Bryan Stevenson: Adaletsizlik hakkında konuşmalıyız

Bu ilgi çekici ve kişisel konuşmada insan hakları avukatı Bryan Stevenson -- büyük annesi ve Rosa Parks'in konuk katılımlarıyla -- Amerikan adalet sistemi hakkında bazı acı gerçekleri paylaşıyor. Irklara karşı olan büyük dengesizlikle başlıyor: ülkenin siyahi erkek nüfusunun üçte biri hayatının bir bölümünde mahkum edilmiş. Amerika'nın incelenmeyen tarihinde yer alan bu sorunlar nadiren bu kadar açık sözlülük, bilgi ve inandırıcılıkla konuşuldu.

Bu benim için büyük bir onur.

Hayatımın büyük kısmını

hücrelerde, hapishanelerde, ölüm hücrelerinde geçirdim.

Zamanımın büyük kısmını aşırı düşük gelirli mahallelerde,

umudunu yitirmiş projelerde ve yerlerde geçirdim.

Ve burada, TED'de olmak

ve bu çağrıyı görmek, duymak

benim için çok enerji verici.

Burada geçirdiğim kısa zamanda gördüğüm şey

TED'in bir kimliği olduğu.

Burada dünyaya gerçekten katkısı

olacak şeyler söyleyebilirsiniz.

Bazı şeyler TED'den çıkınca

başka yerde sahip olamadıkları kadar

anlama ve güce sahip oluyorlar.

Bundan bahsediyorum çünkü bence kimlik gerçekten önemli.

Harika bazı sunumlar izledik.

Sanırım şunu öğrendik ki

bir öğretmenseniz ağzınızdan çıkan şeyler anlamlıdırlar

ama eğer gerçekten önem veren bir öğretmenseniz

söyledikleriniz özellikle anlamlıdır.

Bir doktorsanız iyi şeyler yapabilirsiniz,

ama eğer değer veren bir doktorsanız başka şeyler yapabilirsiniz.

Size kimliğin gücünden konuşmak istiyorum.

Bunu hukuk alanında çalışırken

ya da işimi yaparken fark etmedim.

Büyükannemden öğrendim.

Ben geleneksel

bir Afrikalı Amerikalı ailede büyüdüm;

ailemizin reisi bir kadındı,

büyükannem.

Sertti, güçlüydü,

sözü dinlenirdi.

Evdeki bütün tartışmaların sonucunu o belirlerdi.

Evimizdeki birçok tartışmayı başlatan da oydu.

Gerçekten köle olan bir ailenin kızıydı.

Anne babası 1840'larda Virginia'da köle olarak doğmuştu.

1880'lerde doğmuştu

ve kölelikten gelmek

onun dünyaya bakışını şekillendirmişti.

Sertti, ama aynı zamanda sevecendi.

Küçük bir erkek çocuğuyken onu görmeye gittiğimde,

beni kucaklardı.

Beni o kadar sıkı kucaklardı ki zor nefes alırdım

sonra da bırakırdı.

Bir iki saat sonra onu tekrar gördüğümde

bana "Bryan, sana sarılmamı hala hissediyor musun?" diye sorardı.

"Hayır." dersem, tekrar saldırırdı,

"Evet" dersem, beni rahat bırakırdı.

Öyle bir özelliği vardı ki

hep onun yanında olmayı isterdiniz.

Tek sorun 10 tane çocuğu vardı.

Annemler onun bu 10 çocuğunun en küçüğüydü.

Bazen onunla vakit geçirmeye gittiğimde,

onun dikkati ve zamanını almak zor olurdu.

Kuzenlerim her yerde koşuştururlardı.

Sekiz dokuz yaşlarında

bir gün kalkıp salona gittiğimde

bütün kuzenlerimin koşuşturduğunu hatırlıyorum.

Büyükannem de odanın karşısında oturup

bana bakıyordu.

Önce bir oyun oynadığımızı sandım

Ona bakıp gülümsedim,

ama o çok ciddiydi.

Bundan 15 20 dakika sonra,

yerinden kalktı, odanın öbür tarafına geldi,

beni elimden tuttu

ve "Haydi Bryan. Seninle konuşmamız lazım." dedi.

Bunu sanki dün olmuş gibi hatırlıyorum.

Hiçbir zaman unutmayacağım.

