< Return to Video

Michael Pritchard kthen ujin e pistë në të pijshëm

  • 0:00 - 0:02
    Mirëmëngjes të gjithëve.
  • 0:02 - 0:04
    Sot, do të doja të flisja për disa gjëra.
  • 0:04 - 0:06
    Gjëja e parë është uji.
  • 0:06 - 0:08
    E shoh që te gjithë e keni shijuar ujin
  • 0:08 - 0:10
    që ju është dhënë këtu në konferencë,
  • 0:10 - 0:12
    gjatë ditëve të fundit.
  • 0:12 - 0:16
    Dhe besoj që ju duket se është nga një burim i sigurt.
  • 0:16 - 0:18
    Po sikur të mos ishte?
  • 0:18 - 0:23
    Çka nëse do të ishte nga një burim si ky?
  • 0:23 - 0:25
    Atëherë statistikat në fakt do të thonin
  • 0:25 - 0:27
    që gjysma nga ju tani do të vuante
  • 0:27 - 0:31
    nga diareja.
  • 0:31 - 0:34
    Kam folur shumë në të kaluarën për statistikat,
  • 0:34 - 0:38
    dhe për sigurimin e ujit të pijshëm për të gjithë.
  • 0:38 - 0:41
    Por si duket ato nuk po kuptohen.
  • 0:41 - 0:43
    Dhe mendoj se kam kuptuar se pse ndodh.
  • 0:43 - 0:46
    Kjo për shkak se, duke përdorur të menduarit e tanishëm,
  • 0:46 - 0:48
    shkalla e problemit
  • 0:48 - 0:52
    duket shum e madhe për të parashikuar zgjidhjen.
  • 0:52 - 0:54
    Pra ne vetëm ndërpresim.
  • 0:54 - 0:59
    Ne, qeveritë dhe agjencitë e ndihmës.
  • 0:59 - 1:02
    Pra, sot, do të doja t'ju tregoja
  • 1:02 - 1:04
    që duke menduar ndryshe
  • 1:04 - 1:08
    problemi është zgjidhur.
  • 1:08 - 1:10
    Me që ra fjala, prej se fillova të flas,
  • 1:10 - 1:13
    edhe 13,000 njerëz tjerë në mbarë botën
  • 1:13 - 1:16
    janë duke vuajtur tani nga diareja.
  • 1:16 - 1:21
    Dhe katër fëmijë sapo kanë vdekur.
  • 1:21 - 1:23
    Une shpika shishen "Lifesaver"
  • 1:23 - 1:25
    sepse isha i irrituar
  • 1:25 - 1:29
    Unë, si shumë nga ju, isha ulur, ditën pas Krishtlindjeve në 2004,
  • 1:29 - 1:32
    dhe po shikoja lajmet tronditëse
  • 1:32 - 1:34
    të cunamit Aziatik që godiste,
  • 1:34 - 1:36
    te shfaqur në TV.
  • 1:36 - 1:38
    Në ditët dhe javët në vijim,
  • 1:38 - 1:40
    njerëzit largoheshin në male.
  • 1:40 - 1:43
    duke u detyruar të pinin ujë të ndotur,
  • 1:43 - 1:46
    ose të përballeshin me vdekjen.
  • 1:46 - 1:48
    Kjo me të vërtetë më mbërtheu.
  • 1:48 - 1:51
    Dhe, disa muaj më vonë,
  • 1:51 - 1:55
    Uragani Katrina u përplas në anën e Amerikës.
  • 1:55 - 1:59
    "Ok", mendova, "ky është një vend i kategorisë së parë, të shohim se çfarë mund të bëjnë kta."
  • 1:59 - 2:02
    Dita e parë: asgjë.
  • 2:02 - 2:05
    Dita e dytë: asgjë.
  • 2:05 - 2:10
    A e dini që atyre ju desht pesë ditë për të dërguar ujë në Superdome?
  • 2:10 - 2:13
    Njerëzit qëllonin me armë njëri tjetrin në rrugë,
  • 2:13 - 2:16
    për televizore dhe ujë.
  • 2:16 - 2:20
    Aty ishte kur vendosa se duhet të bëj diçka.
