Kathryn Schulz: Geen spijt van spijt

Ons wordt bijgebracht om zonder spijt te proberen te leven. Maar waarom eigenlijk? Met haar eigen tatoeage als voorbeeld, pleit Kathryn Schulz op krachtige en ontroerende manier voor het aanvaarden van berouw.

Dat is natuurlijk Johnny Depp.

Dat is Johnny Depps schouder.

En dat is Johnny Depps beroemde schoudertatoeage.

Sommigen weten misschien dat in 1990,

Depp verloofd was met Winona Ryder

en dat hij op zijn rechterschouder had getatoeëerd

"Winona forever".

Drie jaar later --

wat naar Hollywoodmaatstaven een eeuwigheid is --

gingen ze uit elkaar

en liet Johnny wat reparatiewerk uitvoeren.

Nu staat er op zijn schouder "Wino forever" -- immer de zuiplap.

(Gelach)

Net als Johnny Depp

en 25 procent van de Amerikanen

tussen de 16 en 50,

heb ik een tatoeage.

Ik begon erover na te denken toen ik in de twintig was,

maar ik heb expres heel lang gewacht.

We kennen namelijk allemaal

mensen die een tattoo hebben genomen op hun 17de

of 19de of 23ste

en er op hun 30ste spijt van hebben gekregen.

Dat overkwam mij niet.

Ik nam een tattoo op mijn 29ste

en had er meteen spijt van.

En met "spijt"

bedoel ik dat ik de deur van de tattooshop uitstapte --

het is maar een paar kilometer hier vandaan

aan de Lower East Side --

en midden op de dag een enorme emotionele instorting had

op de hoek van East Broadway en Canal Street.

(Gelach)

Wat eigenlijk een perfecte plek is -- niemand die erop let.

(Gelach)

's Avonds ging ik naar huis en stortte ik nog verder in,

waar ik zometeen op terug zal komen.

Dit was allemaal eigenlijk best schokkend voor mij,

want voor dit moment

was ik er juist trots op

dat ik nergens spijt van had.

Ik heb veel fouten

en domme beslissingen gemaakt, natuurlijk.

Dat doe ik elk uur van de dag.

Maar ik had altijd het gevoel

dat ik de beste keuze had gemaakt

op dat moment

met de informatie die ik had.

Het was een goede les voor mij.

Het heeft me gebracht tot waar ik nu in het leven sta.

En ik zou het niet willen veranderen.

Ik had dus die ingebakken visie op spijt overgenomen.

Blijven hangen in dingen die vroeger zijn gebeurd,

is totale tijdsverspilling.

We moeten vooruit kijken, niet achteruit.

Het nobelste en beste wat we kunnen doen,

is streven naar een leven zonder berouw.

Dit idee wordt mooi verwoord in deze quote:

"Wat niet te verhelpen is,

moet buiten overweging blijven;

wat gedaan is, is gedaan."

Aanvankelijk lijkt het een bewonderenswaardige filosofie --

eentje die we allemaal zouden kunnen volgen...

tot ik vertel wie het heeft gezegd.

Dit is dus Lady MacBeth

die haar man vertelt dat hij zich niet moet aanstellen

door spijt te hebben van moord.

Shakespeare was hier toevallig iets op het spoor,

zoals gewoonlijk.

Want het onvermogen om berouw te voelen,

is in feite een van de diagnostische kenmerken

van sociopaten.

Het is trouwens ook een kenmerk van bepaalde soorten hersenschade.

Mensen die schade hebben

aan hun orbitofrontale cortex

lijken geen spijt te kunnen voelen,

zelfs na het maken van duidelijk ongelukkige keuzes.

Dus als je een leven wil leiden zonder spijt,

dan is er een mogelijkheid.

Het heet een lobotomie.

Maar als je volledig wilt functioneren,

volledig menselijk wilt zijn

en volledig humaan,

dan moet je leren te leven met spijt, niet zonder.

Laten we beginnen met wat begrippen.

Wat is spijt?

Spijt is de emotie die we ervaren

als we denken dat onze huidige situatie

beter of gelukkiger had kunnen zijn

als we in het verleden iets anders hadden gedaan.

Met andere woorden, spijt vereist twee dingen.

Ten eerste is handelend vermogen nodig -- we moeten eerst een beslissing nemen.

Ten tweede is verbeelding nodig.

We moeten in gedachten terug kunnen gaan en een andere beslissing maken.

