Romulus Whitaker: Het echte gevaar op de loer in het water

De gaviaal en koningscobra zijn twee van de meest iconische reptielen van India en ze zijn bedreigd als gevolg van vervuilde waterwegen. Natuurbeschermer Romulus Whitaker toont zeldzame beelden van deze prachtige dieren en spoort ons aan om de rivieren te redden die hun leven en het onze in stand houden.

Ik wil jullie af helpen van je vooroordelen,

je vooropgezette angsten en gedachten over reptielen.

Want dat is de enige manier waarop mijn verhaal bij jullie kan aanslaan.

Even terzijde, mocht ik als een soort van

dolle, hippie-natuurbeschermer overkomen,

dan is dat puur een verzinsel van jullie verbeelding.

(Gelach)

Oke. We zijn de eerst soort op aarde

die zo productief is dat ze een bedreiging voor haar eigen overleving is.

Ik weet dat we allemaal genoeg beelden hebben gezien om ons ongevoelig te maken

voor de tragedies die we onze eigen planeet aandoen.

Wij zijn een soort inhalige kinderen. Alles maar opmaken, niet?

Vandaag moet ik het met jullie hebben over water.

Niet alleen omdat we het graag drinken

net als zijn prachtige derivaten, bier, wijn, enz.

En omdat we het uit de lucht zien vallen

en door onze prachtige rivieren zien stromen,

maar ook om diverse andere redenen.

Toen ik opgroeide in New York,

was ik geobsedeerd door slangen, zoals de meeste kinderen bezeten zijn

door tollen, knikkers, auto's, treinen, cricketballen.

Dat kwam deels door mijn moeder,

die dappere dame,

die me meenam naar het New York Natural History Museum,

me boeken over slangen kocht,

en daardoor deze beruchte carrière van mij opstartte.

Daardoor kwam ik

60 jaar geleden in India terecht,

samen met mijn moeder, Doris Norden,

en mijn stiefvader, Rama Chattopadhyaya.

Het liep als vanzelf.

Twee dieren, twee iconische reptielen

kregen al heel vroeg mijn onverdeelde belangstelling.

Een daarvan was de opmerkelijke gaviaal.

Deze krokodil, die bijna 6 meter lang kan worden

in de noordelijke rivieren,

en deze charismatische slang, de koningscobra.

Ik wil door mijn voordracht

bij jullie een onuitwisbare indruk

van deze charismatische en majestueuze wezens achterlaten.

Ik hoop dat jullie hierdoor

een nieuwe band met de natuur zullen vinden.

De koningscobra is opmerkelijk om een aantal redenen.

Wat je hier ziet, zijn zeer recent opgenomen beelden

in een bos in de buurt hier

van een vrouwelijke koningscobra die haar nest aan het maken is.

Een dier zonder ledematen, in staat om een enorme berg aan bladeren te verzamelen

en daar haar eieren in te leggen.

Het nest kan 5 tot 10 meter regenval weerstaan,

zodat de eieren in de komende 90 dagen kunnen uitgebroed worden

en er kleine koningscobra's kunnen uitkomen.

Ze beschermt haar eieren

en na drie maanden,

zijn de baby's er.

Een meerderheid van hen zal natuurlijk sterven. Er is een zeer hoge sterfte

bij jonge reptielen, die slechts 25 tot 30 centimeter lang zijn.

Mijn eerste ervaring met koningscobra's was in '72

op een magische plek Agumbe genaamd,

in Karnataka, deze staat.

Hier is een prachtig regenwoud.

Deze eerste ontmoeting

was net zoiets als de

Masai jongen die een leeuw doodt om een krijger te worden.

Het veranderde mijn leven totaal.

Het voerde me rechtstreeks naar de strijd om natuurbehoud.

Daardoor begon ik met dit onderzoeks-

en onderwijsstation in Agumbe,

waar jullie natuurlijk allemaal welkom zijn.

Dit is een basis, waar

we alles proberen te verzamelen en te leren

over de biodiversiteit

van dit ongelooflijk complexe bossysteem

en het proberen in stand te houden,

ervoor te zorgen dat de waterbronnen beschermd worden en schoon blijven.

En er natuurlijk ook plezier aan te beleven.

Je kunt de trommels bijna horen

in dat kleine huisje waar we verblijven.

Contact met de mensen was voor ons erg belangrijk.

Dat lukt meestal best via de kinderen.

Ze zijn gefascineerd door slangen. Ze zitten nog niet vast

in dat stramien waardoor je ze

gaat vrezen, haten of verachten.

Ze zijn geïnteresseerd.

Het werkt echt om met hen te beginnen.

Dit geeft je een idee van de omvang van sommige van deze slangen.

