Dlaczego Herodot jest nazywany „ojcem historii” - Mark Robinson

Zobacz pełną lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/why-is-herodotus-called-the-father-of-history-mark-robinson

2500 lat temu nie było zapisu wydarzeń historycznych, jaki znamy dzisiaj. Przeszłość dokumentowano jako listę wydarzeń, nie próbując wyjaśnić okoliczności tych zdarzeń i akceptując je jako wolę bożą. Herodot pragnął głębszego i bardziej racjonalnego rozumowania, dlatego zastosował nowe podejście: patrzenie na wydarzenia z dwóch stron dla ich lepszego rozumienia.

Lekcja: Mark Robinson, animacja: Remus and Kiki.

Cytat:
Herodot, Dzieje, tłum. Seweryn Hammer, wyd. Czytelnik, Warszawa 2002.

Gigantyczne mrówki kopiące w złocie,

wściekły król każący
wychłostać morze 300 razy

i delfin ratujący sławnego
poetę przed zatonięciem.

To tylko niektóre z opowiadań
z "Dziejów" Herodota,

pisarza ze starożytnej Grecji
z V wieku p.n.e.

Może nie wszystko, co opisał,
wydarzyło się dokładnie tak,

jak przedstawił to Herodot,

ale jego dzieło zrewolucjonizowało
sposób przedstawiania przeszłości.

Przed Herodotem przeszłość
dokumentowano jako listę wydarzeń,

nie próbując wyjaśnić ich okoliczności

i akceptując je jako wolę bożą.

Herodot pragnął głębszego
i bardziej racjonalnego rozumowania,

więc zastosował nowe podejście,

patrzenie na wydarzenia z dwóch stron
dla ich lepszego rozumienia.

Choć Herodot był Grekiem,
pochodził z Halikarnasu,

które należało do Imperium Perskiego.

Dorastał w okresie wojen
między potężnymi Persami

a mniejszymi Grekami,

dlatego postanowił dowiedzieć się
jak najwięcej na ten temat.

W opowiadaniach Herodota wojny perskie
zaczęły się w 499 roku p.n.e.,

kiedy Ateńczycy przyłączyli się do rebelii
Greków żyjących pod panowaniem Persów.

W 490 roku Dariusz, władca Persji,
w odwecie posłał wojsko na Ateny.

Ale w bitwie pod Maratonem Ateńczycy
odnieśli nieoczekiwane zwycięstwo.

Dziesięć lat później Persowie wrócili
pod wodzą syna Dariusza, Kserksesa,

żeby podbić całą Grecję.

Według Herodota

milionowa armia Kserksesa początkowo
stanęła przeciw siłom greckim

dowodzonym przez 300 Spartan
na przełęczy Termopile.

Chociaż Persowie ponieśli wielkie straty,

Spartanie i ich król Leonidas zginęli.

Ta heroiczna klęska jest odtąd
inspiracją dla słabszych.

Kilka tygodni później grecka flota
oszustwem nakłoniła Persów do walki

w wąskim przesmyku w pobliżu Aten.

Persowie zostali pokonani,
a Kserkses uciekł i nigdy nie wrócił.

Żeby wyjaśnić wybuch
tych wojen i triumf Greków,

Herodot zebrał opowieści
z całego obszaru śródziemnomorskiego.

Zanotował osiągnięcia zarówno
Greków, jak i nie-Greków,

zanim zaginą z upływem czasu.

"Dzieje" zaczynają się słynnym zdaniem:

"Herodot z Halikarnasu
przedstawia tu wyniki swych badań".

Nazywając książkę badaniami,

Herodot założył, że będzie
zawierała różne historie,

niektóre poważne, inne mniej.

Spisał wewnętrzne debaty sądu perskiego,

ale też opowiadania
o egipskim latającym wężu

i praktyczne rady, jak złapać krokodyla.

Greckie słowo określające
taką metodę badania to "autopsja",

czyli "badanie czegoś
poprzez własną obserwację".

Herodot był pierwszym pisarzem,
który badał przeszłość,

łącząc różne zebrane dowody:

"opsis" - zeznania naocznych świadków,

"akoe" - pogłoski

i "ta legomena" - tradycje.

Stosował "gnome", czyli uzasadnienia,

do wyciągania wniosków z wydarzeń.

Pierwsi czytelnicy książek Herodota
tak naprawdę byli słuchaczami.

"Dzieła" początkowo
podzielono na 28 części,

a przeczytanie każdej na głos
zajmowało około czterech godzin.

Wraz ze wzrostem wpływów i siły Greków

dzieło Herodota i jego pojęcie historii
zasłynęły na obszarze śródziemnomorskim.

Jako pierwszy prawdziwy historyk,
Herodot nie był bez skazy.

Czasami bardziej faworyzował
Greków niż Persów

i za szybko dawał wiarę
niektórym opowiastkom,

co prowadziło do nieścisłości.

Jednak obecne dowody wyjaśniają

niektóre z jego śmiało stawianych tez.

Na przykład mówi on o świstaku
żyjącym w Himalajach,

który kopiąc, rozrzuca złoty pył.

Słowo "świstak" w języku staroperskim
jest podobne do słowa "mrówka".

Herodot mógł paść ofiarą złego przekładu.

Jednak jak na kogoś,
kto pisał w całkiem nowym stylu,

Herodot poradził sobie wyjątkowo dobrze.

Od zawsze historia cierpiała
z powodu stronniczości

i błędów popełnianych przez historyków.

Dzięki swojej metodzie
i kreatywności Herodot

kilkaset lat później został nazwany
przez rzymskiego pisarza Cycerona

"ojcem historii".