Beni dışarı çıkardı ve "Bryan, sana birşey söyleyeceğim,

ama bunu söylediğimi kimseye söyleme."

"Tamam, nineciğim." dedim.

"Sakin söyleme." dedi. "Tabii ki" dedim.

Sonra beni oturttu, bana baktı

ve "Seni izlediğimi

bilmeni istiyorum." dedi.

"Bence sen özelsin.

Ne istersen yapabilirsin." dedi.

Bunu hiç unutmayacağım.

Sonra "Bana üç şey için söz vermeni istiyorum Bryan." dedi.

"Peki nineciğim." dedim.

"Senden ilk isteğim,

anneni hep sevmen.

O benim küçük kızım

ve ona hep göz kulak olacağına söz vermeni istiyorum." dedim.

Zaten anneme tapıyordum, onun için "Evet nineciğim, söz." dedim.

Sonra "Söz vermeni istediğim ikinci şey

her zaman doğru olanı yapman,

doğru olan şey zor olan şey olsa bile." dedi.

Biraz düşündüm ve "Tamam nineciğim, söz." dedim.

Son olarak da "Senden üçüncü isteğimse

hiçbir zaman içki içmemen." dedi.

(Gülüşmeler)

Dokuz yaşındaydım, o yüzden "Tamam nineciğim, içmeyeceğim." dedim.

Güneyde, kırsal bir bölgede büyüdüm,

benden bir yaş büyük bir ağabeyim ve bir yaş küçük bir kız kardeşim var.

14 15 yaşlarındayken bir gün,

ağabeyim eve elinde altılı bir bira paketiyle geldi --

Nereden buldu bilmiyorum --

beni ve kız kardeşimi alıp ağaçlık bölgeye götürdü.

Orada üç çocuk her zaman yaptığımız çılgınlıkları yapıyorduk.

Biradan bir yudum aldı ve kız kardeşime verdi, o da biraz aldı

ve bana verdiler.

Ben "Hayır, hayır, hayır. Gerek yok. Siz için. Ben içmeyeceğim." dedim.

Ağabeyim "Haydi. Bugün bunu yapacağız, sen de biz ne yaparsak onu yapmak zorundasın.

Ben biraz aldım, kardeşin aldı. Sıra sende." dedi.

Ben "Hayır, bu bana doğru gelmiyor, siz için. Siz için." dedim.

Sonra ağabeyim bana dik dik bakmaya başladı.

"Ne derdin var? İç işte." dedi.

Sonra bana baktı ve

"Umarım hala

ninemizle yaptığın konuşmada takılı kalmadın." dedi.

(Gülüşmeler)

"Neden bahsediyorsun." dedim.

"Ninem bütün torunlarına özel olduklarını söyler." dedi.

(Gülüşmeler)

Yıkılmıştım.

(Gülüşmeler)

Burada size bir şey itiraf edeceğim.

Büyük ihtimalle söylememem gereken bir şey.

Bu büyük kitlelere yayınlanacak.

Ama 52 yasındayım,

ve size şunu itiraf edeceğim

hayatımda bir damla içki içmedim.

(Alkışlar)

Bunu çok erdemli bir şey olduğundan değil;

kimlikte var olan güçten dolayı söylüyorum.

Doğru kimliği yaratırsak,

etrafımızdaki dünyaya çok da mantıklı

gelmeyen şeyleri söyleyebiliriz.

Onlara yapamayacaklarını düşündükleri

şeyleri yaptırabiliriz.

Büyükannemi düşündüğümde,

ona göre tabii ki bütün torunları özeldi.

Dedem içki yasağından dolayı hapisteydi.

Dayılarım içkinin neden olduğu hastalıklardan ölmüşlerdi.

Ona göre bu da bizim uymamız gereken bir şeydi.

Şimdiye kadar adalet sistemimizle ilgili

bir şeyler söylemeye çalıştım.

Ülkemiz 40 sene önce olduğundan

çok farklı.

1972'de hapishanelerde 300.000 kişi vardı.

Bugün 2,3 milyon kişi.

Birleşik Devletler dünyanın en çok

hapis cezası veren ülkesi.

Şartlı veya kefaletli olarak tahliye edilmiş yedi milyon kişi var.

Bana kalırsa, toplu hapsetme

dünyamızı kökünden değiştirdi.