Dit is een koningscobra van gemiddelde grootte, ongeveer 4 meter lang.

Ze werd in iemands badkamer gevonden.

Ze hing daar al twee of drie dagen rond.

De mensen van dit deel van India

vereren de koningscobra.

Ze doodden ze niet. Ze vroegen ons om ze te vangen.

Nu hebben we in de afgelopen drie jaar

al meer dan 100 koningscobra's gevangen

en overgebracht naar nabijgelegen bossen.

Maar om de echte geheimen van deze wezens te weten te komen,

moesten we

kleine radiozenders in de slangen aanbrengen.

Nu zijn we in staat om ze te volgen en hun geheimen te ontsluieren.

We weten nu waar de baby's naartoe gaan nadat ze zijn uitgekomen,

en nog andere opmerkelijke zaken die ik ga tonen.

Dit was slechts een paar dagen geleden in Agumbe.

Ik had het genoegen dicht bij deze grote koningscobra te zijn

die net een giftige groefkopadder had gevangen.

Ze doet het zo dat ze niet zelf gebeten wordt.

Koningscobra's eten alleen slangen.

Deze was een soort hapje voor ze,

wat wij een "vadai", een donut of iets dergelijks zouden noemen.

(Gelach)

Meestal eten ze wat grotere prooien.

In dit geval gebeurde een nogal vreemd en onverklaarbaar

feit in het afgelopen broedseizoen:

een grote mannelijke koningscobra greep een vrouwelijke koningscobra,

niet om ermee te paren maar doodde ze en vrat ze op.

We proberen nog steeds om hiervoor

een evolutionaire verklaring te vinden.

Maar ze doen ook een heleboel andere opmerkelijke dingen.

Dit is weer iets dat we konden waarnemen

doordat een van de slangen een radiozender had.

Deze mannelijke slang, 4 meter lang, ontmoette een andere mannelijke koningscobra.

Ze voerden deze ongelooflijke rituele gevechtsdans uit.

Het lijkt erg veel op bronst van zoogdieren, inclusief mensen,

je weet wel, het uitzoeken van onze verschillen, maar zachter dan, bijten is niet toegestaan.

Het is gewoon een worstelwedstrijd,

maar een opmerkelijke activiteit.

Wat doen we nu met al deze informatie?

Wat is het nut van dit alles?

Nou ja, de koningscobra is letterlijk

een van de sluitsteensoorten in deze regenwouden.

Onze taak is het om de autoriteiten ervan te overtuigen

dat deze bossen moeten worden beschermd.

We doen dat

door zo veel te leren als we kunnen

over iets zo opmerkelijk en zo iconisch in de regenwouden daar en

tot bescherming van bomen, dieren

en natuurlijk de waterbronnen.

Jullie hebben misschien allemaal gehoord van Project Tiger

dat begon in de vroege jaren '70.

Dat was in feite een zeer dynamische tijd voor het behoud.

We werden begeleid

door een zeer autocratische staatsvrouw,

die ook een enorme passie voor het milieu had.

Toen is Project Tiger ontstaan.

Net als bij Project Tiger

bestaat ons werk met de koningscobra

erin ons op één diersoort te focussen

zodat wij haar leefomgeving en alles erin kunnen beschermen.

De tijger was hét symbool.

Nu is de koningscobra een nieuw symbool.

Alle grote rivieren in Zuid-India

zijn afkomstig uit de West-Ghats,

de heuvelketen langs de westkust van India.

Ze vervoeren miljoenen liters per uur,

leveren drinkwater aan minstens 300 miljoen mensen,

wassen heel veel baby's,

voeden vele, vele dieren,

zowel huisdieren als wilde, en

produceren duizenden tonnen rijst.

Wat doen wij? Hoe reageren wij daarop?

We dammen het water in, we vervuilen het

met pesticiden, onkruidverdelgers, fungiciden.

Je drinkt het op gevaar van je leven.

Het zijn niet alleen de grootindustrie of

misleide rivieringenieurs die dat doen.

We doen dit allemaal, wij zijn het.

Het lijkt erop dat onze burgers vinden dat de beste plaatsen

om zich te ontdoen van afval, de waterbronnen zijn.

Oke. Nu gaan we naar het noorden, heel ver naar het noorden.

In Noord-Centraal India, aan de Chambal rivier

hebben we onze basis.

Dit is de thuis van de gaviaal, die ongelooflijke krokodil.

Het is een dier dat voor slechts ongeveer 100 miljoen jaar

op de Aarde voorkomt.

Het overleefde zelfs de tijd toen de dinosauriërs uitstierven.

Het heeft opmerkelijke eigenschappen.

Ook al wordt ze 6 m lang,

ze is niet gevaarlijk voor de mens, want ze eet alleen maar vis.

