Thổ tinh là đây

Nhà nghiên cứu hành tinh Carolyn Porco cho thấy những bức ảnh từ tàu Cassini đến Thổ Tinh, tập trung vào vệ tinh lớn nhất, Titan, và vệ tinh Enceladus băng giá, phun băng vào không gian

18 phút tới đây, tôi sẽ đưa bạn đi
một hành trình.

Hành trình đó chúng ta đã đi được trong
nhiều năm, cho đến tận bây giờ,

Nó bắt đầu 50 năm trước, khi mà loài người
lần đầu bước ra khỏi hành tinh này.

Và trong 50 năm đó, không chỉ chúng ta
đặt chân lên mặt trăng theo nghĩa đen,

mà chúng ta còn gửi tàu vũ trụ đến những
hành tinh khác,

8 hành tinh tất cả,

và chúng ta hạ cánh trên những
tiểu hành tinh, gặp sao chổi theo dự đoán,

và tính đến thời điểm này, chúng ta có một
con tàu đang trên đường đến Diêm tinh,

một vật thể mà trước đây được biết đến
như một hành tinh.

Và tất cả những sứ mệnh nhân tạo này
đều là một phần của hành trình vĩ đại hơn

của loài người:

một chuyến đi để hiểu hơn về mọi thứ,
để nắm bắt được không gian vũ trụ

xung quanh chúng ta,

để hiểu thêm gì đó về nguồn cội của ta,
và cách mà Trái đất, hành tinh của ta,

và bản thân chúng ta, những người đang
sống ở đó,

đã được hình thành như thế nào.

Trong số những nơi trong hệ mặt trời
mà chúng ra có thể đến thăm

và tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi
giống như vậy,

có Thổ tinh. Chúng ta đã từng đến Thổ tinh
trước đây,

Chúng ra từng ghé qua Thổ tinh vào
đầu những năm 1980,

nhưng cuộc nghiên cứu về Thổ tinh đã
tiến xa hơn rất nhiều

kể từ khi có tàu vũ trụ Cassini, du hành
trong khoảng không gian giữa các hành tinh

trong 7 năm, lướt vào quỹ đạo xung quanh
Thổ tinh vào mùa hè năm 2004,

và trở thành điểm đóng quân của máy móc

xa nhất mà loài người chưa từng đạt được
trong hệ mặt trời

Giờ, hệ thống Thổ tinh là một hệ thống
hành tinh giàu thông tin.

Nó cho thấy những điều bí ẩn, những
hiểu biết khoa học sâu sắc

và hiển nhiên vượt xa khỏi những so sánh,

Sự nghiên cứu hệ thống này đã đạt được
những cột mốc to lớn trong ngành vũ trụ.

Thực tế, chỉ riêng việc nghiên cứu về các
vành đai, chúng ta đã học được rất nhiều

về những đĩa sao và khí mà ta gọi là
Thiên hà xoắn ốc.

Đây là tinh vân Tiên Nữ lộng lẫy,

cũng là thiên hà xoắn ốc lớn nhất,
gần với Ngân Hà nhất.

Đây là sự kết hợp của Thiên hà Xoáy nước,

chụp bởi kính thiên văn vũ trụ Hubble.

Vậy hành trình trở lại Thổ tinh thật sự là
một phần, cũng là một phép ẩn dụ

cho một hành trình lớn lao hơn nhiều

của loài người

để hiểu mối liên kết của tất cả mọi thứ
xung quanh ta,

cũng như cách mà con người hoà hợp
trong bức tranh đó.

Tôi khá đau lòng khi không thể kể hết cho
các bạn tất cả những điều chúng tôi

đã nghiên cứu được từ tàu Cassini.
Tôi không thể cho bạn thấy

tất cả những bức ảnh mà chúng tôi
đã chụp được

trong 2 năm rưỡi qua, đơn giản là vì tôi
không có đủ thời gian

Vậy nên tôi sẽ tập trung vào
2 câu chuyện thú vị nhất

đã xảy ra trong cuộc viễn chinh
thăm dò vĩ đại này

khi chúng tôi đã và đang thăm dò
Thổ tinh

trong suốt hai năm rưỡi qua.

Thổ tinh có một tập hợp
rất nhiều vệ tinh khác nhau.

Chúng trải rộng trong phạm vi một vài km
chiều ngang rộng như chiều ngang nước Mỹ.

