Suyun korunması için 3 bilgece yol

BM'ye göre, dünya üzerinde her üç insandan biri su kriziyle karşı karşıya, dünyanın %5'ten daha azı ise 20 yıl önce olduğundan daha fazla suya sahip bir ülkede yaşıyor. Lana Mazahreh Ürdün'de, 1973 yılından beri su kıtlığı çekmiş bir ülkede büyümüş ve adını yazmayı öğrendiği zaman suyun nasıl korunacağını da öğrenmiş. Bu pratik konuşmada, su fakiri ülkelerin nasıl su muhafaza ettiği ve hızla küresel bir kriz olma yolunda ilerleyen su kıtlığına dair üç ders paylaşıyor.

Mart 2017'de,

Cape Town belediye başkanı
kenti resmen felaket bölgesi ilan etti,

çünkü kentte ancak 4 ay yetecek kadar
kullanılabilir su vardı.

Şehrin sakinleri günde yalnızca
kişi başına 100 litre suyla sınırlandı.

Peki bu ne demek?

Günde yalnızca 100 litre suyla

beş dakikalık duş alabilirsiniz,

yüzünüzü iki kez yıkayabilir

ve muhtemelen sifonu
beş kez çekebilirsiniz.

Hâlâ dişlerinizi fırçalamadınız,

çamaşır yıkamadınız,

çiçeklerinizi sulayamadınız.

Ne yazık ki sifonu çektikten sonra
ellerinizi de yıkayamadınız.

Su bile içemediniz.

Belediye başkanı bu durumu

su ile yeni bir ilişki olarak yorumladı.

Bugün, yedi ay sonrasında,

ikinci evim ile ilgili
sizinle iki şey paylaşabilirim.

Birincisi, Cape Town'da
henüz su tükenmedi.

Ancak 3 Eylül itibariyle,

100 litrelik sınır 87 litreye düştü.

Belediye başkanı bu yeni normal durumu
kalıcı bir kuraklık olarak tanımladı.

İkincisi ise,

bugün Cape Town'da olanlar
pek çok diğer şehir ve dünya ülkelerinin

başına gelecek.

Birleşmiş Milletler Gıda
ve Tarım Organizasyonu'na göre,

hakkında veri sahibi olmadığımız
ülkeler hariç,

dünya nüfusunun %5'inden daha azı

20 yıl önce sahip olduğundan
daha fazla suya sahip bir ülkede yaşıyor.

Diğer herkes daha az suya sahip
ülkelerde yaşıyor.

Yaklaşık her üç kişiden biri
su kriziyle karşı karşıya

bir ülkede yaşıyor.

Ben Ürdün'de büyüdüm,

1973'ten beri tam bir su kıtlığı çekmiş
su fakiri bir ülke.

Hâlâ 2017 yılında,

dünyada 10 ülke
Ürdün'den daha az suya sahip.

Bu yüzden su yokluğuyla ilgilenmek
içime işlemiş.

Adımı yazmayı öğrenecek yaşa geldiğim an,

suyu korumam gerektiğini de öğrendim.

Anne ve babamız sürekli bana ve kardeşime
dişlerimizi fırçalarken

musluğu kapamamızı söylerdi.

Oyun oynarken balonları suyla değil,
unla doldururduk.

Aynı şekilde eğlenceli ama.

(Kahkaha)

Birkaç yıl önce de

arkadaşlarımla Bir Kova Buz
kampanyasını denemeye kalktığımızda

bunu kumla yaptık.

(Kahkaha)

Bunun kolay olduğunu düşünebilirsiniz,

kum nasıl olsa buz değil.

Emin olun, kum her tarafa ulaşıyor

ve temizlenmek çok uzun sürüyor.

Ancak muhtemelen fark etmediğim şey,

çocukken içi un dolu balonlarla oynarken

ve yetişkin hâlimde
kafamdan aşağı kum dökerken

benim ve kurak ülkelerde
yaşayan insanlar için

alışkanlık hâline gelmiş bu teknikler

küresel bir kriz olma yolunda ilerleyen
bir sorunda bize yardım edebilir.

