Хэрхэн илүү сайн хүн болох вэ?
-
0:02 - 0:05Манай найз онгоцны буудал руу
таксинд явах замдаа -
0:05 - 0:08жолоочтой нь ярьж байсан юм.
-
0:08 - 0:10Жолооч найзад маань чин сэтгэлээсээ
-
0:10 - 0:14"Чи үнэхээр сайн хүн байна" гэж хэлсэн юм.
-
0:14 - 0:16Харин дараа нь найз маань энэ тухай
-
0:16 - 0:19ярихдаа жолоочийн үг түүнд
сайхан санагдсан, -
0:19 - 0:21мөн утга учиртай байсныг хэлсэн.
-
0:21 - 0:24Магадгүй найз маань танихгүй
хүний үгэнд -
0:24 - 0:26хэт их ач холбогдол өгсөн мэт боловч
-
0:26 - 0:28тэр ганцаараа тийм биш юм.
-
0:28 - 0:29Би нийгмийн ухаан судлаач.
-
0:29 - 0:32Би сайн хүмүүсийн сэтгэл зүйг судалдаг.
-
0:32 - 0:36Миний судалдаг салбарт бидний ихэнх нь
-
0:36 - 0:41өөрийгөө сайн хүн гэж мэдрэх,
бусдад тэгж харагдах дуртай гэж үздэг. -
0:41 - 0:46Харин таны тодорхойлох "сайн хүн"
-
0:46 - 0:49таксины жолоочийн хувьд
"сайн хүн" магадгүй -
0:49 - 0:51бүгд өөр өөр байж болох ч,
-
0:51 - 0:54бидний тодорхойлолт бүгд
-
0:54 - 0:57ёс суртахууныг чухалчилж үздэг.
-
0:57 - 1:02Хэрэв хэн нэгэн бидний ярьсан онигоог
шүүмжлэх, -
1:02 - 1:05байгууллага маань тэгш бус байгаа талаар
-
1:05 - 1:08эсвэл эрсдэлтэй
бизнесийн зардлын талаар -
1:08 - 1:11ярихад бид ихэнхдээ хамгаалалтын
улаан бүс рүү ордог. -
1:11 - 1:14Бид эмзэг бүлгийн хүмүүст туслах,
сайн үйлсэд хандив өргөх -
1:14 - 1:18ашгийн бус байгууллагад
-
1:18 - 1:20сайн дурын ажил хийхээрээ
-
1:20 - 1:24бусдад үүнийгээ зарладаг.
-
1:24 - 1:28Бид сайн хүний чанараа
хамгаалахыг хичээдэг. -
1:28 - 1:30Энэ нь бидний ихэнхэд чухал.
-
1:31 - 1:32Тэгвэл би танд
-
1:32 - 1:37сайн хүн болоход хэт төвлөрөх нь
-
1:37 - 1:40илүү сайн хүн байхад саад болдог
гэвэл яах вэ? -
1:40 - 1:47Бидний "сайн хүн" гэх тодорхойлолт
хэт явцуу бөгөөд -
1:47 - 1:49шинжлэх ухааны хувьд
боломжгүй гэвэл яах вэ? -
1:50 - 1:53Хэрэв илүү сайн хүн байх арга нь
-
1:53 - 1:56сайн хүн байхад анхаарахаа болихоос
эхэлдэг гэвэл яах вэ? -
1:57 - 2:00Үүнийг тайлбарлахын тулд
хүний оюун ухаан -
2:00 - 2:01хэрхэн ажилладаг талаарх
-
2:01 - 2:02судалгаагаа яръя.
-
2:03 - 2:07Тархи олон зүйл хийхдээ
товчилдог. -
2:07 - 2:08Энэ нь ихэнх үед оюун
ухаан -
2:08 - 2:12таны ухамсраас гадуур яг л
-
2:12 - 2:16цэнэгээ хэмнэх тохируулгатай
мэт явагддаг. -
2:17 - 2:21Энэ нь хязгаарлагдмал үр
ашигт байдлын үндэс юм. -
2:21 - 2:24Хязгаарлагдмал үр ашигт байдал нь хүний
оюун ухаан хязгаарлагдмал нөөцтэй -
2:24 - 2:27хязгаарлагдмал хүчин чадалтай,
тиймээс олон ажлыг -
2:27 - 2:29гүйцэтгэдэг богино холбоосууд дээр
-
2:29 - 2:33суурилдаг гэдгийг баталсан Нобелийн
шагнал хүртсэн санаа юм. -
2:34 - 2:35Жишээлбэл,
-
2:36 - 2:38зарим судлаачид өгөгдсөн
хугацаанд -
2:39 - 2:41Арай дээр дугарлаа тийм ээ?
