Είναι όλες οι αναμνήσεις σας αληθινές;- Ντάνιελ Λ. Σάκτερ

Δες όλο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/are-all-of-your-memories-real-daniel-l-schacter

Σε μια έρευνα του '90, οι συμμετέχοντες θυμόντουσαν να είχαν χαθεί σε ένα εμπορικό κέντρο ως παιδιά. Μερικοί μοιράζονται αυτές τις αναμνήσεις με έντονες λεπτομέρειες, αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα: κανένας τους δεν είχε χαθεί σε εμπορικό κέντρο. Κατασκεύασαν αυτές τις πλασματικές αναμνήσεις αφού οι ψυχολόγοι τους είπαν ότι είχαν χαθεί και το επιβεβαίωσαν και οι γονείς τους. Οπότε τι συμβαίνει; Ο Ντάνιελ Λ. Σάκτερ εξερευνεί τη σφαλερότητα της μνήμης μας.

Μάθημα απ'τον Ντάνιελ Λ. Σάκτερ, σκηνοθετημένο από AIM Creative Studios.

Σε μια έρευνα τη δεκαετία του '90,

οι συμμετέχοντες θυμούνταν να είχαν χαθεί
ως παιδιά σε ένα εμπορικό κέντρο.

Μερικοί μοιράζονταν αυτές τις αναμνήσεις
με ζωηρές λεπτομέρειες -

μάλιστα ένας θυμόταν
πως ο γέρος που τον έσωσε

φορούσε ένα καρό πουκάμισο.

Όμως, κανένας από αυτούς τους ανθρώπους
δεν είχε όντως χαθεί σε εμπορικό κέντρο.

Δημιούργησαν αυτές τις ψεύτικες αναμνήσεις

όταν οι ψυχολόγοι που διεξάγουν την έρευνα
τους είπαν ότι είχαν χαθεί,

και ακόμα κι αν δεν θυμούνται το συμβάν,

οι γονείς τους το είχαν επιβεβαιώσει.

Και δεν ήταν απλά ένας ή δύο άνθρωποι
που νόμιζαν ότι θυμούνταν να είχαν χαθεί -

αλλά το ένα τέταρτο
απ' τους συμμετέχοντες.

Αυτά τα ευρήματα μπορεί
να ακούγονται απίστευτα,

αλλά στην πραγματικότητα
αντικατοπτρίζουν μια πολύ κοινή εμπειρία.

Οι αναμνήσεις μας μερικές φορές
είναι αναξιόπιστες.

Και παρόλο που ακόμα δεν ξέρουμε ακριβώς
τι προκαλεί αυτό το σφάλμα

σε νευρολογικό επίπεδο,

έρευνες έχουν επισημάνει μερικούς από τους
πιο συνήθεις τρόπους που οι αναμνήσεις μας

αποκλίνουν απ' την πραγματικότητα.

Η έρευνα του εμπορικού κέντρου τονίζει
πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε πληροφορίες

από εξωτερικές πήγες,

όπως από άλλους ανθρώπους
ή από τις ειδήσεις,

στις προσωπικές μας αναμνήσεις
χωρίς να το συνειδητοποιούμε.

Μια τέτοια κλίση προς υποβολή είναι
απλώς μια επιρροή στις αναμνήσεις μας.

Σε μια άλλη έρευνα,

οι ερευνητές έδειξαν στα γρήγορα
μια συλλογή από διάφορες φωτογραφίες

σε μια ομάδα συμμετεχόντων,

συμπεριλαμβανομένων και εικόνων από ένα
πανεπιστήμιο που κανείς τους δεν είχε πάει

Όταν τους έδειξαν τις εικόνες
τρεις εβδομάδες αργότερα

η πλειοψηφία των συμμετεχόντων
είπαν πως είχαν πιθανώς ή σίγουρα

επισκεφτεί το πανεπιστήμιο στο παρελθόν.

Οι συμμετέχοντες έμπλεξαν πληροφορίες από
ένα περιεχόμενο - μια εικόνα που είδαν -

σε ένα άλλο - η ανάμνηση από κάτι το οποίο
πιστέψανε ότι όντως βίωσαν.

Σ' ένα άλλο πείραμα, δείξανε σε ανθρώπους
μια εικόνα ενός μεγεθυντικού φακού,

και μετά τους είπαν
να φανταστούν ένα γλειφιτζούρι.