Fakir mahallelerde, farklı ırkların yaşadığı mahallerde,

bu durumdan dolayı

çaresizlik var,

umutsuzluk var.

18 ile 30 yaş arasındaki

her üç siyahi erkekten birisi

ya hapiste, ya da şartlı veya kefaletli tahliyle salınmış.

Ülkenin dört bir yanındaki şehirlerde --

Los Angeles, Philadelphia, Baltimore, Washington --

beyaz olmayan erkeklerin yüzde 50-60'i

ya hapiste, ya da şartlı veya kefaletli tahliyle salınmış.

Sistemimiz sadece ırktan dolayı

kutuplaşmış değil,

aynı zamanda fakirlikten dolayı da kutuplaşmış.

Bu ülkedeki adalet sistemimiz

eğer beyaz ve suçluysanız,

fakir ve masum olanlara davrandığından daha iyi davranıyor.

Sonuçları suçtan çok

varlık belirliyor.

Yine de, biz çok rahatmışız gibi görünüyoruz.

Korku ve öfke politikası

bizi bunlar sanki

başkasının derdiymiş gibi inandırdı.

Bağlantımız koptu.

Bu bana ilginç geliyor.

İşimde bazı ilginç gelişmeler görüyorum.

Benim eyaletim Alabama, diğer bazı eyaletler gibi,

eğer bir mahkumiyetiniz varsa

oy verme hakkınızı elinizden alıyor.

Alabama'da şimdi

zenci erkeklerin yüzde 34'u

oy verme haklarını ölene kadar kaybetti.

Öngörülerimize göre,

önümüzdeki on senede

oy verme oranı

Oy Verme Hakkı Kanunu'nun geçmesinden önceki oranla eşit olacak.

Ve şaşırtıcı bir sessizlik var.

Ben çocukları temsil ediyorum.

Birçok müvekkilim çok genç.

Birleşik Devletler, 13 yasındaki çocukları

müebbet hapse mahkum eden

dünyadaki tek ülke.

Bu ülkede çocuklar şartlı tahliye söz konusu olmadan müebbete mahkum ediliyor.

Bu davalar gerçekten oluyor.

Dünyadaki tek ülke.

İdamı istenilen insanları temsil ediyorum.

Bu idam cezası tartışması çok ilginç.

Birçok açıdan,

gerçek sorunun,

insanlar işledikleri suçlardan dolayı ölmeyi hakkediyor mu olduğuna inandırıldık.

Bu gayet mantıklı bir soru.

Ancak, sahip olduğumuz kimliğe göre

bu soruyu farklı biçimde sorabiliriz.

Eğer bunu yaparsak,

sormamız gereken insanlar işledikleri suçlardan dolayı ölmeyi hakkediyorlar mı değil,

biz öldürmeyi hakkediyor muyuz.

Bence bu inanılmaz.

Amerika'daki idam cezası hatalarla şekilleniyor.

İdam edilen her dokuz kişi için

bir kişinin suçsuz olduğunu tespit ettik

ve o kişi salıverildi.

İnanılmaz bir hata oranı --

her dokuz kişiden birisi masum.

İnanılmaz.

Havacılıkta, kalkan her dokuz uçaktan

birisi düşseydi

hiçbir uçuş yapılmasına izin vermezdik.

Ama bir şekilde kendimizi bu sorundan soyutlayabiliyoruz.

Bizim sorunumuz değil.

Bizim derdimiz değil.

Bizim kavgamız değil.

Bu konular hakkında çok konuşuyorum.

Irk hakkında ve öldürmeyi

hakkedip etmediğimiz hakkında konuşuyorum.

Bu çok ilginç, öğrencilerime Afrikalı Amerikalılar'ın tarihini öğretirken

onlara kölelikten bahsediyorum.

Onlara terörden bahsediyorum,

yeniden yapılanma sürecinden ve bunu takip eden

İkinci Dünya Savaşı'ndan bahsediyorum.

Onun hakkında pek bir şey bilmiyorlar.

Ancak bu ülkedi Afrikalı Amerikalılar için,

terörle şekillenmiş bir dönemdi.

Pek çok topluluk, linç edilme tehlikesiyle karşı karşıyaydı.

Bombalanmaktan korkuyorlardı.

Hayatlarını şekillendiren terör tehdidiydi.

