GSYİH'nin görmezden geldiği karşılıksız emek ve bunun neden gerçekten önemli olduğu

Eğer çamaşır yıkıyorsanız, hamileyseniz (veya hamile kalmışsanız), eviniz için alışveriş veya benzer işçilik yapıyorsanız GSYİH standartlarına göre verimsizsiniz demektir. Bu vizyoner konuşmada, ekonomist Marilyn Waring, bu dar görüşlü sistemin başarısızlıklarını düzeltmeye çalışıyor ve neden sadece kendi geçimimizi değil, gezegene de değer veren büyümeyi ölçmenin daha iyi bir yolunu hak ettiğimizi detaylandırıyor.

(Maori'de: Dağım Taupiri.)

(Waikato benim nehrim.)

(İsmim Marilyn.)

(Merhaba.)

Duymuş olduğunuz üzere, ben çok küçükken,

Yeni Zelanda Parlamentosu'na seçildim.

Ve o yaşta, çoğunlukla başkalarının
hikâyelerini dinleyerek öğrenirsiniz.

Bir çiftlik kazasında yaralanan
bir kadını hatırlıyorum,

çiftlikte yün kırkma zamanı yaklaşıyordu

ve bir çoban ile,

kırkım evinden bir rousey ile

yerinin doldurulması gerekiyordu

ve elbette hâlâ evi yönetmesi

ve kırkma ekibine yiyecek hazırlaması
gereken birileri vardı.

Annesi bu duruma yardım etmeye geldi.

Ancak ailede, annenin çalışması
karşılığında ödenen bir para yoktu

çünkü annelerin ve aile üyelerinin
yapması gereken buydu.

Bir yıl, Gold Mines New Zealand
isimli bir şirket,

güzel Mt. Pirongiamız üzerinde maden arama
için lisans başvurusunda bulundu.

Orası, olağanüstü ekosistemlerle,

yemyeşil, bakir doğal ormanlarla dolu

bir dağdır.

Oksijen üretiyordu, bir karbon yutağıydı,

nesli tükenmekte olan türler için

ve etrafındaki tarıma elverişli arazilerde
polen yayan türler için bir evdi.

Maden şirketi,

dağımızın madenciliğinden
ne kadar para kazanılabileceğine

ve Yeni Zelanda'nın bütçe tahminlerinde

görülecek büyüme ve gelişmenin
tamamına ilişkin

o büyük ekonomi prospektüsünü ortaya koydu

ve biz sadece,

dağımız hakkında hepimizin
değer verdiği dil ile kaldık.

Neyse ki durduk.

Ve sonra

beş yaşından küçük üç çocuğu olan

ve yaşlı ebeveynlerine bakan
bir kadını hatırladım,

hiç kimse, bir noktada,
çocuk bakımı konusunda

gerçekten yardıma ihtiyacı
olabileceğini düşünmüyordu

çünkü ücretli işgücünde değildi.

Ve bu, bana anlatılan tüm bu hikâyelerde
bir kalıp olmaya başladı.

Ve tüm bu hikâyelerin bir parçası olan

bu değer kalıplarının özünü
takip etmeye çalışmak için

yeterli sorular sormaya başladım.

Ve bunu

"gayri safi yurtiçi hasıla"
veya GSYİH adı verilen

ekonomik bir formülde buldum.

Birçoğunuz bunu duymuşsunuzdur.

Çoğunuzun ise bunun ne anlama
geldiğine dair bir fikri yoktur.

Kurallar 1953'te Batılı eğitimli erkekler
tarafından hazırlandı.

Bu kuralları hazırlarken

bir üretim sınırı oluşturdular.

Ölçmek istedikleri,

bir piyasa işlemiyle ilgili her şeydi.

Yani sınırın bir tarafında,

piyasada mübadelesi olan her şey sayıldı.

Mübadelenin yasal veya yasa dışı
olması ise önemli değildir.