-
2:41 - 2:42(Инээд)
-
2:42 - 2:44Ямар ч үед
-
2:44 - 2:47таны толгойд 11 сая бодлууд
орж ирдэг. -
2:48 - 2:5011 сая.
-
2:50 - 2:53Тэдний зөвхөн 40 нь л ухамсартайгаар
боловсруулагддаг. -
2:53 - 2:55Тиймээ 11 саяас 40
-
2:56 - 2:58Ийм зүйл танд тохиолдож байсан уу?
-
2:58 - 3:00Ажил дээрээ маш завгүй
-
3:00 - 3:02өдрийг өнгөрөөж,
-
3:02 - 3:04гэр лүүгээ машинаа барьж очоод
-
3:04 - 3:08гэртээ орохдоо яаж гэртээ
ирснээ ч санахгүй -
3:08 - 3:10бүр улаан ногоон гэрэл асч
байсныг ч санахгүй. -
3:10 - 3:13Та огт санахгүй.
-
3:13 - 3:16Эсвэл хөргөгчөө онгойлгоод
-
3:16 - 3:18цөцгийн тос хайтал
-
3:18 - 3:21ямар ч цөцгийн тос байхгүй
Гэтэл яг урд тань -
3:21 - 3:25цөцгийн тос байгааг
анзаарч байсан уу? -
3:25 - 3:29Энэ мэтчилэн мөчүүд
бидний тархинд -
3:29 - 3:3111 сая ширхэг мэдээллүүд орж ирэхэд
-
3:31 - 3:34түүний дөчийг нь л ухамсартайгаар
-
3:34 - 3:37боловсруулдагын нотолгоо юм.
-
3:37 - 3:40Энэ нь хязгаарлагдмал үр ашигт
байдлын хязгаарлагдмал хэсэг нь юм. -
3:43 - 3:46Хязгаарлагдмал ёс зүй гэж бидний нэрлэсэн
-
3:46 - 3:50энэхүү ажил нь миний хамтрагчид болох
-
3:50 - 3:53Макс Базермэн, Мазарин Банажи нарын
-
3:53 - 3:55хийсэн нөлөөт ажил юм.
-
3:56 - 3:59Тэгэхээр энэ нь хязгаарлагдмал үр
ашигт байдалтай ижил -
3:59 - 4:04бидний оюун ухаан зарим талаараа
хязгаарлагдмал бөгөөд -
4:04 - 4:07богино холболтон дээр суурилж
-
4:07 - 4:10тэдгээр богино холболтууд нь
заримдаа биднийг төөрөлдүүлдэг. -
4:11 - 4:12Энэхүү хязгаарлагдмал үр ашигтай
-
4:12 - 4:16байдал магадгүй биднийг дэлгүүрээс
аль өглөөний хоолыг сонгоход эсвэл -
4:16 - 4:19хурлын өрөөнд танилцуулах
бүтээгдэхүүнээ сонгоход нөлөөлдөг байх. -
4:20 - 4:23Хязгаарлагдмал ёс зүйтэй байдлын нөлөөгөөр
-
4:23 - 4:25хүний оюун ухаан
-
4:25 - 4:26шийдвэр гаргадаг.
-
4:26 - 4:29Тухайлбал хэнийг ажилд авах,
-
4:29 - 4:31ямар хошигнол хэлэх аль эсвэл
-
4:31 - 4:33ярвигтай бизнесийн
шийдвэр зэргийг. -
4:34 - 4:39Ажлын байрны хязгаарлагдмал ёс зүйн талаар
нэгэн жишээг дурдья. -
4:39 - 4:42Ухамсарт бус алдаа нь хязгаарлагдмал
-
4:42 - 4:45ёс зүйн нөлөөг харж болох
хэсэг юм. -
4:45 - 4:50Ухамсарт бус хандлага нь бидний
оюун ухаанд байх хэсгүүд болох -
4:50 - 4:54мэдээллийг цэгцлэх тархины
богино холбоосууд нь -
4:54 - 4:56ухамсраас гадуур байх магадлалтай бөгөөд
-
4:56 - 5:00ухамсарт итгэл үнэмшилтэй зэрэгцэн орших
албагүй юм. -
5:01 - 5:03Судлаач Носек, Банажи, Грийнвалд нар
-
5:03 - 5:06сая сая хүмүүсийн мэдээллийг харьцуулж
-
5:06 - 5:09зарим зүйлийг олж мэдсэн юм.
