-
შევეცადოთ ვისწავლოთ ერთი-ორი აღსანიშნავი
რამ მნიშვნელოვანი ციფრების შესახებ.
-
ძირითადი იდეაა, რომ დიდი გამოთვლების
შემდეგ, როდესაც მივიღებთ მრავალნიშნა რიცხვს,
-
გავიგოთ,
თუ რამხელა სიზუსტით წარმოვადგინოთ იგი ისე,
-
რომ შედეგი არ იყოს მეტი სიზუსტის,
ვიდრე სინამდვილეში გავზომეთ.
-
სანამ გავიგებთ,როგორ გამოვიყენოთ
ეს მეთოდი გამოთვლისას,
-
განვიხილოთ მნიშვნელოვანი ციფრების
გამოვლენის რამდენიმე მაგალითი. დავფიქრდეთ,
-
"რომელი ციფრები მაძლევენ ინფორმაციას,
თუ რამდენად ზუსტია ჩემი გამოთვლა?"
-
ამ პირველ რიცხვში
მნიშვნელოვანი ციფრებია შვიდი-ნული-ნული.
-
ანუ აქ მოცემული გვაქვს
სამი მნიშვნელოვანი ციფრი.
-
შეიძლება იკითხოთ, თუ რატომ არ ვთვლით
ნულებს მძიმის შემდეგ და შვიდიანამდე.
-
ისინი ხომ
გვეხმარებიან რიცხვის განსაზღვრაში?
-
მართალია, მაგრამ ისინი არ გვიჩვენებენ,
თუ რამდენად ზუსტია ჩვენი გამოთვლა.
-
შევეცადოთ, უკეთ გავიგოთ ეს:
-
წარმოვიდგინოთ, რომ
ეს რიცხვი კილომეტრის მაჩვენებელია.
-
ჩვენ გავზომეთ ნული მთელი
ნულ-ნულ-შვიდი-ნულ-ნული კილომეტრი.
-
ეს იგივე იქნებოდა, რომ წარმოგვედგინა,
როგორც შვიდი მთელი ნულ-ნული მეტრი.
-
ჩვენ იქნებ მეტრობით გავზომეთ და ვთქვით,
რომ შვიდი მთელი ნულ-ნული მეტრია.
-
ანუ გავზომეთ სანტიმეტრის სიზუსტით.
-
თუმცა, დავწერეთ კილომეტრებში.
-
ეს ორი რიცხვი იმავეს გამოსახავს, მაგრამ
განსხვავებული ერთეულებით. შევხედოთ და
-
გაგვიადვილდება იმის გაგება, რატომ
გვაქვს მხოლოდ სამი მნიშვნელოვანი ციფრი.
-
ეს ნულები უბრალოდ განსაზღვრავენ, რომელ
ერთეულს ვიყენებთ ამ შემთხვევაში.
-
ინფორმაციულობის სიზუსტით კი რამდენიმე
ციფრია მნიშვნელოვანი: შვიდი, ნული და ნული
-
ნულების დათვლის მიზეზი კი ერთია.
ვინც ეს რიცხვი დაწერა, არ იყო ვალდებული
-
დაეწერა ნულები. მიაწერეს,
რომ ეთქვათ "აი, აქამდე გავზომე".
-
ზუსტად რომ არ გაეზომათ, ნულებს აღარ
ჩათვლიდნენ საჭიროდ და შვიდ მეტრს დაწერდნენ
-
შემდეგზე გადავიდეთ. ხუთიანი და ორიანი -
ნულის გარდა ყველა ციფრი მნიშვნელოვანია
-
ნულებს არ ვთვლით იმავე ლოგიკით,
რომ ნული მთელი 052 კილომეტრი
-
იგივე იქნებოდა, რაც 52 მეტრი,
რომელსაც ორი მნიშვნელოვანი ციფრი გააჩნია.
-
შეგვიძლია, ვთქვათ,
რომ არ გვჭირდება წინა ნულების დათვლა.
-
უნდა ჩავთვალოთ ნულისგან განსხვავებული
ციფრები და ის, რაც მათ შორისაა.
-
და ასევე ბოლო ნულები,
თუ ათწილადებთან გვაქვს საქმე.
-
ვეცდები, უფრო სწორად ჩამოვაყალიბო.
ამ შემთხვევაში ადამიანმა გამოთვალა 370
-
და ათწილადად ჩაწერა.
-
წერტილი რომ არ დაესვათ, ვერ
მივხვდებოდით რამდენად ზუსტად იყო ჩაწერილი.
-
მაგრამ რადგან ათწილადადაა ჩაწერილი,
ეს განსაზღვრავს, რომ ზუსტად 370 გაზომეს.
-
მათ არ მიუღიათ 372 და არ დაუმრგვალებიათ.
-
ათწილადი გვიჩვენებს, რომ
მხოლოდ ეს სამი ციფრია მნიშვნელოვანი.
-
ანუ ეს სამი მნიშვნელოვანი ციფრი გვაქვს აქ.
-
აქ ათწილადი მხოლოდ იმას კი არ გვიჩვენებს,
რომ ყველაზე ახლო ვარიანტი ავარჩიეთ
-
არამედ იმასაც,
რომ უახლოეს ათეულამდეა დამრგვალებული
-
აქაც სამი მნიშვნელოვანი ციფრი გვაქვს
-
შვიდიანი ასეულების თანრიგშია,
მაგრამ ათასეულებამდე მივყავართ.
-
მიუხედავად იმისა, რომ შუაში ნულებია,
ისინი ჩვენი გაზომვის ნაწილია
-
იმიტომ რომ ისინი
ნატურალურ რიცხვებს შორისაა.
-
ამ შემთხვევაში ექვსივე ციფრი,
რომელიც წერია, მნიშვნელოვანი ციფრია.
-
ბოლო შემთხვევა ბუნდოვანია, 37000
არ განსაზღვრავს, რომ ზუსტად ამდენი გაზომე.
-
იქნებ უახლოეს რიცხვამდე გაზომე და
-
შემთხვევით ზუსტად 37000 გამოგივიდა.
იქნებ უახლოეს ათასეულამდე გამოიანგარიშე?
-
გაურკვეველია და სიტუაციაზეა დამოკიდებული,
თუ შეგხვდება მსგავსი ჩანაწერი
-
მარჩიელობას დაიწყებ ინფორმაციის ნაკლებობის გამო,
ან ჩათვლი, რომ ორი მნიშვნელოვანი ციფრია.
-
ნაკლები ბუნდოვანებისთვის
ათწილადის მძიმეს დასვამდნენ.
-
ეს კი მიგვითითებს, რომ
ხუთი მნიშვნელოვანი ციფრი იყო.
-
და თუ მძიმეს არ დავწერდით, ორს ვიტყოდი.