เราได้กลิ่นอย่างไร - โรส อีเวเลธ (Rose Eveleth)
-
0:07 - 0:10มันเป็นประสาทสัมผัสอย่างแรกที่คุณใช้
เมื่อคุณเกิด -
0:10 - 0:131 ในทุก ๆ 50 ยีน ของคุณควบคุมมัน
-
0:13 - 0:15มันต้องสำคัญสิ จริงไหม
-
0:15 - 0:17โอเค หายใจเข้าลึกลึกทางจมูก
-
0:17 - 0:19นี่คือประสาทในการรับกลิ่น
-
0:19 - 0:21มันทรงพลังจนแทบหยุดหายใจเลยเชียว
-
0:21 - 0:24ในผู้ใหญ่ คุณสามารถแยกแยะกลิ่น
ที่แตกต่างกันประมาณ 10,000 กลิ่น -
0:24 - 0:26นี่คือวิธีที่จมูกของคุณทำงาน
-
0:26 - 0:29กลิ่นเริ่มต้นเมื่อคุณสูดโมเลกุลจากอากาศ
เข้าไปในรูจมูก -
0:29 - 0:3195% ของโพรงจมูก
-
0:31 - 0:34ถูกใช้เพียงเพื่อกรองอากาศก่อนมันจะเข้าปอด
-
0:34 - 0:36แต่ที่ด้านหลังสุดของจมูก
-
0:36 - 0:38คือบริเวณที่เรียกว่าเยื่อบุรับกลิ่น
-
0:38 - 0:41ส่วนเล็ก ๆ ที่เป็นหัวใจสำคัญ
ต่อทุกอย่างที่คุณดม -
0:41 - 0:44เยื่อบุรับกลิ่นนี้มีชั้นของเซลล์รับกลิ่น
-
0:44 - 0:46เซลล์ประสาทพิเศษที่ทำหน้าที่รับกลิ่น
-
0:46 - 0:48คล้าย ๆ กับ ปุ่มรับรสในจมูกคุณ
-
0:48 - 0:50เมื่อโมเลกุลของกลิ่นสัมผัส
ด้านหลังของจมูกคุณ -
0:50 - 0:53มันจะติดอยู่ที่ชั้นเยื่อเมือก
ที่คลุมเยื่อบุรับกลิ่น -
0:53 - 0:56ขณะที่มันละลาย มันจะจับกับ
เซลล์รับกลิ่น -
0:56 - 0:59ซึ่งปล่อยสัญญาณและส่งผ่านทาง
เส้นประสาทรับกลิ่น -
0:59 - 1:00ขึ้นไปสมองของคุณ
-
1:00 - 1:02เป็นเกร็ดความรู้นะ คุณสามารถบอกได้
-
1:02 - 1:04ว่าสัตว์ดมกลิ่นได้ดีแค่ไหน
-
1:04 - 1:06โดยดูจากขนาดของเยื่อบุรับกลิ่น
-
1:06 - 1:07เยื่อบุรับกลิ่นของสุนัข
-
1:07 - 1:09ใหญ่ 20 เท่า
เมื่อเทียบกับของมนุษย์อันกระจิ๋ว -
1:10 - 1:13แต่ยังมีอีกมากที่เรายังไม่รู้เกี่ยวกับ
หย่อมเซลล์เล็ก ๆ นี้ -
1:13 - 1:15ตัวอย่างเช่น เยื่อบุรับกลิ่นของเรามีเม็ดสี
-
1:16 - 1:18และนักวิทยาศาสตร์ไม่รู้ว่า
ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น -
1:18 - 1:21แต่เราบอกความแตกต่าง
ระหว่างกลิ่นได้อย่างไรล่ะ -
1:21 - 1:22สมองของเรามี
-
1:22 - 1:25เซลล์ประสาทรรับกลิ่นที่แตกต่างกัน
ถึง 40 ล้านเซลล์ -
1:25 - 1:27ดังนั้นกลิ่น เอ อาจจะกระตุ้น
-
1:27 - 1:30เซลล์ประสาทที่ 3, 427 และ 988
-
1:30 - 1:32และกลิ่น บี อาจจะกระตุ้น
-
1:32 - 1:36เซลล์ประสาทที่ 8, 76 และ 2,496,678
-
1:36 - 1:38ส่วนประกอบที่แตกต่างกันเหล่านี้
-
1:38 - 1:40ทำให้คุณสามารถดมกลิ่นต่าง ๆ ได้มากมาย
-
1:40 - 1:43เซลล์ประสาทรับกลิ่นตื่่นตัว
และพร้อมทำงานเสมอ -
