1
00:00:00,644 --> 00:00:02,420
Ik ben druktemaker van beroep.

2
00:00:02,444 --> 00:00:03,809
(Gelach)

3
00:00:04,349 --> 00:00:07,369
Mijn werk is kritiek uiten

4
00:00:07,369 --> 00:00:10,949
op de wereld, haar waardeloze systemen

5
00:00:10,949 --> 00:00:13,845
en op mensen die weigeren 
om het beter te doen.

6
00:00:13,991 --> 00:00:17,166
Als schrijfster, als spreker,
als sluwe Nigeriaanse --

7
00:00:17,190 --> 00:00:18,215
(Gelach)

8
00:00:18,239 --> 00:00:22,220
heb ik als doel om deze kat zijn.

9
00:00:22,244 --> 00:00:24,395
(Gelach)

10
00:00:24,419 --> 00:00:27,075
Ik ben diegene die zo 
naar andere mensen kijkt:

11
00:00:27,099 --> 00:00:28,913
"Jullie moeten het gaan oplossen."

12
00:00:29,331 --> 00:00:30,486
Dat ben ik.

13
00:00:30,510 --> 00:00:34,691
Ik wil dat we deze wereld beter
achterlaten dan dat we hem aantroffen.

14
00:00:35,234 --> 00:00:38,000
Ik kies ervoor om
verandering te bewerkstelligen

15
00:00:38,024 --> 00:00:39,437
door te zeggen wat ik denk,

16
00:00:39,461 --> 00:00:42,105
door daarin de eerste te zijn
en door de domino te zijn.

17
00:00:43,245 --> 00:00:45,299
Om een rij dominostenen
om te laten vallen,

18
00:00:45,323 --> 00:00:47,564
moet er een als eerste omvallen,

19
00:00:47,588 --> 00:00:50,453
die de volgende geen keus laat
dan hetzelfde te doen.

20
00:00:51,237 --> 00:00:52,839
En als die eerste domino valt,

21
00:00:52,863 --> 00:00:56,581
hopen we dat de volgende
persoon die dit ziet,

22
00:00:56,581 --> 00:00:59,137
geïnspireerd wordt om ook domino te zijn.

23
00:01:00,115 --> 00:01:02,297
Domino zijn betekent voor mij

24
00:01:02,297 --> 00:01:05,198
me uitspreken en dingen doen
die echt moeilijk zijn,

25
00:01:05,198 --> 00:01:07,683
zeker op de momenten dat ze nodig zijn,

26
00:01:07,707 --> 00:01:10,199
in de hoop dat anderen zullen volgen.

27
00:01:11,041 --> 00:01:12,114
Dit bedoel ik:


28
00:01:12,114 --> 00:01:17,081
ik ben diegene die zegt wat jij denkt, 
maar niet durft te zeggen.

29
00:01:17,105 --> 00:01:19,872
Heel vaak denken mensen
dat wij niet bang zijn,

30
00:01:19,896 --> 00:01:21,648
de mensen die dit doen.

31
00:01:21,648 --> 00:01:23,056
We zijn niet onbevreesd.

32
00:01:23,080 --> 00:01:25,554
Wij zijn ook bang voor de gevolgen

33
00:01:25,578 --> 00:01:27,788
of de offers die we moeten brengen

34
00:01:27,812 --> 00:01:29,808
door voor de waarheid op te komen.

35
00:01:29,832 --> 00:01:32,031
Wij voelen dat we dat wel móéten doen,

36
00:01:32,055 --> 00:01:34,552
omdat er veel te weinig mensen
in de wereld zijn

37
00:01:34,552 --> 00:01:35,993
die de domino willen zijn.

38
00:01:35,993 --> 00:01:38,941
Er zijn veel te weinig mensen 
die bereid zijn om te vallen.

39
00:01:38,941 --> 00:01:40,437
Wij doen dat niet zonder angst.

40
00:01:40,461 --> 00:01:42,003
Laten we het over angst hebben.

41
00:01:42,406 --> 00:01:44,981
Ik wist precies wat ik wilde worden
toen ik klein was.

42
00:01:44,981 --> 00:01:46,703
"Ik word dokter!"

43
00:01:46,727 --> 00:01:48,289
Dokter Luvvie was mijn droom.