Aşağıdakilerle ilgili yasa dışı ticarette
piyasa mübadelesi, silahlanma, [mühimmat],

uyuşturucu, nesli tükenmekte olan türler,

insan kaçakçılığı --

bunların hepsi büyüme için harikadır

ve hepsi sayılmaktadır.

Üretim sınırının diğer tarafında ise

“birincil olmayan üreticiler” olarak
adlandırdıkları insanların yaptıkları işin

"çok az olduğu veya hiç olmadığı" şeklinde

olağanüstü bir ifade vardı kurallarında.

Bugün burada kaç tane birincil olmayan
üretici olduğunu görelim diye düşündüm.

Geçen hafta içinde

kaçınız ev mensuplarınızı veya mallarını

ücret almadan taşıdınız?

Kaçınız biraz temizlik biraz süpürme silme

biraz mutfağı toparlama yaptınız?

Evet?

Peki ev mensupları için alışverişe gitmek?

Yemek hazırlamak? Arkasını toparlamak?

Çamaşır? Ütü?

(Gülüşmeler)

Ekonomiye sorarsak

boş zaman geçiriyordunuz.

(Gülüşmeler)

(Alkış ve tezahürat)

Peki hamile olan

ve çocukları olan kadınlara ne dersiniz?

Evet.

Bunu söylemekten gerçekten nefret ediyorum

çünkü o da gayet tabi ağır iş olabilirdi

ama o esnada siz verimsizdiniz.

(Gülüşmeler)

Bazılarınız bebeğinizi emzirmiş olabilir.

Yeni Zelanda ulusal hesaplarında

-rakamlar bu şekilde adlandırılır,
GSYİH'ye buradan ulaşıyoruz-

Yeni Zelanda ulusal hesaplarında,

manda, keçi, koyun ve inek sütü

bir değeri haizdir

ancak anne sütü değildir.

(Gülüşmeler)

Gezegendeki en iyi besindir.

Bir çocuğun gelecekteki
sağlığına ve eğitimine yönelik

yapabileceğimiz en iyi yatırımdır.

Ama bu hiç hesaba katılmamaktadır.

Bu faaliyetlerin tamamı
üretim sınırının yanlış tarafındadır.

Ve bu muhasebe yapısı hakkında

bilinmesi gereken çok önemli bir şey var:

buna "hesaplar" diyorlar

ama borç tarafı yok.

Sadece piyasa mübadelelerini sürdürüyoruz

ve büyüme için her şey iyi.

İnsanların yıkıcı bir doğal afet atlattığı

ve toparlandığı

Christchurch'teyiz.

Ve o zamandan beri, Yeni Zelanda'ya

büyüme rakamlarımızın harika olduğu

çünkü Christchurch'ün yeniden inşa
edildiği söyleniyor.

Ulusal muhasebe yapısından

hiçbir şey kaybedilmedi

zira sadece can kaybı,

arazi kaybı,

bina kaybı,

özel alanların kaybı oldu.

Sizin de gözünüze çarpmaya
başlıyor olabilir ki

bu üretim sınırı,
çevremiz açısından da işlemektedir.

Madencilik yaparken,

ormanları keserken,

çevremizi silerken,

deniz kaynaklarımızı avlanıp tüketirken

yasal veya yasa dışı

piyasa mübadelesi olduğu sürece
büyüme için her şey iyidir.

Doğal çevremizi kendi haline bırakmak,

sürdürmek, korumak ise,

görünüşe göre, beş para etmemektedir.

Peki bu konuda neyi nasıl yapabiliriz?

Bu konu hakkında ilk olarak
30 yıl önce yazdım.

Daha sonra, 2008 yılında,
küresel mali krizden sonra,

Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy,

hepsi Nobel Ekonomi Ödülü
kazanmış üç kişiden

(Sen, Fitoussi ve Stiglitz)

30 yıl önce yazdıklarımı

keşfetmelerini istedi.

(Gülüşmeler)

(Alkış)

"Kişi başına düşen GSYİH'ye güvenerek,
bu büyüme rakamlarına dayanarak," dediler,

"kamu politikası yapmaya devam etmenin

en iyi yolu gibi görünmüyor."