1:43 - 1:46มันเป็นเซลล์ประสาทขนิดเดียวในร่างกาย
ที่มีการทดแทนอย่างสม่ำเสมอ -
1:46 - 1:48ทุก ๆ 4-8 สัปดาห์
-
1:48 - 1:50เมื่อมันถูกกระตุ้น สัญญาณจะส่งผ่านทาง
กลุ่มเส้นประสาท -
1:51 - 1:52ที่เรียกว่า เส้นประสาทรับกลิ่น
-
1:52 - 1:55ไปยังจุดหมายปลายทางทั่วสมองคุณ
แวะที่ อมิกดาลา -
1:55 - 1:56ธาลามัส และ นีโอคอร์เท็กซ์
-
1:57 - 1:59นี่แตกต่างจากกระบวนการของการเห็น
และการได้ยิน -
1:59 - 2:02สัญญาณพวกนั้นแต่ละอันจะไปที่
ศูนย์ส่งต่อก่อน -
2:02 - 2:03บริเวณตรงกลางของสมอง
-
2:04 - 2:06และจากนั้นจึงออกไปยังบริเวณอื่น ๆ ในสมอง
-
2:06 - 2:09แต่เพราะกลิ่นมีวิวัฒนาการมาก่อน
ประสาทสัมผัสอื่น ๆ ส่วนมาก -
2:09 - 2:11มันจึงเดินทางตรงไปบริเวณอื่นในสมอง
-
2:12 - 2:14ที่ซึ่งมันสามารถกระตุ้น ปฏิกริยาสู้หรือหนี
-
2:14 - 2:16ช่วยให้คุณรื้อฟื้นความทรงจำ
หรือทำให้คุณน้ำลายไหล -
2:16 - 2:19แต่กระนั้น แม้ว่าเรามีพื้นฐานทางสรีรวิทยา
เหมือนกัน -
2:19 - 2:22รูจมูกสองรู และเซลล์ประสาทรับกลิ่นหลายล้าน
-
2:22 - 2:23ไม่ใช่ว่าทุกคนจะดมกลิ่นได้เหมือนกัน
-
2:23 - 2:25หนึ่งในตัวอย่างที่ดังที่สุดคือ
-
2:25 - 2:28ความสามารถได้กลิ่นที่เรียกว่า
"ปัสสาวะหน่อไม้ฝรั่ง" -
2:28 - 2:30ประมาณหนึ่งในสี่ของประชากร
-
2:30 - 2:31เมื่อปัสสาวะหลังกินหน่อไม้ผรั่ง
-
2:31 - 2:33จะได้กลิ่นเฉพาะ
-
2:33 - 2:36คนที่เหลืออีก 75% จะไม่รู้สึก
-
2:36 - 2:39และนี่ไม่ใช่กรณีเดียวที่การได้กลิ่น
แตกต่างกันไปในแต่ละคน -
2:39 - 2:42สำหรับบางคนสารเคมีแอนโดสเทอโรน
จะกลิ่นเหมือนวานิลลา -
2:42 - 2:44แต่อาจจะกลิ่นเหมือนปัสสาววะสำหรับบางคน
-
2:44 - 2:45ซึ่งเป็นเรื่องโชคร้าย
-
2:45 - 2:49เพราะแอนโดสเทอโรนมักจะพบในของอร่อย ๆ
เช่น เนื้อหมู -
2:49 - 2:51ดังนั้น เมื่อรู้ว่ามีคนที่ได้กลิ่นปัสสาวะ
-
2:51 - 2:53ผู้เลี้ยงหมูจะทำหมันหมูตัวผู้
-
2:53 - 2:55เพื่อไม่ให้มันสร้างแอนโดสเทอโรน
-
2:55 - 2:58การไม่สามารถดมกลิ่นได้เรียกว่า
อะโนสเมีย -
2:58 - 3:00และมีตัวอย่างเป็นที่รู้จักประมาณ 100 ราย
-
3:00 - 3:03คนที่ไม่สามารถได้กลิ่นอัลลิซิน
จะไม่ได้กลิ่นกระเทียม -
3:03 - 3:06พวกที่ไม่ได้กลิ่นยูจีนอล
จะไม่ได้กลิ่นกานพลู -
3:06 - 3:09และบางคนก็ไม่สามารถได้กลิ่น
-
3:09 - 3:10อะไรเลย
-
3:10 - 3:12การไม่ได้กลิ่นอะไรเลย
อาจมาจากหลายสาเหตุ -
3:12 - 3:14บางคนเกิดมาโดยไม่มีประสาทรับกลิ่น
-
3:15 - 3:18บางคนเสียมันไปหลังอุบัติเหตุ
หรือความเจ็บป่วย -
3:18 - 3:20ถ้าเยื่อบุบวมหรือติดเชื้อ
-
