Hans Rosling: Hãy để tập dữ liệu của tôi thay đổi cách suy nghĩ của bạn
-
0:00 - 0:04Tôi sắp nói về cách suy nghĩ của bạn.
-
0:04 - 0:08Liệu cách suy nghĩ của bạn có tương ứng với tập dữ liệu của tôi không?
-
0:08 - 0:09(Cười)
-
0:09 - 0:12Nếu không, một trong hai cần được nâng cấp, đúng chứ?
-
0:12 - 0:16Khi tôi nói chuyện với sinh viên của tôi về các vấn đề toàn cầu,
-
0:16 - 0:18và lắng nghe họ trong giờ giải lao,
-
0:18 - 0:21các sinh viên luôn nói về "chúng ta" và "họ."
-
0:21 - 0:24Và khi họ trở lại giảng đường.
-
0:24 - 0:26Tôi hỏi: "Các em có ý gì khi đề cập đến 'chúng ta' và ''họ"?
-
0:26 - 0:29"Ồ, dễ hiểu thôi. Đó là phương tây và các nước đang phát triển." Các sinh viên nói.
-
0:29 - 0:31"Bọn em đã học được ở trường phổ thông."
-
0:31 - 0:33Vậy còn định nghĩa của chúng? - "Định nghĩa?
-
0:33 - 0:35Ai cũng biết," các sinh viên nói.
-
0:35 - 0:37Và bạn biết đấy, tôi thúc họ như thế này
-
0:37 - 0:39Thế là một cô sinh viên nói, rất lanh lợi, "Rất đơn giản.
-
0:39 - 0:42Phương tây là nơi của cuộc sống lâu dài trong một gia đình nhỏ
-
0:42 - 0:45Còn thế giới đang phát triển là nơi của cuộc sống ngắn ngủi trong một đại gia đình."
-
0:45 - 0:48Và tôi thích định nghĩa đó vì nó cho phép tôi
-
0:48 - 0:50chuyển cách suy nghĩ của họ
-
0:50 - 0:52thành cơ sở dữ liệu.
-
0:52 - 0:54Và nó đây.
-
0:54 - 0:56Và các bạn có thể thấy trên trục này
-
0:56 - 0:59là số thành viên của gia đình. Một, hai, ba, bốn, năm
-
0:59 - 1:01số con trên mỗi người mẹ ở trục này
-
1:01 - 1:03Còn đây, thời gian sống, tuổi thọ trung bình
-
1:03 - 1:0530, 40, 50.
-
1:05 - 1:09Chính xác những gì sinh viên nói là cách suy nghĩ của họ về thế giới.
-
1:09 - 1:11Và thật sự đây là vấn đề về phòng ngủ
-
1:11 - 1:15Liệu các cặp vợ chồng có quyết định tạo dựng một gia đình nhỏ,
-
1:15 - 1:18chăm sóc con cái của họ, và sống trong bao lâu,
-
1:18 - 1:22Hoàn toàn phụ thuộc vào nhà tắm và nhà bếp. Nếu nhà bạn có xà phòng, nước cũng như thức ăn,
-
1:22 - 1:24bạn sẽ sống lâu thôi.
-
1:24 - 1:26Và các sinh viên ấy nói đúng. Thế giới không phải chỉ gồm có -
-
1:26 - 1:30ở đây, tập hợp các nước ở đây,
-
1:30 - 1:34nơi của những đại gia đình với cuộc sống ngắn ngủi. Thế giới đang phát triển.
-
1:34 - 1:37Và những đất nước trên đây,
-
1:37 - 1:39thế giới của phương Tây.
-
1:39 - 1:42Họ sống lâu trong những gia đình nhỏ.
-
1:42 - 1:44Và các bạn sắp được thấy ở dây,
-
1:44 - 1:48một điều kỳ diệu xảy ra trên thế giới vào thời của tôi.
-
1:48 - 1:50Các quốc gia đang phát triển đã bắt đầu sử dụng
-
1:50 - 1:52xà phòng, nước, vắc-xin.
-
1:52 - 1:55Và tất cả bắt đầu nghĩ đến kế hoạch hoá gia đình.
-
1:55 - 1:57Và một phần cũng nhờ Hoa Kỳ giúp đỡ
-
1:57 - 2:00đầu tư và tư vấn kỹ thuật.
-
2:00 - 2:04Như các bạn thấy, cả thế giới đang hướng đến gia đình 2 con
-
2:04 - 2:07và một cuộc sống đến tuổi 60, 70.
-
2:07 - 2:10Nhưng vẫn có một vài nước vẫn bị thụt lùi, ở khu vực trên đây.
-
2:10 - 2:13Các bạn vẫn có thể thấy Afghanistan dưới này
-
2:13 - 2:16Và Liberia, và Congo.
-
2:16 - 2:18Chúng ta có nhiều quốc gia ở đó.
-
2:18 - 2:20Như thế, vấn đề tôi muốn nói ở đây
-
2:20 - 2:24Chính là, thế giới quan của các sinh viên của tôi
-
2:24 - 2:26phản ánh hiện thực về thế giới
-
2:26 - 2:29ở thời điểm mà các giáo viên của họ vừa chào đời.