Bu yaşça büyük kimseler bana gelip

"Bay Stevenson, konuşmalar, sunumlar yapıyorsunuz,

insanlara terörle ilk defa 11 Eylül'den sonra

karşı karşıya geldiklerini söylemeyi kesmelerini

söyler misiniz." diyorlar.

"Biz bunlarla büyüdük deyin." diyorlar.

Ve tabii ki bu terör çağını

ayrımcılık

ve yıllar süren

ırkçılık takip etti.

Ve ne yazık ki bu ülkede alışılagelmiş olarak

sorunlarımızdan konuşmayı sevmiyoruz.

Tarihimiz hakkında konuşmayı sevmiyoruz.

Bunun yüzünden de tarihte yaptığımız şeyleri

neden yaptığımızı tam olarak anlayamadık.

Sürekli birbirimizle çatışıyoruz.

Sürekli gerilim ve çatışma yaratıyoruz.

Irktan konuşmakta güçlük çekiyoruz,

çünkü bence kendimizi gerçeğe ve uzlaşmaya

adamak istemiyoruz.

Güney Afrika'da insanlar

gerçeğe ve uzlaşmaya adanmadan

ırkçılığın çözümlenmeyeceğini anladılar.

Rwanda'da, soykırım sırasında bile, adanmışlık vardı,

ancak bu ülkede bunu başaramadık.

Almanya'da idam cezasıyla ilgili bir ders veriyordum.

Büyüleyiciydi,

çünkü sunumumdan sonra akademisyenlerden birisi ayağa kalktı

ve "Sizin konuştuklarınızı duymak

insanı derinden yaralıyor.

Almanya'da idam cezası yok.

Doğal olarak da Almanya'da hiçbir zaman idam cezası olamaz." dedi.

Oda sessizleşti

ve bir kadın

"Asla olamaz, bizim tarihimizle

insanların sistematik bir şekilde

ölümüne asla izin veremeyiz.

Kasıtlı bir şekilde

insan öldürmek

bizim için vicdansızlık olur." dedi.

Bunun hakkında düşündüm.

Almanya Devleti'nin

insanları idam ettiği bir dünyada

yaşamak nasıl olurdu,

hele bu insanlar büyük ölçüde Musevi olsalardı?

Buna katlanamazdım.

Bu vicdansızlık olurdu.

Ancak bu ülkede

eski güney eyaletlerinde

insanları idam ediyoruz.

Burada eğer kurban beyazsa idama mahkum etme oranı

kurbanın siyah olduğundan 11 kat daha fazla

ve eğer sanık siyahsa idama mahkum etme oranı

sanığın beyaz olduğundan 22 kat fazla.

Bu eyaletlerin topraklarında

linç edilmiş insanların kemikleri gömülü.

Ama yine de bu bağlantısızlık var.

Bence bizim kimliğimiz riskte.

Bu zor şeylere

önem vermiyoruz,

pozitif ve harika şeylere

önem veriyoruz.

Buluşlara bayılıyoruz.

Teknolojiye bayılıyoruz. Yaratıcılığa bayılıyoruz.

Eğlenceye bayılıyoruz.

Ama aslında

bu gerçekler

acıyla, istismarla,

ayrışmayla, marjinalleşmeyle

gölgeleniyor.

Bana kalırsa bu iki durumu

birleştirmeliyiz.

Çünkü özünde

daha umutlu olmaktan

daha kararlı, karmaşık bir dünyada yaşamanın

getirdiği sorunlara kendimizi daha fazla adamaktan bahsediyoruz.

Benim için bu, fakirlerle,

dezavantajlılarla,

TED'e gelme fırsatı bulamayanlarla

konuşmak anlamına geliyor.

Onları düşünmek

hayatımızın bir parçası haline gelmeli.

Biliyorsunuz, özünde, hepimiz görmediğimiz şeylere inanmak zorundayız.

İnanıyoruz da. Ne kadar gerçekçiysek, aklın yoluna da o kadar inanıyoruz.

Yenilik, yaratıcılık,

gelişme sadece zihnimizdeki

fikirlerden gelmez.

Kalbimizdeki bir inançtan

güç alıp zihnimizde oluşturduğumuz

fikirlerden gelir.

