Return to Video

چۆن تەختەی خلیسکێنێی سەر ئاو بە سرووشتمان دەبەستێتەوە

  • 0:00 - 0:04
    سوار بوونی شەپۆل هاوشێوەی
    دەسکەوتنی خێرایی لەناکاوە
  • 0:04 - 0:07
    لەهەمان کاتدا فڕینی چاڕۆگەیشە.
  • 0:07 - 0:10
    وەک ڕۆشتن بەسەر ئاو و فڕین.
  • 0:10 - 0:15
    پێموایە وەک بەرەنگاری دژی
    دیاردەیەکی سروشتی بێت.
  • 0:15 - 0:18
    [شتێکی بچوک. بیرۆکەیەکی گەورە].
  • 0:21 - 0:23
    خلیسکانی سەر ئاو خوازیاری بیرکردنەوەی
    ئێرگۆنۆمیکیە.
  • 0:23 - 0:26
    چۆن بوەستم لەسەری؟ چۆن نەکەوم؟
  • 0:26 - 0:27
    بەڵام لەهەمان کاتدا،
  • 0:27 - 0:29
    دەبێ لەم ژینگە ئاویە کار بکات.
  • 0:29 - 0:33
    لە لایەکەوە پێویستە سوار ڕەچاوی
    هەندێ شوێن بکات
  • 0:33 - 0:35
    لە لایەکی ترەوە پێویستە ڕەچاوی
    ئاو و فیزیا بکرێت.
  • 0:35 - 0:37
    تەختەی خلیسکان لە چەند بەشێک پێک هاتوە
  • 0:37 - 0:40
    کە ئیسفنجییە و یارمەتی
    سەر ئاو کەوتن دەدات،
  • 0:40 - 0:44
    ڕووی تەختەکەش جۆرێکە لە کەتیرە،
  • 0:44 - 0:46
    هەندێک جاریش فایبەرە.
  • 0:46 - 0:48
    زۆر جار بەستەرێک،
  • 0:48 - 0:50
    وەک پارچە تەختەیەک
    لە ناوەڕاست جێگیر دەکرێت،
  • 0:50 - 0:51
    وای لێدەکات بەهێزتر بێت.
  • 0:51 - 0:55
    بێشکەکە لە ڕووی پێشەوە چەماوەتەوە.
  • 0:55 - 0:57
    ئەمە گرینگە چونکە جۆری
  • 0:57 - 1:00
    ئەو شەپۆلەی دەتوانێ سواری بێت دیاری دەکات،
  • 1:01 - 1:02
    و ڕێژەی لێژی شەپۆلەکە چەندە.
  • 1:02 - 1:04
    کلکەکە کار دەکاتە سەر
    پێشکەش کردنەکە.
  • 1:04 - 1:06
    کلکی جیاواز کاردانەوەی جیاواز
    دروست دەکات،
  • 1:06 - 1:08
    بۆ ئارەزووی تاک دەگەڕێتەوە.
  • 1:09 - 1:10
    تێگەیشتنمان بۆ خلیسکانی سەر ئاو
  • 1:10 - 1:15
    لە تاهیتیەکانەوە هاتووە کاتێک
    لە ۱۲۰۰ی زاینەوە بۆ هاوای هێنران.
  • 1:15 - 1:17
    کاتێک لە ساڵی ۱۷٨۰ جەیمس کوک گەیشت،
  • 1:17 - 1:21
    سەدەها کەسی ناو ئاو سەرنجی ڕاکێشا بوو،
  • 1:21 - 1:24
    منداڵ، ئافرەت، پیاو بە ڕووتی
    خلیسکانیان دەکرد.
  • 1:24 - 1:26
    موژدەبەرێکی کاڵڤینیست گەیشت
  • 1:26 - 1:28
    بەوە ئابڕویان چوو.
  • 1:28 - 1:31
    بوو بە چالاکیەکی نایاسایی.
  • 1:31 - 1:33
    دەبێتە پێچەوانەی کلتور.
  • 1:33 - 1:37
    باوکی خلیسکانی مۆدێرن کەسێکی
    هاواییە، ناوی دیوک کاهانمۆکە.
  • 1:37 - 1:39
    مەلەوانێکی ناوەزە بوو،
  • 1:39 - 1:42
    لە ئۆڵۆمپیاتی ۱۹۱۲ مەدالیای زێڕی بردەوە.
  • 1:42 - 1:44
    بە جیهاندا گەڕاوە بۆ
    نیشاندانی مەلەکردنەکەی
  • 1:44 - 1:47
    بەڵام خلیسکێنی ئاو دێنێ
    وخلیسکان دەکات.
  • 1:47 - 1:50
    وێنای بکە، خەڵک پێشتر
    خلیسکێنەیان نەبینیوە.