3:20 - 3:22มันอาจขัดขวางประสาทรับกลิ่นของคุณ
-
3:22 - 3:24คุณอาจมีประสบการณ์แบบนี้เวลาคุณป่วย
-
3:24 - 3:28การไม่สามารถได้กลิ่นอะไรเลย
อาจมีผลต่อประสาทด้านอื่นด้วย -
3:28 - 3:29หลายคนที่ไม่สามารถได้กลิ่นอะไรเลย
-
3:29 - 3:32ก็ไม่สามารถรู้รสแบบเดียวกับเราด้วย
-
3:32 - 3:36กลายเป็นว่ารสชาติมีความสัมพันธ์อย่างมาก
ว่ากลิ่นมันเป็นอย่างไร -
3:36 - 3:39ขณะที่เราเคี้ยวอาหาร
อากาศจะถูกดันผ่านช่องจมูก -
3:39 - 3:41พาเอากลิ่นอาหารไปด้วย
-
3:41 - 3:43กลิ่นพวกนั้นสัมผัสกับเยื่อบุรับกลิ่น
-
3:43 - 3:45และบอกสมองมากมายว่าเรากำลังกินอะไร
-
3:45 - 3:48ขาดความสามารถในการได้กลิ่น
คุณก็เสียความสามารถในการรับรส -
3:48 - 3:50อะไรก็ตามที่ซับซ้อนกว่ารสห้ารส
-
3:50 - 3:52ที่ปุ่มรับรสสามารถรับรู้ได้ เช่น
-
3:52 - 3:53หวาน เค็ม
-
3:53 - 3:55ขม เปรี้ยว และอร่อย
-
3:55 - 3:57ดังนั้น คราวหน้าที่คุณได้กลิ่นท่อไอเสีย
-
3:57 - 3:59กลิ่นทะเลเค็ม ๆ หรือไก่อบ
-
3:59 - 4:01คุณจะรู้เลยว่าคุณทำอย่างนั้นได้อย่างไร
-
4:01 - 4:04หรือบางที อาจจะรู้สึกขอบคุณอีกหน่อย
ที่คุณทำอย่างนั้นได้
- Title:
- เราได้กลิ่นอย่างไร - โรส อีเวเลธ (Rose Eveleth)
- Speaker:
- Rose Eveleth
- Description:
-
more » « less
ชมบทเรียนแบบเต็มที่ : http://ed.ted.com/lessons/how-do-we-smell-rose-eveleth
มนุษย์เราสามารถแยกแยะกลิ่นได้มากถึง 10,000 กลิ่น คุณใช้จมูกในการตัดสินใจว่าจะกินอะไรดี จะซื้ออะไรดี และแม้กระทั่งเมื่อไหร่จะถึงเวลาอาบน้ำ แต่โมเลกุลในอากาศถูกแปลเป็นกลิ่นในสมองได้อย่างไร โรส อีเวเลธ แสดงเส้นทางอันอบอวลผ่านเยื่อบุผิว
ออลแฟคทอรี่และอธิบายว่าทำไม่กลิ่นจึงเป็นเรื่องเฉพาะตัวบทเรียนโดย โรส อีเวเลท แอนิเมชั่นโดย อิกอร์ โคริค
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:20
|
Kelwalin Dhanasarnsombut approved Thai subtitles for How do we smell? | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for How do we smell? | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for How do we smell? | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for How do we smell? | |
|
Rawee Ma accepted Thai subtitles for How do we smell? | |
|
Thitiporn Ratanapojnard edited Thai subtitles for How do we smell? | |
|
|
Thitiporn Ratanapojnard edited Thai subtitles for How do we smell? | |
|
|
Rawee Ma declined Thai subtitles for How do we smell? |