Daarna moeten we de denkbeeldige band vooruit kunnen spoelen

en ons inbeelden hoe de situatie nu zou zijn geweest.

Hoe meer we een van deze twee dingen hebben --

hoe meer handelend vermogen en verbeelding

bij een bepaald berouw,

des te acuter dat berouw zal zijn.

Stel je voor,

je bent onderweg naar de bruiloft van je beste vriend.

Je probeert op het vliegveld te komen en zit muurvast in het verkeer.

Als je eindelijk bij de gate aankomt,

heb je net je vlucht gemist.

Op dat moment zul je meer spijt voelen

als je je vlucht met drie minuten hebt gemist

dan met twintig minuten.

Waarom?

Omdat, als je je vlucht met drie minuten hebt gemist,

het pijnlijk eenvoudig is te bedenken

dat je andere beslissingen had kunnen maken

die naar een betere uitkomst hadden geleid.

"Ik had de brug moeten nemen in plaats van de tunnel.

Ik had door oranje moeten rijden."

Dat zijn klassieke omstandigheden die spijt creëren.

We voelen spijt als wij ons verantwoordelijk voelen

voor een beslissing die uiteindelijk slecht afliep,

maar die bijna goed uitpakte.

Met die gedachte

kunnen we natuurlijk spijt hebben van allerlei dingen.

Vandaag zal het gaan over gedragseconomie.

Het meeste wat we van spijt weten,

komt uit dat vakgebied.

We hebben boekenkasten vol literatuur

over consumptie- en financiële beslissingen

en de spijt die daarmee gepaard gaat --

oftewel, spijt van aankoop.

Op een gegeven moment zetten onderzoekers een stap terug

en vroegen zich af:

waar hebben we het meeste spijt van?

Zo zagen de antwoorden er uiteindelijk uit.

De spijt top zes --

de dingen die we het meeste berouwen:

veruit de nummer één: opleiding.

33 procent van al onze spijtgevoelens

hebben te maken met keuzes rond opleiding.

We hadden meer willen studeren.

We hadden meer moeten halen uit de opleiding die we hebben gevolgd.

We hadden een andere studie moeten kiezen.

Andere voorbeelden die hoog in de lijst stonden

waren carrière, romantiek, ouderschap,

allerlei beslissingen en keuzes over onze identiteit

en hoe we onze vrije tijd besteden --

of beter gezegd,

hoe we juist niet onze vrije tijd besteden.

De overgebleven spijt

draait om het volgende:

financiën, familiezaken die niet draaien om romantiek of het ouderschap,

gezondheid, vrienden,

spiritualiteit en de gemeenschap.

Met andere woorden, het meeste wat we van spijt weten,

weten we door financiën te bestuderen.

Maar als je kijkt naar waar mensen over het algemeen spijt van hebben,

komen onze financiële beslissingen er niet eens in voor.

Zij vormen minder dan drie procent van onze totale spijt.

Dus als je ontzettend zit te stressen

om een grote hoed of kleine hoed,

bedrijf A of bedrijf B,

zal ik de Subaru of de Prius kopen,

laat het dan lekker gaan.

Grote kans dat het je over vijf jaar toch koud laat.

Maar als het gaat om dingen die ons wel in de koude kleren zitten

en waar we wel oprechte spijt bij voelen,

hoe voelt die ervaring dan aan?

Kort gezegd weten we het allemaal.

Het voelt beroerd. Spijt voelt verschrikkelijk.

Maar er zijn vier zeer specifieke, consistente manieren

waarop spijt verschrikkelijk aanvoelt.

Het eerste consistente element van spijt

is ontkenning.

Toen ik thuiskwam nadat ik mijn tatoeage had laten zetten,

bleef ik de hele nacht op.

De eerste paar uur

had ik maar één gedachte.

En die gedachte was:

"Laat het verdwijnen!"

Dit is een ongelofelijk primitieve emotionele reactie.

Het is vergelijkbaar met: "Ik wil mijn mamma!"

We proberen het probleem niet op te lossen.

We proberen niet te begrijpen hoe het probleem ontstond.

We willen dat het verdwijnt.

Het tweede kenmerk van spijt

is het gevoel van verdwaasdheid.

De andere gedachte die ik toen in mijn slaapkamer had

was: "Hoe kon ik dat nou doen?

Wat bezielde mij?"

Dit gevoel van vervreemding

van het deel van ons dat de ongelukkige beslissing maakte.