Những bức ảnh đẹp nhất về Thổ tinh từng
được chụp, thực ra,

là Thổ tinh đồng hành với một số vệ tinh
của nó. Đây là Thổ tinh với Dione,

và đây Thổ tinh với những vành đai được
chụp theo chiều ngang,

cho thấy rằng thực sự chúng mỏng đến
thế nào, cùng vệ tinh Enceladus.

Giờ, 2 trong số 47 vệ tinh của Thổ tinh
thực sự nổi bật.

Chúng là Titan và Enceladus. Titan là
vệ tinh lớn nhất của Thổ tinh,

và cho đến tận khi tàu Cassini đến đó,

đó là dải đất đơn lẻ lớn nhất chưa được
khám phá

mà chúng ta bỏ sót trong hệ Mặt trời.

Nó là một vật thể mà từ lâu đã gây tò mò
cho những người hay quan sát hành tinh.

Nó có một bầu khí quyển rộng, dày,

Thực tế, môi trườngtrên bề mặt của nó
được cho là

gần giống nhất với môi trường
trên Trái đất của chúng ta

hoặc ít nhất đã có trong quá khứ, so với
bất kì vật thể khác trong hệ mặt trời

Khí quyển của nó phần lớn là phân tử Nito,
như không khí bạn đang thở trong phòng này

ngoại trừ rằng khí quyển của nó tràn đầy

những chất hữu cơ đơn giản như
metan, propan và etan.

Và những phân tử này chất đống trong
bầu khí quyển của Titan

bị vỡ ra, những phần bị vỡ ấy lại hợp lại
tạo thành những làn sương mù toàn hạt.

Làn sương này ở khắp mọi nơi.
Nó bao phủ hoàn toàn Titan.

Đó là lý do tại sao bạn không thể
nhìn xuống bề mặt

bằng mắt thường ở vùng quang phổ
khả kiến.

Nhưng làn sương hạt này, đã được
phỏng đoán,

trước khi chúng ta tiếp cận nó bằng
tàu Cassini, qua hàng tỉ năm,

đã dần dần lắng xuống và bao phủ
bề mặt với một lớp dày lầy lội

toàn chất hữu cơ.

Tương tự như vậy, nhựa đường, dầu, hoặc
gì đó của Titan, chúng ta không biết gì cả

Nhưng đấy là chỉ là những gì
chúng ta phỏng đoán.

Và những phân tử này,

đặc biệt là metan và etan, có thể tồn tại
dưới dạng lỏng

ở nhiệt độ bề mặt của Titan

Vậy hoá ra metan đối với Titan cũng giống
như nước đối với Trái đất.

Nó có thể tụ lại trong bầu khí quyển,

và việc công nhận tình huống này đã mang
đến một thế giới

của những khả năng kì quái. Bạn có thể
có mây metan, được thôi,

và bên trên những đám mây đó và hàng trăm
kilomet sương mù,

ngăn bất kì tia sáng nào đến bề mặt.

Nhiệt độ bề mặt khoảng -350 độ F.

Nhưng dù lạnh như thế, vẫn có mưa rơi
trên bề mặt Titan.

Và tác động lên Titan như mưa ở
Trái đất:

tạo thành rãnh nước, định hình sông và
thác nước;

Nó có thể tạo ra những hẻm núi, đào những
vùng lòng chảo rộng lớn và miệng núi lửa.

Nó có thể rửa trôi lớp bùn lầy
trên đồi và đỉnh núi,

trôi xuống vùng đất thấp. Hãy dừng lại
và suy nghĩ một phút

Thử tưởng tượng bề mặt Titan sẽ
trông như thế nào.

Tối tăm. Giữa trưa ở Titan cũng tối như
lúc chạng vạng ở những nơi sâu thẳm

ở trên Trái đất.

Lạnh lẽo, kì quái, ẩm ướt,

Nó cũng có thể đang mưa, và bạn thì
đứng trên bờ hồ Michigan

với một đống dung dịch pha loãng màu.

Đó là viễn cảnh ta có về bề mặt của Titan
trước khi chúng ta đến bằng tàu Cassini,

và tôi có thể nói với bạn rằng những gì
chúng tôi tìm thấy ở Titan,

dù không phải giống đến từng chi tiết,

đều là những thứ quyến rũ như chính
câu chuyện đó.

Và với chúng tôi, những người tàu Cassini,

nó giống như một chuyến phiêu lưu của
Jules Verne thành hiện thực.