-
2:29 - 2:32(Cười)
-
2:32 - 2:35(Vỗ tay)
-
2:35 - 2:38Và trên thực tế, khi chúng ta đang áp đặt điều này với thế giới,
-
2:38 - 2:41Tôi đã tham gia Hội Nghị Sức Khỏe Toàn Cầu ở Washington vào tuần trước,
-
2:41 - 2:44và tôi vẫn có thề thấy được cách nghĩ sai lầm.
-
2:44 - 2:47ngay cả ở những người tân tiến tại Hoa Kỳ.
-
2:47 - 2:50Họ chưa nhận ra sự tiến bộ
-
2:50 - 2:55của Mexico trên đây, và Trung Quốc, so sánh với Hoa Kỳ.
-
2:55 - 2:57Xem đây, khi tôi dịch chuyển chúng.
-
2:57 - 3:04Nào bắt đầu.
-
3:04 - 3:07Họ đuổi kịp. Mexico đây.
-
3:07 - 3:10Ngang hàng với hoa Kỳ về 2 chỉ số xã hội này.
-
3:10 - 3:12Có ít hơn 5%
-
3:12 - 3:15số chuyên gia về sức khỏe toàn cầu nhận thấy được điều này.
-
3:15 - 3:17Đất nước lớn như Mexico
-
3:17 - 3:20đang gặp phải vấn đề về vũ khí thâm nhập từ phía Bắc
-
3:20 - 3:22xuyên biên giới. Vì vậy họ phải ngưng nó lại.
-
3:22 - 3:26Bởi Mexico có một mối quan hệ kỳ lạ với Hoa Kỳ, bạn biết đấy
-
3:26 - 3:30Nhưng nếu tôi thay đổi trục này ở đây, xem này,
-
3:30 - 3:33và thay thế cho nó ở đây, tôi đặt số thu nhập của mỗi người vào.
-
3:33 - 3:36Thu nhập của mỗi người. Tôi đặt ở đây.
-
3:36 - 3:38Và chúng ta có thể thấy
-
3:38 - 3:40một bức tranh hoàn toàn khác
-
3:40 - 3:42Nhân tiện, tôi đang hướng dẫn các bạn
-
3:42 - 3:44cách sử dụng website của chúng tôi, Gapminder World.
-
3:44 - 3:46Vì sao tôi lại chỉnh sửa chúng?
-
3:46 - 3:49Bởi vì nó là một tiện ích miễn phí trên mạng.
-
3:49 - 3:52Khi chỉnh xong
-
3:52 - 3:56Tôi có thể lùi lại 200 năm trước
-
3:56 - 4:00Và tôi có thể thấy Hoa Kỳ trên đó
-
4:00 - 4:03Cùng với các nước khác
-
4:03 - 4:06Bây giờ tôi đặt thu nhập trên đầu người ở trục này
-
4:06 - 4:09Nước Mỹ vào thời điểm này chỉ có 2.000 USD cho mỗi người
-
4:09 - 4:13Tuổi thọ trung bình từ 35 đến 40
-
4:13 - 4:15bằng với Afghanistan ngày nay.
-
4:15 - 4:20Và tôi sẽ cho bạn thấy những gì xảy ra trên thế giới.
-
4:20 - 4:22Thay vì phải học lại lịch sử
-
4:22 - 4:24trong một năm ở trường Đại học.
-
4:24 - 4:27Bạn chỉ cần nhìn tôi, trong một phút, và bạn sẽ thấy được toàn bộ.
-
4:27 - 4:29(Cười)
-
4:29 - 4:34Các bạn có thể thấy những bong bóng màu nâu, chỉ khu vực Tây Âu
-
4:34 - 4:37và màu vàng, chỉ Hoa Kỳ,
-
4:37 - 4:39họ ngày một giàu hơn,
-
4:39 - 4:41với sức khỏe tốt hơn
-
4:41 - 4:43100 năm về trước
-
4:43 - 4:46khi mà phần còn lại của thế giới vẫn còn bị bỏ lại phía sau.
-
4:46 - 4:51Và đây. Bệnh dịch xất hiện.
-
4:51 - 4:54Đó là lý do tại sao giờ chúng ta rất sợ cúm phải vậy không?
-
4:54 - 4:57Người ta vẫn còn nhớ. Tuổi thọ trung bình xuống dốc.
-
4:57 - 5:00Sau đó nó tăng cao. Mãi đến khi
-
5:00 - 5:02các nước bắt đầu giành được độc lập
-
5:02 - 5:04Hãy nhìn Trung Quốc,
-
5:04 - 5:06Ấn Độ
-
5:06 - 5:14và đây là những gì đang xảy ra
-
5:14 - 5:17Ghi chú ở đây, rằng chúng ta có Mexico trên kia.
-
5:17 - 5:19Không thể nói rằng Mexico có thể sánh bằng Hoa Kỳ.