  • 2:20 - 2:23
    Kalova shumë kohë në garazhin tim, gjatë javëve dhe muajve të ardhshëm.
  • 2:23 - 2:26
    Gjithashtu në kuzhinën time, me frikë të madhe nga gruaja ime.
  • 2:26 - 2:31
    Megjithatë, pas disa prototipeve të dështuara,
  • 2:31 - 2:36
    Më në fund arrita ne këtë, shishën "Lifesaver".
  • 2:36 - 2:38
    Tani ana shkencore.
  • 2:38 - 2:40
    Para "Lifesaver", filterat më të mirë të dorës ishin në gjendje
  • 2:40 - 2:44
    të filtronin deri në 200 nanometër.
  • 2:44 - 2:48
    Bakteria më e vogël është rreth 200 nanometër.
  • 2:48 - 2:50
    Pra një bakterie 200-nanometërshe
  • 2:50 - 2:54
    do të kalonte nëpër një vrimë 200-nanometërshe.
  • 2:54 - 2:56
    Virusi më i vogël, në anën tjetër,
  • 2:56 - 2:59
    është rreth 25 nanometra.
  • 2:59 - 3:04
    Pra ky definitivisht do të kalonte nëpër një vrimë 200-nanometërshe.
  • 3:04 - 3:09
    Poret/Vrimat e "Lifesaver" janë 15 nanometër
  • 3:09 - 3:12
    Pra asgjë nuk depërton.
  • 3:12 - 3:14
    Në rregull, unë do t'ju jap një demostrim.
  • 3:14 - 3:16
    Doni ta shihni?
  • 3:16 - 3:18
    Kam kaluar gjithë kohën duke punuar në këtë. Kështu që mendoj se duhet.
  • 3:18 - 3:21
    Jemi në qytetin e mirë të Oxfordit.
  • 3:21 - 3:23
    Pra -- dikush e ka bere atë.
  • 3:23 - 3:25
    Qyteti i mire i Oxfordit, pra çka unë bëra ishte se shkova
  • 3:25 - 3:27
    dhe mora pak ujë nga Lumi Cherwell,
  • 3:27 - 3:29
    dhe Lumi Thames,
  • 3:29 - 3:31
    që rrjedhin ketu përmes. Dhe ky është uji.
  • 3:31 - 3:33
    Por fillova të mendoj, e keni parasysh,
  • 3:33 - 3:35
    nëse do të ishim në nje zonë përmbytjesh
  • 3:35 - 3:39
    në Bangladesh, uji nuk do të dukej kështu.
  • 3:39 - 3:41
    Pra shkova dhe mora disa gjëra dhe i hodha aty.
  • 3:41 - 3:43
    Dhe kjo është nga pellgu im.
  • 3:43 - 3:47
    (Nuhat) (Kollitet) Merri erë kësaj, zoti kameraman.
  • 3:47 - 3:51
    Mirë. (Te qeshura) Në rregull.
  • 3:51 - 3:54
    Do ta hedhim këtë aty.
  • 3:54 - 3:56
    Audienca: Ueeek!
  • 3:56 - 3:59
    Michael Pritchard: Mirë. Kemi një lloj barazie
  • 3:59 - 4:01
    nga një impiant i ujërave të zeza.
  • 4:01 - 4:04
    Pra po e vendos edhe këtë aty.
  • 4:04 - 4:05
    (Qeshje)
  • 4:05 - 4:08
    Vendose atë aty. Ja ku është.
  • 4:08 - 4:09
    (Qeshje)
  • 4:09 - 4:13
    Dhe disa copa dhe pjesë të tjera, i hedhim aty.
  • 4:13 - 4:17
    Dhe kam një dhuratë këtu nga lepuri i shokut tim.
  • 4:17 - 4:21
    Pra do të vendosim edhe këtë aty.
  • 4:21 - 4:22
    (Qeshje)
  • 4:22 - 4:26
    Mirë. (Qeshje) Tash.
  • 4:26 - 4:31
    Shishja "Lifesaver" punon shumë thjesht.
  • 4:31 - 4:33
    Ju vetëm e merrni ujin.