Ze heeft echter grote tanden

en het is een beetje moeilijk om mensen te overtuigen dat

een dier met grote tanden een onschuldig schepsel is.

Maar in de vroege jaren '70

bleek uit onderzoek

dat de gaviaal uiterst zeldzaam was geworden.

Zoals je ziet op deze kaart

was het areaal van hun oorspronkelijke habitat

helemaal van de Indus in Pakistan

tot de Irrawaddy in Birma.

Nu is het alleen beperkt tot een paar plekken

in Nepal en India.

Nu komen er nog slechts

200 zich voortplantende gavialen voor in het wild.

Midden in de jaren '70

kreeg behoud meer aandacht.

We konden toen door de overheid

ondersteunde projecten starten

om eieren in het wild uit de weinige overgebleven nesten te verzamelen.

We konden toen 5.000 baby gavialen

terugplaatsen in het wild.

Al snel kregen we dit te zien.

Ongelooflijk om terug gavialen te zien

zonnen op de rivier.

Maar zelfgenoegzaamheid kan al snel minachting worden.

En, ja hoor, met al de andere druk op de rivier,

zoals zandwinning, bijvoorbeeld,

zeer, zeer zware teelten tot vlak bij de rivier,

kunnen de dieren zich niet meer voortplanten.

Daardoor loopt de gaviaal

nu nog meer gevaar

ondanks alle goede bedoelingen in het begin.

Hun nesten komen uit langs de rivier en

produceren honderden jongen. Het is gewoon een prachtig gezicht.

Dit werd vorig jaar gemaakt.

Maar dan komt de moesson.

Helaas is er stroomafwaarts altijd

wel een dam of hindernis

en worden ze weggespoeld naar hun ondergang.

Gelukkig is er nog steeds veel belangstelling.

Mijn vriendjes in de Crocodile Specialist Group van de IUCN,

de [Madras Crocodile Bank], een NGO,

het Wereld Natuur Fonds,

het Wildlife Institute of India, State Forest departementen,

en het ministerie van Milieu werken allemaal samen.

Maar het is onzeker en zeker niet genoeg.

Bijvoorbeeld, in de winter van 2007 en 2008

was er dit ongelooflijke afsterven van gavialen in de Chambal River.

Plotseling lagen er tientallen gavialen dood in de rivier.

Waarom? Hoe kon het gebeuren?

Dit is een relatief schone rivier.

De Chambal, als je er naar kijkt, is helder water.

Mensen scheppen water uit de Chambal om te drinken,

iets wat je niet zou doen in de meeste Noord-Indische rivieren.

Om het antwoord hierop te vinden vroegen

we dierenartsen van over de hele wereld

om samen te werken met Indiase dierenartsen om erachter te komen wat er gebeurde.

Ik deed een groot deel van de necropsieën aan de rivier.

We keken al hun organen na

en probeerden erachter te komen wat er gaande was.

Het was een soort jicht,

die door nierafbraak

urinezuurkristallen in het hele lichaam

en vooral in de gewrichten veroorzaakte

waardoor de gaviaal niet meer kon zwemmen.

Het is een verschrikkelijk pijnlijke dood.

Net stroomafwaarts van de Chambal heb je de

smerige Yamuna rivier, de heilige Yamuna rivier.

Ik hou er niet van om er zo ironisch en sarcastisch over te praten maar het is de waarheid.

Het is gewoon een van de smerigste beerputten die je je kunt voorstellen.

Ze stroomt naar beneden door Delhi, Mathura, Agra,

en vangt er praktisch elke beetje rioolwater op.

Het leek erop dat het toxine, dat de gaviaal doodde

iets in de voedselketen was,

iets in de vis die ze aten.

Zodra een toxine in de voedselketen is terechtgekomen

wordt alles geraakt, ook wij.

Omdat deze rivieren de levensader zijn van de mensen erlangs.

Om hierop een antwoord te vinden

gingen we weer gebruik maken van

biologische technologie, in dit geval

weer telemetrie, door radio's op 10 gavialen te plaatsen,

en hun bewegingen na te gaan. Ze worden

dag na dag gevolgd om te proberen uit te vinden

wat dit mysterieuze toxine is.

De Chambal rivier is een absoluut ongelooflijke plaats.

Jullie kennen ze omwille

van de bandieten, de dacoits,

die daar actief waren. Er lopen er nog heel wat rond.

Poolan Devi was er een. Shekhar Kapur maakte er een ongelooflijke film over,

de Bandit Queen, die ik je aanraad om te zien.

Je krijgt er ook het ongelooflijke [Chambal] landschap te zien.

Nog een gevolg van zware overbevissing.