-
5:19 - 5:21Nhưng cũng gần như vậy.
-
5:21 - 5:23Và thật thú vị khi ta thấy
-
5:23 - 5:25Trung Quốc và Hoa Kỳ,
-
5:25 - 5:28trong suốt 200 năm.
-
5:28 - 5:30Vì tôi có cậu tai lớn đang làm việc cho Google
-
5:30 - 5:33sau khi Google mua lại phần mềm này.
-
5:33 - 5:36Bởi vì thực tế đây là vấn đề lao động trẻ em. Con trai tôi và vợ ngồi lại
-
5:36 - 5:38và phát triển chúng trong rất nhiều năm.
-
5:38 - 5:42Còn con trai út của tôi thì đang học tiếng Trung tại Bắc Kinh.
-
5:42 - 5:46Đến đây, xuất hiện 2 viễn cảnh. Các bạn đoán được không?
-
5:46 - 5:48Cậu trai út của tôi, người đang học tại Bắc Kinh,
-
5:48 - 5:52Trung Quốc, có một tầm nhìn dài hạn.
-
5:52 - 5:54Trong khi con trai lớn của tôi ở Google
-
5:54 - 5:58thì nên phát triển bằng 1/4, hay 1/2 năm.
-
5:58 - 6:01Hay là Google khá hào phóng, cậu ấy có thề có 1 đến 2 năm để đi.
-
6:01 - 6:03Nhưng ở Trung Quốc, họ nhìn từ thế hệ này sang thế hệ khác
-
6:03 - 6:06Bởi họ vẫn còn nhớ
-
6:06 - 6:08cái giai đoạn đáng xấu hổ từ 100 năm trước,
-
6:08 - 6:10khi họ nhìn lại.
-
6:10 - 6:13Và họ nhớ luôn cái giai đoạn thật sự tệ hại đầu tiên
-
6:13 - 6:16của thế kỷ vừa rồi.
-
6:16 - 6:19Và ta có thể bỏ qua, để đi đến sự nhảy vọt của nó.
-
6:19 - 6:21ở năm 1936.
-
6:21 - 6:25Mao Trạch Đông mang sức khỏe đến Trung Quốc
-
6:25 - 6:27Khi sau đó ông ta qua đời. Đặng Tiểu Bình kế nhiệm và bắt đầu
-
6:27 - 6:29bước tiến đáng kinh ngạc này
-
6:29 - 6:31Có lạ không khi thấy rằng Hoa Kỳ
-
6:31 - 6:35phát triển nền kinh tế trước, sau đó trở nên giàu có dần.
-
6:35 - 6:38Trong khi ở Trung Quốc sức khỏe có từ rất sớm.
-
6:38 - 6:42Bởi vì họ áp dụng kiến thức giáo dục, dinh dưỡng,
-
6:42 - 6:45cũng như tiện ích của kháng sinh penicillin,
-
6:45 - 6:47vắc-xin, và kế hoạch gia đình.
-
6:47 - 6:50Châu Á đã có thể phát triển xã hội
-
6:50 - 6:53trước khi họ phát triển kinh tế.
-
6:53 - 6:55Và theo tôi, ở vị trí của một giáo sư về sức khỏe cộng đồng,
-
6:55 - 6:59không một chút lạ lẫm để nói rằng các quốc gia đó đang phát triển rất nhanh.
-
6:59 - 7:01Bởi vì những gì bạn thấy ở đây,
-
7:01 - 7:04là một thế giới phẳng của Thomas Friedman.
-
7:04 - 7:06Phải vậy không?
-
7:06 - 7:08Nó không thực sự phẳng cho lắm.
-
7:08 - 7:10Nhưng ở những đất nước có nền thu nhập trung bình
-
7:10 - 7:12và đây là nơi tôi muốn đề nghị với các sinh viên của tôi,
-
7:12 - 7:15ngưng việc dùng cụm từ "thế giới đang phát triển".
-
7:15 - 7:18Vì tóm lại, nói về thế giới đang phát triển,
-
7:18 - 7:22nó giống như việc nói về 2 giai đoạn lịch sử của Hoa Kỳ.
-
7:22 - 7:26Giai đoạn sau là hiện tại, giai đoạn của tổng thống Obama.
-
7:26 - 7:28Và phần còn lại thuộc về quá khứ.
-
7:28 - 7:30Nơi các bạn phủ lên mọi thứ từ Washington.
-
7:30 - 7:32đến Eisenhower.
-
7:32 - 7:34Bởi vì giai đoạn từ Washington đến Eisenhower,
-
7:34 - 7:36là những gì ta có thể tìm được ở một thế giới đang phát triển.
-
7:36 - 7:38Thực ra ta có thể đi từ Mayflower
-
7:38 - 7:40đến Eisenhower,
-
7:40 - 7:43và điều đó có thể đưa chung vào một thế giới đang phát triển.
-
7:43 - 7:46Nơi các thành phố đang hiện đại lên một cách đáng ngạc nhiên.
