę coś takiego --

wyrzeźbił to mój kolega, Mike Murnane,

to makieta z drugiej części "Gwiezdnych wojen" --

to nie dla mnie,

to dla innych -- smoki, miękkie przedmioty.

Uznałem jednak, że widziałem tyle zdjęć

czaszki dodo, że dam radę

zrozumieć topologię i może ją zreplikować.

W końcu, co w tym takiego trudnego.

Zacząłem studiować najlepsze zdjęcia.

Chwytałem wszelkie odnośniki,

i znalazłem to urocze zdjęcie.

Ktoś sprzedawał to na eBayu.

Widać kobiecą (mam nadzieję, że kobiecą) dłoń.

Przyjmując, że ma rozmiar dłoni mojej żony

zmierzyłem kciuk i wyskalowałem rozmiar czaszki.

Powiększyłem do rzeczywistego rozmiaru

i zacząłem używać jako punktu odniesienia

do ustalenia rozmiaru dzioba,

dokładnej długości, itp.

W parę godzin wyszła mi niczego sobie czaszka.

Nie zamierzałem kontynuować.

Jak przy wielkim sprzątaniu: trzeba podnosić rzeczy

po jednej; nie da się myśleć o całości.

Nie myślałem o szkielecie dodo.

Kończąc czaszkę zauważyłem,

że drut użyty do podtrzymania konstrukcji

wystawał z tyłu w miejscu kręgosłupa.

Inną z moich obsesji od lat

są kręgosłupy i szkielety; mam ich kilkaset.

Rozumiałem mechanikę kręgów

na tyle, żeby zacząć je imitować.

I tak guzik za guzikiem,

krąg za kręgiem budowałem w dół.

Pod koniec miałem sensowną czaszkę,

umiarkowanie dobre kręgi i połowę miednicy.

Dalej szukałem materiałów,

odnośników: szkiców, pięknych zdjęć.

Ktoś -- uwielbiam go! -- zeskanował nogę dodo przy linijce.

Ktoś -- uwielbiam go! -- zeskanował nogę dodo przy linijce.

Właśnie takiej precyzji szukałem.

Zreplikowałem i zestawiłem wszystkie kości co do jednej.

Zreplikowałem i zestawiłem wszystkie kości co do jednej.

Po około sześciu tygodniach

wykończyłem, pomalowałem, umocowałem

mój własny szkielet dodo.

Jak widzicie, zrobiłem nawet tabliczkę muzealną,

z krótką historią ptaka dodo.

TAP Plastics zrobił dla mnie witrynę muzealną.

TAP Plastics zrobił dla mnie witrynę muzealną.

Nie mam na to miejsca w domu,

ale trzeba skończyć, co się zacznie.

To był dla mnie przełom.

Jak mówiłem, całe życie fascynowały mnie

przedmioty i ich historie.

Lubię je też robić, zdobywać,

doceniać i docierać do wnętrza.

Folder "Zadania twórcze"

zawiera masę projektów

obecnych, przeszłych i przyszłych

oraz rzeczy do znalezienia, kupienia, posiadania,

patrzenia i dotykania.

Teraz jawiła mi się nowa kategoria:

rzeczy, które mogłem rzeźbić.

Mam własnego R2-D2,

ale w porównaniu z rzeźbieniem

to dla mnie łatwizna.

Przejrzałem ponownie swój folder

i natknąłem się na "Sokoła maltańskiego".

To zabawne, że zakochałem się

w przedmiocie z powieści Hammetta.

Jeśli świat dzieli się na zwolenników Chandlera

i zwolenników Hammetta, to wolę Chandlera.

W tym wypadku nie chodziło o autora,

książkę, film czy opowieść,

lecz o sam przedmiot.

Ten przedmiot istnieje na wielu płaszczyznach.

Ten przedmiot istnieje na wielu płaszczyznach.

Po pierwsze jako rzecz materialna.

Oto Jastrząb Kniphausena.

To odświętny puchar z 1700r.

wykonany dla szwedzkiego hrabiego

i prawdopodobnie wzięła się

inspiracja "Sokoła maltańskiego" Hammetta.

Po drugie: książkowy ptak Hammeta.

Zbudowany ze słów, jest motorem

napędzającym fabułę i książki i filmu,

w którym stworzono kolejny przedmiot:

rekwizyt, reprezentujący twór słów Hammetta,

zainspirowanego Jastrzębiem Kniphausera.

