Liu Bolin: De onzichtbare man

Kan een persoon verdwijnen terwijl je naar hem kijkt? Dat lijkt de vraag te zijn die Liu Bolin stelt in zijn kunst. De in Beijing wonende kunstenaar wordt soms ook wel 'de onzichtbare man' genoemd, omdat in bijna al zijn kunst hijzelf in het middelpunt staat - maar compleet over het hoofd wordt gezien. Hij probeert op deze manier aandacht te vragen voor sociale en politieke problemen.

Liu Bolin: Door mezelf onzichtbaar te maken,

probeer ik de verhouding

tussen onze beschaving en haar
ontwikkeling te onderzoeken.

Tolk: Door mezelf onzichtbaar te maken,
probeer ik te onderzoeken

wat de tegenstrijdige en vaak uitsluitende relatie

tussen onze beschaving en haar ontwikkeling is.

LB: Dit is mijn eerste werk,
gemaakt in november 2005.

Dit is Peking International Art kamp,
waar ik werkte

voordat de regering het heeft afgebroken.
Ik gebruikte dit werk om mijn ongenoegen te uiten.

Ik wil dit werk ook gebruiken om meer aandacht te vragen

voor de situatie van kunstenaars
en van hun creatieve vrijheid.

Intussen heeft deze serie vanaf het begin een

protesterende, reflecterende

en compromisloze geest.

Ik camoufleer me met make-up,
zoals sluipschutters,

om mezelf beter te beschermen

en om de vijand op te sporen,
zoals hij deed. (Gelach)

Na deze serie van protesten,

begon ik me af te vragen waarom
mijn lot was zoals het is,

en ik realiseerde me dat het niet
alleen om mij gaat --

alle Chinezen zijn net zo verward als ik.

Zoals u kunt zien, gaan deze werken

over gezinsplanning,
legale verkiezingen

en propaganda van de instelling van het Volkscongres.

Dit werk heet Xia Gang ("je werk verlaten").

"Xia Gang" is een Chinees eufemisme voor "ontslaan".

Het verwijst naar mensen die hun baan
verloren tijdens China's overgang

van een geleide economie naar
een markteconomie. Tussen 1998 en 2000

verloren 21,37 miljoen mensen

hun baan in China.

De zes mensen in de foto

zijn Xia Gang-werknemers.

Ik maakte hen onzichtbaar in de verlaten winkel
waar ze hadden gewoond en gewerkt, hun hele leven lang.

Op de muur achter hen staat
de slogan van de culturele revolutie:

"De kracht die ons vooruit brengt, is de
Chinese communistische partij."

Een halve maand lang

zocht ik naar deze 6 mensen
om deel te nemen in mijn werk.

Wij zien maar 6 mannen in deze foto,
maar wie hier is verborgen,

zijn alle mensen die werden ontslagen.
Ze zijn alleen onzichtbaar gemaakt.

Dit stuk heet De Studio.

Dit voorjaar

kreeg ik de kans,
tijdens mijn solotentoonstelling in Parijs,

om een werk te maken
in de nieuws studio van France 3--

Ik koos de nieuwsfoto's van de dag.

Een gaat over de oorlog in het Midden-Oosten,

een andere over een betoging in Frankrijk.

Ik ontdekte dat elke cultuur haar
onverenigbare tegenstrijdigheden heeft.

Dit is een gezamenlijke inspanning
van mijzelf en Franse kunstenaar JR.

Tolk: Dit is een gezamenlijke inspanning
van mijzelf en de Franse kunstenaar JR.

(Applaus)

LB: Ik probeerde te verdwijnen in JR's oog,

maar het probleem is dat JR alleen
modellen gebruikt met grote ogen.

Dus probeerde ik om mijn ogen
groter te maken met mijn vingers.

Maar toch zijn ze niet groot genoeg voor JR, helaas.

Tolk: Dus ik probeerde te verdwijnen in JR's oog,

maar het probleem is dat JR alleen
modellen gebruikt met grote ogen.

Dus probeerde ik om mijn ogen
groter te maken met dit gebaar.

Maar het werkt niet, mijn ogen zijn
nog steeds te klein voor JR.

LB: Deze gaat over herinneringen aan 9/11.

Dit is een vliegdekschip aangemeerd
langs de Hudson rivier.

Kenny Scharf's graffiti.

(Gelach)

Dit is Venetië, Italië.

Omdat de globale temperatuur stijgt,

stijgt de zeespiegel en er wordt gezegd dat Venetië
in de komende decennia zal verdwijnen.

Dit is de oude stad Pompeii.

Tolk: Dit is de oude stad Pompeii.

LB: Dit is de Galleria Borghese

in Rome.

Wanneer ik aan een nieuw stuk werk, besteed ik
meer aandacht aan de uitdrukking van ideeën.

Bijvoorbeeld, waarom zou ik mezelf onzichtbaar maken?

Wat denken mensen als ik
mezelf onzichtbaar maak?

Deze heet Instantnoedels.

Tolk: Dit werk heet Instantnoedels. (Gelach)

LB: Sinds augustus 2012

is schadelijk fosfor gevonden in de instantnoedels
van alle bekende merken

verkocht in Chinese supermarkten.

Deze fosfordeeltjes kunnen zelfs kanker veroorzaken.

Om dit kunstwerk te kunnen maken,

kocht ik een heleboel verpakte
kant-en-klare noedels

en legde ze in mijn studio, zodat het
eruit zag als een supermarkt.

En mijn taak is om daar te staan,

de camera op te stellen en te coördineren
samen met mijn assistent

en de kleuren en de vormen die
achter mijn lichaam staan,

op de voorkant van mijn lichaam tekenen.
Als de achtergrond simpel is,

moet ik daar meestal drie tot vier uur staan.

De achtergrond van dit stuk is complexer,

dus ik moet drie tot vier dagen eerder
beginnen met de voorbereidingen.

Dit is het pak dat ik droeg toen ik
de supermarkt-shoot deed.

Er is geen Photoshop gebruikt.

Tolk: Dit is het pak dat ik aanhad toen ik
de supermarkt-shoot deed.

Er is geen Photoshop gebruikt. (Gelach)

LB: Deze werken gaan over
China's culturele herinneringen.

En deze,

gaat over de veiligheid van het voedsel in China.

Onveilige levensmiddelen kunnen schadelijk zijn
voor de gezondheid van mensen,

en een stortvloed aan tijdschriften kan
mensen in de war brengen. (Gelach)

De volgende stukken tonen hoe ik mezelf
onzichtbaar maakte in tijdschriften

in verschillende talen, in verschillende landen
en op verschillende tijdstippen.

Ik denk dat de houding van een kunstenaar in
het belangrijkste element is de kunst.

Als een kunstwerk iemand wil raken,

moet het niet alleen het resultaat zijn
van techniek, maar ook van denken

en van de strijd van de kunstenaar met het leven.
Uit de herhaalde strijd met het leven ontstaat kunst,

ongeacht in welke vorm.

(Muziek)

Dat is alles wat ik wilde zeggen.

Bedankt. (Applaus)