44
00:01:48,876 --> 00:01:51,129
Ik was Doc McStuffins
voordat ze populair was.

45
00:01:51,153 --> 00:01:52,352
(Gelach)

46
00:01:52,376 --> 00:01:54,583
Ik herinner me dat toen ik ging studeren,

47
00:01:54,607 --> 00:01:58,313
ik in mijn eerste jaar een introductieklas
scheikunde moest nemen

48
00:01:58,337 --> 00:01:59,926
voor mijn studie geneeskunde.

49
00:02:01,115 --> 00:02:04,463
Ik scoorde de eerste en laatste zes min
in mijn universiteitscarrière.

50
00:02:04,463 --> 00:02:05,881
(Gelach)

51
00:02:05,905 --> 00:02:08,477
Dus stapte ik naar mijn adviseur en zei:

52
00:02:08,501 --> 00:02:10,755
"Ik wil geen geneeskunde meer studeren.

53
00:02:10,779 --> 00:02:13,002
Dat doktersgedoe
is namelijk niets voor mij,

54
00:02:13,026 --> 00:02:14,770
want ik vind ziekenhuizen maar eng.

55
00:02:14,794 --> 00:02:15,945
Dus..."

56
00:02:15,969 --> 00:02:17,000
(Gelach)

57
00:02:17,024 --> 00:02:19,432
"Laten we zeggen
dat ik dat voor gezien hou."

58
00:02:19,728 --> 00:02:22,148
Datzelfde semester begon ik met bloggen.

59
00:02:22,172 --> 00:02:23,601
Dat was in 2003.

60
00:02:23,625 --> 00:02:26,484
Toen aan één droom een einde kwam
begon er dus een andere.

61
00:02:26,508 --> 00:02:30,077
Wat toen een leuke hobby was,
werd mijn fulltime-baan

62
00:02:30,101 --> 00:02:32,996
toen ik mijn marketingbaan
verloor in 2010.

63
00:02:33,020 --> 00:02:36,394
Maar het duurde nog twee jaar
voordat ik zei: "Ik ben schrijver."

64
00:02:36,418 --> 00:02:41,636
Pas negen jaar nadat ik begon,
durfde ik te zeggen: "Ik ben schrijver",

65
00:02:41,660 --> 00:02:44,459
want ik was bang voor wat er zou gebeuren

66
00:02:44,483 --> 00:02:46,869
zonder pensioenregelingen en zonder:

67
00:02:46,869 --> 00:02:50,225
"Hoe ga ik al die schoenen bekostigen?
Dat vind ik belangrijk."

68
00:02:50,245 --> 00:02:51,364
(Gelach)

69
00:02:51,388 --> 00:02:54,217
Dus ging er heel wat tijd voorbij


70
00:02:54,217 --> 00:02:56,291
voordat ik erkende
wat mijn levensdoel was.

71
00:02:56,291 --> 00:02:59,990
Toen realiseerde ik me dat angst
een hele concrete macht heeft

72
00:02:59,990 --> 00:03:04,050
om te voorkomen dat we ons
aan ons levensdoel wijden.

73
00:03:04,822 --> 00:03:06,496
Ik dacht: "Weet je wat?

74
00:03:06,520 --> 00:03:09,122
Ik ga mijn leven
niet laten bepalen door angst.

75
00:03:09,146 --> 00:03:12,568
Angst zal niet dicteren wat ik doe."

76
00:03:12,592 --> 00:03:15,576
Daarna gebeurden al die geweldige dingen

77
00:03:15,600 --> 00:03:17,779
en de domino's begonnen om te vallen.

78
00:03:17,850 --> 00:03:20,529
Toen ik dat besefte, dacht ik:
"Oké, 2015,"

79
00:03:20,553 --> 00:03:21,818
ik werd 30,

80
00:03:21,842 --> 00:03:24,030
"dit wordt mijn jaar
van 'Het gewoon doen'.

81
00:03:24,054 --> 00:03:27,079
Alles wat ik eng vind,
ga ik juist actief nastreven."

82
00:03:27,667 --> 00:03:29,857
Ik ben een Steenbok.

83
00:03:29,881 --> 00:03:32,003
Ik hou mijn voeten graag 
stevig op de grond.