We kunnen ons er niet mee identificeren.

We begrijpen het niet.

En we hebben al zeker geen medelijden met dat gedeelte --

wat ons brengt bij het derde consistente element van spijt,

namelijk de drang om onszelf te straffen.

Om die reden, vanwege die spijt,

vertellen we onszelf steeds: "Ik kan mezelf wel voor m'n kop slaan."

De vierde component

is dat spijt, in psychologietermen, perseveratief is.

Perseveratie betekent dat er obsessief en herhaaldelijk

op exact hetzelfde wordt geconcentreerd.

Het effect van perseveratie

is in feite deze eerste drie componenten van spijt

die in een vicieuze cirkel worden gezet.

Het gaat er niet om dat ik die avond in mijn slaapkamer

zat te denken: "Laat het verdwijnen."

Het gaat erom dat ik dacht:

"Laat het verdwijnen. Laat het verdwijnen.

Laat het verdwijnen. Laat het verdwijnen."

Als je dan naar psychologische literatuur kijkt,

dan kun je de vier consistente kenmerken van spijt onderscheiden.

Maar ik wil ook nog een vijfde component introduceren.

En ik zie dit

als een soort existentiële wake-upcall.

Die avond in mijn appartement,

nadat ik me voor de kop had geslagen,

lag ik lange tijd in bed

en dacht ik na over huidtransplantatie.

Toen bedacht ik dat,

net zoals mijn reisverzekering overmacht niet dekt,

mijn zorgverzekering ook idioterie niet dekt.

Sterker nog, geen enkele verzekering dekt idioterie.

Het hele punt van idioterie

is dat je er helemaal niet tegen verzekerd bent.

Je wordt blootgesteld aan de wereld

en aan je eigen kwetsbaarheid en feilbaarheid

in, laten we eerlijk zijn, een onverschillig universum.

Dit is duidelijk een hele pijnlijke ervaring.

Ik denk dat het bijzonder pijnlijk is nu we in het Westen

in de greep zijn van, zoals ik het zie,

een soort Ctrl-Z-cultuur --

Ctrl-Z in de zin van het computercommando,

ongedaan maken.

We zijn gewend dat we niet geconfronteerd hoeven te worden

met de harde realiteiten van het leven.

We denken dat we met geld

of met technologie problemen kunnen oplossen --

we kunnen ongedaan maken, ontvrienden

en ontvolgen.

Het probleem is dat er dingen zijn in het leven

die we wanhopig willen

maar niet kunnen veranderen.

We hebben dan in plaats van Ctrl-Z

in feite helemaal geen controle.

En voor de controlefreaks en perfectionisten onder ons --

ik weet er alles van --

komt dit hard aan,

want we willen alles zelf doen en ook goed doen.

Je kunt zeggen

dat controlefreaks en perfectionisten geen tatoeage moeten nemen

en daar zal ik zometeen op terugkomen.

Maar wat ik eerst wil zeggen,

is dat de intensiteit en volharding

waarmee we deze emotionele componenten van spijt ervaren

natuurlijk zal variëren,

afhankelijk van waar we specifiek berouw van hebben.

Hier zie je een van mijn favoriete

automatische veroorzakers van spijt in het moderne leven.

(Gelach)

Tekst: Allen beantwoorden.

En wat zo ongelofelijk is

aan dit stukje verraderlijke technologische innovatie

is dat we zelfs van zoiets kleins

een hele massa spijt kunnen ervaren.

Je kunt per ongeluk op "allen beantwoorden" klikken

en zo een relatie verknallen.

Of je kunt gewoon een ontzettend gênante dag op het kantoor hebben.

Of je kunt je laatste dag op het kantoor hebben.

En dan heb ik het nog niet eens

over de diepste spijtmomenten van het leven.

Want soms nemen we natuurlijk beslissingen

die verschrikkelijke en onherroepbare gevolgen hebben,

voor de gezondheid, het geluk en het welzijn

van jezelf en van anderen.

In het ergste geval ook gevolgen voor hun leven.

Natuurlijk zijn die soorten spijt

ongelofelijk stekend en slepend.

Zelfs de spijt van dat stomme "allen beantwoorden"

kan ons dagen lang een ondragelijk lijden bezorgen.

Hoe moeten we hier dan mee leven?

Ik stel voor dat er drie manieren zijn

die ons helpen vrede te sluiten met spijt.