Bugün üç ders paylaşmak istiyorum,

su fakiri ülkelerden ve su krizine rağmen

hayatta kalmış, hatta başarılı olmuş
insanlardan çıkarılacak üç ders.

Birinci ders:

İnsanlara gerçekten ne kadar
suya sahip olduklarını söyleyin.

Bir sorunu çözmek için,

önce sorunun varlığını
kabullenmemiz gerek.

Konu su olunca,

insanlar durumu kolayca
görmezden gelebiliyor,

şu an musluktan su aktığı için

her şey yolunda gidecekmiş gibi.

Bazı bilge, kuraklık çekmiş ülkeler

basit yeni önlemler alarak

vatandaşlarının, toplumlarının
ve şirketlerinin

kuraklığın boyutunu anlamalarını sağladı.

Bu yılın başında Cape Town'dayken

karayolunda ışıklı reklam panosu
ilgimi çekti,

şehirde ne kadar
su kaldığını gösteriyordu.

Bu fikir, Avustralya
1997 ve 2009 yılları arasında

tarihinin en kötü kuraklığı yaşarken

onlardan alınmış bir fikir.

Melbourne'deki su düzeyleri

neredeyse %26'ya düştü.

Ancak şehir insanlara bağırmadı.

Su kullanmamaları için
onlarla anlaşmaya çalışmadı.

Şehrin her yerinde vatandaşlara
elektronik reklam panoları aracılığıyla

ne kadar suları kaldığı gösterildi.

Dürüstçe insanlara ne kadar su
olduğunu söylüyorlardı

ve böylece sorumluluk almaları
sağlanıyordu.

Kuraklığın sonuna gelindiğinde,
bu durum topluluk kavramının yanısıra

acil durum kavramını da pekiştirdi.

Melbourne'de yaklaşık her üç kişiden biri

kendi evleri için yağmur suyu toplayan
depolar satın aldı.

Vatandaşların yaptıkları
su depoları kurmakla sınırlı kalmadı.

Şehrin de yardımıyla,

çok daha etkili bir şey
yapmayı başardılar.

Bu da bizi ikinci derse götürüyor:

İnsanların suyu korumalarını mümkün kılın.

Melbourne insanlardan evlerinde
daha az su harcamalarını istedi.

Bunu yapmanın bir yolu
duşta daha az zaman geçirmek.

Ancak araştırmalar gösterdi ki
bazı insanlar, özellikle kadınlar

bu şekilde su korumaya yatkın değildi.

Bazıları dürüstçe şöyle söyledi:

''Duş yalnızca temizlenmek için değil.

O benim sığınağım.

Sadece temizlenmek için
rahatlamak için de gittiğim yer.''

Sonra şehir ücretsiz
su tasarruflu duş başlıkları dağıttı.

Sonra insanlar duş başlıklarının
çirkin olduğundan

ve banyolarına uymadığından yakındı.

''Duş başlığı takımı'' dediğim bir grup

mevcut duş başlıklarının
içine yerleştirilebilen

su akışını etkileyen
küçük bir regülatör geliştirdi.

Duş başlığının görünümü
benim için önemli olmasa da

ekibin yılmadan

insanların suyu korumaları için

basit, eşsiz bir çözüm bulması çok güzel.

Dört yıl boyunca,

460.000 üzerinde duş başlığı
değiştirildi.

Küçük regülator ilk çıktığında,

100.000 sipariş almıştı.

Melbourne %50 oranında
kişi başına su miktarını

azaltmayı başardı.

Birleşik Arap Emirlikleri'nde

yani dünyanın ikinci
su kıtlığı yaşayan ülkesi,

yetkililer 2010'da ''İş Kahramanları
Araç Kiti''ni tasarladılar.

Amaç işletmelerin su ve enerji tüketimini

azaltmalarını motive etmekti.

Araç kiti şirketlere

su tüketim düzeylerini
ölçmeyi öğretiyordu

ve bu düzeyleri nasıl aşağı çekecekleriyle
ilgili ipuçları içeriyordu.

İşe yaradı.

Yüzlerce organizasyon araç kitini indirdi.

