-
Gəlin görək ədədi mərtəbələr barədə
-
nəsə öyrənə
-
bilirikmi?!
-
Ədədi mərtəbələrin mahiyyəti
-
böyük hesablamalar etdikdə və
-
bir neçə rəqəmli qiymət əldə
-
etdikdə nəticənin daha dəqiq
-
olması üçün
-
edilən
-
ədədi üsuldur.
-
Dərin mahiyyətinə və necə
-
istifadəsinə baxmazdan öncə
-
ədədi mərtəbənin tapılması
-
üçün bir neçə nümunəyə baxaq.
-
Sonra təməl qaydalara nəzər salacağıq.
-
Ümumi olaraq desək, hansı ədədin hesabda
-
daha dəqiq informasiya verdiyini necə
-
bilərik?
-
Buradakı ədədi mərtəbələr
-
7, 0, 0-dır.
-
Bununla da 3 ədədi mərtəbə var.
-
Sizi bir az düşündürə bilər ki, biz bu
-
- onluq hissədən sonra və
7-dən əvvəl olan sıfırları
-
hesaba niyə qatmırıq.
-
Çünki ədədi təyin etmək
üçün bunlar bəs edir.
-
Bu doğrudur, lakin hesab dəqiq
-
deyil.
-
Daha yaxşı anlamaq üçün düşünün ki,
-
burada kilometrləri ölçürük,
-
yəni 0.00700 kilometr.
-
Bu ədədi metrlə ölçsək
-
7,00 metr alacağıq.
-
Bu isə santimetrlə ölçməyə
-
daha yaxındır.
-
Lakin kilometrlə yazdıq.
-
İki ədəd də eynidir.
-
Lakin fərqli vahidlərlə ifadə olunublar.
-
Buna baxdıqda
-
ədəddə niyə ancaq 3 ədədi mərtəbənin
-
olduğunu anlamaq olur.
-
Bu hesabı hansı vahidlə etmənizdən
-
asılıdır.
-
Daha dəqiqlilik verən rəqəmlər
-
7, 0, 0-dır.
-
Əslində, bu sıfırları yazmamaq da olar,
-
amma bunu yazmaqla göstəririk ki,
bu qədər dəqiqliklə ölçmüşük.
-
Onlar bunu açıq-aşkar göstərmək
-
üçün ediblər.
-
Əgər bunu ölçməsə idilər,
-
0-lar qalacaqdı.
-
7,00 əvəzinə 7 metr yazmış olacaqdılar.
-
Daha bir nümunə edək.
-
Eyni məntiqlə 5 və 2 var.
-
Sıfırdan fərqli olan rəqəmlər
ədədi mərtəbə olur.
-
Bu 0-ı isə daxil etmirik.
-
Çünki əgər 0,052 km (kilometr) olsa,
-
bu 52 metrlə eyni ədəd olacaq.
-
Göründüyü kimi 2 ədədi
mərtəbə olmuş olacaq.
-
İlk, sıfırdan fərqli
rəqəmdən əvvəlki 0-ları
-
hesaba
-
qatmırıq.
-
Yalnızca 0-dan fərqli, daha
sonra, aralıqda olan rəqəmləri
-
və son hissədəki 0-ları daxil edirik.
-
Bunu əyani şəkildə göstərəcəyəm.
-
Rəqəmimiz 370,0-dır və
-
onluq hissə ilə yazılıb.
-
Onluq hissə yazılmasa idi,
-
ədədin dəqiqliyi də itəcəkdi.
-
Onluq hissə yazıldığına görə
-
bu o deməkdir, onlar bunu 370.0 alıblar.
-
372 alıb, yuvarlaqlaşdırmayıblar.
-
Ya da sadəcə ilk onluğa
-
baxılmayıb.
-
Onluq hissə 3 ədədi
mərtəbə olduğunu deyir.
-
Budur 3 ədədi mərtəbə.
-
Növbəti nümunəyə baxaq.
-
Burada da onluq nöqtə var.
-
Bu nöqtədən sonrakı 0 bizə ədədi 1-ə
-
yaxın yox, 10-a yaxın aldığımızı deyir.
-
Yenidən desək, 3 ədədi mərtəbəmiz
-
var.
-
Burada 7 yüzlük hissədədir.
-
Lakin ölçüm mində birlərə
-
kimi var.
-
Baxmayaraq ki, aralıqda 0-lar var,
-
bu 0-lar hesabımın bir parçasıdır.
-
Çünki sıfırdan fərqli rəqəmlər aralığındadırlar.
-
Bu halda hər rəqəm ədədi
-
mərtəbə sayılır.
-
6 ədədi mərtəbə oldu.
-
Bu sonuncusu şübhəlidir.
-
Dəqiqliklə 37,000 ölçüldüyünə əmin
-
ola bilmərik.
-
Bəlkə də dəqiq cavab üçün
-
yaxın ədədə yuvarlaq edilir.
-
37,000 alınıb.
-
Bəlkə də ən yaxın minlik ölçülüb.
-
Burada qeyri-müəyyənlik var.
-
Bunun kimi yazılan nəsə görsəniz,
-
və əgər heç bir
-
əlavə məlumat yoxdursa,
-
deyə bilərik ki, iki ədədi mərtəbə
və ya
-
rəqəm var.
-
Şübhəni aradan qaldırmaq üçün
-
onluq hissəni bura yerləşdirmək olardı.
-
Onda 5 rəqəmlə təşkil olunan dəqiq
-
ədədi alardım və onun
-
5 ədədi mərtəbəsi olardı.
-
Əgər onluq hissəni görmürsünüzsə,
2 rəqəmi seçəcəm.
Khan Academy
