Hepimiz doğa ile bağlantılıyız | Nixiwaka Yawanawá | TEDxHackney

Nixiwaka Yawanawa Brezilya'dan. Onun köyü, Batı Amazonlardaki Acre eyaletinde. Yawanawa isminin anlamı "Vahşi Domuz İnsanları" olarak tercüme edilebilir. Nixiwaka bizimle, iki yıl boyunca çalıştığı Survival International aracılığı ile yaptığı kendi yerli kültürünü koruma mücadelesini paylaşıyor. "Bu dünya yaşamak için güzel bir yer ve her birimiz ona göz kulak olmakla sorumluyuz." Nixiwaka bize yağmur ormanlarını ve onun insanlarını korumak için bir çağrı yapıyor ve bizi onları ve onların tıbbi bitkilerini daha iyi öğrenmek için yağmur ormanlarını ziyaret etmeye davet ediyor.

Bu konuşma TED konferansı formatı kullanılarak yerel bir topluluk tarafından bağımsız organize edilen bir TEDx etkinliğinde yapılmıştır. Daha fazla bilgi için http://ted.com/tedx adresini ziyaret edin.

Herkese merhaba!

Seyirci: Selam!

Herkes iyi mi?
Seyirci: Evet.

Kusura bakmayın, mikrofonla
konuşmaya çok alışkın değilim.

Umarım sorun çıkmaz.

Benim adım Nixiwaka.

Yağmur ormanlarındanım,
Amazonlar, Brezilya'dan

Artık dört yıldır burada yaşıyorum.

Buraya geldiğimde
hiç İngilizce bilmiyordum.

Hiçbir şey bilmiyordum, gerçekten.

Ve hava benim için çılgın bir havaydı,

(Kahkahalar)

özellikle hava.

Ama sonradan sorun olmadı.

Sokakta sadece elbiselerle yürürsem

yüzüm boyalı değilken
ve başlığım yokken

insanlar beni Perulu, Bolivyalı,
Meksikalı sanıyor.

Ama evet, ben Amazon ormanlarındaki
Yawanawa kabilesindenim.

Başlığımı takacağım.

Böylesi çok daha iyi benim için.

(Çapkın ıslık)

(Kahkahalar)

Teşekkürler.

Evet!

Böyle daha rahatım.

(Kahkahalar)

Gerçekten çok daha rahat ediyorum.

Sorun olmazsa kendi dilimde
birkaç kelime söylemek isterim.

"Mon şaray?"

"Mon şaray?" "Nasılsın, nasıl
gidiyor?" anlamına gelir.

"Nixiwaka ki.

Yawanawa ihuhu.

Mattu uvi yuva."

Dedim ki "Benim adım Nixiwaka,
Yawanawa kabilesindenim

ve sizi ziyaret etmek
ve görmek için buradayım.

Biraz doğa hakkında konuşmak istiyorum

ve doğanın yerliler için,

özellikle kabile insanları için
çok önemli olduğundan

ama bu düyadaki herkes için de önemli.

Gerçekten derin düşünürsek

sanırım herkes bir şey hisseder:

Nereden geliyorsun

ve şimdi dünya nasıl görünüyor.

Bütün dünyada çok şey değişti.

Ama benim gibi kabile insanları için

hiçbir şey değişmedi.

Bazı ülkelerde hatta
Güney Amerika'da Brezilya'da

bazı kabileler artık farklı.

Onlar dil biliyor, örneğin
Portekizce veya başka bir dil.

Bazıları dillerini kaybetti,

kültürlerini, geleneklerini kaybetti.

Ama yine de, pek çoğu eskiden
olduğu gibi yaşıyor.

Biraz benim insanlarımdan
bahsetmek istiyorum.

Beyaz adamla ilk karşılaştığımızda

benim büyük büyük dedemdi,

on bir yaşındaydı.

Beyaz adamı ilk gördüğünde kaçtı.

Beyaz adam onu görmedi.

Ve ailesine bazı insanlar,
tuhaf, farklı insanlar,

elbiseli, sakallı, güneş gözlüklü

ya da gözlüklü

insanlar gördüğünü anlattı.

Ve o insanların nereden
geldiğini anlamadı.

Şöyle dedi "Onlarla nasıl konuşuruz
eğer dili bilmiyorsak?"

Bir geyik avlamaya karar verdi.

O insanlara gitti
ve geyiği onlara attı.

Ve beyaz insanlar ona
küçük bir bıçak verdi.

Bu olumlu bir temastı,
iyi bir temastı

çünkü genellikle yerlilerle

ilk temas olduğunda

çarpışma olur, çok ölü olur

ve Güney Amerika'nın çoğunda
böyle oldu.

Böyle olmadığına memnun olduk
savaş yok, bir şey yok.

Tek sorun farklı tür hastalıklardı.

Örneğin bizim şamanlarımız,
bizim insanlarımız hasta olmaya başladı

ve anlamadılar bu hastalığın
ne olduğunu.

İyileştirmek için şaman
her şeyi yaptı ama iyileştiremedi

ve orada bütün şamanlar ölüyordu

çünkü biz yerli insanların
grip, soğuk algınlığı gibi

basit hastalıklara bağışıklığı yoktu.