Như tôi đã nói, nó có khí quyển
rộng và dày

Đây là ảnh của Titan, được Mặt trời
chiếu sáng từ sau, với các vành đai

tạo thành một khung nền đẹp.

Và kia là một vệ tinh nữa

Tôi thậm chí không biết nó là cái nào.
Đó là không gian rất rộng

Chúng tôi có các công cụ trên Cassini
để nhìn được xuống bề mặt

xuyên qua bầu khí quyển này;
máy ảnh của tôi là một trong số đó

Và chúng tôi đã chụp những bức
như thế này.

Như bạn có thể thấy những vùng sáng và tối
và đó là tất cả những gì nó đem lại cho ta

Nó gây hoang mang: Chúng tôi không biết
đang nhìn vào cái gì trên Titan.

Khi bạn nhìn kĩ hơn vào khu vực này,
bạn bắt đầu thấy những thứ

giống như những kênh rạch uốn lượn-- chúng
tôi không biết.

Xung quanh đây có một vài vật hình tròn.
Sau này chúng tôi đã tìm ra,

thực ra, nó là một miệng núi lửa,

nhưng có rất ít miệng núi lửa trên
bề mặt Titan,

tức là bề mặt đó còn trẻ.

Và đây là một số kiến tạo.

Chúng giống như đã bị
đẩy ra xa nhau.

Bất cứ hành tinh nào có đường kẻ,

tức là đã từng có rạn nứt ở đó,
như bị đứt đoạn.

Vì thế nó đã có kiến tạo địa hình.

Nhưng chúng tôi không hiểu những
bức ảnh đó

cho đến 6 tháng sau khi chúng tôi đi
vào quỹ đạo,

một sự kiện đã xảy ra
và nhiều người coi đó

là một sự kiện nổi bật trong hành trình
khám phá Titan của Cassini

Sao khi đưa máy dò Huygens vào hoạt động,

một máy dò Huygens kiểu châu Âu mà Cassini
đã mang theo

7 năm trong hệ Mặt trời. Chúng tôi
kích hoạt nó với bầu khí quyển Titan,

Nó mất 2 tiếng rưỡi để rơi xuống
và tiếp cận bề mặt.

Tôi chỉ muốn nhấn mạnh tính vĩ đại của
sự kiện này.

Đây là một công cụ do con người làm ra,

nó tiếp đất ở vòng ngoài hệ mặt trời
lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại,

Nó trọng đại đến mức, đối với tôi,

đây là một sự kiện đáng để ăn mừng

bằng một cuộc diễu hành chúc mừng ở mọi
thành phố khắp nước Mỹ và châu Âu,

và buồn thay, không ai làm vậy cả.

(Cười)

Điều đó trọng đại bởi lý do khác nữa
Đây là một sứ mệnh toàn cầu

và sự kiện này đã được ăn mừng ở châu Âu,
ở Đức,

và những bài diễn văn chúc mừng bằng
giọng Anh,

giọng Mỹ, giọng Đức, và cả giọng
Pháp,Ý, Hà Lan.

Đó thể hiện một sự cảm động cho ý nghĩa
của cụm từ

"những quốc gia hoà hảo" (united nations)

Một mối liên kết thật sự của các quốc gia
với nỗ lực to lớn hợp tác

cho những điều tốt đẹp.

Trong trường hợp này, đó là sự quyết
tâm khám phá một hành tinh,

để hiểu rõ về một hệ thống hành tinh

mà trong suốt lịch sử nhân loại
từng là một điều không thể vươn tới,

và giờ loài người đã thực sự chạm tới.

Tôi đã nổi da gà khi nói về chuyện này.

Đó là một trải nghiệm cảm xúc dữ dội,

Điều mà bản thân tôi không
bao giờ quên, và các bạn cũng nên như vậy.

(Vỗ tay)

Máy dò đã đo đạc bầu khí quyển trên
trên đường đáp xuống,

Nó cũng chụp những bức tranh toàn cảnh.

Tôi không thể nói cho bạn cảm giác khi
nhìn thấy bức ảnh đầu tiên

về bề mặt Titan thu được từ máy dò.
Và đây là những gì chúng tôi thấy.

Nó thật sự gây sốc, vì đó là tất cả
mọi thứ chúng tôi muốn thấy

từ những bức ảnh khác chụp
ngoài quỹ đạo

Đó là những chi tiết địa chất rõ nét.

Đó là những hệ thống sông ngòi hình cây
chỉ có thể tạo ra bởi dòng chảy chất lỏng.