-
7:46 - 7:48Nơi xuất hiện những doanh nhân giỏi,
-
7:48 - 7:51nhưng cũng đi cùng với những đất nước trên đà sụp đổ,
-
7:51 - 7:54Vậy làm sao chúng ta hiểu đúng vấn đề này hơn?
-
7:54 - 7:57Một cách thử là liệu chúng ta có thế
-
7:57 - 7:59nhìn vào sự phân phối thu nhập.
-
7:59 - 8:02Đây là phân phối thu nhập của mọi người trên thế giới,
-
8:02 - 8:05từ 1 USD. Đây là nơi mà các bạn có cái để ăn.
-
8:05 - 8:07Những người này đi ngủ khi đói.
-
8:07 - 8:09Và đây là số người.
-
8:09 - 8:11Với 10 USD, bạn có hay không thể có một
-
8:11 - 8:13hệ thống chăm sóc sức khỏe cá nhân hay công cộng. Đây là nơi các bạn có thể
-
8:13 - 8:16cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho gia đình, và trường học cho trẻ em.
-
8:16 - 8:18Và đây là những quốc gia trong tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD)
-
8:18 - 8:20Oklahoma, Mỹ Latinh, Đông Âu.
-
8:20 - 8:24Đây là Đông Á. Điểm sáng màu xanh phía trên là Nam Á.
-
8:24 - 8:27Và đây là cái cách thế giới được thay đổi.
-
8:27 - 8:29Như thế này.
-
8:29 - 8:32Các bạn có thấy được chúng phát triển như thế nào không? Và làm thế nào để hàng tỉ người
-
8:32 - 8:35đang thoát ra khỏi nghèo đói ở Châu Á?
-
8:35 - 8:37Đi lên phía trên này.
-
8:37 - 8:39Tôi đi đến đó đây.
-
8:39 - 8:42Nhưng tôi phải dừng lại trước cửa nhà Lehman Brothers thôi. Các bạn biết đó. Vì...
-
8:42 - 8:45(Cười)
-
8:45 - 8:47Bởi vì sự thay đổi này không tồn tại được lâu.
-
8:47 - 8:49Hẳn thế giới sẽ thay đổi nó.
-
8:49 - 8:52Và rồi nó vẫn tiếp tục hướng đến thế này.
-
8:52 - 8:54Nhưng ít nhiều thì điều này vẫn xảy ra thôi.
-
8:54 - 8:59Chúng ta đang ở trong một thế giới không thể được chia ra để xem.
-
8:59 - 9:01Ta có những đất nước với thu nhập cao ở đây
-
9:01 - 9:04Hoa Kỳ dẫn đầu trong số đó
-
9:04 - 9:07Ta có những nền kinh tế đang nỗi lên ở phần giữa này
-
9:07 - 9:09họ là nguồn cung cấp cho các quỹ cứu trợ.
-
9:09 - 9:12Chúng ta lại có những quốc gia thu nhập thấp ở đây.
-
9:12 - 9:15Đây là một thực tế của việc tiền từ đâu đến.
-
9:15 - 9:17Họ đang tiết kiệm, trong suốt thập niên vừa rồi.
-
9:17 - 9:19Và ở đây, chúng ta có những đất nước với nền thu nhập thấp
-
9:19 - 9:21nơi của những nhà đầu tư.
-
9:21 - 9:24Các quốc gia đang chịu cảnh suy sụp và chiến tranh,
-
9:24 - 9:29như Afghanistan, Somalia, một phần của Congo và Darfur.
-
9:29 - 9:31Tất cả vào cùng một thời điểm.
-
9:31 - 9:33Đó là lý do tại sao thật khó để mô tả những gì đang diễn ra
-
9:33 - 9:35trong một thế giới đang phát triển.
-
9:35 - 9:37Vì điều này rất khó, đối với những gì đã xảy ra ở đó.
-
9:37 - 9:39Và lí do tại sao tôi đề nghị
-
9:39 - 9:42một sự tiếp cận khác cho cái mà các bạn gọi.
-
9:42 - 9:46Các bạn cũng có sự khác biệt to lớn giữa các quốc gia với nhau.
-
9:46 - 9:49Tôi nghe rằng những ngành học của các bạn ở đây cũng gồm sinh viên từ nhiều nơi đến đây.
-
9:49 - 9:52Có Châu Phi, Nam Á,
-
9:52 - 9:54Đông Á, Ả Rập,
-
9:54 - 9:56Đông Âu, Mỹ Latinh, và các quốc gia trong tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD)
-
9:56 - 9:58Trên trục này là số GDP.
-
9:58 - 10:00Và trên đây là sức khỏe, tỉ lệ sống sót của trẻ em.
-
10:00 - 10:02Chẳng gì là ngạc nhiên
-
10:02 - 10:05Rằng các nước Châu Phi, Nam Sahara nằm ở dưới cùng.
-
10:05 - 10:07Nhưng khi tôi chia nó ra, chia nó ra
-
10:07 - 10:09thành những ô bong bóng thế này,
-
10:09 - 10:12kích thước bong bóng là dân số.