84
00:03:32,881 --> 00:03:36,112
Ik besloot om voor de eerste keer
in m'n eentje op vakantie te gaan,

85
00:03:36,112 --> 00:03:39,337
en wel naar het buitenland:
naar de Dominicaanse Republiek.

86
00:03:39,827 --> 00:03:42,422
Dus wat deed ik op mijn verjaardag?

87
00:03:42,446 --> 00:03:45,351
Ik vloog met een zipline
door de bossen van Punta Cana.

88
00:03:45,681 --> 00:03:48,093
Om de een of andere reden
was ik netjes gekleed.

89
00:03:48,117 --> 00:03:49,499
Vraag me niet waarom.

90
00:03:49,499 --> 00:03:51,525
(Gelach)

91
00:03:51,549 --> 00:03:53,403
Ik vond het geweldig.

92
00:03:53,427 --> 00:03:55,763
Ik hou er ook niet van
om onder water te zijn.

93
00:03:55,763 --> 00:03:57,941
Ik wil echt stevig op de grond staan.

94
00:03:57,965 --> 00:04:02,511
Dus ging ik naar Mexico
en zwom ik met dolfijnen onder water.

95
00:04:03,240 --> 00:04:05,632
Ik deed nog iets geweldigs dat jaar

96
00:04:05,656 --> 00:04:07,745
en dat was mijn hoogtepunt.

97
00:04:07,769 --> 00:04:09,423
Ik schreef mijn boek:

98
00:04:09,423 --> 00:04:11,895
'Ik Beoordeel Je: 
De Doe-Het-Beter Handleiding'.

99
00:04:11,895 --> 00:04:16,042
Ik moest nu toch echt
gaan erkennen dat ik schrijver was.

100
00:04:17,062 --> 00:04:20,090
Dat jaar deed ik ook iets
wat ik echt verschrikkelijk vind,

101
00:04:20,114 --> 00:04:21,906
waarvoor ik doodsangsten uitstond --

102
00:04:22,906 --> 00:04:24,410
Ik ging skydiven.

103
00:04:25,539 --> 00:04:27,347
Als we bijna uit het vliegtuig vallen,

104
00:04:27,371 --> 00:04:30,715
denk ik: "Ik deed veel stomme dingen
in mijn leven. Dit is er een van."

105
00:04:30,715 --> 00:04:31,742
(Gelach)

106
00:04:31,742 --> 00:04:33,220
Dan vallen we naar de aarde

107
00:04:33,220 --> 00:04:36,467
en ik verlies letterlijk mijn adem
als ik de aarde zie.

108
00:04:36,467 --> 00:04:39,747
Ik dacht: "Ik viel net uit een perfect
veilig vliegtuig, doelbewust."

109
00:04:39,747 --> 00:04:40,759
(Gelach)

110
00:04:40,759 --> 00:04:42,261
"Wat heb ik toch?"

111
00:04:42,285 --> 00:04:44,201
Maar toen zag ik die pracht

112
00:04:44,225 --> 00:04:46,975
en ik dacht: "Dit is het beste
wat me ooit is overkomen.

113
00:04:46,999 --> 00:04:49,232
Dit was een fantastische beslissing."

114
00:04:49,256 --> 00:04:52,105
Ik denk aan de momenten
waarop ik de waarheid moet zeggen.

115
00:04:52,129 --> 00:04:55,440
Het voelt alsof ik uit dat vliegtuig val,

116
00:04:55,464 --> 00:04:58,143
het moment waarop ik 
op dat randje van het vliegtuig sta

117
00:04:58,143 --> 00:04:59,870
en denk: "Dit moet je niet doen",

118
00:04:59,870 --> 00:05:03,088
maar dan doe ik het toch,
omdat ik besef dat het moet.

119
00:05:03,674 --> 00:05:05,360
Op dat randje zitten,

120
00:05:05,384 --> 00:05:08,178
daar verblijven, dat vind ik comfortabel.

121
00:05:08,202 --> 00:05:10,511
Elke dag dat ik de waarheid vertel

122
00:05:10,535 --> 00:05:13,118
aan instituties en mensen
die belangrijker zijn dan ik,

123
00:05:13,118 --> 00:05:15,221
aan krachten die machtiger zijn dan ik,

124
00:05:15,221 --> 00:05:17,424
dan voelt het alsof ik 
uit dat vliegtuig val.

