Kathryn Schulz: Đừng hối hận những nỗi tiếc nuối

Chúng ta được dạy cách sống một cuộc sống không nuối tiếc. Nhưng tại sao? Với ví dụ về vết xăm của chính cô ấy, Kathryn Schulz đã hoàn toàn thuyết phục rằng chúng ta nên sống với những nuối tiếc của chúng ta.

Đây là Johnny Depp, dĩ nhiên rồi.

Còn đây là vai của Johnny Depp.

Và đó là vết xăm vai nổi tiếng của Johnny Depp.

Một số các bạn có thể đã biết rằng, năm 1990,

Depp đã đính hôn với Winona Ryder,

và anh ta đi xăm vai phải của mình

"Mãi mãi Winona."

Và rồi 3 năm sau đó --

công bằng mà nói, cũng có thể gọi là mãi mãi so với tiêu chuẩn Hollywood --

họ chia tay nhau,

và Johnny đi sửa sang lại một chút.

Và giờ trên vai của anh ta là, "Mãi mãi Wino."

(Tiếng cười)

Cũng như Johnny Depp,

và 25 phần trăm người Mỹ

giữa độ tuổi 16 và 50,

tôi có một vết xăm.

Lúc đầu tôi nghĩ đến việc vẽ xăm vào lúc trung tầm 20 tuổi,

nhưng sau đó tôi cố tình đợi một thời gian rất dài

Bởi vì chúng ta đều biết những người

có vết xăm khi họ mới 17 tuổi

hoặc 19 hoặc 23

và hối hận về điều đó khi họ 30 tuổi.

Điều đó không xảy ra với tôi.

Tôi đi xăm năm 29 tuổi,

và tôi đã hối hận ngay lập tức.

Và với "hối hận",

ý tôi là tôi bước ra khỏi nơi làm vết xăm --

nó chỉ cách đây khoảng vài dặm

về Phía Hạ Đông,

và tôi có một cơn khủng hoảng tinh thần vô cùng lớn trong ánh sáng ban ngày rực rỡ

trong góc đường Đông Broadway và đường Canal.

(Tiếng cười)

Một nơi rất tốt để khổ sở vì chẳng ai thèm quan tâm cả.

(Tiếng cười)

Và rồi tối hôm đó tôi về nhà, tôi chịu một cơn khủng hoảng tinh thần còn lớn hơn,

mà tôi sẽ kể trong ít phút nữa.

Và tất cả những điều này khiến tôi khá sửng sốt,

vì trước đó,

tôi luôn tự hào về bản thân

vì đã sống hoàn toàn không có nuối tiếc gì cả.

Tôi đã phạm khá nhiều lỗi lầm

và có những quyết định ngu xuẩn, dĩ nhiên.

Tôi hay như thế lắm.

Nhưng lúc nào tôi cũng cảm thấy, bạn biết không,

là tôi đã cố hết sức mình

với thực lực của mình lúc đó,

và những thông tin tôi có trong tay.

Tôi đã nhận được một bài học từ đó.

Nó gần như đã đưa tôi trở thành người như ngày hôm nay.

Và được rồi, tôi sẽ không thay đổi nó đâu.

Nói cách khác, tôi đã thấm nhuần văn hóa Kool-Aid của chúng ta về sự hối hận,

tức là hối tiếc những điều đã xảy ra trong quá khứ

đúng là lãng phí thời gian,

và chúng ta luôn luôn nên hướng về phía trước chứ không phải nhìn lại sau lưng,

và rằng một trong những thứ tốt và cao quý nhất chúng ta có thể làm

là cố gắng sống một cuộc sống không nuối tiếc.

Ý tưởng này được thể hiện một cách tinh tế trong câu nói:

"Những thứ không có cách chữa

thì không nên quan tâm;

cái gì qua rồi thì hãy cho qua."