Bizim için hepsi yeniydi.

Ama biz hayatta kaldık.

Ve biz Portekizce öğrendik.

Bir şehre gittiğimde çok küçüktüm

çok küçük bir kasabaydı
ve Portekizce öğrendim.

Bu yüzden İngilizce konuşuyorum.

Eğer Brezilya Amazonu'na giderseniz

oldukça eminim ki
sizinle İngilizce konuşacak

bir Yerli bulamazsınız.

Ve burada bulunmaktan çok memnunum,

yerli insanların kültürü hakkında
konuşabildiğim için,

geleneklerimiz hakkında.

Tıbbi bitkilerle ilgili
bilgilere hâlâ sahibiz.

Örneğin, Brezilya hâlen
izole yaşayan 80'den fazla

kabilenin vatanıdır.

Onların benim gibi yerli bir
insanla bile bir temasları yok.

Londra'ya gelme nedenim

her şeyden önce İngilizce öğrenmek

ve o insanların adına konuşabilmek

çünkü o insanlar beyazlarla
veya batı dünyası ile

temas kurmamaya karar verdi.

Onlara yaklaştığımızda
kaçtıklarını görürüz

veya yayları ve oklarıyla
bizi vurmaya çalışırlar.

Hükûmete, onları korumasını,
onların topraklarını

korumasını söylüyoruz.

Buraya uyum sağlamada ilk zorluk
havaydı çünkü hava çok soğuktu

ve benim için çok farklıydı.

Sonra okula gittim ve bir yıl okudum.

Geçen yıl, Survival International
isimli kuruluşu buldum.

Bütün dünyada farklı yerli
insanlarla çalışıyorlar,

özellikle Güney Amerika'da.

Kabile insanları için
farkındalığı artırmada

onlarla çalışma şansını
bulunca evet dedim,

kabile insanlarını korumak için

özellikle Afrika'nın yanı sıra
Güney Amerika ve Botsvana'da.

Benim için çok iyiydi

gerçekten iyi bir deneyimdi.

Dili hâlâ öğreniyorum,

o nedenle İngilizcemin
kusuruna bakmayın.

Biz hâlâ kültürümüzü yaşıyoruz.

Bu söylemek istediğim bir şey

ve doğa ile hâlâ nasıl bağlantılı
olduğumuzu anlatmak istiyorum.

Avrupa'dan çok insan kabul ediyoruz.

Örneğin, benim kabilemi ziyaret etmek

nasıl yaşadığımızı görmek istiyorlar.

Bizim geleneksel toplantı
haftalarımız

ve kutsal törenlerimiz var.

Bu törenlerde tıbbi bitkilerimiz var

ve onları ormanın ruhları ile
iletişim kurmak için kullanırız.

Ormanda pek çok ruh olduğuna inanırız.

Örneğin şaman ormana
bir bitki almaya gittiğinde

bitkiye sorar "Seni alacağım,
seni birini iyileştirmede kullanacağım."

çünkü hiç bir şey söylemezse
bitkinin etkisi olmayacaktır.

Şaman şöyle sorarsa
bitkinin etkisi olacaktır:

"Seni, insanlarımı
iyileştirmede kullanacağım."

Şimdi,

örneğin madencilik
ve kerestecilik gibi

büyük devlet projeleri yüzünden

ormanlarımız yok oluyor.

Bizim ormanlarımızı
korumamız çok zor.

Biz ormanların sadece bizim için değil
ayrıca Brezilya ve Güney Amerika'daki

pek çok insan için
önemli olduğunu düşünürüz

ve özellikle dünyanın
dengesini korumanın.

Çünkü herkes için ormanların
korunmasına ihtiyaç var

çünkü havayı temizler,
nefes alacağımız temiz havadır.

İklim değişikliğini öğrendiğimde
gerçekten çok üzüldüm.

Bize göre iklim değişikliği oluyor
çünkü dünyanın bir sorunu var.

İklim neden değişiyor?

Neden dünyada çok felaket oluyor?

Biz anlamıyoruz neden?

Bizim şaman, çünkü dünyanın
bir sorunu var, diyor.

O, sevgi ve birbirimizi
anlamada eksiklik var, diyor.

Bazen para iyidir, çoğu şey için

ama bazen kötü de olabilir.

Bize göre sorun;

insanlar sadece hep fazlasını,
fazlasını istiyor, hiç sonu yok.

Yani dünyada sanki
artık kontrol yok gibi.

İnsanların ihtiyacı olan şey
daha fazla sevgi ve birbirini anlamaktır.

Bize göre çözüm şu olacaktır:

Kendini görmek ve diğer insanları görmek,

onların nasıl yaşadığını görmek ve
bizim doğa ile nasıl iletişim kurduğumuzu

ve doğayı nasıl canlı tuttuğumuzu görmek.

Bu nedenle buradayım,
insanlarla konuşmak için.

Aslında ben okullarda
çocuklara konuşmalar yapıyorum

ve onlara yerlilerin ormanda
nasıl yaşadığını anlatıyorum.

