Voel je op je gemak in ongemakkelijke situaties

Luvvie Ajayi is niet bang om te zeggen wat ze denkt of om de afwijkende stem te zijn in een menigte -- dat zou ook voor jou moeten gelden. "Jouw stilzwijgen helpt niemand", zegt schrijver, activist en zelfbenoemde, professionele druktemaker. In deze heldere, opbeurende talk deelt Ajayi drie vragen met ons die je jezelf kunt stellen als je op het randje balanceert van de waarheid zeggen of niets zeggen -- en ze moedigt ons allemaal aan om ons iets meer op ons gemak te gaan voelen in ongemakkelijke situaties.

Ik ben druktemaker van beroep.

(Gelach)

Mijn werk is kritiek uiten

op de wereld, haar waardeloze systemen

en op mensen die weigeren
om het beter te doen.

Als schrijfster, als spreker,
als sluwe Nigeriaanse --

(Gelach)

heb ik als doel om deze kat zijn.

(Gelach)

Ik ben diegene die zo
naar andere mensen kijkt:

"Jullie moeten het gaan oplossen."

Dat ben ik.

Ik wil dat we deze wereld beter
achterlaten dan dat we hem aantroffen.

Ik kies ervoor om
verandering te bewerkstelligen

door te zeggen wat ik denk,

door daarin de eerste te zijn
en door de domino te zijn.

Om een rij dominostenen
om te laten vallen,

moet er een als eerste omvallen,

die de volgende geen keus laat
dan hetzelfde te doen.

En als die eerste domino valt,

hopen we dat de volgende
persoon die dit ziet,

geïnspireerd wordt om ook domino te zijn.

Domino zijn betekent voor mij

me uitspreken en dingen doen
die echt moeilijk zijn,

zeker op de momenten dat ze nodig zijn,

in de hoop dat anderen zullen volgen.

Dit bedoel ik:

ik ben diegene die zegt wat jij denkt,
maar niet durft te zeggen.

Heel vaak denken mensen
dat wij niet bang zijn,

de mensen die dit doen.

We zijn niet onbevreesd.

Wij zijn ook bang voor de gevolgen

of de offers die we moeten brengen

door voor de waarheid op te komen.

Wij voelen dat we dat wel móéten doen,

omdat er veel te weinig mensen
in de wereld zijn

die de domino willen zijn.

Er zijn veel te weinig mensen
die bereid zijn om te vallen.

Wij doen dat niet zonder angst.

Laten we het over angst hebben.

Ik wist precies wat ik wilde worden
toen ik klein was.

"Ik word dokter!"

Dokter Luvvie was mijn droom.

Ik was Doc McStuffins
voordat ze populair was.

(Gelach)

Ik herinner me dat toen ik ging studeren,

ik in mijn eerste jaar een introductieklas
scheikunde moest nemen

voor mijn studie geneeskunde.

Ik scoorde de eerste en laatste zes min
in mijn universiteitscarrière.

(Gelach)

Dus stapte ik naar mijn adviseur en zei:

"Ik wil geen geneeskunde meer studeren.

Dat doktersgedoe
is namelijk niets voor mij,

want ik vind ziekenhuizen maar eng.

Dus..."

(Gelach)

"Laten we zeggen
dat ik dat voor gezien hou."

Datzelfde semester begon ik met bloggen.

Dat was in 2003.

Toen aan één droom een einde kwam
begon er dus een andere.

Wat toen een leuke hobby was,
werd mijn fulltime-baan

toen ik mijn marketingbaan
verloor in 2010.

Maar het duurde nog twee jaar
voordat ik zei: "Ik ben schrijver."

Pas negen jaar nadat ik begon,
durfde ik te zeggen: "Ik ben schrijver",

want ik was bang voor wat er zou gebeuren

zonder pensioenregelingen en zonder:

"Hoe ga ik al die schoenen bekostigen?
Dat vind ik belangrijk."

(Gelach)

Dus ging er heel wat tijd voorbij

voordat ik erkende
wat mijn levensdoel was.

Toen realiseerde ik me dat angst
een hele concrete macht heeft

om te voorkomen dat we ons
aan ons levensdoel wijden.

Ik dacht: "Weet je wat?

Ik ga mijn leven
niet laten bepalen door angst.

Angst zal niet dicteren wat ik doe."