-
10:12 - 10:15Rồi các bạn thấy Cộng hòa Sierra Leone và Mauritius giờ đây hoàn toàn khác nhau.
-
10:15 - 10:17Rõ ràng có hẳn một sự khác biệt giữa các nước Châu Phi phía nam Sahara.
-
10:17 - 10:20Tiếp tục tôi chia những phần khác ra. Đây là Nam Á.
-
10:20 - 10:22Thế giới Ả Rập.
-
10:22 - 10:24Nào các bạn sinh viên từ các khoa khác nhau.
-
10:24 - 10:27Đông Âu, Mỹ Latinh, các nước OECD.
-
10:27 - 10:30Trải dài khắp thế giới.
-
10:30 - 10:32Chúng ta không thể phân biệt chúng
-
10:32 - 10:35Mayflower dưới dây. Washington ở đây,
-
10:35 - 10:37những quốc gia với những tòa nhà chọc trời,
-
10:37 - 10:41Lincoln ở đây, phát triển chúng.
-
10:41 - 10:44Eisenhower, ngườ mang hiện đại đến cho các quốc gia.
-
10:44 - 10:46Và đây, Hoa Kỳ ngày nay, ở trên đây.
-
10:46 - 10:48Ta có được các nước như thế bằng cách này đây.
-
10:48 - 10:51Và đây, một điều quan trọng
-
10:51 - 10:55để hiểu bằng cách nào thế giới thay đổi được.
-
10:55 - 10:59Đến đây thì tôi quyết định viết một lá thư
-
10:59 - 11:01(Cười)
-
11:01 - 11:04Đây là nhiệm vụ của tôi, đại diện cho phần còn lại của thế giới,
-
11:04 - 11:08tôi muốn chuyển một lời cám ơn đến những người dân đóng thuế ở Mỹ,
-
11:08 - 11:10cho cuộc khảo sát sức khỏe nhân khẩu.
-
11:10 - 11:13Nhiều người không nhận thức được. Không- đây không phải trò cười.
-
11:13 - 11:15Đây là một vấn đề nghiêm túc đấy.
-
11:15 - 11:19Nhờ vào nguồn tài trợ liên tục của Hoa Kỳ
-
11:19 - 11:22suốt 25 năm với một phương pháp rất tốt
-
11:22 - 11:24để khảo sát tỉ lệ tử vong ở trẻ em,
-
11:24 - 11:27chúng ta có thể hiểu được chuyện gì đang xảy ra trên thế giới.
-
11:27 - 11:34(Vỗ tay)
-
11:34 - 11:37Và đây là chính phủ Hoa Kỳ với những nỗ lực tuyệt vời
-
11:37 - 11:40mà không cần hỗ trợ, cung cấp những thực tế
-
11:40 - 11:42mang lại lợi ích cho xã hội.
-
11:42 - 11:45Và cung cấp dữ liệu miễn phí
-
11:45 - 11:48trên internet, cho cả thế giới cùng sử dungh. Cám ơn rất nhiều.
-
11:48 - 11:50Khá đối lập với ngân hàng Thế Giới,
-
11:50 - 11:53nơi thu thập dữ liệu với tiền của chính phủ,
-
11:53 - 11:56tiền thuế, sau đó họ bán chúng để kiếm ít lợi nhuận,
-
11:56 - 11:59một cách thiếu hiệu quả.
-
11:59 - 12:05(Vỗ tay)
-
12:05 - 12:07Nhưng những người làm điều đó trong ngân hàng
-
12:07 - 12:09lại là những người tốt nhất trên thế giới.
-
12:09 - 12:11Họ có những kỹ năng chuyên nghiệp.
-
12:11 - 12:15Chỉ là chúng ta muốn nâng cấp các hãng quốc tế của chúng ta
-
12:15 - 12:18bằng cách hiện đại để xứng tầm với thế giới, như chúng ta đang làm.
-
12:18 - 12:21Khi nói đến dữ liệu miễn phí và sự trong sạch,
-
12:21 - 12:24Hoa Kỳ là một trong số những nước tốt nhất
-
12:24 - 12:27Nhưng điều đó chẳng đến dễ dàng từ miệng của một vị giáo sư về sức khỏe cộng đồng người Thụy Điển.
-
12:27 - 12:30(Cười)
-
12:30 - 12:33Tôi cũng chẳng được trả tiền để đến đây.
-
12:33 - 12:35Tôi muốn cho các bạn thấy những gì đang xảy ra với số dữ liệu này,
-
12:35 - 12:37những gì tôi có thể chỉ ra từ nó.
-
12:37 - 12:39Nhìn này. Đây là thế giới.
-
12:39 - 12:41với thu nhập ở đây, với tỉ lệ tử vong ở trẻ em.
-
12:41 - 12:43Và cái gì đã xảy ra trên với thế giới?
-
12:43 - 12:46Từ 1950, trong suốt 50 năm
-
12:46 - 12:49tỉ lệ tử vong trẻ em tăng cao.
-
12:49 - 12:51Và Bộ An ninh Quốc nội Hoa Kỳ là người làm nó trở nên dễ dàng hơn để biết.
