-
Mình có ba bài toán ứng dụng ở đây.
-
Và việc mình muốn làm ở video này
-
không phải là giải những bài toán ứng dụng
mà chỉ là lập đẳng thức để
-
chúng ta có thể giải những
bài toán ứng dụng.
-
Và đặc biệt, chúng ta sẽ lập tỉ lệ thức
-
cho những bài toán này.
-
Ở bài toán đầu tiên, chúng ta
có 9 cây bút lông dầu giá 11,50 đô la.
-
Thế 7 cây bút lông dầu thì giá bao nhiêu?
-
Chúng ta đặt x là đáp số cần tìm.
-
Vậy x bằng giá tiền của 7 cây bút lông dầu.
-
Cách để giải quyết bài toán này
-
là đặt hai tỉ số và cho chúng bằng nhau.
-
Vậy có thể viết tỉ số giữa 9 cây bút
với giá tiền của chúng như sau
-
tử số là số bút lông dầu, là 9
-
với mẫu số là giá tiền của chúng, là 11,50
-
tỉ số này bằng với tỉ số giữa 7
cây bút lông dầu
-
với giá tiền của 7 cây bút
-
là x.
-
Với x là màu xanh lá.
-
Vậy đây là một tỉ lệ thức hoàn chỉnh.
-
Tỉ số giữa 9 cây bút lông dầu với
giá tiền của 9 cây bút lông dầu
-
bằng với tỉ số giữa 7 cây lông dầu
với giá tiền của 7 cây bút lông dầu.
-
Và bạn có thể giải tỉ lệ thức này
-
để tìm ra giá tiền của 7 cây bút lông dầu.
-
Bạn cũng có thể đổi ngược hai vế
-
và nó vẫn là một tỉ lệ thức đúng.
-
Bạn có thể đổi thành 11,50 phần 9.
-
Tỉ số giữa giá tiền của các cây bút
-
với số lượng bút bạn mua,
là 11,50 phần 9,
-
bằng với tỉ số giữa giá tiền của 7 cây
bút lông dầu
-
với số cây bút lông dầu, là 7.
-
Vậy là mình đã đảo ngược hai tỉ số của
tỉ lệ thức này
-
để có được tỉ lệ thức như bên đây.
-
Bạn cũng có thể đổi thành các tỉ lệ thức
khác theo nhiều cách.
-
Bạn có thể viết thành tỉ số giữa
9 cây bút lông dầu với 7 cây bút lông dầu
-
cũng sẽ giống với tỉ số giữa các giá tiền
của chúng,
-
nghĩa là bằng với tỉ số giữa giá tiền của
9 cây bút lông dầu
-
với giá tiền của 7 cây bút lông dầu.
-
Và sau đó, bạn cũng có thể đảo ngược
hai tỉ số này.
-
Tôi sẽ viết tỉ số này cùng một màu tím.
-
Tỉ số giữa 7 cây bút lông dầu
với 9 cây bút lông dầu
-
cũng giống như tỉ số giữa giá tiền
-
của 7 cây bút lông dầu
với giá tiền của 9 cây bút lông dầu.
-
Và là 11,50.
-
Vậy tất cả chúng là những tỉ lệ thức
hợp lệ, là những đẳng thức có giá trị
-
biểu diễn bài toán trên đây.
-
Và sau đó bạn chỉ cần giải để tìm x.
-
Vậy chúng ta sẽ giải ở ngay đây.
-
7 quả táo giá 5 đô la.
-
Mình có thể mua bao nhiêu quả táo với
8 đô la?
-
Một lần nữa, chúng ta thấy rằng
đề bài yêu cầu chúng ta tính
-
có bao nhiêu quả táo, đặt số táo là x.
-
x là giá trị chúng ta cần tìm.
-
7 quả táo giá 5 đô la.
-
Vậy chúng ta có tỉ số giữa tổng số
quả táo, là 7
-
với giá tiền của chúng, là 5
-
bằng với tỉ số giữa số lượng táo cần tìm,
-
là x, với giá tiền
-
của những quả táo.
-
Và nó bằng 8 đô la.
-
Có thể nhận thấy ở bài toán đầu tiên,
cái chúng ta chưa biết là
-
giá tiền.
-
Nên chúng ta có tỉ số giữa số táo
-
và giá tiền của chúng ở cả hai vế.
-
Ở ví dụ này, giá trị chưa biết là
số quả táo,
-
thì chúng ta có hai tỉ số giữa số quả táo
và giá tiền của chúng.
-
Và chúng ta cũng có thể đảo ngược thành
các tỉ lệ thức như thế này.
-
Bạn cũng có thể viết thành
tỉ số giữa 7 quả táo
-
với x số quả táo cũng giống với
-
tỉ số giữa giá tiền của 7 quả táo
-
với số tiền của x quả táo.
-
Hiển nhiên, bạn cũng có thể đảo cả hai vế
-
của một trong 2 tỉ lệ thức này để có thêm
-
hai tỉ lệ thức khác.
-
Và tất cả chúng đều là những
đẳng thức có giá trị.
-
Bây giờ sẽ đến bài cuối.
-
Tôi sẽ dùng một màu mới.
-
Để làm một cái bánh cho 5 người
cần 2 quả trứng.
-
Vậy chúng ta cần biết số quả trứng, là x.
-
Không cần phải luôn đặt ẩn là x.
-
Cũng có thể đặt là e.
-
Nhưng không nên đặt là e,
bởi vì nó
-
là một giá trị số khác mà bạn sẽ
học ở lớp cao hơn.
-
Nhưng bạn có thể đặt là y
hoặc z hoặc bất kì giá trị nào, như a,
-
b, hoặc bất kì chữ gì.
-
Vậy cần bao nhiêu trứng để làm
chiếc bánh cho 15 người?
-
Tỉ số giữa số lượng người
với số quả trứng là không đổi.
-
Vậy nếu ta cần 2 quả trứng cho 5 người,
thì số trứng cho 15 người là,
-
chúng ta cần x quả trứng.
-
Tỉ lệ thức này sẽ không đổi.
-
5 phần 2 bằng 15 phần x.
-
Hoặc bạn có thể đảo ngược cả hai vế.
-
Hoặc bạn có thể viết tỉ số giữa
5 và 15
-
bằng với tỉ số giữa số quả trứng
cho 5 người--
-
tôi sẽ viết thành màu xanh dương--
-
với số lượng trứng dành cho 15 người.
-
Và bạn cũng có thể đảo ngược
cả hai vế của đẳng thức này.
-
Và tất cả các đẳng thức này,
-
đã tạo thành những tỉ lệ thức
-
biểu diễn những bài toán này.
-
Và sau đó bạn có thể làm tiếp
-
để tìm x.
Khan Academy