Onlara tamamen katılıyorum.

(Gülüşmeler)

Bu kurallara dair fark ettiğiniz
şeylerden biri şu ki:

-1968 yılında, 1993'te, 2008'de
revize edildiler-

revizyonlar çoğunlukla
istatistikçiler tarafından yapılıyor

ve istatistikçiler verilerde neyin
yanlış olduğunu biliyorlar

ancak ekonomistlerin neredeyse hiçbiri
aynı soruyu sormayı bırakmıyorlar.

Böylelikle, 2019 yılında

GSYİH daha da kötü durumda.

Görüyorsunuz ki GSYİH'yi ölçmek için,

bir ulus devlet içinde bir tür üretim

veya hizmet sunumu

veya tüketiminin gerçekleştiğini

ve bunun nerede olduğunu
bildiğinizi varsaymalısınız.

Ancak küçük Google'larımızdan,
Facebook'larımızdan, Twitter'larımızdan

bir dizi vergi koruması
ile süzülerek aktarılan

trilyonlarca dolar dünyayı dolaşıyor,

böylece bilgisayarımızda
bir şeyleri tıkladığımızda

ve bazı yazılımları indirmeyi seçtiğimizde

onların nerede üretildiğini bilmiyoruz

ve açıkçası, hiç kimse de
bizim onu nerede kullandığımızı bilmiyor.

Bu vergiden muaf sığınaklar

GSYİH'yi o kadar çok bozuyor ki

yaklaşık üç yıl önce

Avrupa İrlanda'ya bir göz attı

ve "Doğru bir şekilde raporladığınızı
düşünmüyoruz" dedi

ve bir sonraki yıl, GSYİH'leri
yüzde 35 yükseldi.

Şimdi, boşa geçirdiğiniz

ve verimsiz olduğunuz zamanlarda
yaptığınız tüm o işler,

bunları ölçebiliriz

ve zaman kullanım araştırmalarında
bunları ölçebiliriz.

Karşılıksız sektörde geçen
süreye baktığımızda,

bulduğumuz şey şu ki

verileri gördüğüm hemen hemen her ülkede,

ülke ekonomisinin en büyük tek sektörüdür.

Örneğin, son üç yılda,

Birleşik Krallık istatistikçisi,

karşılıksız emeğin tamamının
Birleşik Krallık'taki perakendecilik

ve imalatın tamamına
eşdeğer olduğunu ilan etti.

Avustralya'da,

bankacılık ve sigorta
ve finansal aracılık hizmetleri

piyasa sektörünün en büyük bölümünde
iş başı yapmadan önce

Avustralya ekonomisinin en büyük tek
sektörü, karşılıksız çocuk bakımı

ve ikinci en büyük sektörse
karşılıksız emeğin geri kalan kısmıdır.

Sadece geçen yıl, Avustralya'nın
Victoria eyaletinin Başbakanı,

bu eyaletin GSYİH'sinin yarısının

aslında karşılıksız emeğin tamamının
değeri olduğunu ilan etti.

Bir politika belirleyici olarak,

eğer ülke ekonominizin
en büyük tek sektörü

görünür değilse

iyi bir politika yapamazsınız.

İhtiyaçların nerede olduğunu bilemezsiniz.

Zaman yoksulluğunu konumlandıramazsınız.

En kritik ihtiyaç konularını
ele alamazsınız.

Peki GSYİH'nin yerine neler gelebilir?

GSYİH'nin başka birçok sorunu var.

GSYİH'yi destekleyecek şekilde
davranmıyoruz.

Gezegendeki çok sayıda insan
şu sıralar Uber için,

Airbnb için ev varlıklarını
-arabalarını, evlerini, kendilerini-

kullanıyorlar.

Hayır, karşılıksız sektöre ait varlıkları

piyasa sektöründe para kazanmak için
kullanmamamız gerekiyor.

Bu kafa karıştırıyor!