  • 1:50 - 1:53
    لەناکاو، کەسێک لە شوێنێکی دوورەوە
  • 1:53 - 1:55
    لەسەر ئاو وەستاوە و سواری ئاو بووە.
  • 1:55 - 1:56
    دێتەوە بۆ هاوای،
  • 1:56 - 1:59
    دەست بە دروست کردنی بۆڕدی زیاتر دەکات.
  • 1:59 - 2:00
    پێش جەنگی جیهانی دووەم،
  • 2:00 - 2:03
    سەیری بۆڕدی تەختەیی قورست دەکرد.
  • 2:03 - 2:04
    دوای جەنگی دووەمی جیهانی،
  • 2:04 - 2:07
    ئامێر و تەکنەلۆژیای نوێ بەر دەست بوو،
  • 2:07 - 2:11
    ئەمەش وایکرد بۆڕدەکان سوکتر وهەرزانتر بن،
  • 2:11 - 2:13
    بەڵام هێشتا شتێکی نەریتی بوو،
  • 2:13 - 2:15
    شتێک کە تایبەت بۆ خەڵک دروست کرابوو
  • 2:15 - 2:17
    یان ئامانجێکی دیاریکراو.
  • 2:17 - 2:19
    پەیوەندیەکی هاوسوودی بوو
  • 2:19 - 2:21
    لە نێوان بەکارهێنەر و درووست کەر دا.
  • 2:21 - 2:23
    پێوانەی زۆر جیاواز هەیە
  • 2:23 - 2:26
    کاریگەری دەکاتە سەر
    وەرزشوانک کە چۆن تەختەکە
  • 2:26 - 2:28
    لە ئاودا دەجووڵێنێت.
  • 2:28 - 2:31
    تەختەی درێژ بۆ شەپۆڵی بچوکتر بەکار دێت.
  • 2:31 - 2:33
    سوار بوونی شەپۆل شێوازی زۆرە.
  • 2:33 - 2:34
    دەتوانی لەسەری بڕۆیت،
  • 2:34 - 2:37
    پەنجەکانت بخەیە سەری و باڵەکانت بکەیتەوە.
  • 2:37 - 2:39
    تەختەی کورت خێراترە.
  • 2:39 - 2:41
    قورسن بۆ سوار بوون و لە ژێر لەش نوقم دەبن.
  • 2:41 - 2:45
    شێوازی درووست کردنی پەیوەستە
    بەم هۆکارە ماددیانەوە،
  • 2:45 - 2:49
    چۆن بمەوێت خۆم بخەمە ناو ئاو.
  • 2:49 - 2:53
    دەربڕینێکە زیاتر لە چالاکیەکی وەرزشی.
  • 2:53 - 2:56
    لەوانەیە لەبەر ئەوە بێت کە ئاو فێڵبازە.
  • 2:56 - 2:59
    ناتوانیت ڕووبەڕووی ببیتەوە یان بیگۆڕیت.
  • 2:59 - 3:02
    باشترین شت دەتوانم بیکەم
    ئاشنا بوون بە کردارەکانیەتی.
  • 3:02 - 3:05
    خلیسکانەکە لەوانەیە گەورە و گەورەتر بێت
  • 3:05 - 3:07
    کاتێک لە ناو ئاویت دەرپەڕێت،
  • 3:07 - 3:08
    پێکهاتەکان لە گۆڕاندان.
  • 3:08 - 3:09
    با هەڵدەکات.
  • 3:09 - 3:12
    دەبێت لەگەڵ سرووشت بگونجێیت.
  • 3:12 - 3:15
    پێویستە هەموو شتێک ببینیت و هەستی پێ بکەیت
  • 3:15 - 3:17
    کە لە دەورووبەرت ڕوودەدات.
  • 3:17 - 3:18
    هێشتا ،زۆر کورتە.
  • 3:18 - 3:21
    پێنج، هەشت، ۱٥ چرکە.
  • 3:21 - 3:23
    لەناودەچێت بەڵام دەبێت
    جارێکی تر سواری بیەوە.
Title:
چۆن تەختەی خلیسکێنێی سەر ئاو بە سرووشتمان دەبەستێتەوە
Speaker:
یووڤیش بێهار
Description:

دامەزرێنەری پڕۆژەی فوسی، یووڤیش بێهار، چۆنیەتی گۆڕانی پەیوەندیمان لەگەڵ سرووشت بەهۆی تەختەی خلیسکێنەوە دەخاتە ڕوو.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
03:37

Kurdish (Central) subtitles

Revisions