Và ban đầu nó giống như kiểu một dạng triết lí rất đáng ngưỡng mộ --

mà chúng ta có lẽ đều đồng tình với triết lí đó...

cho tới khi tôi cho các bạn biết ai đã nói điều đó.

Đúng, đây là Cô nương MacBeth

đơn giản là bảo chồng cô ta đừng có quá mềm yếu

cảm thấy tội lỗi vì đã giết người.

Và khi điều này xảy ra, Shakespeare đang tính toán điều gì đó,

như ông ấy thường làm.

Bởi vì không có khả năng trải nghiệm sự hối hận

thực ra là một trong những đặc điểm đã được chẩn đoán

của những người bị rối loạn nhân cách chống xã hội.

Tiện thể, nó còn là một đặc điểm của một số dạng chấn thương não bộ.

Vì thế mà những người bị chấn thương

vòm tiền não

thường không có khả năng cảm nhận sự hối hận

thậm chí sau khi có những quyết định rõ ràng rất dở tệ.

Thế nên thực tế là nếu bạn muốn sống một cuộc sống không nuối tiếc,

luôn có một lựa chọn sẵn sàng cho bạn.

Nó gọi là phẫu thuật não.

Nhưng nếu bạn muốn hoạt động hoàn toàn bình thường,

và hoàn toàn con người

và có lòng nhân ái,

tôi nghĩ bạn nên học cách sống, không phải là sống không nuối tiếc, mà sống với những nuối tiếc đó.

Thế nên ta hãy bắt đầu bằng việc định nghĩa một số thuật ngữ.

Nuối tiếc là gì?

Nuối tiếc là cảm xúc chúng ta trải nghiệm

khi chúng ta nghĩ rằng tình huống hiện tại của chúng ta

có thể tốt hơn hoặc hạnh phúc hơn

nếu chúng ta đã làm khác đi trong quá khứ.

Thế nên nói cách khác, sự nuối tiếc yêu cầu hai thứ.

Thứ nhất, nó yêu cầu một hoạt động trung gian -- trước hết chúng ta phải lập một quyết định.

Và thứ hai, nó cần sự tưởng tượng.

Chúng ta cần phải có khả năng tưởng tượng quay ngược lại quá khứ và đi theo một lựa chọn khác,

và sau đó chúng ta cần có khả năng kéo dài trí tưởng tượng này đến thời hiện tại

và tưởng tượng xem giờ mọi thứ sẽ như thế nào.

Và thực tế là, chúng ta tưởng tượng càng nhiều một trong những thứ này,

càng có nhiều hoạt động trung gian và sự tưởng tượng

liên hệ với một sự nuối tiếc nào đó,

thì sự nuối tiếc đó càng sâu sắc.

Ví dụ như,

bạn đang trên đường tới tiệc cưới của người bạn thân nhất của mình

và bạn đang cố đi đến sân bay mà lại bị mắc kẹt vì tắc đường,

cuối cùng bạn cũng đến cổng sân bay,

và bạn nhỡ mất chuyến bay.

Bạn sẽ tiếc hơn nhiều trong trường hợp đó

nếu bạn nhỡ chuyến bay mất ba phút

hơn là nếu bạn nhỡ 20 phút.

Tại sao?

Đó là bởi vì, nếu bạn nhỡ chuyến bay trong 3 phút,

rất dễ dàng tưởng tượng ra rằng

bạn có thế lập những quyết định khác

mà có thể sẽ dẫn tới những kết quả tốt đẹp hơn.

"Đáng ra tôi phải đi lên cầu chứ không phải qua cái đường hầm.

Đáng ra tôi nên vượt đèn vàng."

Đây là những điều kiện rất phổ thông để tạo ra sự nuối tiếc.

Chúng ta thấy nuối tiếc khi ta nghĩ là ta có trách nhiệm

với những quyết định tồi tệ,

mà suýt nữa thành công.