Dit is een van de laatste schuilplaatsen van de

Ganges rivierdolfijn,

verschillende soorten schildpadden,

duizenden trekvogels.

Ook vissen veroorzaakt dit soort problemen.

En nu deze nieuwe menselijke intolerantie

voor rivierwezens als de gaviaal.

Als ze niet verdrinken in de netten

dan snijden ze gewoon hun bek af.

Dieren zoals de Ganges rivierdolfijn

waarvan er nog maar enkele over zijn,

zijn ook met uitsterven bedreigd.

Wie is de volgende aan de beurt? Wij?

Omdat we allemaal afhankelijk zijn van deze waterbronnen.

We weten allemaal wat er met de Narmada rivier aan de hand is.

De tragedies van de dammen, de tragedies van de grote projecten

die mensen verdringen en riviersystemen vernielen,

ze zonder middelen van bestaan achterlaten.

De ontwikkeling is gewoon doorgeslagen

om een groei-index met twee cijfers te halen.

We zijn niet zeker waar dit verhaal gaat eindigen,

of het een gelukkig of verdrietig einde zal hebben.

Klimaatverandering zal zeker

al onze theorieën en voorspellingen op hun kop zetten.

We werken er nog steeds hard aan.

We hebben daar een goed team van mensen aan het werk.

Maar het probleem is dat de beslissers,

de mensen aan de macht,

daar in Delhi en in de hoofsteden in hun bungalows zitten,

allemaal ruim voorzien van water. Cool!

Maar op de rivieren wonen er miljoenen mensen

die er slecht aan toe zijn.

Met een sombere toekomst.

Daarom ons project om de Ganges en de Yamuna op te ruimen.

We hebben er honderden miljoenen dollars aan uitgegeven

en hebben niets om te laten zien. Ongelooflijk.

Mensen praten over politieke wil.

Tijdens het uitsterven van de gaviaal hebben we veel actie op gang kunnen brengen.

De overheid zette alle bureaucratie opzij en

we kregen er buitenlandse dierenartsen bij. Het was geweldig.

We kunnen het.

Maar als je een wandeling maakt langs de Yamuna

of de Gomati in Lucknow,

of de Adyar rivier in Chennai,

of de Mula-Muta rivier in Pune,

kan je zien wat we een rivier kunnen aandoen. Het is triest.

Maar ik denk

dat we het echt kunnen doen.

De ondernemingen, de kunstenaars, de wildlife-enthousiasten,

maar ook de gewone mensen

kunnen deze rivieren terug gezond maken.

Het laatste woord is

dat er een koningscobra over onze schouders kijkt.

En een gaviaal kijkt naar ons vanuit de rivier.

Dit zijn krachtige watertotems.

Ze gaan blijven rondspoken in onze dromen totdat we juist gaan handelen.

Namaskar.

(Applaus)

Chris Anderson: Bedankt, Rom. Heel erg bedankt.

Je weet wel, de meeste mensen zijn bang voor slangen.

Er kunnen er hier heel wat zijn die niet liever zouden zien

dan dat de laatste koningscobra in het zand zou bijten.

Praat je wel eens met mensen?

Hoe krijg je ze zover dat ze erom gaan geven?

Romulus Whitaker: Door een nederige aanpak.

Slangen zijn niet erg knuffelbaar.

Niet zoals een teddybeer.

Maar - er is een soort onschuld in deze dieren.

Als de gemiddelde persoon naar een cobra kijkt

en ze van "ssssss!" doet, zegt hij: "Mijn god,

kijk eens wat een kwaadaardig gevaarlijk schepsel."

Ik zie het echter als een wezen dat helemaal bang is

van iets dat zo gevaarlijk is als een mens.

Dat is de waarheid. Dat is wat ik probeer duidelijk te maken.

(Applaus)

CA: Die fantastische beelden waar die adder werd gedood.

Je zei dat dat niet eerder is gefilmd.

RM: Ja, dit is de eerste keer dat iemand van ons dat wist.

Zoals ik al zei, het is voor hem maar een hapje, weet je?

Meestal eten ze grotere slangen zoals rattenslangen

of zelfs cobra's.

Maar deze die we nu volgen, leeft in de diepe jungle.

Terwijl andere koningscobra's

vaak in mensengebied komen, je weet wel, de plantages,

om er grote rattenslangen en dat soort dingen te vinden.

Deze hier is gespecialiseerd in groefkopadders.

De onderzoeker, afkomstig

uit Maharashtra, zei: "Ik denk dat ze op de nusha uit is."

(Gelach)

Nusha betekent 'high'.

Wanneer ze een groefkopadder eet, krijgt ze zo'n kleine gifroes.

(Gelach)

CA: Bedankt, Rom. Dank je.

(Applaus)