-
12:51 - 12:53Và chúng ta có một sự tăng thu nhập.
-
12:53 - 12:55Những quốc gia đang phát triển
-
12:55 - 13:00đang hoà lẫn vào thế giới công nghiệp hóa ở Phương tây.
-
13:00 - 13:03Chúng ta có một sự chuyển hóa. Nhưng dĩ nhiên, ta vẫn còn
-
13:03 - 13:06Congo ở trên đây, như sự tồn tại của những nước nghèo khó
-
13:06 - 13:10như ta vẫn có trong lịch sử.
-
13:10 - 13:13Đó là nơi của hàng "tỉ người ở tận đáy của kinh tế thế giới", chúng ta đã nghe đến
-
13:13 - 13:16một hướng tiếp cận mới cho vấn đế này.
-
13:16 - 13:19Và bao lâu nó mới xảy ra?
-
13:19 - 13:21Đây MDG 4 (Mục tiêu Phát Triển Thiên Niên Kỷ 4), với mục tiêu giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ em.
-
13:21 - 13:23Hoa Kỳ không thực sự háo hực
-
13:23 - 13:26trong việc dùng MDG 4.
-
13:26 - 13:29Nhưng các bạn đang là những nhà tài trợ chính để giúp chúng tôi thực hiện nó.
-
13:29 - 13:32Bởi vì tỉ lệ tử vong trẻ em là điều duy nhất mà chúng tôi có thể đo lường được.
-
13:32 - 13:35Và chúng ta đã từng nói rằng nó nên giảm 4% mỗi năm.
-
13:35 - 13:37Hãy xem những gì Thụy Điển đã làm.
-
13:37 - 13:40Chúng ta đã từng khoe khoang về mức độ phát triển xã hội nhanh.
-
13:40 - 13:42Đó là chúng ta, vào năm 1900.
-
13:42 - 13:44Năm 1900, Thụy Điển đã ở đó.
-
13:44 - 13:46Có cùng tỉ lệ tử vong trẻ em với Bangladesh, năm 1990.
-
13:46 - 13:48Dù họ có mức thu nhập bình quân thấp.
-
13:48 - 13:51Họ đã bắt đầu rất tốt. Họ tận dụng sự viện trợ.
-
13:51 - 13:53Tiêm vắc-xin cho trẻ em. Nguồn nước cũng tốt hơn
-
13:53 - 13:55Và họ đã giảm được tỉ lệ tử vong cho trẻ em,
-
13:55 - 13:58với một tỉ lệ đáng kinh ngạc: 4,7% mỗi năm. Họ đã đánh bại Thụy Điển.
-
13:58 - 14:02Đó là giai đoạn 16 năm của Thụy Điển.
-
14:02 - 14:04Giai đoạn thứ 2 của Thụy Điển là vào năm 1916,
-
14:04 - 14:06với Ai Cập vào năm 1990.
-
14:06 - 14:09Và cứ thế, thêm một lần nữa, Hoa Kỳ là một phần của lí do ở đây.
-
14:09 - 14:13Họ có nước sạch. Họ dành thức ăn cho người nghèo.
-
14:13 - 14:15Và họ phòng ngừa bệnh sốt rét.
-
14:15 - 14:185,5%. Họ đi nhanh hơn mục tiêu phát triển thiên niên kỷ.
-
14:18 - 14:21Và đây là cơ hội thứ 3 cho Thụy Điển, đương đầu Brazil.
-
14:21 - 14:25Brazil có một sự tiến bộ về xã hội khá nhanh
-
14:25 - 14:27trong vòng 16 năm.
-
14:27 - 14:29Họ đi nhanh hơn Thụy Điển.
-
14:29 - 14:31Điều này có nghĩa là thế giới đang đổ về một nơi.
-
14:31 - 14:33Những quốc gia đang có mức thu nhập trung bình,
-
14:33 - 14:35những nền kinh tế đang nổi lên, họ đang cố bắt kịp.
-
14:35 - 14:37Họ đổ về thành phố,
-
14:37 - 14:39nơi có những điều kiện tốt hơn.
-
14:39 - 14:42Những gì mà Thụy Điển làm thời điểm này là phản đối.
-
14:42 - 14:44Họ nói: " Nó không công bằng.
-
14:44 - 14:46bởi vì những nước này có vaxin và thuốc kháng sinh.
-
14:46 - 14:48Ở thời điểm đó Thụy Điển thì không có.
-
14:48 - 14:50Chúng ta phải có một cuộc cạnh tranh vào đúng thời điểm."
-
14:50 - 14:53Được thôi. Tôi sẽ nói về Singapore, vào năm mà tôi sinh ra,
-
14:53 - 14:55Singapo có tỉ lệ tử vong trẻ em gấp đôi Thụy Điển.
-
14:55 - 14:57Đây là một đất nước nhiệt đới của thế giới.
-
14:57 - 14:59Một vùng đầm lầy của xích đạo.