Nasıl avlandığımız anlatıyorum,

nasıl balık tutarız, nasıl ev yaparız

ve hepsi çok ilgileniyor.

Amazonlardan gelen

ve onlara yerlilerin nasıl yaşadığını
anlatan birini görmekten

çok etkilendiklerini söylüyorlar

ve birçok soru soruyorlar.

Onlar için bu çok ilginç
çünkü burada, örneğin,

hiç Kızılderili insan yok.

Biz, yerli insanlar, bu kültürü

nasıl canlı tutacağımızı
ve beyazlarla, dış dünyayla

nasıl paylaşacağımızı

bildiğimizi düşünüyoruz.

Onlar topluluğu bilmiyor
örneğin, halkı bilmiyor.

Çok ilginç olduğunu düşündüm bunun.

Buradaki, Brezilya'nın
dışındaki

insanların çoğu, söyleyebilirim ki

doğanın korunmasını

ve farklı kültürlerin ve yerlilerin
korunmasını önemsiyor.

Burada biraz daha fazla
kalmayı istememin nedeni bu.

Kabileme geri dönüp oradaki gibi yaşamak
istiyorum, sanırım benim için en iyisi bu.

Ama bundan önce insanlara
şunu söylemek istiyorum;

biz hâlâ oradayız
biz hâlâ aynı şekilde yaşıyoruz

ve insanlara kapımız her zaman açık

gelip nasıl yaşadığımızı görebilirler.

Şu anda halk ve uluslararası
kamuoyu yüzünden

Brezilya hükûmeti

yerli bölgelerini korumak için
harekete geçti,

özellikle de dış dünyadan
izole yaşayanların bölgelerini.

Brezilya'da bazı kabile
hareketlerimiz var.

Örneğin "Guarani" Brezilya'daki

en büyük nüfusa sahip yerli
kabilesinin adıdır,

50.000 den fazladırlar.

Onların büyük bir sorunu var,

topraklarının çoğu şeker kamışı
ve soya fasulyesi tarlalarına çeviriliyor

ve bu topluluğun insanlarının
çoğu yol kenarlarında yaşıyor.

Hükûmetten hiçbir destek almıyorlar.

Kötü beslenme ve hatta intihar çok oluyor

çünkü artık onların toprağı yok.

Eğer yerli insanlar toprağını kaybederse

kültürden başlayarak, her şeylerini,
hayatlarını kaybederler.

Brezilya hükûmetine
biz kendi topraklarımızda

yaşamak istiyoruz diyoruz

ormanlarımızın korunmasını istiyoruz

çünkü orman hayat demektir
orman bizim vücudumuzdur,

orman bizim her şeyimiz demektir

ve yaşarız çünkü ormanımız vardır.

Bu daha çok bir farkındalık.

Burada yaptığım şey şunu
söylemek, biz bu durumdayız

ama aynı zamanda batı ile
paylaşacağımız bilgilerimiz var.

Eğer yerli insanlar hakkında,
nasıl yaşarlar, kimlerdir

daha fazla şey öğrenmek isterseniz,

insanların öğrenmek istediği
çok soru var...

Size şunu söylemek isterim,
eğer kabile insanları hakkında

daha fazla şey öğrenmek isterseniz,

nasıl yaşıyorlar,
ormanın onlar için önemi,

bizim web sitemizi ziyeret edebilirsiniz.
"survivalinternational.org."

Onlar yerli insanlarla çalışıyor.

Örneğin, benim kabilemde
her yıl Ekim ayında

bir festival yaparız,
geleneksel bir festival,

beş gün sürer.

Pek çok farklı oyunumuz vardır,

ve geceleri kutsal törenlerimizi yaparız.

"Ayahuasca" adında özel bir
içeceğimiz var.

Çok güçlü bir içecektir.

(Kahkahalar)

çok güçlü bir içecek!

Kendinden başlayarak, nasılsın,

hayatın ne olduğunu görebilirsin,

ruhunu ve dünyada
ne yaptığını görürsün.

Bu törende onları görürsün,
eğer buna inanıyorsan.

Yerli insanların dış dünya ile paylaşacak

çok şeyi olduğuna inanıyorum.

Ziyaret etmek isteyen ve kabile
insanlarını öğrenmek isteyen

herkese kapımız daima açık.

Küçük bir şarkı söylemek istiyorum.

Anlamı,

birini ziyaret ettiğinde

sanki gidiyorsun

ve bir mutluluk olduğunu söylüyorsun

anlamı "mutluluk."

Yawanawa Dilinde Şarkı:
"Ganaro cheretete.

Ganaro cheretete.

Ato noma noma.

Ato noma noma.

Mahe mahe mahe.

Noma mahe mahe.

Noma mahe."

Biz birini, aileden birini

arkadaşları evleri
ve her yeri ziyaret ettiğimizde,

hoşça kal veya ona benzer bir
şey olarak her zaman bu şarkıyı söyleriz.

TEDxHackney'de beni kabul
ettiğiniz için çok teşekkür ederim.

Burada olmaktan çok memnun oldum,
teşekkür ederim.

(Alkışlar)