  • 4:33 - 4:35
    Sot do të përdor një enë
  • 4:35 - 4:39
    vetëm për të ju treguar të gjithëve. Le të hedhim pak ndytësirë aty.
  • 4:39 - 4:42
    Kjo nuk është e ndytë sa duhet. Le të përziejme pak atë.
  • 4:45 - 4:50
    Në rregull, pra unë do marr këtë ujë të pistë,
  • 4:50 - 4:54
    dhe do ta fus këtu. Doni te pini?
  • 4:54 - 4:55
    (Qeshje)
  • 4:55 - 4:59
    Në rregull. Vazhdojmë.
  • 4:59 - 5:04
    Rivendos kapakun.
  • 5:04 - 5:08
    I japim disa shtypje. Në rregull?
  • 5:08 - 5:11
    Kaq është e nevojshme.
  • 5:11 - 5:15
    Tash momentin që unë e hap kapakun,
  • 5:15 - 5:17
    do të dale uje steril i pijshëm.
  • 5:17 - 5:19
    Duhet të jem i shpejte. Në rregull, gati?
  • 5:22 - 5:24
    Shkojme. Kujdes elektriket.
  • 5:24 - 5:28
    Ky është i sigurt, ujë steril i pijshëm.
  • 5:28 - 5:30
    (Duartrokitje)
  • 5:30 - 5:32
    Gëzuar.
  • 5:32 - 5:35
    (Duartrokitje)
  • 5:35 - 5:37
    Ja provoje Chris.
  • 5:37 - 5:42
    (Duartrokitje)
  • 5:42 - 5:44
    Çfarë shije ka?
  • 5:44 - 5:46
    Chris Anderson: I shijshëm.
  • 5:46 - 5:49
    Michael Pritchard: Mirë.
  • 5:49 - 5:52
    Le të shohim programin e Chris-it gjate pjesës tjetër të shfaqjes. Në rregull?
  • 5:52 - 5:55
    (Qeshje)
  • 5:55 - 6:00
    Në rregull. Shishja "Lifesaver" përdoret nga mijëra njerëz ne mbarë botën.
  • 6:00 - 6:02
    Ajo zgjat për 6000 litra.
  • 6:02 - 6:05
    Dhe kur skadon, duke përdorur teknologjinë e emergjencës,
  • 6:05 - 6:08
    sistemi do të ndalet, duke mbrojtur përdoruesin.
  • 6:08 - 6:10
    Nxjerr fishekun jashte. Fut të riun brenda.
  • 6:10 - 6:14
    Është i aftë edhe për 6000 litra të tjerë.
  • 6:14 - 6:16
    Pra le të shikojmë aplikimet e kësaj.
  • 6:16 - 6:18
    Tradicionalisht, në një krizë, çfarë bëjmë ne?
  • 6:18 - 6:20
    Ne trasportojmë ujë.
  • 6:20 - 6:24
    Dhe pas disa javësh, ngrejme kampe.
  • 6:24 - 6:29
    Dhe njerëzit janë të detyruar të vijnë nëpër kampe për të marrë ujin e pijshëm.
  • 6:29 - 6:34
    Çfarë ndodh kur 20,000 njerëz mblidhen në një kamp?
  • 6:34 - 6:37
    Përhapen sëmundjet. Më shumë ndihma nevojiten.
  • 6:37 - 6:41
    Problemi vetëm sa stërzgjatët.
  • 6:41 - 6:43
    Por duke menduar ndryshe
  • 6:43 - 6:45
    dhe dërguar këto,
  • 6:45 - 6:47
    njerëzit mund të qëndrojnë aty ku janë.
  • 6:47 - 6:50
    Ata mund të bëjnë vet ujin e pijshëm steril,
  • 6:50 - 6:55
    dhe të fillojnë me rindërtimin e shtëpive dhe jetës së tyre.
  • 6:55 - 6:58
    Tani, nuk nevojitet një fatkeqësi natyrore
  • 6:58 - 7:01
    për këtë të punojë.
  • 7:01 - 7:05
    Duke përdorur të menduarit e vjetër, të infrastrukturës kombëtare,
  • 7:05 - 7:08
    dhe vendosje tubash, është shumë e shtrenjtë.