Bây giờ trong cái khung sườn đó,

chúng ta rõ ràng có thể thấy tiếc nuối về rất nhiều thứ,

Chương trình ngày hôm nay là về kinh tế hành vi học.

Và hầu hết những gì ta biết về sự nuối tiếc

đến với chúng ta từ chính lĩnh vực đó.

Ta có một kho tài liệu to lớn

về khách hàng và những quyết định tài chính

và những nuối tiếc liên quan đến chúng --

hay đơn giản là sự nuối tiếc của người mua.

Thế nhưng cuối cùng thì, các nhà nghiên cứu cũng phải nhìn lại

và nói rằng, tốt thôi, thế nhưng nhìn chung,

chúng ta nuối tiếc điều gì nhất trong cuộc sống?

Đáp án như thế này đây.

Và sáu sự nuối tiếc lớn nhất --

những thứ chúng ta nuối tiếc nhất trong cuộc sống:

Thứ nhất là giáo dục.

33 phần trăm sự hối hận của chúng ta

liên quan đến những quyết định về giáo dục.

Ta mong ước ta có thể đã có hơn.

Ta ước ta có thể đã sử dụng nền kiến thức của chúng ta tốt hơn.

Ta ước ta có thể đã chọn một ngành học khác.

Những thứ khác cũng xếp hạng rất cao trong bảng danh sách hối hận

bao gồm sự nghiệp, tình cảm, phụ huynh,

vô số các quyết định và lựa chọn khác về ý thức về bản thân chúng ta

và cách chúng ta dành thời gian thư giãn --

hoặc thực ra cụ thể hơn,

cách chúng ta không biết dành thời gian thư giãn.

Những sự hối hận còn lại

liên quan đến những thứ sau:

tài chính, vấn đề gia đình không liên quan đến tình cảm hay phụ huynh,

sức khỏe, bạn bè,

tinh thần và cộng đồng.

Nói cách khác, chúng ta biết hầu hết những gì chúng ta đã biết về sự nuối tiếc

bằng tài chính học.

Nhưng thực tế là, khi bạn nhìn tổng quát với những gì con người nuối tiếc trong cuộc sống,

bạn biết không, những quyết định tài chính của chúng ta không xếp hạng gì hết.

Chúng chỉ đóng góp khoảng 3 phần trăm tổng số hối hận của chúng ta.

Và nếu bạn ngồi đó lo lắng

về mũ lớn với mũ nhỏ,

hoặc công ty A với công ty B,

hoặc nên mua Subaru hay Prius,

bạn biết không, bỏ qua đi.

Kỳ quặc là, bạn sẽ không còn quan tâm đến nó nữa trong năm năm tới.

Thế nhưng với những thứ mà ta thật sự quan tâm đến

và thực sự thấy nuối tiếc sâu sắc,

cảm giác đó sẽ như thế nào?

Chúng ta đều biết câu trả lời ngắn gọn.

Rất kinh khủng. Cảm giác hối hận thật tồi tệ.

Thế nhưng thực ra hối hận kinh khủng

tuân theo 4 cách cụ thể và kiên định.

Yếu tố kiên định đầu tiên của sự hối hận

đơn giản là sự phủ nhận.

Khi tôi về nhà tối hôm đó sau khi đi làm vết xăm của mình,

tôi thức trắng cả đêm.

Và trong vòng vài giờ đồng hồ đầu tiên,

chí có một suy nghĩ duy nhất trong đầu tôi.

Và suy nghĩ đó là,

"Làm nó biến mất đi!"

Đây là một phản ứng cảm xúc đơn giản không thể tin được.

Ý tôi là, nó ở ngay đó và nói "Tôi muốn mẹ tôi!"

Chúng ta không cố gắng giải quyết vấn đề.

Chúng ta cũng không cố gắng hiểu xem vấn đề đó xảy đến thế nào.

Chúng ta chỉ muốn nó biến mất.

