-
Bạn hãy dừng video
-
và thử trừ biểu thức màu cánh sen này
-
từ biểu thức màu vàng bên đây được không.
-
Được rồi, giờ ta cùng làm nha.
-
Điều đầu tiên ta nhận ra khi nhìn
-
vào các biểu thức này là
-
chúng không có cùng mẫu số,
-
nhưng chúng ta thì muốn có cùng mẫu.
-
Bạn có thể viết lại biểu thức
-
để chúng có mẫu số chung.
-
Và mẫu số chung thì
-
sẽ chia hết cho cả hai mẫu ta đã có này.
-
Hay, mẫu số chung có tất cả thừa số
-
của những mẫu số này,
và may mắn là
-
những mẫu số này
đã được phân tích nhân tử rồi.
-
Vậy để mình viết mẫu số chung ở đây,
-
bằng cách viết lại biểu thức màu vàng này.
-
Vậy, ta có biểu thức màu vàng,
-
và để nó rõ ràng,
-
mình sẽ viết lại cả hai biểu thức,
màu vàng
-
và lấyy nó trừ đi biểu thức màu cánh sen.
-
Í lộn, miệng mình nói màu vàng
mà tay lại vẽ màu cánh sen.
-
Rồi, giờ ta có biểu thức màu vàng
-
nhưng lần này là với
-
một đường dài hơn.
-
Biểu thức màu vàng trừ đi
biểu thức màu cánh sen,
-
trừ đi biểu thức màu cánh sen bên đây.
-
Như mình đã đề cập ban nãy
-
ta muốn có
mẫu số chung mà có thể chia hết cho
-
cả mẫu số màu vàng lẫn
-
mẫu số màu cánh sen.
-
Đồng nghĩa với việc,
nó phải có z cộng 8,
-
và 9z trừ 5.
-
Tương tự, nó phải có cả hai thừa số này.
-
Ta đã có sẵn 9z trừ 5
nên không cần viết lại nữa.
-
Và mẫu số này phải chia hết cho
z cộng 6... z cộng 6.
-
Bạn chú ý là chỉ cần nhân mẫu số
-
cho z cộng 6, mẫu chung của ta
không chia hết cho cả hai thừa số này
-
-
-
-
khi bạn cộng hoặc trừ phân số,
-
thì ta vẫn áp dụng cách bình thường.
-
Được rồi, vậy tử số sẽ như thế nào?
-
Ta đã nhân mẫu số này cho
-
z cộng 6, vậy ta phải
-
làm tương tự với tử số.
-
Nó sẽ là âm z mũ 3 nhân z cộng 6.
-
Giờ ta xét đến bên đây.
-
Ta muốn mẫu số tương tự,
-
nên ta có thể viết cái này là z cộng 8...
-
z cộng 8 nhân z cộng 6...
-
z cộng 6 nhân 9z trừ 5.
-
Và hai mẫu này bằng nhau.
-
Mình chỉ vừa đổi thứ tự phép nhân thôi,
-
và nó không làm ảnh hưởng đến tích.
-
Giờ, ta có một số 3 ở trên tử
-
và nếu ta nhân mẫu số với z cộng 8,
-
thì ta cũng phải nhân tử số với
z cộng 8.
-
Được rồi đó.
-
Cái này sẽ bằng với...
-
nó sẽ bằng với...
à bạn đợi mình
-
vẽ một đường chia phân số thiệt dài ở đây.
-
Cái này sẽ bằng với...
-
Hình như đường này hơi dài quá : D
-
Mình sẽ chỉnh lại còn thế này.
-
Vậy, mình có cùng mẫu số,
-
nên mình viết lại bằng một màu trung tính.
-
z cộng 8 nhân 9z trừ 5
nhân z cộng 6.
-
Bên này, mình sẽ dùng màu xanh,
-
và mình sẽ nhân phân phố
âm z mũ 3 này.
-
Âm z mũ 3 nhân z
sẽ bằng với âm z mũ 4.
-
Còn âm z mũ 3 nhân 6 cho ta kết quả là
âm 6z mũ 3.
-
Rồi ta đến dấu trừ ở đây.
-
Theo mình thì thay vì ta trừ cho
-
toàn bộ biểu thức này,
-
ta có thể biến nó thành
cộng cho âm của phần bên đây.
-
Hay nói cách khác thì
-
cái này có thể là âm 3 nhân z cộng 8.
-
Và ta sẽ tiếp tục nhân phân phối nó.
-
Bạn làm cùng mình nha.
-
Âm 3 nhân z là âm 3z
-
và âm 3 nhân 8 là âm 24.
-
Được rồi đó.
-
Ta đã xong rồi.
-
Ta đã tìm ra được mẫu số chung,
-
và khi xong bước đó
-
bạn chỉ cần cộng, trừ tử số tuỳ ý.
-
Và, thay vì trừ cho toàn bộ phần này,
-
bạn có thể đổi dấu thành cộng
-
và lấy âm 3 ở tử số,
-
nhân phân phối nó, rồi còn lại phần này.
-
Mình không rút gọn được nữa.
-
Đôi khi, bạn có thể
-
gặp những bài tập mà có chứa
-
hai số hạng bậc 2
hay hai số hạng bậc 1
-
hoặc hai hằng số hay tương tự vậy.
-
Khi đó, bạn cộng hoặc trừ chúng
-
để rút gọn,
nhưng ở đây thì ta có các số hạng khác bậc
-
nên ta không thể rút gọn được nữa.
Và đến đây thì ta xong rồi đó.
Khan Academy
