Liệu truyền thuyết về vua Arthur là có thật? - Alan Lupack

Xem toàn bộ bài học tại: https://ed.ted.com/lessons/is-there-any-truth-to-the-king-arthur-legends-alan-lupack

Vua Arthur đã hiển hiện vô số lần trong những tưởng tượng của ta, cùng đoàn kị sĩ, nàng Guinevere, Hội Bàn Tròn, Camelot, và hiển nhiên, thanh Excalibur. Nhưng những truyền thuyết ấy khởi nguồn từ đâu và liệu có cơ sở thực tiễn nào đằng sau chúng? Hãy cùng Alan Lupack theo dấu vua Arthur.

Bài học của Alan Lupack, đạo diễn bởi Patrick Smith.

"Nơi đây an nghỉ vua Arthur,
người đã và mãi là một vị hoàng đế."

Đó là những lời được khắc
trên bia mộ của vua Arthur

trong tác phẩm
"Cái chết của Arthur" của Thomas Malory.

Sáng tác vào thế kỉ 15,
Malory đã không thể lường được rằng

những lời này
lại có thể là những lời tiên đoán.

Vua Arthur đã hiển hiện vô số lần
trong những tưởng tượng của ta,

cùng với đoàn kị sĩ,

nàng Guinevere,

Hội Bàn Tròn,

thành Camelot,

và hiển nhiên, thanh Excalibur.

Nhưng những truyền thuyết này
khởi nguồn từ đâu

và liệu có cơ sở thực tiễn nào
đằng sau chúng?

Vua Arthur mà ta biết
là một sáng tạo từ thời Trung Cổ

nhưng huyền thoại về ngài lại bắt nguồn
từ những bài thơ Celtic cổ

từ cuộc xâm lược
của người Saxon vào Vương quốc Anh.

Sau khi người La Mã rời Anh
vào năm 410,

quân xâm lược Saxon đến từ vùng
nay được biết đến là Đức và Đan Mạch

đã nhanh chóng chiếm được
vùng lãnh thổ bỏ hoang.

Người Anh đã chiến đấu anh dũng
chống lại quân xâm lược

xuyên suốt những năm tháng hỗn loạn.

Hầu như không có ghi chép nào
về thời kì này

nên việc khôi phục chính xác
giai đoạn lịch sử này là hết sức khó khăn.

Tuy nhiên, những bài thơ truyền lại
từ niên đại này đã đưa ra vài bằng chứng.

Một trong số đó, tập thơ Gododdin, đưa ra
những minh chứng đầu tiên về vua Arthur

dù ngài không thực sự
xuất hiện trong đó.

Tập thơ kể về một chiến binh khác,
tên là Gwawrddur

một dũng sĩ thuần thục trong việc
chiến đấu, nhưng không phải là Arthur.

Không có nhiều chứng cớ,

nhưng dù Arthur là ai,

ngài chắc hẳn phải là vị chiến binh
dũng mãnh nhất thời bấy giờ.

Nhưng liệu ngài đã từng cai trị hay
thật sự tồn tại không vẫn là một bí ẩn.

Bất chấp sự thật mập mờ,

những gợi nhắc về vua Arthur
vẫn là tiêu điểm

cho các nhà sử học
hàng trăm năm sau.

Năm 1130, Geoffrey của Monmouth
một mục sư hèn mọn với mơ ước vĩ đại.

Dùng tiếng La-tinh và Celtic,

ông đã dành hàng năm trời
viết nên một biên sử

tựa là "Lịch sử
các vị vua của nước Anh."

Với nhân vật trọng tâm là vua Arthur.

Lịch sử là nguồn tham khảo quý giá
cho Geoffrey.

Đặt bút sáng tác, 600 năm
sau cuộc xâm lăng của người Saxon,

ông đã kết hợp
những yếu tố thần thoại và thơ ca

để lấp vào
phần lịch sử bỏ trống trước đó.

Một vài tài liệu của ông
nhắc tới vua Arthur

trong khi số khác ghi chép
thực tế về các cuộc chiến và nơi chốn.

Cũng có tài liệu về anh hùng thần thoại
chiến đấu với thế lực hắc ám

với sự giúp đỡ của
những thanh kiếm thần và phép thuật.

Geoffrey đã phối trộn tất cả,

từ thanh kiếm phép Caledfwich

đến pháo đài La Mã Caerleon
đều xuất hiện trong tài liệu của ông

và tạo nên một vua Arthur
trị vì Caerleon với thanh Caliburnus

- dịch sang tiếng Latin
của từ Caledfwlch.

Geoffrey còn thêm vào
một nhà cố vấn thông thái - Merlin,

dựa trên thi sĩ người Celtic, Myrrdin
trong câu chuyện về vua Arthur.

Nếu Arthur thực sự từng tồn tại,
ngài giống với một chỉ huy quân đội

hơn là một vị vua chỉ ở trong thành
như trong biên sử của Geoffrey.

Tác phẩm của ông đã nhận được
sự chú ý như mong ước

và nhanh chóng được dịch
từ tiếng Latin sang tiếng Pháp

bởi nhà thơ Wace
vào khoảng năm 1155.

Wace đã thêm một trọng tâm nữa về Arthur
bên cạnh những thứ của Geoffrey

như kiếm, lâu đài

và phù thuỷ:

đó là chiếc Bàn tròn.

Ông viết rằng Arthur
có một chiếc bàn được đóng

để tất cả khách khứa trong triều đình
sẽ có chỗ ngồi như nhau

và không ai có thể khoe khoang
về địa vị mình trên bàn.

Sau khi đọc bản dịch của Wace,
nhà thơ người Pháp, Chrétien de Troyes,

đã viết một loạt câu chuyện trữ tình
khiến vua Arthur trở thành huyền thoại.

Ông viết về những cuộc phiêu lưu
của các hiệp sĩ như Lancelot và Gawain

thêm yếu tố lãng mạn
vào những chuyến phiêu lưu.

Ông tưởng tượng
về cuộc tình tay ba

giữa Arthur, Lancelot,
và Guinevere.

Ngoài mưu đồ cá nhân,
ông còn thêm vào Chén Thánh

với năng lực có lẽ được dựa trên
những thánh vật trong văn hóa Celtic.

Ông sống trong thời kì
của những cuộc Thập tự chinh

và khi người ta
đặt nỗi bận tâm vào đó,

Chén Thánh trở thành
di vật uy quyền của chúa Giê-su.

Vô số các bản dịch từ tiếng Pháp
và các ngôn ngữ khác

đã được dịch từ tác phẩm của Chrétien.

Trong những bản viết mới sau này,
Caerleon được sửa lại thành Camelot

và Caliburnus được đặt lại thành Excalibur

Vào thế kỉ 15,

Ngài Thomas Malory tổng hợp
các câu chuyện trong Cái chết của Arthur,

làm tiền đề
cho những sáng tạo sau này về vị vua này.

Hàng ngàn năm kể từ khi vua Arthur
lần đầu xuất hiện trong bài thơ Celtic cổ,

câu chuyện về ngài
đã nhiều lần được phóng tác,

để phản ánh mối lo
của những nhà biên sử và người đọc.

Và ta vẫn còn tiếp tục viết
và đón nhận huyền thoại đó tận ngày nay.

Dù có từng tồn tại,

từng yêu, từng cai trị,

hay từng phiêu lưu hay không,

không thể phủ nhận rằng
hình tượng vua Arthur đã trở thành bất tử.