Z kolei na czwartym poziomie

całkiem nowy obiekt materialny:

rekwizyt filmowy, reprezentant rzeczy

staje się, na swych własnych prawach,

odrębną całością,

całkiem nowym obiektem pożądania.

Nadszedł czas na zbieranie informacji.

Zbierałem je od kilku lat

i dlatego folder już istniał.

Kupiłem naprawdę kiepską replikę

sokoła maltańskiego na eBayu

i ściągnąłem dosyć zdjęć, żeby

mieć jakieś sensowne materiały.

Podczas dalszych badań odkryłem

Podczas dalszych badań odkryłem

-- lubię być precyzyjny --

że jednego z oryginalnych ołowianych ptaków

sprzedano w domu aukcyjnym Christie's w 1994 r.

Skontaktowałem się z antykwariuszem,

który miał oryginalny katalog Christie's,

i znalazłem tą wspaniałą ilustrację,

która zawierała wymiary.

Zeskanowałem ją, powiększyłem do naturalnej wielkości.

Znalazłem i inne. Avi [Ara] Chekmayan,

redaktor z New Jersey,

znalazł Sokoła Maltańskiego z żywicy

na pchlim targu w 1991 roku,

chociaż zajęło mu 5 lat,

ustalenie autentyczności ptaka

według wymagań licytatorów,

ponieważ było wiele kontrowersji na ten temat.

Rzadko robiono rekwizyty filmowe z żywicy

w czasach kręcenia tego filmu.

To śmieszne, że ustalenia tyle trwały,

bo kiedy porównuję te dwa

od razu widzę, że to autentyk.

Powstał z tej samej formy.

Ponieważ aukcja była tak kontrowersyjna,

Profiles in History, dom aukcyjny, który go sprzedawał

chyba w 1995 roku za 100 tysięcy dolarów

zamieścił -- widać u dołu --

nie tylko przód,

ale także dwa boki i tył.

ale także dwa boki i tył.

Miałem już potrzebną topologię,

żeby zreplikować sokoła maltańskiego.

Jak to się robi? Naprawdę nie wiem.

Więc zrobiłem to samo co z czaszką dodo.

Powiększyłem wszystkie materiały do pełnych rozmiarów,

zabrałem się do wycinania negatywów i używania

tych szablonów jako odnośników kształtu.

Zbudowałem duży blok z gliny

i formowałem do uzyskania właściwego kształtu.

Potem powoli, piórko po piórku, detal po detalu,

Potem powoli, piórko po piórku, detal po detalu

pracowałem przed telewizorem, w glinie Super Sculpey

-- to ja obok żony --

to jedyne zdjęcie przy pracy.

Stopniowo uzyskałem bardzo przyzwoitą

podobiznę sokoła maltańskiego.

Powtarzam, nie jestem rzeźbiarzem,

więc nie znam wielu sztuczek.

Nie umiem uzyskać z gliny pięknych,

błyszczących powierzchni jak mój kolega Mike.

Zszedłem do warsztatu

uformowałem i zrobiłem odlew z żywicy,

bo w żywicy dawała tę szklaną gładkość.

Jest wiele sposobów na gładkie wykończenie.

Ja wybrałem 70 warstw czarnego,

matowego gruntu pod lakier do aut.

Spryskuję przez 3 -- 4 dni, kapie strasznie,

ale daje delikatną, zeszlifowaną powierzchnię

i mogę ją wygładzić jak szkło.

Po wypolerowaniu stalową wełną.

Bardzo pomogło mi, że na filmie

kiedy wreszcie przynoszą ptaka,

stawiają go na stole i obracają.

Dzięki temu mogłem

upewnić się klatka po klatce.

Śledzę reflksy i sprawdzam, czy światło

z danej pozycji da mi ten sam rodzaj odbicia.

Z taką precyzją to robię.

Oto rezultat: mój Sokół Maltański.

Jest piękny. Stwierdzam stanowczo,

że kiedy skończyłem

spośród wszystkich replik -- a jest ich trochę --

ta najbardziej zbliża się

do oryginalnego Sokoła Maltańskiego.

do oryginalnego Sokoła Maltańskiego.

Oryginał wyrzeźbił niejaki Fred Sexton.

Tutaj ciekawostka:

Fred Sexton był przyjacielem George'a Hodela.

Przerażający gość -- podobno zabił

Czarną Dalię.

James Ellroy uważa,

że Fred Sexton, twórca Sokoła Maltańskiego,

zabił mu matkę.