De eerste manier

is het vinden van troost in universaliteit.

Als je spijt en tatoeage googelt,

krijg je 11,5 miljoen resultaten.

(Gelach)

De voedsel- en medicijnenautoriteit in de VS

schat dat van alle Amerikanen die een tatoeage hebben,

17 procent er spijt van hebben.

Dat is Johnny Depp en ik

en onze zeven miljoen vrienden.

En dat is alleen nog maar spijt van tatoeages.

We zitten allemaal in hetzelfde schuitje.

De tweede manier waarop we vrede kunnen sluiten met spijt

is door onszelf uit te lachen.

In mijn geval was dit geen enkel probleem,

omdat het nog best makkelijk is om jezelf uit te lachen

als je 29 bent en om je moeder roept

omdat je je nieuwe tatoeage niet leuk vindt.

Het lijkt misschien wat wreed of ondoordacht

als het op deze gevallen van diepe spijt aankomt.

Maar ik vind dat zelf eigenlijk niet.

Wie spijt heeft ervaren

die echte pijn en echt berouw met zich meebracht,

begrijpt dat humor, zelfs zwarte humor,

een essentiële rol speelt bij het overleven.

De polen van ons leven worden weer aan elkaar gekoppeld,

de positieve en de negatieve,

waardoor ons leven weer wat energie krijgt.

De derde manier waarop we vrede kunnen sluiten met spijt

is door tijd te laten passeren.

En tijd, zoals we weten, heelt alle wonden --

behalve tatoeages, die zijn permanent.

Het is nu een aantal jaar geleden

dat ik mijn tatoeage liet zetten.

Willen jullie hem zien?

Goed.

Ik moet jullie eigenlijk waarschuwen:

het wordt een grote teleurstelling.

Het is namelijk niet zo afschuwelijk.

Ik heb geen tatoeage van Marilyn Mansons gezicht

op een of ander gênant deel van mijn lichaam.

Als anderen mijn tatoeage zien,

vinden de meesten hem er mooi uitzien.

Maar ik vind hem er niet mooi uitzien.

Zoals ik eerder al zei: ik ben een perfectionist.

Maar ik laat hem toch zien.

Dit is mijn tatoeage.

Ik kan wel raden wat sommigen van jullie denken.

Laat ik jullie maar geruststellen.

Jullie eigen gevallen van spijt

zullen ook niet altijd zo lelijk zijn als jullie denken.

Ik nam deze tatoeage

omdat ik het grootste deel van mijn twintiger jaren

in het buitenland en onderweg doorbracht.

Toen ik uiteindelijk in New York neerstreek,

was ik bang dat ik

sommige van de belangrijkste lessen die ik in die tijd had geleerd, zou vergeten.

Beter gezegd, twee dingen die ik over mezelf heb geleerd

en die ik absoluut niet wilde vergeten,

waren dat ik het belangrijk vond om te blijven ontdekken

en tegelijkertijd hoe belangrijk het is

om hoe dan ook op je eigen koers te blijven.

Wat ik vooral leuk vond aan het idee van het kompas

was dat het voor mijn gevoel beide ideeën omvatte

met één simpele afbeelding.

En het zou als een soort permanent geheugensteuntje kunnen dienen.

En dat was het ook.

Maar het herinnert me niet aan wat ik had verwacht.

Het herinnert me aan iets anders.

Het herinnert me

aan het belangrijkste wat spijt ons kan leren,

wat ook een van de belangrijkste lessen is die het leven ons leert.

Ironisch genoeg is dit waarschijnlijk het op een na belangrijkste

wat ik op mijn lichaam had kunnen tatoeëren --

als een schrijver,

maar ook gewoon als mens.

Het zit zo.

Als we doelen

en dromen hebben

en we willen ons best doen

en als we van mensen houden

en we willen geen van hen kwetsen of verliezen,

dan moeten we pijn voelen als er iets misgaat.

Het punt is niet te leven zonder spijt.

Het punt is onszelf niet te haten om het hebben van spijt.

De les die ik uiteindelijk uit mijn tatoeage heb getrokken

en die ik jullie vandaag wil meegeven

is deze:

we moeten leren te houden

van de gebrekkige, imperfecte dingen

die we creëren

en onszelf daarvoor vergeven.

Spijt herinnert ons niet aan iets wat we fout hebben gedaan.

Het herinnert ons aan wat we beter kunnen doen.

Dank je wel.

(Applaus)