(Gülüşmeler)

Ve ölçülmesi çok zor.

Bu yüzden, ekonomistler kendileri için
en önemli şey olan GSYİH'lerinde

neyin yanlış olduğunu bilmek istemiyorlar

ve bence oldukça fazla problemleri var.

Yalnızca sessiz bir köşeye çekilip

geride kalan bizlerin yakınına
hiç gelmeyerek

bu sermayeler, doğal varlıklar

ve hayatımızın geri kalanını
sömürgeleştirmenin diğer yollarına

dair konuşmalarıyla bunu yayınlamaya
devam edebilirler.

Bence zaman kullanımı,
ilerlemede en önemli göstergedir.

Her birimiz aynı miktarda zamana sahibiz.

Eğer ilerledikçe kritik sorunlar olacaksa

sağlam bir veritabanına ihtiyacımız var

çünkü GSYİH'deki neyi
değiştirirsek değiştirelim,

yaklaşık 50 yıl boyunca
onunla sıkışıp kalacağız

bu yüzden sağlam, değişmez
ve herkesin anlayacağı

bir şeye ihtiyacımız var

çünkü, eğer zaman kullanımı verilerini
önünüze koysam

hemen başınızı sallamaya başlarsınız.

Bunun ne anlama geldiğini
hemen anlamaya başlarsınız.

Dürüst olmak gerekirse,

GSYİH verilerini önünüze koysam

çoğunuz sabah çayı için
dışarı çıkmayı tercih edersiniz.

(Gülüşmeler)

Ayrıca çevremizin kalitesine de
bakmamız gerekiyor.

Her geçen yılla birlikte,

yıkımını ölçmede, artık ne kadar
az koruduğumuzu ölçmede

çok daha iyi hale geliyoruz.

Ve yine de, iklim değişikliği ile

güzel gezegenimize neler olduğunu
görmek, hissetmek, bilmek için

bilim insanı olmak zorunda değiliz.

Bu ülkede,

kaitiakitanga'dan, whanaungatanga'dan,

yüzyıllardır burada olan Maori'den

öğrenebileceğimiz şeylerin üstünlüğüne
ihtiyacımız var.

Parlamentodayken

ve bir ekonomistin
düşünce yapısında değilken,

bir dizi veri üzerinden karar verirsiniz.

Getiri götürüsüne bakarsınız.

GSYİH'nin artış veya azalış
eğiliminde olup olmadığının

çok ötesindeki sonuçları
derinlemesine düşünürsünüz.

Ekonomistler her şeyi,
zaman kullanımı verisini bile,

parasal mübadeleye çevirmek istiyorlar,

böylece GSYİH'nin yükseldiği
veya düştüğüne dair

karar vermeye çalışmayı sürdürebilirler.

Bu harika bir gidiş yolu değil.

Ve diğerleri bana dedi ki

"Marilyn, neden sadece GSYİH içindeki

tüm karşılıksız emeği, hamileliği,

doğumu ve emzirmeyi içeren

bir sistem üzerinde çalışmıyorsunuz?"

Bunun çok önemli, ahlakî
ve etik bir yanıtı var

şöyle ki dünyadaki en değerli şeyleri,
çok kıymet verdiğim şeyleri,

savaşın büyüme için harika olduğunu

düşünen bir muhasebe yapısında
oturmak istemiyorum.

(Alkış ve tezahürat)

Bu yüzden, bundan sonra,

haberleri her dinlediğinizde,

GSYİH dendiğinde boş bakmayacaksınız.

"Ne hakkında konuştuklarını biliyorum,

ve bu iyi bir şey değil."
diye düşüneceksiniz.

(Gülüşmeler)

Alternatifler olduğunu

ve zamanımı insanları düzelterek

onlarla bu değer altlığı

ve alternatiflerin ne olabileceği hakkında
konuşarak geçireceğimi biliyorum

çünkü insanlığın

ve gezegenimizin

başka bir yola ihtiyacı var.

Teşekkürler.

(Alkış ve tezahürat)