-
14:59 - 15:02Tiếp tục. Singapore mất một chút thời gian để dành độc lập.
-
15:02 - 15:04Và sau đó họ bắt đầu phát triển kinh tế.
-
15:04 - 15:06Họ đầu tư vào xã hội. Họ diệt bệnh sốt rét.
-
15:06 - 15:08Họ xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe hoành tráng
-
15:08 - 15:10đánh bại cả Mỹ và Thụy Điển.
-
15:10 - 15:13Chúng ta chưa bao giờ nghĩ rằng họ có thể thắng Thụy Điển.
-
15:13 - 15:21(Vỗ tay)
-
15:21 - 15:24Tất cả các quốc gia màu xanh này đang cố gắng đạt được những mục tiêu phát triển của thiên niên kỷ.
-
15:24 - 15:26Những quốc gia màu vàng đang chuẩn bị làm điều đó.
-
15:26 - 15:29Màu đỏ là những nước không làm, và chính sách phải được cải tiến.
-
15:29 - 15:32Không phải là một một phép ngoại suy đơn giản.
-
15:32 - 15:34Chúng ta phải tìm ra một hướng đi thực sự
-
15:34 - 15:36trong việc hỗ trợ các nước này bằng một phương pháp tốt hơn.
-
15:36 - 15:39Chúng ta phải trân trọng những đất nước đang có nền thu nhập trung bình
-
15:39 - 15:41cho những gì họ đang làm.
-
15:41 - 15:44Và chúng ta phải nhìn toàn diện thực tế để nhìn thế giới.
-
15:44 - 15:47Đây là số đô-la trên mỗi người. Đây là đất nước của bệnh HIV
-
15:47 - 15:49Màu xanh là Châu Phi.
-
15:49 - 15:52Kích thước của bong bóng cho thấy số lượng người bị nhiễm.
-
15:52 - 15:54Các bạn có thể thấy bi kịch của Nam Phi ở đó.
-
15:54 - 15:57Khoảng 20% dân số trưởng thành bị nhiễm.
-
15:57 - 16:00dù thu nhập của họ khá cao.
-
16:00 - 16:03Họ có một số lượng người nhiễm HIV cao.
-
16:03 - 16:06Nhưng các bạn cũng có thể thấy có những quốc gia Châu Phi ở đây.
-
16:06 - 16:10Không dính một chút bệnh dịch HIV nào ở Châu Phi.
-
16:10 - 16:13Chừng 5 đến 10 nước ở Châu Phi
-
16:13 - 16:16ngang bằng với Thụy Điển và Mỹ.
-
16:16 - 16:18và cũng có những nước khác với tỉ lệ rất cao.
-
16:18 - 16:21Tôi sẽ cho các bạn thấy điều gì đang xảy ra
-
16:21 - 16:25trong một nước tốt nhất trong những nước tốt nhất, với một nền kinh tế vững mạng
-
16:25 - 16:28ở Châu Phi, một chính phủ tốt, đó là Cộng hoà Botswana.
-
16:28 - 16:30Họ có một trình độ cao. Nó đang đi xuống.
-
16:30 - 16:32Nhưng hiện tai thì không
-
16:32 - 16:34Vì ở đó, với sự trợ giúp của chương trình cứu trợ khẩn cấp về phòng chống HIV/AIDS (PEPFAR).
-
16:34 - 16:37Họ đang chữa trị. Và người dân tránh được cảnh hiểm nghèo.
-
16:37 - 16:40Các bạn biết rằng điều này không dễ chút nào.
-
16:40 - 16:43rằng chiến tranh đã gây ra nó.
-
16:43 - 16:45Bởi ở đó, Congo, có chiến tranh.
-
16:45 - 16:48và ở đây, Zambia, đang hòa bình.
-
16:48 - 16:51Và đó không phải là nền kinh tế. Những quốc gia giàu có sẽ tăng lên.
-
16:51 - 16:53Và nếu tôi xem thu nhập của Tanzania,
-
16:53 - 16:55Số người giàu chiếm 20%
-
16:55 - 16:57nhiễm HIV nhiều hơn những người nghèo khổ nhất.
-
16:57 - 17:00Đó là sự khác biệt trong một đất nước.
-
17:00 - 17:02Nhìn xem các tỉnh của Kenya. Chúng rất khác biệt.
-
17:02 - 17:05Và các bạn cos thể thấy tình hình.
-
17:05 - 17:08Nó không phải là sự nghèo đói. Đây là một hoàn cảnh đặc biệt.
-
17:08 - 17:11Có thể là vì việc chung nhiều bạn tình
-
17:11 - 17:14trong một phần dân số dị tính luyến ái bình thường
-
17:14 - 17:16ở một vài nước, hay vài phần của một nước,
-
17:16 - 17:18ở Nam và Đông Phi.
-
17:18 - 17:21Đừng nói cả Châu Phi. Đừng gây ra vấn đề về chủng tộc.
-
17:21 - 17:25Hãy nghĩ đến chúng như vấn đề địa phương. Và hãy ngăn chặn từng nơi,
-
17:25 - 17:27theo cái cách mà nó được làm ở đây.