Bạn có thể theo dấu những con rạch này

và cách chúng hội tụ.

và chúng hội tụ lại ở nhánh này, rồi đổ
vào vùng này.

Bạn đang nhìn thấy một ven bờ.

Đây có phải ven bờ của dòng chất lỏng
không? Chúng tôi không rõ.

Nhưng đây là một kiểu ven bờ nào đó.

Bức ảnh được chụp từ độ cao 16km.

Còn đây là từ độ cao 8km. Đây là ven bờ.

16km và 8km, đây thường là độ cao
của máy bay.

Nếu bạn định bay ngang nước Mỹ,

bạn cũng sẽ bay ở những độ cao này.

Đây sẽ là bức ảnh bạn có khi bạn nhìn
qua cửa sổ máy bay hãng Titan

khi bạn bay qua bề mặt Titan.

Cuối cùng, máy dò dừng lại trên bề mặt

Hỡi những quý ông quý bà,
Đây

là bức ảnh đầu tiên được chụp từ bề mặt
của một vệ tinh ở vòng ngoài hệ mặt trời.

Đây là đường chân trời.

Chắc chắn có những viên nước đá,
phải không?

(Vỗ tay)

Rõ ràng, nó đáp ở một trong những nơi
bằng phẳng và tối nhất

và không chìm mất. Vậy chúng ta không
đáp trên chất lỏng.

Về cơ bản, máy dò đã đáp xuống

một lớp bùn bằng phẳng trên Titan.

Đây cũng là phần đất không chắc chắn,
chứa đầy metan lỏng.

Khả năng cao là các chất này

đã bị rửa trôi từ những vùng đất cao
của Titan xuống những kênh rạch

mà chúng ta thấy,

và khô cạn qua hàng tỉ năm đổ vào những
vùng đất trũng.

Đó là nơi mà máy dò Huygens đáp xuống.

Nhưng vẫn không có dấu hiệu gì trong những
bức ảnh của chúng tôi,

hay thậm chí ảnh của Huygens, mở ra
viễn cảnh một vật thể có chứa chất lỏng.

Chúng ở đâu? Mọi thứ thậm chí phức tạp hơn
khi chúng tôi tìm thấy những đụn cát.

Đây là bộ phim của chúng tôi về vùng gần
xích đạo Titan,

cho thấy những đụn cát. Những đụn này
cao 100m,

chia cách nhau vài kilomet,

và trải dài hàng dặm.

Có từ vài trăm đến 1000 hoặc 1200 dặm
toàn những đụn cát.

Đây là sa mạc Sahara của Titan.

Rõ ràng là một nơi vô cùng khô,
nếu không bạn không thể có những đụn cát.

Vậy một lần nữa, thật bối rối khi không
thấy nơi nào có chất lỏng,

cho đến khi, cuối cùng, chúng tôi tìm thấy
hồ ở vùng cực.

Đây là cảnh hồ ở khu vực cực Nam Titan.

Nó cỡ bằng hồ Ontario. Và rồi,

chỉ 1 tuần rưỡi trước

chúng tôi bay qua cực bắc của Titan và
một lần nữa,

chúng tôi tìm thấy một cái cỡ
biển Caspian.

Có vẻ như chất lỏng,
chúng tôi không rõ vì lý do nào đó

hoặc ít nhất trong mùa này,
tập trung ở hai cực của Titan.

Và tôi nghĩ bạn sẽ đồng ý với chúng tôi

rằng Titan là một nơi đáng chú ý và bí ẩn.
Nó kì dị, khác biệt với chúng ta,

nhưng vẫn giống Trái đất một cách kì lạ,

có sự kiến tạo địa chất giống Trái đất,

địa lý vô cùng phong phú,

và là một thế giới đầy mê hoặc, chỉ có
Trái đất là đối thủ cạnh tranh

trong hệ mặt trời, về sự phức tạp và
giàu có.

Giờ ta đến với Enceladus. Enceladus là
một vệ tinh nhỏ,

cỡ 1/10 Titan. Bạn có thể thấy nó bên cạnh
nước Anh, chỉ để so sánh về kích cỡ.

Đây không phải một lời đe doạ.

(Cười)

Enceladus rất trắng và nó rất sáng,

Bề mặt của nó rõ ràng là bị nứt vỡ
với các vết rạn.

Vật thể này đang hoạt động
về mặt địa chất.

Nhưng mạch nước chính ở Enceladus

được tìm thấy ở cực Nam, và chúng ra đang
nhìn vào cực Nam đây.

