Jak tłumacze symultaniczni "żonglują" dwoma językami jednocześnie - Ewandro Magalhaes

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/how-interpreters-juggle-two-languages-at-once-ewandro-magalhaes

Język jest tworem złożonym, gdy abstrakcyjne pojęcia lub niuanse zatracą się w tłumaczeniu, skutki mogą być katastrofalne. Mając na uwadze złożoność języka i wymianę kulturową, jak to się możliwe, że nie zdarza się to cały czas? Ewandro Magalhes wyjaśnia, jak wiele zależy od umiejętności i wyszkolenia tłumaczy symultanicznych w pokonywaniu bariery językowej.

Lekcja: Ewandro Magalhaes. Animacje: Andrew Foerster.

W 1956 roku na przyjęciu
dyplomatycznym w Moskwie

radziecki przywódca Nikita Chruszczow
powiedział zachodnim ambasadorom:

"My vas pohoronim!"

Jego tłumacz przełożył to
na angielski jako:

"My was pogrzebiemy!"

Słowa te zszokowały Zachód,

zwiększając napięcie między ZSRR a USA,

które trwały wtedy w Zimnej Wojnie.

Mówi się, że incydent ten cofnął
relacje między Zachodem a ZSRR o dekadę.

Jak się potem okazało,

słowa Chruszczowa zostały
przetłumaczone zbyt dosłownie.

W tym kontekście wypowiedź
powinna raczej brzmieć:

"Będziemy patrzeć na wasz koniec",

co oznaczałoby, że komunizm
zwycięży kapitalizm,

co nie było już jawną groźbą.

Mimo iż prawdziwy sens
został ostatecznie wyjaśniony,

pierwsze wrażenie słów Chruszczowa

mogło doprowadzić świat
do nuklearnego armagedonu.

Mając na uwadze złożoność języka
i wymianę kulturową,

jak to się możliwe,
że nie zdarza się to cały czas?

Wiele zależy od umiejętności
i wyszkolenia tłumaczy ustnych

w pokonywaniu bariery językowej.

Wcześniej tłumaczenia ustne
wykonywano głównie konsekutywnie,

gdzie mówca i tłumacz robili przerwy,
by pozwolić sobie nawzajem mówić.

Jednak wraz z rozwojem technologii,

po II wojnie światowej zaczęto stosować
nowy system tłumaczeń symultanicznych.

W trybie symultanicznym

tłumacze przekładają
wypowiedzi prelegenta,

mówiąc do mikrofonu równolegle z mówcą.

Bez potrzeby przerywania wypowiedzi
słuchacze mogą wybrać język,

w którym chcą słuchać przemówienia.

Na pozór wszystko wydaje się proste,

ale w rzeczywistości

tłumacze pracują nieprzerwanie,

by każda myśl została przełożona
zgodnie z intencjami mówcy.

To nie jest łatwe zadanie.

Osoba biegle znająca dwa języki
musi poświęcić około dwóch lat,

by poszerzyć słownictwo
i udoskonalić zdolności

niezbędne do zostania
tłumaczem konferencyjnym.

By przyzwyczaić się do
nienaturalnej czynności

jednoczesnego słuchania i mówienia,

studenci naśladują mówiących,

powtarzając każde usłyszane
słowo w tym samym języku.

Z czasem studenci zaczynają
parafrazować to, co usłyszeli,

dokonując na bieżąco
poprawek stylistycznych.

W którymś momencie zostaje
wprowadzony drugi język.

Tego typu ćwiczenia tworzą w mózgu
tłumacza nowe połączenia neuronalne,

a ciągły wysiłek przekształcania
stopniowo staje się drugą naturą tłumacza.

Z czasem, dzięki ciężkiej pracy,

tłumacz wypracowuje szereg zabiegów,
by nadążyć z szybkością mówienia,

poradzić sobie ze
skomplikowaną terminologią

i zrozumieć mnóstwo obcych akcentów.

Tłumacze mogą używać akronimów
w celu skrócenia długich nazw,

wybierać bardziej ogólne pojęcie
zamiast specjalistycznego

albo odwoływać się do slajdów
i innych form wizualnych.

Mogą nawet pominąć dany termin,

jednocześnie szukając
odpowiedniego ekwiwalentu.

Tłumacze symultaniczni muszą
umieć zachować zimną krew.

Pamiętajcie, tłumaczący nie wiedzą,
co kto w danym momencie powie,

ani jak zrozumiały będzie mówca.

Wpaść w pułapkę można w każdym momencie.

Poza tym tłumacze wykonują
swoją pracę na oczach tysięcy ludzi

w bardzo stresujących okolicznościach,

jak Zgromadzenie Ogólne ONZ.

By nie dać ponieść się emocjom,

tłumacze starannie przygotowują się
do powierzonego zadania,

tworząc glosariusze terminologiczne,

dogłębnie studiując literaturę
na dany temat

oraz zapoznając się
z wcześniejszymi prelekcjami.

Tłumacze pracują w parach.

Gdy jeden zajęty jest
tłumaczeniem przemówień,

drugi pomaga mu, znajdując dokumenty,

wyszukując potrzebne słowa
i istotne informacje.

Ponieważ tłumaczenia symultaniczne
wymagają nieustannej koncentracji,

co 30 minut tłumacze
zamieniają się rolami.

Sukces w dużej mierze zależy
od ich umiejętnej współpracy.

Język jest tworem złożonym

i gdy abstrakcyjne pojęcia lub
niuanse zatracą się w tłumaczeniu,

skutki mogą być katastrofalne.

Jak pisała Margaret Atwood:
"Wojna zaczyna się, gdy zawodzi język".

Tłumacze konferencyjni ze wszystkich ludzi
są najbardziej tego świadomi,

dlatego pilnie pracują,
by do takiej sytuacji nigdy nie doszło.