Συχνά τους ερχόταν στο μυαλό ότι είδαν
τον μεγεθυντικό φακό και το γλειφιτζούρι.

Δυσκολευόντουσαν να συνδέσουν
τα αντικείμενα στο σωστό πλαίσιο -

αν όντως τα είχαν δει,
ή απλά τα φαντάστηκαν.

Μια άλλη έρευνα, στην οποία ένας ψυχολόγος
ρώτησε πάνω από 2.000 άτομα

την άποψή τους για
τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας,

επισημαίνει ένα ακόμα είδος
επιρροής της μνήμης.

Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις
το 1973 και το 1982.

Αυτοί που είπαν ότι είχαν υποστηρίξει
τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας το 1973,

αλλά ανέφεραν ότι ήταν
εναντίον της το 1982,

ήταν πιο πιθανό να θυμούνται πως ήταν
εναντίον της νομιμοποίησης το 1973 -

φέρνοντας την παλιά τους άποψη
να συμβαδίζει με την τωρινή τους.

Οι τωρινές μας απόψεις,
συναισθήματα και εμπειρίες

μπορούν να μας κάνουν προκατειλημμένους
για το πώς νιώθαμε στο παρελθόν.

Σε μια άλλη έρευνα,

οι ερευνητές έδωσαν σε δύο ομάδες
συμμετεχόντων πληροφορίες

για έναν ιστορικό πόλεμο και ζήτησαν να
κρίνουν την πιθανότητα νίκης κάθε πλευράς.

Έδωσαν σε κάθε ομάδα
τις ίδιες πληροφορίες,

μόνο που είπαν σε μία μόνο ομάδα
ποιος είχε όντως κερδίσει τον πόλεμο -

η άλλη ομάδα δεν ήξερε
το πραγματικό αποτέλεσμα του πολέμου.

Θεωρητικά, οι απαντήσεις και των δύο
ομάδων θα έπρεπε να είναι παρόμοιες,

γιατί η πιθανότητα νίκης
και των δύο πλευρών

δεν επηρεάζεται
από το ποιος όντως νίκησε -

αν υπάρχει 20% πιθανότητα καταιγίδων,
και γίνει μια καταιγίδα,

η πιθανότητα των καταιγίδων
δεν φτάνει αναδρομικά το 100%.

Ωστόσο, η ομάδα που ήξερε
πώς τελείωσε ο πόλεμος

έκρινε πιο πιθανό να κερδίσουν οι εν τέλει
νικητές απ' ό,τι η άλλη ομάδα.

Όλα αυτά τα σφάλματα της μνήμης
μπορούν να έχουν πραγματικές συνέπειες.

Αν η αστυνομία εφαρμόζει ερωτήσεις-παγίδα
στις ανακρίσεις με μάρτυρες ή υπόπτους,

η πιθανότητα υποβολής μπορεί να φέρει

λάθος αναγνωρίσεις
ή αναξιόπιστες ομολογίες.

Ακόμα και στην απουσία ερωτήσεων-παγίδα,

η λάθος κατανομή αναμνήσεων μπορεί
να οδηγήσει σε ανακριβείς μαρτυρίες.

Σε ένα δικαστήριο,

αν ο δικαστής κρίνει ένα αποδεικτικό
στοιχείο μη αποδεκτό

και λέει στους ένορκους να το αγνοήσουν,
ίσως να μην μπορούν να το κάνουν.

Σε ιατρικό σκηνικό, αν ένας ασθενής
ψάχνει μια δεύτερη γνώμη

και ο δεύτερος γιατρός γνωρίζει
τη διάγνωση του πρώτου γιατρού,

αυτή η γνώση μπορεί να επηρεάσει
το συμπέρασμά του.

Οι αναμνήσεις μας δεν είναι άρρηκτες
αναπαραστάσεις της πραγματικότητας,

αλλά υποκειμενικές αντιλήψεις.

Και δεν υπάρχει αναγκαστικά
κάτι κακό με αυτό -

το πρόβλημα έρχεται όταν αντιμετωπίζουμε
την ανάμνηση ως γεγονός,

αντί να αποδεχτούμε αυτή τη βασική αλήθεια

για τη φύση των αναμνήσεών μας.