Ve bana kalırsa,

bizim bu zihin-kalp bağlantımız

bizim sadece parlak

ve göz alıcı şeylere değil,

karanlık ve zor şeylere de önem göstermemizi sağlar.

Büyük Çek lideri Vaclav Havel bundan bahsetmişti.

"Doğu Avrupa'da baskıyla başa çıkmaya çalışırken,

her türlü şeyi istedik,

ama en çok ihtiyacımız olan umuttu,

ruhumuzu yöneltmekti,

bazen de umutsuz yerlerde bulunup

tanıklık etmekti." demişti.

Bu ruh yönelimi

bence TED topluluklarının bile

bağlılığının

temelinde olmalı.

Teknoloji ve tasarımın

getirdiği hiçbir bağlantısızlık bizi

acı çekmeye, fakirliğe, dişlanmışlığa, adaletsizliğe

önem vermediğimiz sürece

tam olarak insan olmamıza izin vermez.

Ancak sizi uyarıyorum:

bu tarz bir kimliğe sahip olmak

bunlara önem vermediğiniz

durumdan çok daha zordur.

Bunu anlayacaksınız.

Genç bir avukatken Rosa Parks'la tanışma şerefine eriştim.

Parks Hanım arada sırada Montgomery'ye gelirdi,

en yakın arkadaşlarıyla toplanırdı,

yaşlıca kadınlardı,

Johnnie Carr, Montgomery

otobüs boykotunun düzenleyicisydi --

harika bir siyahi kadın --

Virginia Durr, beyaz bir kadın,

eşi Clifford Durr Dr. King'i temsil etti.

Bu kadınlar bir araya gelip sadece konuşurlardı.

Arada Carr Hanım beni çağırır

ve "Bryan, Parks Hanım şehre geliyor. Bir araya gelip konuşacağız.

Sen de gelip dinlemek ister misin?" derdi.

Ben de "Tabii ki isterim." derdim.

"Buraya gelince ne yapacaksın?" derdi.

Ben de "Dinleyeceğim." derdim.

Oraya gider ve dinlerdim.

Bu bana enerji ve güç verirdi.

Bir keresinde orada bu kadınları dinlerken,

birkaç saat sonra Parks Hanım bana dönüp

"Şimdi Bryan, bana Eşit Adalet Girişimi'nin ne olduğunu anlat.

Ne yapmaya çalıştığını anlat." dedi.

Ona anlatmaya başladım.

"Adaletsizlikle savaşmaya çalışıyoruz.

Haksız yargılanmış kişilere yardım etmeye çalışıyoruz.

Adli yargı idaresinde

taraflılıkla ve ayrımcılıkla çatışmaya çalışıyoruz.

Şartlı tahliye görüşmelerine izin verilmeyen çocuklara yardım etmeye çalışıyoruz.

İdam cezası hakkında bir şeyler yapmaya çalışıyoruz.

Hapishanelerdeki insanların sayısını azaltmaya çalışıyoruz.

Toplu hapsedilmeyi engellemeye çalışıyoruz."

Ona bütün bu zırvalarımı anlattım ve bitirdiğimde bana baktı ve

"Mmm mmm mmm.

Bu seni çok çok çok yorgun düşürecek." dedi.

(Gülüşmeler)

Bunun üzerine Carr Hanım bana doğru eğildi, parmağını yüzüme koyup

"İşte bu yüzden çok çok çok cesur olmalısın." dedi.

Ben TED toplumunun gerçekten

çok cesur olması gerektiğine inanıyorum.

Bu zorluklarla, sorunlarla,

acılarla baş edecek

yollar bulmalıyız.

Çünkü bizim insanlığımız

herkesin insanlığına bağlı.

İşimi yaparken çok basit bazı şeyler öğrendim.

Bana çok basit bazı şeyler öğretti.

Anladım ki

her birimiz

yaptığımız en kötü şeyden daha fazlayız.

Gezegendeki herkes için böyle düşünüyorum.

Bence birisi yalan söylese de sadece bir yalancı değildir.

Bence birisi kendine ait olmayan bir şeyi alsa da

sadece bir hırsız değildir.

Bence birini öldürseniz bile, sadece bir katil değilsinizdir.

İşte bu yüzden, insanlık onuru

kanunlar tarafından korunmalı.

Ayrıca bence,

bu ülkenin ve dünyamızın

pek çok yerinde

fakirliğin zıttı zenginlik değil.