Daarna gebeurden al die geweldige dingen

en de domino's begonnen om te vallen.

Toen ik dat besefte, dacht ik:
"Oké, 2015,"

ik werd 30,

"dit wordt mijn jaar
van 'Het gewoon doen'.

Alles wat ik eng vind,
ga ik juist actief nastreven."

Ik ben een Steenbok.

Ik hou mijn voeten graag
stevig op de grond.

Ik besloot om voor de eerste keer
in m'n eentje op vakantie te gaan,

en wel naar het buitenland:
naar de Dominicaanse Republiek.

Dus wat deed ik op mijn verjaardag?

Ik vloog met een zipline
door de bossen van Punta Cana.

Om de een of andere reden
was ik netjes gekleed.

Vraag me niet waarom.

(Gelach)

Ik vond het geweldig.

Ik hou er ook niet van
om onder water te zijn.

Ik wil echt stevig op de grond staan.

Dus ging ik naar Mexico
en zwom ik met dolfijnen onder water.

Ik deed nog iets geweldigs dat jaar

en dat was mijn hoogtepunt.

Ik schreef mijn boek:

'Ik Beoordeel Je:
De Doe-Het-Beter Handleiding'.

Ik moest nu toch echt
gaan erkennen dat ik schrijver was.

Dat jaar deed ik ook iets
wat ik echt verschrikkelijk vind,

waarvoor ik doodsangsten uitstond --

Ik ging skydiven.

Als we bijna uit het vliegtuig vallen,

denk ik: "Ik deed veel stomme dingen
in mijn leven. Dit is er een van."

(Gelach)

Dan vallen we naar de aarde

en ik verlies letterlijk mijn adem
als ik de aarde zie.

Ik dacht: "Ik viel net uit een perfect
veilig vliegtuig, doelbewust."

(Gelach)

"Wat heb ik toch?"

Maar toen zag ik die pracht

en ik dacht: "Dit is het beste
wat me ooit is overkomen.

Dit was een fantastische beslissing."

Ik denk aan de momenten
waarop ik de waarheid moet zeggen.

Het voelt alsof ik uit dat vliegtuig val,

het moment waarop ik
op dat randje van het vliegtuig sta

en denk: "Dit moet je niet doen",

maar dan doe ik het toch,
omdat ik besef dat het moet.

Op dat randje zitten,

daar verblijven, dat vind ik comfortabel.

Elke dag dat ik de waarheid vertel

aan instituties en mensen
die belangrijker zijn dan ik,

aan krachten die machtiger zijn dan ik,

dan voelt het alsof ik
uit dat vliegtuig val.

Maar ik besef ook
dat gemak overschat wordt.

Want stil zijn is gemakkelijk.

De dingen houden
zoals ze zijn, is gemakkelijk.

En gemak doet niets anders
dan de status quo handhaven.

We moeten leren wat makkelijker
een ongemakkelijke situatie te accepteren

als dat nodig is om de waarheid te zeggen.

En ik --

(Applaus)

Ik realiseer me dat ik
de waarheid moet spreken,

want ik vind eerlijkheid heel belangrijk.

Mijn integriteit is iets dat ik koester.

Gerechtigheid --
dat zou geen optie mogen zijn,

dat zou er altijd moeten zijn.

Ik geloof ook dat karitéboter
een kernwaarde is en --

(Gelach)

en dat de wereld beter af zou zijn
als we wat meer gehydrateerd waren.

Maar dat terzijde,
met deze kernwaardes van mij

moet ik de waarheid zeggen.

Ik heb geen andere keus.

Maar mensen zoals ik,
de professionele druktemakers,

zouden niet de enige domino's moeten zijn

die altijd uit vliegtuigen vallen

of de eersten zijn
die de klappen opvangen.

Mensen zijn zo bang
voor die acute gevolgen

en beseffen niet dat als we
een ruimte binnenstappen,

we vaak tot de sterke mensen
in die ruimte behoren --

dat er misschien maar twee of drie zijn
die meer invloed hebben dan wij.

Ik geloof stellig
dat het in deze tijd onze taak is

om de boel wat te ontwrichten.

En zelfs als we niet
zoveel invloed hebben,

hoeven er maar twee mensen
samen te spannen

om toch machtig te zijn.

Net zoiets als die vrouw
in de vergadering bijstaan,

die vrouw die men niet laat uitpraten.