125
00:05:17,424 --> 00:05:20,300
Maar ik besef ook 
dat gemak overschat wordt.

126
00:05:20,300 --> 00:05:22,634
Want stil zijn is gemakkelijk.

127
00:05:22,658 --> 00:05:25,979
De dingen houden
zoals ze zijn, is gemakkelijk.

128
00:05:26,003 --> 00:05:28,699
En gemak doet niets anders
dan de status quo handhaven.

129
00:05:28,723 --> 00:05:32,215
We moeten leren wat makkelijker
een ongemakkelijke situatie te accepteren

130
00:05:32,215 --> 00:05:34,482
als dat nodig is om de waarheid te zeggen.

131
00:05:34,872 --> 00:05:36,136
En ik --

132
00:05:36,160 --> 00:05:38,431
(Applaus)

133
00:05:39,355 --> 00:05:43,082
Ik realiseer me dat ik
de waarheid moet spreken,

134
00:05:43,106 --> 00:05:45,055
want ik vind eerlijkheid heel belangrijk.

135
00:05:45,079 --> 00:05:47,322
Mijn integriteit is iets dat ik koester.

136
00:05:47,346 --> 00:05:49,771
Gerechtigheid --
dat zou geen optie mogen zijn,

137
00:05:49,771 --> 00:05:51,391
dat zou er altijd moeten zijn.

138
00:05:51,415 --> 00:05:54,753
Ik geloof ook dat karitéboter
een kernwaarde is en --

139
00:05:54,777 --> 00:05:56,075
(Gelach)

140
00:05:56,099 --> 00:05:59,689
en dat de wereld beter af zou zijn
als we wat meer gehydrateerd waren.

141
00:06:00,483 --> 00:06:03,239
Maar dat terzijde, 
met deze kernwaardes van mij

142
00:06:03,239 --> 00:06:04,594
moet ik de waarheid zeggen.

143
00:06:04,618 --> 00:06:06,473
Ik heb geen andere keus.

144
00:06:06,497 --> 00:06:08,960
Maar mensen zoals ik,
de professionele druktemakers,

145
00:06:08,960 --> 00:06:11,247
zouden niet de enige domino's moeten zijn

146
00:06:11,247 --> 00:06:13,038
die altijd uit vliegtuigen vallen

147
00:06:13,038 --> 00:06:15,933
of de eersten zijn
die de klappen opvangen.

148
00:06:15,957 --> 00:06:18,286
Mensen zijn zo bang 
voor die acute gevolgen

149
00:06:18,310 --> 00:06:21,362
en beseffen niet dat als we
een ruimte binnenstappen,

150
00:06:21,386 --> 00:06:24,049
we vaak tot de sterke mensen 
in die ruimte behoren --

151
00:06:24,049 --> 00:06:27,472
dat er misschien maar twee of drie zijn
die meer invloed hebben dan wij.

152
00:06:27,472 --> 00:06:30,043
Ik geloof stellig
dat het in deze tijd onze taak is

153
00:06:30,067 --> 00:06:32,116
om de boel wat te ontwrichten.

154
00:06:32,140 --> 00:06:34,239
En zelfs als we niet
zoveel invloed hebben,

155
00:06:34,263 --> 00:06:36,489
hoeven er maar twee mensen
samen te spannen

156
00:06:36,513 --> 00:06:37,970
om toch machtig te zijn.

157
00:06:37,994 --> 00:06:40,457
Net zoiets als die vrouw
in de vergadering bijstaan,

158
00:06:40,481 --> 00:06:43,376
die vrouw die men niet laat uitpraten.

159
00:06:43,400 --> 00:06:46,804
Of ervoor zorgen dat de persoon
die niet uit zijn woorden komt,

160
00:06:46,828 --> 00:06:48,137
toch gehoord wordt.

161
00:06:48,161 --> 00:06:51,415
Ons werk is om ervoor te zorgen
dat dat gebeurt.

162
00:06:51,439 --> 00:06:53,511
Ons welzijn is een zaak 
van de gemeenschap.

