Significant Figures

Gəlin, baxaq əgər significant

figures barədə bir şey öyrənə
bilirik mi, yaxud da significant

digits (vacib rəqəmlət) adlandırlar.

Bunun arxasındakı əsas ideya çətin
hesablama

edərkən, yaxud da çoxlu rəqəmlər

olduqda,

əlinizdə olan dəqiqliyi yenidən

təmsil etmirsiniz,

elə ki, aldığını cavab, ölçdüyünüzdən

daha dəqiq deyil, elə ki, bu cavabı
alırdınız.

Bunun dərinliklərinə getmədən

əvvəl və onu hesablamada necə

istifadə edirsiniz, bunu

aydınlaşdırmaq üçün misallar edək

Sonra isə, bir neçə əsas qaydalar tapaq.

Ancaq ümumi olaraq bunu düşünmək,
ölçməmin ən

dəqiq qiymətini hansı rəqəmlərin
verdiyini

düşünməkdir.

Buradakı ilk şey,

əsas rəqəmlər 7,0,0-dır.

Burada, 3 əsas rəqəminiz var.

Nöqtədən sonra olan və 7-dən əvvəl
olan sıfırları

saymadığımız sizi narahat edə bilər,

onları saymırıq.

Belədir deyə, bu rəqəmi müəyyənləşdirməyə
kömək etmir.

Bu düzdür, ancaq ölçümüzün nə qədər

dəqiq olduğunu göstərmir.

Bunu daha yaxşı anlamaq üçün

buradakı ölçünün kilometr olduğunu
xəyal edin,

əgər 0.00700 kilometr ölçsəydik,

bu 700 metrin eynisi olardı.

Bəlkə də, əslində, metrdən istifadə
etmişik.

Dedik ki, bu təxminən 700 metrdir.

Onu ən yaxın sentimetrə keçirdik.

Elə hiss edirik ki, onu kilometrlə ifadə
edirik.

Bu iki nömrələr eyni şeydir.

Sadəcə fəqli vahidlərdir.

Ancaq, düşünürəm ki, bura

baxdığınız zaman, niyə sadəcə 3 dənə

olduğunu anlayırsınız.

Bu sıfırlar işlətdiyiniz vahiddən

asılı olaraq dəyişir.

Ancaq sizə əsl dəqiqliyi verən rəqəmlər,

7,0,0-dır.

Arxada olan bu sıfırları saymağımızın
səbəbi,

kim bu rəqəmi yazırsa, onları yazmalı
deyil.

Onları, açıq şəkildə, baxın, bura

qədər ölçmüşəm deməkdir.

Əgər bura qədər ölçməsəydilər,

onlar bu sıfırları yazmaya bilərdilər.

Deyərdilər ki, 7.00 yox, 7 metr.

Başqasını edək.

Eyni ideyaya əsaslanaraq,
2 və 5-miz var.

Sıfır olmayan rəqəmlər əsas rəqəmlər
sayılacaq.

Aparıcı olan bu 0-ı əlavə
etmirsiniz,

eyni məntiqlə,
əgər bu 0.052 kilometr idisə,

bu 52 metrlə eyni olar, hansının ki, aydın
formada

2 əsas rəqəmi var.

ilk sıfır olmayan rəqəmdən əvvəl aparıcı
0-ları saymaq istəməzsiniz,

düşünürəm ki, belə deyə bilərik.

Bunları əlavə etmək istəməzsiniz.

Bütün sıfır olmayan və onların arasında
olan rəqəmləri

əlavə edərsiniz, və arxada olan 0-ları,
əgər nöqtə varsa.

Bunları biraz daha rəsmi edəcəm.

Burada, 370 var.

Nöqtə qeyd olunub.

Əgər bu nöqtəni yazmasa idilər,

bunu dəqiqləşdirmək aydın olmaya
bilərdi.

Ancaq nöqtəni qeyd etdiklərinə görə

dəqiq 370 aldıqlarını görürük.

372 alıb sonra yuvarlaqlaşdırmayıblar.

Ya da ən yaxın onluğa

yuvarlaqlaşdırmayıblar.

Bu nöqtə sizə bütün 3-nün də əsas
olduğunu deyir.

Burada 3 əsas rəqəm var.

Bu, buradakının yanındadır,
bu onluq deyir ki,

təkcə ən yaxının almamışıq,

həm də bir dənə arxada olan 0 əlavə

etmişik, o mənaya gəlir ki,
ən yaxın

onluğa yuvarlaqlaşdırmışıq.
Bu

halda, 3 əsas rəqəmimzi var.

Burada, 7 yüzlükdədir.

Ancaq, ölçü minliklərə gedib

çıxıb.

Aralarında 0 olmasına baxmayaraq,

bu 0-lar ölçümüzün bir hissəsidir,

sıfır olmayan rəqəmlərin
aralarında olduqlarına görə.

Bu halda, bütün rəqəmlər,

burada yazılan kimi, əsas
rəqəmlərdir.

6 əsas rəqəminiz var.

Bu sonuncusu isə birmənalı
deyil.

Bu 37000-- bilinmir ki, dəqiq
37000 ölçmüsünüz

ya yox.

Bəlkə, ən yaxınına yuvarlaqlaşdırmısınız,

və dəqiq qiymət almısınız.

Tam 37000 almısınız.

Ya da, ən yaxın minliyə
yuvarlaqlaşdırmısınız.

Burada biraz qeyri-müəyyənlik var.

Tam belə bir şeyin yazıldığını görsəniz,

deyərsiniz ki, güman edərsiniz ki,--
ya da güman yox.

Əgər başqa informasiya olmasa,

deyərsiniz ki, burada anacq 2

əsas rəqəm var.

Müəyyən olması üçün,

nöqtə qoyarlar.

Deyək ki, bilirsiniz ki, burada 5 rəqəmli

dəqiqlik var, elə ki, əslində 5 rəqəmə

gedərik. Beləliklə, əgər nöqtə olmasa,

2 əsas rəqəm olar.