Đặc điểm thứ hai của sự hối hận

là cảm giác bối rối.

Một điều khác mà tôi nghĩ trong phòng ngủ của mình tối hôm đó

là, "Sao mình có thể làm việc đó được nhỉ?

Mình đã nghĩ gì vậy?"

Đây là cảm giác ghét bỏ

từ một phần trong ta đã đưa ra những quyết định khiến ta hối hận.

Chúng ta không thể nhận biết phần người đó.

Chúng ta không hiểu phần người đó.

Và chúng ta chắc chắn không có chút gì cảm thông cho phần người đó --

điều này giải thích yếu tố kiên định thứ ba của sự nuối tiếc,

chính là một khao khát mãnh liệt được trừng phạt bản thân.

Đó là lí do tại sao, khi đối mặt với sự hối hận,

chúng ta luôn luôn nói, "Giá mà tôi được đá đít chính mình."

Yếu tố thứ tư ở đây

là cái mà những nhà tâm lý học gọi là Sự hối hận dai dẳng.

Dai dẳng có nghĩa là tập trung một cách ám ảnh và lặp đi lặp lại

cùng một việc.

Hậu quả của sự dai dẳng

đơn giản là lấy 3 yếu tố đầu tiên của sự hối hận

và đặt chúng vào một vòng tròn vô tận.

Thế nên nó không phải là tôi ngồi đó trong phòng ngủ tối hôm đó,

nghĩ rằng, "Làm nó biến mất đi."

Mà là tôi ngồi đó và nghĩ,

"Làm nó biến mất đi. Làm nó biến mất đi.

Làm nó biến mất. Làm nó biến mất đi."

Thế nên nếu bạn nhìn vào những tài liệu tâm lí,

có bốn yếu tố có tính kiên định quyết định sự hối hận.

Nhưng tôi muốn chỉ ra rằng còn có yếu tố thứ năm nữa.

Và tôi nghĩ về nó

như một dạng báo động về sự tồn tại.

Tối hôm đó trong căn hộ của tôi,

sau khi tôi đã đá đít mình hoặc các thứ khác xong,

tôi nằm trên giường một lúc lâu,

và tôi nghĩ về những mảnh da ghép.

Và sau đó tôi nghĩ về cách,

giống như bảo hiểm du lịch không bao gồm những hành động của Chúa,

có thể bảo hiểm sức khỏe của tôi cũng không bao gồm những hành động ngu ngốc.

Thực tế mà nói, không có bảo hiểm nào bao gồm những hành động ngu ngốc cả.

Điều cốt yếu về những hành động ngu ngốc

đó là chúng khiến bạn không thể có bảo hiểm,

chúng khiến bạn phơi bày với thế giới

và phơi bày với chính sự yếu đuối và sai lầm của mình

khi đối mặt với, thành thực mà nói, một vũ trụ khá là thờ ơ.

Đây rõ ràng là một trải nghiệm hết sức đau đớn.

Và tôi nghĩ là nó đặc biệt đau đớn cho chúng ta ở phương Tây hiện giờ

trong sự kiểm soát mà đôi khi tôi coi như

một nền văn hóa Control-Z --

Control-Z như một lệnh máy tính,

hủy bỏ.

Chúng ta quá quen với việc không phải đối mặt với

những thực tế khó khăn của cuộc sống, trên một phương diện nào đó.

Chúng ta nghĩ rằng chúng ta có thể giải quyết vấn đề bằng tiền

hoặc bằng công nghệ --

chúng ta có thể hủy bỏ và thờ ơ

và không theo đuổi.

Và vấn đề là có một số thứ nhất định xảy ra trong cuộc sống

mà chúng ta khát khao thay đổi

nhưng ta không thể.

Đôi khi thay vì Control-Z,

chúng ta thực chất chẳng có quyền kiểm soát nào cả.