163
00:06:53,511 --> 00:06:55,044
Als we daar een punt van maken,


164
00:06:55,044 --> 00:06:58,889
begrijpen we dat we in tijden van nood
niet zover hoeven te zoeken;

165
00:06:58,889 --> 00:07:02,155
we staan tenslotte
altijd voor elkaar klaar.

166
00:07:02,313 --> 00:07:04,083
Er zijn van die voorvallen geweest


167
00:07:04,107 --> 00:07:08,127
waarbij ik heel publiekelijk
onderuit ging,

168
00:07:08,151 --> 00:07:11,072
zoals toen ik gevraagd werd
om op een conferentie te spreken

169
00:07:11,072 --> 00:07:13,849
en ze mij lieten betalen 
voor de reiskosten.

170
00:07:14,341 --> 00:07:15,704
Toen ik later research deed,

171
00:07:15,728 --> 00:07:18,831
kwam ik erachter dat de blanke mannen
gecompenseerd werden

172
00:07:18,855 --> 00:07:20,752
én hun reiskosten vergoed kregen.

173
00:07:20,776 --> 00:07:23,800
De blanke vrouwen kregen
alleen de reiskosten vergoed.

174
00:07:23,824 --> 00:07:28,106
De zwarte vrouwen moesten betalen
om te mogen spreken.

175
00:07:28,130 --> 00:07:29,828
Ik dacht: "Wat doe ik hiermee?"

176
00:07:30,417 --> 00:07:33,158
Ik wist dat als ik dit
publiekelijk zou uitspreken,

177
00:07:33,182 --> 00:07:35,147
ik financiële schade zou kunnen lijden.

178
00:07:35,159 --> 00:07:38,175
Maar ik begreep ook dat mijn stilzwijgen
niemand goed zou doen.

179
00:07:38,658 --> 00:07:41,762
Dus sprak ik er met enige angst
publiekelijk over

180
00:07:41,786 --> 00:07:44,405
en andere vrouwen begonnen
er ook over te praten:

181
00:07:44,429 --> 00:07:46,981
"Ik heb ook te maken gehad
met inkomensongelijkheid."

182
00:07:47,005 --> 00:07:48,594
Er kwam een discussie op gang


183
00:07:48,594 --> 00:07:52,649
over de discriminerende 
betalingspraktijken van die conferentie.

184
00:07:52,673 --> 00:07:55,039
Ik voelde dat ik de domino was

185
00:07:55,039 --> 00:07:57,922
toen ik een schokkende biografie 
van een publiek figuur las

186
00:07:57,922 --> 00:07:59,643
en er een stuk over schreef.

187
00:07:59,651 --> 00:08:03,148
Die persoon was machtiger dan ik
en dat kon mijn carrière beïnvloeden,

188
00:08:03,172 --> 00:08:04,990
maar ik vond dat ik het moest doen:

189
00:08:05,014 --> 00:08:08,149
"Ik moet misschien twee uur
op de rand van dat vliegtuig zitten."

190
00:08:08,149 --> 00:08:10,878
Dat deed ik. Ik drukte op 'Publiceren',
en ik rende weg.

191
00:08:10,902 --> 00:08:11,939
(Gelach)

192
00:08:11,963 --> 00:08:14,145
Ik kwam terug en mijn bericht ging viraal.

193
00:08:14,145 --> 00:08:17,501
Mensen zeiden: "Ik ben zo blij 
dat iemand dit eindelijk zegt."

194
00:08:17,525 --> 00:08:19,037
Er kwam een conversatie op gang

195
00:08:19,061 --> 00:08:21,853
over mentale gezondheid en zelfzorg.

196
00:08:21,877 --> 00:08:23,728
Ik dacht: "Goed dan.

197
00:08:23,752 --> 00:08:27,136
Wat ik aan het doen ben,
brengt in ieder geval iets op gang."

198
00:08:27,160 --> 00:08:30,580
Veel mensen werden de domino

199
00:08:31,422 --> 00:08:35,760
toen ze praatten over hoe ze werden
aangerand door machtige mannen.

200
00:08:35,784 --> 00:08:40,206
Miljoenen vrouwen deden mee
en zeiden: "Me Too."