Chúng tôi tìm thấy hệ thống rãnh nứt này.

Chúng có màu khác,vì được làm từ chất
khác

Chúng được bao phủ. Những vết nứt này được
bao phủ bởi những hợp chất hữu cơ.

Hơn nữa, tất cả khu vực cực Nam này,

đều có nhiệt độ tăng. Đây là nơi nóng nhất
trên hành tinh này, vật thể này.

Điều đó lạ như là Nam cực ở Trái đất
nóng hơn vùng nhiệt đới.

Và khi chúng tôi chụp thêm ảnh, chúng tôi
khám phá ra rằng

từ những khe nứt ấy đang phun ra những
luồng hạt băng nhỏ,

hàng trăm dặm vào không khí.

Và khi chúng tôi làm màu bức ảnh này, để
làm rõ ánh sáng mờ,

chúng tôi thấy rằng những vòi phun đó
tạo thành hình lông chim

Thực tế, như ta thấy trong những bức
khác, đã đi ra hàng nghìn dặm

vào trong không gian xung quanh Enceladus.

Nhóm của tôi và tôi đã nghiên cứu
những ảnh như thế này,

Như bức này, và nghĩ về những kết quả
khác thu được từ Cassini.

Và chúng tôi đã đi đến kết luận rằng

có thể những vòi đó phun ra từ
các túi nước lỏng

bên dưới bề mặt Enceladus.

Vậy khả năng chúng ta có nước dạng lỏng,
các chất hữu cơ và nhiệt quá giới hạn.

Có thể chúng ta đã tình cờ gặp

chén Thánh của một tương lai khám phá
hành tinh theo hướng hiện đại,

hay nói cách khác, đó là một môi trường
đầy tiềm năng cho một cơ thể sống.

Tôi không nghĩ cần phải cho bạn biết
việc khám phá ra sự sống

ở nơi khác trong hệ Mặt trời,

có thể ở Enceladus hoặc đâu đó khác,

có mối quan hệ mật thiết về văn hoá và
khoa học .

Vì nếu chúng ra có thể chứng minh rằng
sự sống đã diễn ra

không chỉ 1 lần, mà 2 lần, độc lập, trong
hệ Mặt trời,

Vậy có nghĩ là, điều đó đã xảy ra với một
con số gây choáng váng

trong suốt vũ trụ và 13.7 tỉ năm lịch sử
của nó.

Giờ đây, Trái đất là hành tinh
dồi dào sự sống duy nhất mà ta biết

Nó quý giá, nó khác biệt,

và cho đến nay, nó vẫn là ngôi nhà
duy nhất chúng ta từng biết.

Trong suốt những năm 1960, Nếu ai ở đây
từng được cảnh báo

Chúng tôi sẽ tha thứ, nếu bạn
không thế

bạn sẽ nhớ bức ảnh vô cùng nổi tiếng này

được chụp bởi phi hành gia trên tàu
Apollo 8 năm 1968.

Đây là lần đầu Trái đất được chụp
từ vũ trụ,

Nó có tác động to lớn đến ý thức
về bản thân ta trong vũ trụ

Trách nhiệm bảo vệ hành tinh của
của chúng ta.

Nhờ Cassini chúng ra lần đầu thấy được
toàn cảnh

một bức tranh mà chưa ai được thấy
trước đây.

Đây là nhật thực toàn phần của Mặt trời,
được nhìn từ phía bên kia của Thổ tinh.

Và trong bức tranh đẹp đến khó tin này,

vòng đai được Mặt trời chiếu sáng từ sau.

Bạn thấy hình khúc xạ của Mặt trời

bạn thấy vành đai này được tạo nên,
thực ra

bởi sự thoát hơi của Enceladus.

Nhưng nếu chừng đó chưa đủ thuyết phục,
chúng ta có thể chỉ ra,

trong bức ảnh hoàn mỹ này,

là hành tinh của chúng ta,

đung đưa trong cánh tay những
vòng đai của Thổ tinh.

Đây là một điều gây xúc động sâu sắc

về việc nhìn nhận bản thân từ xa,

và thấy hành tinh đại dương xanh nhỏ bé
của chúng ta

trên bầu trời của những thế giới khác.

Và đó là viễn cảnh chúng ta có được,

có thể, vào phút cuối, là phần thưởng mà
chúng ta đạt được

từ chuyến đi khám phá đã bắt đầu
từ nửa thế kỉ trước này.

Cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)