Buna inanmıyorum.

Bence pek çok yerde,

fakirliğin zıttı adalet.

Ve bence

ne kadar güzel, ilham verici,

heyecan verici

olsa da

sonunda teknolojimizle yargılanmayacağız,

tasarımlarımızla yargılanmayacağız,

zekamızla ve mantığımızla yargılanmayacağız.

Sonunda bir toplumun karakterini

zenginlere, güçlülere ve ayrıcalıklılara nasıl davrandığıyla tartmazsınız,

fakirlere, dışlanmışlara, hapsedilmişlere

nasıl davrandığıyla tartarsınız.

Bu tavır sayesinde

kendi derinliğimizi

anlarız.

Bazen konumdan sapıyorum. Şu hikayeyle bitireceğim.

Bazen kendimi çok zorluyorum.

Hepimiz gibi, yoruluyorum.

Bazen bu fikirler kendilerini gerçekten önemli

açılardan düşündürtüyorlar.

Ben çok ağır cezalara mahkum edilmiş

çocukları temsil ediyorum.

Hapishaneye 13 14 yaşlarındaki, bir yetişkin gibi yargılanmasına

karar verilmiş müvekkillerimi görmeye gidiyorum.

Ve düşünüyorum, bu nasıl olmuş?

Bir yargıç seni olmadığın bir şeye

nasıl dönüştürebiliyor?

Yargıç onun bir yetişkin olduğuna karar vermiş, ama ben bu çocuğu görüyorum.

Bir gece geç saatlerde düşünüyordum,

tanrım, eğer bir yargıç seni olmadığın bir şeye dönüştürebiliyorsa

sihirli güçleri olmalı.

Evet Bryan yargıcın sihirli güçleri var.

Bunları seninle paylaşmasını istemelisin.

Geç saatte ayakta olduğum için doğru düşünemiyordum,

bir önerge üzerinde çalışmaya başladım.

14 yaşında, zavallı, zenci bir müvekkilim vardı.

Önerge üzerinde çalışmaya başladım

ve önergemin başı: "Fakir,

14 yaşındaki, zenci erkek müvekkilimi,

ayrıcalıklı, beyaz, 75 yaşındaki

şirket yöneticisi gibi savunacağım." idi.

(Alkışlar)

Önergeme, savcılıkta, poliste,

yargıda uygunsuzluk olduğunu koydum.

Şöyle çılgın bir satırı da koymuştum, bu ülkede uygunluk yok,

hep uygunsuzluk var.

Ertesi sabah kalktığımda bu çılgın önermeyi rüyamda mı görmüştüm

yoksa gerçekten yazdım mı düşündüm.

Dehşet verici olarak, sadece yazmakla kalmamış,

mahkemeye de göndermiştim.

(Alkışlar)

Birkaç ay geçti

ve bunu yeni unutmuştum.

Sonunda karar vermiştim,

mahkemeye gidecek ve bu çılgın savunmayı yapacaktım.

Arabama bindim,

kendimi gerçekten boğulmuş hissediyordum.

Arabama bindim ve adliyeye gittim.

Çok zor ve sancılı olacağını düşünüyordum.

Arabamdan indim ve adliye sarayına yürümeye başladım.

Adliye sarayının merdivenlerinden çıkarken,

oranın yaşlıca siyahi bir temizlikçisi vardı.

Beni gördüğünde, bana doğru gelip

kim olduğumu sordu.

"Avukatım." dedim. "Avukat mısın?" dedi. "Evet efendim." dedim.

Adam bana doğru yaklaştı

ve bana sarıldı.

Kulağıma fısıldadı:

"Seninle gurur duyuyorum."

Size söylüyorum,

bu bana enerji verdi.

Bu, içimdeki kimlikle

ve her insanın topluma ve farklı bakışlara

katkıda bulunma kapasitesiyle

bir bağlantı kurdu.

Mahkemeye girdim.

İçeri girer girmez, yargıç benim geldiğimi gördü.

"Bay Stevenson, bu çılgın önermeyi siz mi yazdınız?" dedi.

"Evet efendim ben yazdım." dedim. Tartışmaya başladık.

Sinirlenmiş insanlar içeriye girmeye başladılar.

Bu çılgın şeyleri yazmıştım.