Và cho những ai luôn kiểm soát sự ngông cuồng và là người cầu toàn,

và tôi biết chỗ mà tôi đang nói đấy nhé --

điều này khó làm lắm,

bởi vì chúng ta muốn tự làm mọi thứ và ta muốn làm nó thật đúng.

Giờ có một trường hợp như sau

về những người kiểm soát sự ngông cuồng và cầu toàn không nên có vết xăm,

và tôi sẽ nói lại điều đó trong ít phút nữa.

Nhưng trước hết tôi muốn nói

rằng mức độ và sự cố chấp

mà chúng ta trải qua những cảm giác của sự hối hận cùng,

thay đổi rõ ràng

tùy theo những thứ cụ thể mà bạn thấy nuối tiếc.

Ví dụ, đây là một trong những

máy tự động sản xuất hối hận yêu thích của tôi trong cuộc sống hiện đại.

(Tiếng cười)

Chữ: Trả lời tất cả.

Và thứ tuyệt vời nhất

về sự sáng tạo kĩ thuật hết sức xảo quyệt này

đó là thậm chí chỉ với một thứ này thôi,

chúng ta có thể trải qua một tràng cám giác hối tiếc kinh khủng.

Bạn có thể nhấn "Trả lời tất cả" cho một cái email,

và phá hỏng một mối quan hệ.

Hoặc bạn có thể chỉ có một ngày xấu hổ không tưởng tượng được ở chỗ làm.

Hoặc bạn có thể có ngày làm việc cuối cùng.

Và nó thậm chí không đả động đến

những hối hận sâu thẳm nhất của cuộc đời.

Bởi vì tất nhiên, đôi khi chúng ta có những quyết định

đưa đến những hậu quả kinh khủng và không thể sửa chữa được,

cho sức khỏe, hạnh phúc và công việc

của bản thân bạn hay của người khác

và trong trường hợp xấu nhất, thậm chí là cả mạng sống của họ.

Giờ rõ ràng là, những sự hối hận đó,

vô cùng dai dẳng và đau đớn.

Ý tôi là, thậm chí cả sự hối hận về "Trả lời tất cả"

có thế khiến chúng ta đau đớn dữ dội trong nhiều ngày.

Làm sao chúng ta sống nổi với điều này?

Tôi muốn khuyên rằng có 3 thứ

có thể giúp chúng ta sống hòa bình với sự hối hận.

Và điều đầu tiên

là biết chấp nhận sự phổ biến của nó.

Nếu bạn tra Google chữ hối hận và vết xăm,

bạn sẽ có 11.5 triệu kết quả.

(Tiếng cười)

FDA ước tính rằng

trong số tất cả những người Mỹ có vết xăm,

17 phần trăm hối hận vì đã đi xăm.

Đó là Johnny Depp, tôi

và 7 triệu người bạn khác.

Và đó chỉ là sự hối hận về vết xăm thôi nhé.

Chúng ta đều có trong đó.

Cách thứ hai chúng ta có thể chấp nhận sự hối hận

là cười vào bản thân ta.

Trong trường hợp của tôi, đây không thực sự là một vấn đề,

vì thực ra cười vào bản thân mình rất dễ

khi bạn 29 tuổi và bạn muốn mẹ bạn

bởi vì bạn không thích vết xăm mới của mình.

Nhưng nó dường như là một sự gợi ý tàn nhẫn hoặc xảo quyệt

khi chúng ta nói đến những hối hận sâu sắc hơn.

Nhưng tôi không nghĩ có trường hợp như vậy đâu.

Trong tất cả chúng ta ai đã trải qua những sự nuối tiếc

mà vô cùng đau khổ và hối hận

sẽ hiểu rằng óc hài hước và thậm chí là sự hài hước xấu xa

đóng vai trò quan trọng giúp chúng ta tồn tại.

Nó kết nối những trái cưc của cuộc sống lại với nhau,

cực dương và cực âm,

và nó gửi một chút dòng chảy của cuộc sống lại cho ta.