-
17:27 - 17:30Để kết thúc,
-
17:30 - 17:33vẫn còn nhiều điều đau lòng
-
17:33 - 17:36với hàng tỉ người nghèo đói, mà chúng ta vẫn chưa biết.
-
17:36 - 17:38Những người sống không có điện thoại cá nhận,
-
17:38 - 17:40những người chưa từng nhìn thấy máy tính,
-
17:40 - 17:43những người chưa có điện trong nhà.
-
17:43 - 17:45Đây là bệnh Konzo, và tôi đã mất 20 năm
-
17:45 - 17:47để giải thích ở Châu Phi.
-
17:47 - 17:52Nó bị gây ra bởi sự lây lan của mầm móng chất độc sắn, trong hoàn cảnh đói kém.
-
17:52 - 17:56Nó giống như bệnh pellagra ở Mississippi vào những năm của thập niên 30.
-
17:56 - 17:59Nó giống với những căn bệnh khác về vấn đề dinh dưỡng.
-
17:59 - 18:01Nó sẽ không bao giờ chạm đến những người giàu có.
-
18:01 - 18:04Các bạn có thể thấy nó ở đây, Cộng hòa Mozambique.
-
18:04 - 18:07Bệnh dịch ở Mozambique. Đây là bệnh dịch ở miền bắc nước Tanzania.
-
18:07 - 18:09Các bạn chưa từng nghe về dịch bệnh.
-
18:09 - 18:11Những nó còn nhiều hơn ebola,
-
18:11 - 18:13loại virus mà đang bị dịch bệnh tác động
-
18:13 - 18:15gây nên tàn tật cho người dân khắp thế giới.
-
18:15 - 18:17và hơn 2 năm vừa qua
-
18:17 - 18:192,000 người bị què quặt
-
18:19 - 18:21ở cực bắc vùng Bandunda
-
18:21 - 18:23Nơi đã từng kinh doanh kim cương trái phép.
-
18:23 - 18:26Liên hiệp độc lập quốc gia của Angola (UNITA) đã quyên góp cho vùng này.
-
18:26 - 18:28Những giờ điều này đã biến mất.
-
18:28 - 18:30Và giờ họ đang vướng phải vấn đề lớn về kinh tế.
-
18:30 - 18:33Tuần vừa rồi, lần đầu tiên,
-
18:33 - 18:36họ có được 4 line mạng để sử dụng internet.
-
18:36 - 18:39Đừng quá bối rối với việc tiến triển của những nền kinh tế đang nổi lên,
-
18:39 - 18:42và những khả năng lớn
-
18:42 - 18:44của những người trong các quốc gia thu nhập trung bình
-
18:44 - 18:46và trong những quốc gia hòa bình với nền thu nhập thấp.
-
18:46 - 18:48Vẫn có nhiều bí ẩn trong con số một tỉ đó.
-
18:48 - 18:50Và chúng ta phải mở rộng cách nhìn của mình
-
18:50 - 18:53hơn là cứ phân biệt những đất nước, thế giới đang phát triển.
-
18:53 - 18:56Chúng tôi cần một cách suy nghĩ mới. Cả thế giới đang hội tụ lại với nhau.
-
18:56 - 18:59Nhưng, nhưng, nhưng không phải là số tỉ người sống dưới đáy của nền kinh tế.
-
18:59 - 19:02Họ vẫn nghèo như họ đã và đang.
-
19:02 - 19:07Tình trạng này không thể dược duy trì. Và nó không xảy đến với những cường quốc..
-
19:07 - 19:09Nhưng các bạn sẽ vẫn
-
19:09 - 19:12là một trong những cường quốc mạnh nhất.
-
19:12 - 19:15Theo thời gian, là cường quốc được đặt nhiều hi vọng nhất.
-
19:15 - 19:17Và cơ quan này
-
19:17 - 19:19sẽ giữ một vai trò cốt yếu,
-
19:19 - 19:21không phải cho Hoa Kỳ, mà là cho cả thế giới.
-
19:21 - 19:24Vì vậy các bạn có một cái tên thật tệ
-
19:24 - 19:26Bộ Ngoại Giao, đây không phải là Bộ Ngoại Giao của Hoa Kỳ.
-
19:26 - 19:28Mà là của thế giới.
-
19:28 - 19:30Chúng tôi có hi vọng rất nhiều vào các bạn. Xin cám ơn.
-
19:30 - 19:35(Vỗ tay)
- Title:
- Hans Rosling: Hãy để tập dữ liệu của tôi thay đổi cách suy nghĩ của bạn
- Speaker:
- Hans Rosling
- Description:
-
Trong cuộc nói chuyện ở Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ vào mùa hè này, Han Rosling sự dụng một phần mềm về dữ liệu khá sinh động của mình để nói về những điều chưa được biết về thế giới đang phát triển. Hãy xem cách phân tích mới về Trung Quốc và thế giới thời kỳ hậu viện trợ, nhập với những dữ liệu có sẵn của ông.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 19:37