Ve polis memurları, yardımcı savcılar,

katipler içeriye giriyorlardı.

Ben ne olduğunu anlayamadan,

ırktan, fakirlikten, eşitsizlikten

konuştuğumuz için

sinirli olan insanlar mahkemeye dolmuştu.

Gözümün ucuyla, ileri geri gidip gelen temizlikçiyi gördüm.

Pencereden bakıyordu ve bütün bu karmaşayı duyuyordu.

İleri geri gitmeye devam etti.

Sonunda, bu yaşlıca zenci adam yüzünde endişeli bir ifadeyle

içeri girdi ve arkama oturdu,

neredeyse avukatların masasına.

10 dakika sonra yargıç ara vereceğimizi söyledi.

Arada emniyet müdürü yardımcısı

temizlikçinin mahkeme salonuna girmesine sinirlenmişti.

Ayağa kalktı ve bu yaşlıca zenci adama gitti.

"Jimmy, mahkeme salonunda n'apıyorsun?" dedi.

Yaşlıca zenci adam ayağa kalktı,

müdür yardımcısına ve bana baktı

ve "Bu salona,

bu genç adama

gözünü ödülden ayırma ve dayan demek için geldim." dedi.

TED'e gelme nedenim

bence çoğunuz

evrenin ahlak terazisinin

adalete doğru olduğunun farkındasınız.

İnsanlar olarak insan haklarına ve insanin saygınlığına

önem vermeden tam olarak evrimleşemeyeceğimizin farkındasınız.

Bizim hayatta kalmamızın

diğerlenin hayatta kalmasına bağlı olduğunun farkındasınız.

Teknoloji, tasarım,

eğlence, yaratıcılık vizyonlarımızın

insanlık, şefkat ve adaletle

iç içe olması gerektiğinin farkındasınız.

Herşeyden fazla da,

aranızda bu hissi paylaşanlara,

gözlerinizi ödülden ayırmayın ve dayanın

demeye geldim.

Çok teşekkür ederim.

(Alkışlar)

Chris Anderson: Bu seyircilerin ve bu topluluğun

bu konuda size yardımcı olmak

istediklerini açık olarak gördünüz ve duydunuz.

Bir çek yazmaktan başka

ne yapabiliriz?

BS: Etrafımızda birçok olanak var.

Mesela Kaliforniya'da yaşıyorsanız

bu yaz bir referandum olacak.

Burada ceza politikasına harcadığımız parayı

başka yerlere aktarma çabası olacak.

Örneğin, burada Kaliforniya'da

önümüzdeki beş yıl içinde

idam cezasına bir milyar dolar harcayacağız --

bir milyar dolar.

Yine de cinayet vakalarının

yüzde 45'i gözaltıyla sonuçlanmıyor,

Tecavüz vakalarının yüzde 56'sı sonuçlanmıyor.

Bunu değiştirme fırsatımız var.

Referandum, bu paraların

hukuki yaptırımlara ve güvenliğe sağlanmasını öneriyor.

Bence hepimizin çevresinde olanaklar var.

CA: Son otuz senede

Amerika'da suçta çok büyük bir düşüş var.

Bunun bir kısmı da

artan hapsetme oranları.

Bunu söyleyen birisine ne derdiniz?

BS: Aslında vahşi suç

oranı görece olarak sabit kaldı.

Toplu hapsetme oranlarındaki artış aslında

bu vahşi suçlar kategorisinde olmadı.

Uyuşturucuya karşı olan amaçsız savaşla oldu.

Hapishanelerimizin nüfusundaki bu gözle görülür

artış böyle oldu.

Bu ceza söylemine kendimizi kaptırdık.

Üç çentik yasalarımız var,

bu kaynakları

asıl kurbanlara vereceğimize

bisiklet çalanları, adı mali suçları işleyenleri

sonsuza dek hapse tıkıyoruz.

Bence asıl kurbanlara yardım etmek için daha fazla şey yapmalıyız,

daha az değil.

Şimdiki adalet sistemimiz kimse için

hiçbir şey yapmıyor.

Bana kalırsa değiştirmemiz gereken eğilim bu.

(Alkışlar)

CA: Burada çok büyük bir ilgi gördünüz.

İlham verici birisisiniz.

TED'e geldiğiniz için çok teşekkür ediyorum. Teşekkürler.

(Alkışlar)