Жишээ нь: -
5:09 - 5:12Ихэнх цагаан Америкчууд
-
5:12 - 5:16хар арьстай хүмүүс ба сайн зүйлсээс илүү
цагаан арьстай хүмүүсийг -
5:16 - 5:19сайн зүйлстэй
ижилсүүлж ойлгодог байна. -
5:20 - 5:25Мөн ихэнх хүмүүс шинжлэх ухааныг
-
5:25 - 5:30эмэгтэйчүүд биш эрчүүдтэй
холбож боддог. -
5:30 - 5:34Эдгээр нэгдлүүд нь хүмүүсийн
ухамсартайгаар боддог -
5:34 - 5:36зүйлстэй нийцэх албагүй.
-
5:36 - 5:40Магадгүй яг үнэндээ тэд маш
тэгш үзэлтэй ч байж болно. -
5:40 - 5:45Заримдаа 11 сая бодол нь дөчин
бодолтойгоо уялддаггүй. -
5:45 - 5:47Өөр нэгэн жишээ татья.
-
5:47 - 5:49Ашиг сонирхлын зөрчлүүд.
-
5:49 - 5:53Бид жижиг бэлгүүдийг дутуу
үнэлэх хандлагатай байдаг. -
5:53 - 5:57Жишээ нь үзгэн бал эсвэл оройн хоол
-
5:57 - 6:01эдгээр нь биднийг шийдвэр
гаргахад хэр их нөлөөлдөг вэ? -
6:02 - 6:06Бидний оюун ухаан бэлэг өгсөн
этгээдийг харах өнцгийг батлах гэж -
6:06 - 6:10ухамсаргүйгээр нотолгоог эгнүүлж
байдгийг бид анзаардаггүй. -
6:10 - 6:15Хичнээн бид ухамсартайгаар
мэргэжлийн байх гэж хичээсэн ч. -
6:16 - 6:17Хязгаарлагдмал ёс зүй ч адил.
-
6:17 - 6:21Хэчнээн бид сайн хүн байхыг хичээдэг ч
-
6:21 - 6:23бид алдаа гаргасаар л байдаг.
-
6:23 - 6:27Заримдаа хичээсэн ч
бусдыг гомдоох, -
6:27 - 6:29шударга бус байдлыг дэмжих
-
6:29 - 6:31алдаа гаргадаг.
-
6:32 - 6:36Тэгээд алдаанаасаа суралцахын оронд
тайлбар тавьдаг. -
6:37 - 6:39Жишээ нь,
-
6:39 - 6:43миний олон жил даалгавар
болгож ирсэн бичвэрийг -
6:43 - 6:46нэгэн оюутан маань хүйсээр ялгаварласан
-
6:46 - 6:48материал байна гэж имейлдээ
-
6:48 - 6:50хэлсэн байсан.
-
6:51 - 6:56Эсвэл ангийнхаа төстэй царайтай биш ч
-
6:56 - 6:58ижил арьсны өнгөтэй
-
6:58 - 7:00хоёр сурагчийг
-
7:00 - 7:02бүх сурагчийн өмнө
-
7:02 - 7:05нэгээс ч олон удаа андуурсаныг минь.