  • 7:08 - 7:10
    Kur i bën llogaritë ne kalkulatrice,
  • 7:10 - 7:12
    te mbarojne zerot.
  • 7:12 - 7:15
    Pra këtu është pjesa e "të menduarit ndryshe"
  • 7:15 - 7:17
    Në vend qe të dërgojmë ujë,
  • 7:17 - 7:20
    dhe te përdorim fuqinë njerzore për të bërë atë,
  • 7:20 - 7:23
    le të përdorim Nënën Natyrë. Ajo ka një sistem fantastik.
  • 7:23 - 7:26
    Ajo merr ujin nga një vend
  • 7:26 - 7:30
    e çkripezon atë, falas, transporton në një vend tjetër,
  • 7:30 - 7:32
    e shpërndan nëpër male, lumenj dhe përrenj.
  • 7:32 - 7:35
    Dhe ku jetojnë njerëzit? Pranë ujit.
  • 7:35 - 7:37
    E vetmja gje qe duhet bërë
  • 7:37 - 7:39
    është të bëjmë steril atë. Si do të bëjmë këtë?
  • 7:39 - 7:42
    E pra, ne mund të përdorim shishen "Lifesaver".
  • 7:42 - 7:44
    Ose mund të përdorim një nga këto.
  • 7:44 - 7:47
    Të njëjtën teknologji, në një bidon.
  • 7:47 - 7:52
    Kjo proceson 25,000 litra ujë.
  • 7:52 - 7:56
    Kjo është mjaft e mirë për një familje prej katër vetash,
  • 7:56 - 7:59
    për tre vjet.
  • 7:59 - 8:01
    Dhe sa kushton?
  • 8:01 - 8:03
    Rreth gjysmë cent-i në ditë për të shfrytëzuar.
  • 8:03 - 8:05
    Faleminderit.
  • 8:05 - 8:08
    (Duartrokitje)
  • 8:08 - 8:11
    Pra, duke menduar ndryshe, dhe përpunuar ujin
  • 8:11 - 8:13
    në atë pikë të përdorimit,
  • 8:13 - 8:17
    nënat dhe fëmijët nuk duhet të ecin katër orë në ditë
  • 8:17 - 8:19
    për tu furnizuar me ujë.
  • 8:19 - 8:23
    Ata mund të marrin nga një burim i afërt.
  • 8:23 - 8:26
    Pra, me vetëm tetë miliardë dollarë,
  • 8:26 - 8:29
    ne mund të arrijmë qëllimet e mijëvjeçarit
  • 8:29 - 8:31
    duke përgjysmuar numrin e njerëzve
  • 8:31 - 8:34
    pa qasje në ujë të pijshëm.
  • 8:34 - 8:36
    Për të vënë në kontekst,
  • 8:36 - 8:40
    Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar shpenzon rreth 12 miliard funta
  • 8:40 - 8:43
    në vit për ndihmat e huaja.
  • 8:43 - 8:46
    Por pse të ndalemi këtu?
  • 8:46 - 8:52
    Me 20 miliardë dollarë, të gjithë mund të kenë qasje në ujë të pijshëm.
  • 8:52 - 8:54
    Pra, tre miliard e gjysmë njerëz
  • 8:54 - 8:57
    që vuajnë çdo vit, si rezultat,
  • 8:57 - 9:01
    dhe dy milionë fëmijë që vdesin çdo vit,
  • 9:01 - 9:05
    do të jetojnë.
  • 9:05 - 9:07
    Faleminderit.
  • 9:07 - 9:09
    (Duartrokitje)
Title:
Michael Pritchard kthen ujin e pistë në të pijshëm
Speaker:
Michael Pritchard
Description:

Një pjesë shumë e madhe e njerezve ne botë nuk ka qasje në ujë të pastër të pijshëm. Inxhinjeri Michael Pritchard bëri diçka në lidhje me këtë -- duke shpikur filterin portativ "Lifesaver", i cili mund të kthejë ujin më të ndytë në ujë të pijshëm brenda disa sekondave. Një demonstrim i mahnitshëm nga TEDGlobal 2009.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:11
Norik Krasniqi added a translation

Albanian subtitles

Revisions