Of ervoor zorgen dat de persoon
die niet uit zijn woorden komt,

toch gehoord wordt.

Ons werk is om ervoor te zorgen
dat dat gebeurt.

Ons welzijn is een zaak
van de gemeenschap.

Als we daar een punt van maken,

begrijpen we dat we in tijden van nood
niet zover hoeven te zoeken;

we staan tenslotte
altijd voor elkaar klaar.

Er zijn van die voorvallen geweest

waarbij ik heel publiekelijk
onderuit ging,

zoals toen ik gevraagd werd
om op een conferentie te spreken

en ze mij lieten betalen
voor de reiskosten.

Toen ik later research deed,

kwam ik erachter dat de blanke mannen
gecompenseerd werden

én hun reiskosten vergoed kregen.

De blanke vrouwen kregen
alleen de reiskosten vergoed.

De zwarte vrouwen moesten betalen
om te mogen spreken.

Ik dacht: "Wat doe ik hiermee?"

Ik wist dat als ik dit
publiekelijk zou uitspreken,

ik financiële schade zou kunnen lijden.

Maar ik begreep ook dat mijn stilzwijgen
niemand goed zou doen.

Dus sprak ik er met enige angst
publiekelijk over

en andere vrouwen begonnen
er ook over te praten:

"Ik heb ook te maken gehad
met inkomensongelijkheid."

Er kwam een discussie op gang

over de discriminerende
betalingspraktijken van die conferentie.

Ik voelde dat ik de domino was

toen ik een schokkende biografie
van een publiek figuur las

en er een stuk over schreef.

Die persoon was machtiger dan ik
en dat kon mijn carrière beïnvloeden,

maar ik vond dat ik het moest doen:

"Ik moet misschien twee uur
op de rand van dat vliegtuig zitten."

Dat deed ik. Ik drukte op 'Publiceren',
en ik rende weg.

(Gelach)

Ik kwam terug en mijn bericht ging viraal.

Mensen zeiden: "Ik ben zo blij
dat iemand dit eindelijk zegt."

Er kwam een conversatie op gang

over mentale gezondheid en zelfzorg.

Ik dacht: "Goed dan.

Wat ik aan het doen ben,
brengt in ieder geval iets op gang."

Veel mensen werden de domino

toen ze praatten over hoe ze werden
aangerand door machtige mannen.

Miljoenen vrouwen deden mee
en zeiden: "Me Too."

Een applaus voor Tarana Burke
die deze beweging liet losbarsten.

(Applaus)

Mensen en systemen
rekenen op ons stilzwijgen

om ons precies
daar te houden waar we zijn.

De domino zijn betekent vaak
om precies te zijn wie je bent.

Ik was sluw sinds ik drie was.

(Gelach)

Dit ben ik op mijn derde verjaardag.

Ik ben mijn hele leven dit meisje geweest

en het voelt zelfs
alsof ik daar de domino ben.

Want in een wereld
die wil dat wij rondlopen

als vertegenwoordigers van onszelf,

kan het een revolutionaire daad zijn
om jezelf te zijn.

In een wereld die wil dat we fluisteren,

kies ik ervoor om te schreeuwen.

(Applaus)

Als het tijd is om
die harde dingen te zeggen,

stel ik mezelf drie vragen.

Een: meende je het?

Twee: kun je het verdedigen?

Drie: zei je het met liefde?

Als het antwoord op alle drie
'ja' is, dan zeg ik het

en laat die domino's maar omvallen.

Dat is belangrijk.

Dat checkpoint met mezelf zegt altijd:

"Ja, dit moet je doen."

Doordachte waarheden uitspreken

zou geen revolutionaire daad moeten zijn.

Voor de waarheid opkomen
zou geen opoffering moeten zijn,

maar dat is het wel.

Ik denk dat als meer mensen
dit zouden doen voor het groter goed,

we op een betere plek zouden zijn dan nu.

Over het groter goed gesproken,

ik denk dat we waarheden moeten
vertellen om bruggen te bouwen

voor een gemeenschappelijke basis.

Bruggen die niet gebaseerd zijn
op de waarheid storten in.

Het is onze taak,

het is onze opdracht, onze plicht

om voor de waarheid op te komen,
om de domino te zijn,

niet alleen als het moeilijk is --

maar vooral wanneer het moeilijk is.

Dank jullie wel.

(Applaus)