Bazıları

''Kurumsal Kahramanlar Ağı''
dedikleri gruba katıldı,

burada şirketleri gönüllü olarak

bir yıl içerisinde su tüketim düzeylerini
önceden belirledikleri

hedeflere indirmeye çalıştılar.

Bu görevi tamamlayan şirketler
ortalama %35 oranında su muhafaza ettiler.

Örneğin bir şirket

ofis alanında mümkün olduğu kadar
su koruma esaslarını uyguladı.

Sifon, musluk, duş başlığı teknikleri...

adını siz koyun.

Su korunması sağlıyorsa, uyguladılar,

sonunda çalışanların su tüketimini
yarı yarıya azalttılar.

Birey ve şirketlerin su korumaları için
donatılması çok önemli

fakat yeterli değil.

Ülkelerin, mevcut durumun
ilerisini görmeleri

ve suyun korunması için

ülke çapında önlem almaları gerek.

Bu da beni üçüncü derse taşıyor:

Görünenenden fazlasına bakın.

Su koruma politikaları
hiç umulmadık yerlerden çıkabiliyor.

Singapur dünyanın 8. su kıtlığı
yaşayan ülkesi.

Su ihtiyacının neredeyse yüzde 60'ı için
su ithal ediyor.

Küçük bir ada.

Dolayısıyla yağmur suyu toplamak için
mümkün olduğunca

çok alana ihtiyacı var.

2008 yılında,

Marina Barrage'ı inşa ettiler.

Şehrin ortasına inşa edilmiş
ilk kentsel su rezervuarı.

Ülkenin en büyük su toplayıcısı,

neredeyse Singapur'un altıda biri.

Marrina Barrage'ın harika yanı

büyük boyutuyla maksimum
kullanım sağlamak için tasarlanması

ve hiç umulmadık ama önemli yeri.

Ülkeye üç değerli katkısı var:

Singapur'un su tedariğini
%10 arttırdı;

çevresindeki düşük rakımlı yerleri
selden koruyor,

çünkü denize bağlantısı var

ve gördüğünüz gibi,

çok güzel bir gezi merkezi,

pek çok faaliyet burada gerçekleşiyor,

sanat gösterileri, müzik festivalleri,

koşucular, bisikletçiler, turistler
alanın her yerinde.

Tüm hareketlerin göz kamaştırıcı

veya görünür olması gerekmiyor.

İlk evim Ürdün, tarımın tatlı suyunun

büyük kısmını kullandığını fark etti.

Çiftçileri fazla su istemeyen

ürünler yetiştirmeleri için
teşvik etmeyi çok istediler.

Bunu başarmak için,

yerel tarım giderek hurma ağacı
ve üzüm üzerinde odaklanıyor.

Bu ikisi diğer sebze ve meyvelere göre

kuraklığa en dayanıklı bitkiler,

aynı zamanda,

her yerel hem de uluslararası olarak
değerleri çok yüksek.

Namibia yerlileri,

Güney Afrika'nın
en kurak yerlerinden biri,

1968 yılından bu yana
geri dönüştürülmüş su içiyorlar.

Birçok ülkenin su geri dönüştürdüğünü
söyleyebilirsiniz,

evet öyle

ancak çok azı bunu içmek için yapıyor,

çünkü insanlar bir kez
tuvaletlerinden geçen suyun

musluklarından akması
düşüncesini sevmiyorlar.

Fakat Namibia bunu düşünme
lüksüne sahip değil.

Suyu korumak için
görünenin ötesine bakıyorlar.

Atık suyun nasıl ve ne zaman

içme suyu hâline getirilebileceğine
çok güzel örnek teşkil ediyorlar,

su kıtlıklarını hafifletebiliyorlar,

Namibia'da

başkentte 300.000 üzerinde vatandaşa
içme suyu sağlanıyor.

Daha çok su zengini ülke,

su fakiri olmaya başlarken

direksiyonu yeniden icat etmemize
gerek yok diyorum.

Su fakiri ülkelerin yaptıklarına bakarsak

çözümler ortada.

Harekete geçmek

sadece bize kalmış.

Teşekkür ederim.

(Alkış)