-
7:06 - 7:10Эдгээр алдаанууд нь биднийг, намайг
-
7:10 - 7:13өөрийгөө хамгаалах
улаан бүс рүү илгээдэг. -
7:13 - 7:17Эдгээр нь биднийг өнөөх сайн хүний шинж
байдлын төлөөх тулаан дунд үлдээдэг. -
7:18 - 7:23Харин Мэри Кернтэй хамтран ажиллаж буй
хязгаарлагдмал ёс зүйн талаарх судалгаанд -
7:23 - 7:26бид алдаа гаргахад төдийгүй тэр алдааны
-
7:26 - 7:31чиг хандлага нь өнөөх улаан бүст
хэр ойр байгаагаас шалтгаалдаг гэж үзсэн. -
7:31 - 7:36Ихэнхдээ хэн ч бидний сайн хүний шинж
чанарыг сориод байдаггүй. -
7:36 - 7:38Тиймээс өөрсдийн гаргасан шийдвэрийнхээ
-
7:38 - 7:40ёс зүйн утга учрын тухай тийм их
бодоод байдаггүй. -
7:40 - 7:44Манай модел ч гэсэн бид ихэнхдээ
ёс суртахуунт зан байдлыг үзүүлэх нь -
7:44 - 7:49бага багаар багассаар байгааг
харуулж байгаа юм. -
7:49 - 7:52Эсрэгээрээ хэн нэгэн бидний хэн болохыг
сорьж магадгүй, -
7:52 - 7:55эсвэл бид өөрсдийгөө ч сорьж магадгүй.
-
7:55 - 7:59Тэгвэл бидний шийдвэрийн ёс зүйн утга
учир илүү гайхалтай болж, -
7:59 - 8:05энэ үед бид илүү сайн хүний зан байдлыг
илүүтэйгээр харуулж, -
8:05 - 8:07эсвэл илүү тодорхой байж,
-
8:07 - 8:12биднийг илүү сайн хүн гэдгийг мэдрүүлэх
зан байдлыг мэдээж ижилхэн биш ч -
8:12 - 8:14илүүтэйгээр харуулах хандлагатай байдаг.
-
8:15 - 8:19Хязгаарлагдмал ёс зүйн санаа нь
-
8:19 - 8:23бид магадгүй бидний доторх чиглүүлэгч
-
8:23 - 8:28ёс зүйн шийдвэр гаргахад чухал байдгийг
хэт өндрөөр үнэлдэгт байдаг. -
8:28 - 8:33Магадгүй бидний ашиг сонирхол
бидний шийдвэрт хэр их нөлөөлж байгааг -
8:33 - 8:36хэт өндрөөр үнэлдэг.
-
8:36 - 8:42Мөн магадгүй бидний өөсрдийгөө сайн хүн
гэж үзэх үзэл бидний зан төлөвт -
8:42 - 8:45хэрхэн нөлөөлж байгааг анзаардаггүй.
-
8:45 - 8:50Яг үнэндээ тэрхүү улаан бүсээс зайлсхийж
өөрсдийгөө сайн хүн гэж -
8:50 - 8:52батлахын тулд хэт их хичээж,
-
8:53 - 8:58өөрсдийн алдаанаас суралцах орон зайг
өөрсдөдөө өгдөггүй. -
8:58 - 9:00Илүү сайн хүн байх.
-
9:02 - 9:05Магадгүй үүнийг бид их хялбар
байна гэж найддаг. -
9:05 - 9:09Бид сайн хүн гэдгийг ингэж тодорхойлдог.
Тийм эсвэл үгүй. -
9:09 - 9:12Та сайн хүн эсвэл үгүй.
-
9:12 - 9:15Та шударга эсвэл үгүй.
-
9:15 - 9:20Та арьс өнгөөр ялгаварлагч, хүйсээр
ялгаварлагч, ижил хүйстэн эсвэл үгүй. -
9:20 - 9:24Аль нэг нь гэсэн энэ ойлголтонд
өсч томрох орон зай үгүй. -
9:24 - 9:26Гэхдээ
-
9:26 - 9:29энэ бид амьдралынхаа
ихэнх хугацаанд хийдэг зүйл биш. -
9:29 - 9:31Амьдрал дээр бид нягтлан бодох
бүртгэл сурья гэвэл -
9:31 - 9:33нягтлан бодох хичээл авна,
-
9:33 - 9:35Эсвэл ээж аав болбол
-
9:35 - 9:39бид энэ талаар ном авч уншина.
-
9:39 - 9:41Бид судлаачидтай ярилцахаараа
-
9:41 - 9:43өөрсдийн алдаанаасаа суралцаж,
-
9:43 - 9:44мэдлэгээ дээшлүүлж,
-
9:44 - 9:46бид улам сайжирсаар байдаг.