Powiem coś jeszcze dziwniejszego. W 1974 roku,

podczas kręcenia komediowej kontynuacji "Sokoła maltańskiego",

pt. "Czarny ptak" z Georgem Segalem w roli głównej,

z powiatowego Muzeum Sztuki w Los Angeles

ukradziono oryginalnego gipsowego sokoła,

jednego z sześciu, jakie powstały na potrzeby filmu.

Wielu ludzi uznało to za chwyt reklamowy.

Wielu ludzi uznało to za chwyt reklamowy.

John's Grill, który na chwilę

pojawia się w "Sokole maltańskim",

to nadal rentowna restauracja w San Francisco,

regularnie odwiedzana przez Elishę Cooka,

który w filmie zagrał Wilmera Cooka,

i który dał im

jeden z oryginalnych gipsów sokoła maltańskiego.

Trzymali go w gablocie przez 15 lat,

aż został skradziony

w styczniu 2007 roku.

Wydawać by się mogło, że obiekt pożądania

wraca do życia tylko przez znikanie.

Tak oto miałem sokoła

i był uroczy. Wyglądał naprawdę świetnie,

bardzo dobrze odbijał światło,

przewyższał wszystko co mogłem osiągnąć

lub zdobyć gdzie indziej.

Miałem jeden problem. Mianowicie

pragnąłem przedmiotu w całości,

chciałem poczuć jego ciężar.

Ten z żywicy był za lekki.

Należę do pewnej grupy w Internecie.

To grupa takich jak ja wariatów,

o nazwie Replica Props Forum. Handlujemy,

tworzymy i szukamy informacji o rekwizytach filmowych.

Okazało się, że jeden z członków,

kolega, którego nigdy nie spotkałem,

ale łączyły nas interesy, był dyrektorem lokalnej odlewni.

Wziął wzór mojej formy sokoła,

wykonał woskowy model

i odlał go dla mnie z brązu.

Oto ten brąz.

A to efekt końcowy, po wytrawianiu kwasem.

To dla mnie wielka satysfakcja.

Postawię go tutaj.

Chciałbym, żebyście go później potrzymali.

Chciałbym, żebyście go później potrzymali.

Chcecie znać siłę mojej obsesji?

Wszystko to robiłem wyłącznie dla siebie.

Mimo to kupiłem na eBay'u chińską gazetę

z San Francisco z 1941 roku,

aby odpowiednio opakować ptaka...

jak na filmie.

(Śmiech)

Tak, wiem!

(Śmiech) (Brawa)

Widzicie, waży ponad 12 kg.

To połowa tego, co mój pies, Huxley

Ale jest problem.

Oto najnowszy poczet Sokołów.

Po lewej ten beznadziejny -- replika kupiona na eBayu.

Następnie Sokół z gliny, nieco zniszczony,

bo wyciągany z formy. Potem mój pierwszy odlew,

matryca i odlew z brązu.

Kiedy kształtuje się i odlewa modele

czyli wrzuca do silikonu i odlewa z żywicy,

traci się odrobinę objętości i rozmiaru.

Kiedy porównałem model z brązu z glinianym

okazał się krótszy o dwa centymetry.

Dlaczego o tym zapomniałem?

Dlaczego o tym zapomniałem?

Dlaczego od razu nie zrobiłem większego?

I co teraz? Mam dwa wyjścia.

Mogę w niego poświecić laserem

żeby uzyskać trójwymiarowy skan -- oto on.

żeby uzyskać trójwymiarowy skan -- oto on.

Określiłem dokładną wartość skurczu

podczas przechodzenia z woskowej matrycy na brąz

i powiększyłem na tyle, aby zrobić

trójwymiarową litografię Sokoła

Po polerce zamówię matrycę

a potem odlew z brązu.

Kilka osób posiada oryginały

i próbowałem się z nimi skontaktować

w nadziei, że pozwolą mi spędzić kilka minut

w towarzystwie prawdziwego ptaka, może zrobić zdjęcie

albo nawet zeskanować ręcznym laser,

który akurat posiadam. Mieści się w pudełku po płatkach.

Przysięgam, że bez dotykania uzyskam

trójwymiarowy skan. I mogę dać na piśmie,

że będą tylko dla mnie, obiecuję.

I nawet dam im jednego jeśli zechcą.

Wtedy może wreszcie się to skończy.

Jednak jeśli mam być szczery,

to wyznam, że skończenie tej pracy

nigdy nie było jej celem.

Dziękuję.