201
00:08:40,230 --> 00:08:43,436
Een applaus voor Tarana Burke
die deze beweging liet losbarsten.

202
00:08:43,436 --> 00:08:45,295
(Applaus)

203
00:08:49,759 --> 00:08:52,306
Mensen en systemen 
rekenen op ons stilzwijgen

204
00:08:52,306 --> 00:08:55,076
om ons precies 
daar te houden waar we zijn.

205
00:08:56,706 --> 00:09:01,597
De domino zijn betekent vaak
om precies te zijn wie je bent.

206
00:09:02,241 --> 00:09:05,175
Ik was sluw sinds ik drie was.

207
00:09:05,199 --> 00:09:06,278
(Gelach)

208
00:09:06,302 --> 00:09:08,578
Dit ben ik op mijn derde verjaardag.

209
00:09:08,923 --> 00:09:11,151
Ik ben mijn hele leven dit meisje geweest

210
00:09:11,151 --> 00:09:13,360
en het voelt zelfs
alsof ik daar de domino ben.

211
00:09:13,384 --> 00:09:15,684
Want in een wereld 
die wil dat wij rondlopen

212
00:09:15,708 --> 00:09:17,548
als vertegenwoordigers van onszelf,

213
00:09:17,572 --> 00:09:20,412
kan het een revolutionaire daad zijn
om jezelf te zijn.

214
00:09:20,428 --> 00:09:22,781
In een wereld die wil dat we fluisteren,

215
00:09:22,805 --> 00:09:24,899
kies ik ervoor om te schreeuwen.

216
00:09:25,461 --> 00:09:28,397
(Applaus)

217
00:09:30,011 --> 00:09:32,412
Als het tijd is om 
die harde dingen te zeggen,

218
00:09:32,436 --> 00:09:34,074
stel ik mezelf drie vragen.

219
00:09:34,098 --> 00:09:35,937
Een: meende je het?

220
00:09:36,509 --> 00:09:38,626
Twee: kun je het verdedigen?

221
00:09:39,221 --> 00:09:41,198
Drie: zei je het met liefde?

222
00:09:41,198 --> 00:09:43,720
Als het antwoord op alle drie
'ja' is, dan zeg ik het

223
00:09:43,720 --> 00:09:46,101
en laat die domino's maar omvallen.

224
00:09:47,545 --> 00:09:48,696
Dat is belangrijk.

225
00:09:48,720 --> 00:09:51,045
Dat checkpoint met mezelf zegt altijd:

226
00:09:51,045 --> 00:09:52,975
"Ja, dit moet je doen."

227
00:09:54,595 --> 00:09:56,620
Doordachte waarheden uitspreken

228
00:09:56,620 --> 00:09:59,098
zou geen revolutionaire daad moeten zijn.

229
00:10:00,057 --> 00:10:02,770
Voor de waarheid opkomen 
zou geen opoffering moeten zijn,

230
00:10:02,770 --> 00:10:04,370
maar dat is het wel.

231
00:10:04,370 --> 00:10:07,558
Ik denk dat als meer mensen
dit zouden doen voor het groter goed,

232
00:10:07,582 --> 00:10:10,252
we op een betere plek zouden zijn dan nu.

233
00:10:11,259 --> 00:10:12,789
Over het groter goed gesproken,

234
00:10:13,438 --> 00:10:16,870
ik denk dat we waarheden moeten
vertellen om bruggen te bouwen

235
00:10:16,894 --> 00:10:18,551
voor een gemeenschappelijke basis.

236
00:10:18,551 --> 00:10:21,607
Bruggen die niet gebaseerd zijn
op de waarheid storten in.

237
00:10:21,631 --> 00:10:23,492
Het is onze taak,

238
00:10:23,516 --> 00:10:26,844
het is onze opdracht, onze plicht

239
00:10:26,868 --> 00:10:29,530
om voor de waarheid op te komen,
om de domino te zijn,

240
00:10:29,883 --> 00:10:31,502
niet alleen als het moeilijk is --

241
00:10:31,526 --> 00:10:33,515
maar vooral wanneer het moeilijk is.

242
00:10:33,539 --> 00:10:34,733
Dank jullie wel.

243
00:10:34,757 --> 00:10:37,746
(Applaus)