-
9:47 - 9:49Гэхдээ сайн хүн байх үед
-
9:49 - 9:51энэ нь бидний зүгээр л мэдэх
ёстой зүйл гэж боддог. -
9:51 - 9:53Бид зүгээр л хийх ёстой,
-
9:53 - 9:56ямар нэгэн хичээл зүтгэл, өсөлт дэвшилтийн
ашиг тусгүйгээр. -
9:56 - 9:58Тэгэхээр миний бодож байгаагаар
-
9:58 - 10:02хэрэв бид сайн хүн байх талаар
зүгээр л бодохоо больж, -
10:02 - 10:04орхиод
-
10:04 - 10:07оронд нь өндөр хэмжүүр,
-
10:07 - 10:10сайндуу хүн байх илүү өндөр хэмжүүр
тавьбал ямар вэ? -
10:13 - 10:17Сайндуу хүн мэдээж алдаа гаргана.
-
10:17 - 10:20Сайндуу хүний хувьд би бүгдийг
хийсээр л байдаг. -
10:21 - 10:25Гэхдээ сайндуу хүн
сурч, эзэмшихийг хичээсээр байна. -
10:25 - 10:29Би тэдэнд итгэж бас дагадаг.
-
10:29 - 10:31Эдгээр алдаанууд өртөгтэй
гэдгийг би ойлгож байна -
10:31 - 10:36Ёс зүй, ялгаварлал, олон талт байдал,
оролцоо гэх мэт асуудлуудтай тулгарах үед -
10:36 - 10:39энэ нь хүмүүст өртөг болон хувирдаг.
-
10:39 - 10:40Би ч хүлээн зөвшөөрдөг.
-
10:43 - 10:44Үнэндээ сайндуу хүн байснаар
-
10:45 - 10:47өөрийн алдаагаа илүү сайн
анзаардаг болсон. -
10:47 - 10:50Хүмүүсийг заахыг би хүлээдэггүй.
-
10:50 - 10:52Би тэднийг олох дадлага хийж,
-
10:52 - 10:53үр дүнд нь...
-
10:54 - 10:58Мэдээж заримдаа энэ нь ичмээр,
-
10:58 - 10:59бас таагүй.
-
10:59 - 11:03Заримдаа бид өөрсдийнхөө эвгүй нөхцөлд
оруулдаг. -
11:04 - 11:06Гэхдээ тэр эмзэг байдлыг даван туулснаар
-
11:06 - 11:10бид сайжрахыг хичээж,
-
11:11 - 11:12дэвшилтийг олж хардаг.
-
11:12 - 11:13Бид өсөлтийг олж хардаг.
-
11:13 - 11:16Бид өөрсдийгөө илүү сайжруулах
боломжийг олгодог. -
11:17 - 11:20Яагаад өөрсдөдөө бид түүнийг өгөхгүй гэж?
-
11:21 - 11:25Амьдралынхаа хором мөч бүртээ
бид өөрсдөдөө өсөж дэвших орон зайг өгдөг. -
11:25 - 11:28Хамгийн чухал энэ зүйлээсээ бусдад нь.
-
11:29 - 11:30Баярлалаа.
-
11:30 - 11:35(Алга ташилт)
- Title:
- Хэрхэн илүү сайн хүн болох вэ?
- Speaker:
- Долли Чаг
- Description:
-
Таны " сайн хүн" байх гэсэн чармайлт илүү сайн нэгэн болоход саад болж байгаа юм биш биз? Энэхүү илтгэлдээ сэтгэл судлаач Долли Чаг ёс зүйн талаар болон яагаад алдаагаа хүлээн зөвшөөрөх эсвэл хэт туйлширч буйгаа анзаарч харах хэцүү байдгыг тайлбарлаж, алдаагаа ухаарснаар хэрхэн илүү сайн хүн болох боломжтой талаар хуваалцлаа. Чаг "Амьдралынхаа хором мөч бүрт бид өөрсдөдөө өсөж дэвших орон зайг өгдөг. Хамгийн чухал нь болох энэ л зүйлээс бусдад нь" хэмээн хэлсэн юм.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:48
Marla Munkh-Achit approved Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Marla Munkh-Achit edited Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Marla Munkh-Achit accepted Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Marla Munkh-Achit edited Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Marla Munkh-Achit edited Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Marla Munkh-Achit edited Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Батбаяр Анхбаяр edited Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person | ||
Батбаяр Анхбаяр edited Mongolian subtitles for How to let go of being a "good" person -- and become a better person |