Làm cách nào để các thông dịch viên sử dụng cùng lúc hai ngôn ngữ - Ewandro Magalhaes

Xem toàn bộ bài học tại: https://ed.ted.com/lessons/how-interpreters-juggle-two-languages-at-once-ewandro-magalhaes

Ngôn ngữ rất phức tạp, và khi các khái niệm trừu tượng hoặc ngữ nghĩa bị nhầm lẫn trong phiên dịch, tai họa khôn lường sẽ xảy ra. Với sự phức tạp của ngôn ngữ và sự trao đổi văn hóa, làm thế nào để những nhầm lẫn trong giao tiếp nghiêm trọng này không xảy ra thường xuyên? Ewandro Magalhaers trình bày câu trả lời phụ thuộc như thế nào vào kỹ năng và sự đào tạo của những thông dịch viên để vượt qua những rào cản ngôn ngữ.

Bài học được giảng bởi Ewandro Magalhaes, minh họa bởi Andrew Foerster.

Năm 1956, trong một buổi
giao tiếp ngoại giao ở Moscow,

Vị lãnh đạo của Xô-viết Nikita Khrushchev
nói với các đại sứ của khối phía Tây,

"My vas pokhoronim!"

Người thông dịch viên của ông
dịch nó qua tiếng Anh là,

"Chúng tôi sẽ chôn bạn!"

Câu nói đó gây sốc
toàn bộ thế giới phương Tây,

làm gia tăng căng thẳng trong
quan hệ giữa Liên Xô và Mỹ

khi mà hai bên
đang ở hai bờ Chiến tranh lạnh.

Nhiều người tin rằng sự cố đó đã đẩy lùi
quan hệ Đông-Tây thêm một thập niên.

Hóa ra, lời bình của Khrushchev
được dịch ra quá sát nghĩa đen.

Dựa theo ngữ cảnh, câu nói của ông
đúng ra nên được dịch là,

"Chúng tao sẽ sống
để chứng kiến các ngươi bị chôn vùi,"

nghĩa là chủ nghĩa cộng sản
sẽ bền vững hơn chủ nghĩa tư bản,

một bình luận ít đe dọa hơn.

Dù cho ý nghĩa ban đầu
đã được đính chính lại,

tác hại ban đầu của câu nói của Khrushchev

đã đặt thế giới vào con đường
có thể dẫn đến một cuộc tàn sát hạt nhân.

Dựa vào sự phức tạp của ngôn ngữ
và trao đổi văn hóa,

làm thế nào để những sự cố như thế này
không xảy ra thường xuyên?

Câu trả lời nằm ở kỹ năng
và sự đào tạo của những thông dịch viên

để có thể vượt qua rào cản ngôn ngữ.

Đa số các trường hợp,
sự thông dịch được diễn ra liên tục,

với người nói và người dịch dừng lại
để người còn lại nói.

Nhưng sau khi sự ra đời
của công nghệ vô tuyến,

một hệ thống thông dịch đồng thời mới
được thiết kế vào đầu Thế Chiến II.

Ở chế độ đồng thời

thông dịch viên có thể dịch ngay lập tức
lời của người nói

vào micro khi ông ta nói.

Không cần dừng lại,
những người nghe có thể chọn ngôn ngữ

mà họ muốn theo dõi.

Bề ngoài, nó trông có vẻ đơn giản,

nhưng đằng sau,

các thông dịch viên làm việc liên tục

để đảm bảo rằng
các ý tưởng được truyền đạt đúng ý nghĩa.

Và nó không phải là công việc dễ dàng.

Bạn cần được đào tạo hai năm thậm chí khi
đã thông thạo 2 ngôn ngữ để mở rộng vốn từ

và trau dồi kỹ năng

để có thể trở thành
một thông dịch viên hội nghị.

Để làm quen với công việc kỳ lạ
là nói ngay khi họ nghe, các học sinh

đi theo các người nói

và lập lại chính xác
từng từ họ nghe trong ngôn ngữ gốc.

Dần dần, họ bắt đầu diễn giải
những gì được nói,

thay đổi cho phù hợp với ngữ cảnh.

Đến một thời điểm nào đó,
ngôn ngữ thứ hai được đưa vào.

Tập luyện theo cách này tạo ra một lối mòn
thần kinh trong đầu thông dịch viên,

và nỗ lực liên tục để tái thiết lập
dần trở thành bản năng thứ hai.

Qua thời gian và sự tập luyện,

thông dịch viên thành thạo
nhiều mánh khác nhau để bắt kịp tốc độ,

giải quyết các vấn đề về thuật ngữ,

và xử lý những ngữ điệu vùng miền
khác nhau.

Họ có thể sử dụng từ viết tắt
để làm ngắn những tên dài,

chọn những từ ngữ chung chung
thay vì cụ thể,

hoặc sử dụng hình chiếu
và các công cụ hình ảnh khác.

Họ có thể bỏ một từ trong ngôn ngữ gốc,

và thay thế bằng một từ khác
chính xác tương đương.

Thông dịch viên còn giỏi giữ bình tĩnh
trước bất ngờ.

Nhớ rằng, họ không biết trước
ai sẽ nói gì,

hay người nói sẽ nói rõ chữ không.

Điều bất ngờ có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.

Hơn nữa, lời dịch thường đến với
hàng ngàn người

trong một không gian rất đáng sợ,

như cuộc họp thường niên
của Liên Hiệp Quốc chẳng hạn.

Để làm chủ được cảm xúc của mình,

họ chuẩn bị kỹ lưỡng cho buổi họp,

xây dựng trước bảng từ điển thuật ngữ,

đọc miệt mài về đề tài,

và xem lại những bài nói trước
về chủ đề đó.

Cuối cùng, thông dịch viên
làm việc theo cặp.

Trong khi một người đang dịch
những lời thoại đang tới,

người còn lại hỗ trợ bằng cách
tìm tài liệu,

tra cứu từ vựng,

và tìm những thông tin liên quan.

Bởi vì thông dịch đồng thời
đòi hỏi sự tập trung cao độ,

cứ 30 phút, cặp thông dịch sẽ đổi vai.

Sự thành công phụ thuộc vào
sự phối hợp nhịp nhàng và có kỹ thuật.

Ngôn ngữ rất phức tạp,

và khi những khái niệm trừu tượng
và ngữ nghĩa bị nhầm lẫn khi phiên dịch

tai họa khôn lường dễ xảy ra.

Như Margaret Atwood từng nói, "Chiến tranh
xảy ra khi không còn dùng lời nói nữa."

Thông dịch viên hội nghi
là người hiểu điều đó rõ hơn cả

và làm việc chăm chỉ đằng sau hậu trường
để đảm bảo không có sơ suất gì xảy ra.