Cách thứ ba mà tôi nghĩ có thể giúp ta chấp nhận sự hối hận

là thời gian,

mà, như ta biết, chữa lành mọi vết thương --

ngoại trừ những vết xăm, chúng là vĩnh viễn.

Thế là đã vài năm rồi

kể từ khi tôi có vết xăm.

Và các bạn có muốn nhìn nó không?

Được rồi.

Thật ra, bạn biết gì không, tôi nên nói trước là

bạn sẽ thất vọng đấy nhé.

Bởi vì thực ra nó nhìn cũng không kinh khủng lắm đâu.

Tôi không xăm hình mặt của Marilyn Manson

trên những phần cơ thể không cẩn thận hay đại loại thế.

Khi người ta nhìn thấy vết xăm của tôi,

hầu hết bọn họ thích nó.

Chỉ là tôi không thích nó trông như thế.

Và như tôi nói lúc trước, tôi là một người cầu toàn.

Nhưng dù sao tôi cũng sẽ cho các bạn xem.

Đây là vết xăm của tôi.

Tôi có thể đoán được các bạn đang nghĩ gì.

Thế nên để tôi đảm bảo với các bạn một điều.

Một số những sự hối hận của bạn

không xấu xa như bạn nghĩ đâu.

Tôi có vết xăm này

bởi vì tôi dành hầu hết những năm tuổi đôi mươi của mình

sống xa quê hương và du lich đây đó.

Và khi tôi trở lại và ổn định ở New York sau đó,

Tôi lo rằng tôi sẽ quên mất

một số bài học quan trọng nhất mà tôi học hỏi được trong quãng thời gian đó.

Đặc biệt hai thứ mà tôi học được về bản thân mình

mà tôi không muốn quên đi

đó là tiếp tục khám phá quan trọng như thế nào

và, cùng lúc đó,

để ý đến những giá trị thực của bản thân cũng quan trọng không kém.

Và điểm mà tôi yêu thích nhất về chiếc la bàn này

đó là nó bao gồm cả hai ý tưởng này

trong cùng một hình ảnh.

Và tôi nghĩ nó có thể dùng như một thiết bị ghi nhớ vĩnh viễn.

Và tôi đã xăm nó.

Thế nhưng hóa ra, nó chẳng gợi tôi nhớ tới những thứ như tôi nghĩ,

nó thường xuyên gợi tôi nhớ tới một thứ khác.

Thực ra nó gợi tôi nhớ tới

một trong những bài học quan trọng nhất mà sự hối hận dạy ta,

một trong những bài học quan trọng nhất mà cuộc đời dạy ta.

Và trớ trêu thay, tôi nghĩ đó có thể là thứ quan trọng duy nhất

tôi có thể đã xăm lên người mình --

như là một nhà văn,

nhưng còn như một con người nữa.

Đó là,

nếu chúng ta có mục tiêu

và ước mơ

và chúng ta muốn làm thật tốt

và nếu chúng ta yêu con người

và không muốn làm họ tổn thương hay đánh mất họ,

chúng ta nên cảm thấy đau khổ khi ta phạm phải sai lầm.

Cái chính không phải là sống không nuối tiếc.

Cái chính là không ghét bỏ bản thân vì có những nuối tiếc đó.

Bài học mà tôi cuối cùng nhận được từ vết xăm của mình

và rằng tôi muốn chia sẻ với các bạn hôm nay

đó là:

Chúng ta cần phải biết học cách yêu

những thứ bị lỗi và không hoàn hảo

mà chúng ta tạo ra

và cách tha thứ bản thân vì đã tạo ra chúng.

Hối hận không nhắc nhở ta rằng ta đã làm việc tồi tệ.

Nó nhắc nhở ta rằng ta biết ta có thể làm tốt hơn.

Cám ơn.

(Tiếng vỗ tay)