دۆسیەیەک بۆ ئینتەرنێتێکی بێ سەنتەر
-
0:01 - 0:02،سێ ساڵ لەمەوبەر
-
0:02 - 0:05دەستمکرد بە بونیادنانی تۆڕێکی بێ سەنتەر
-
0:05 - 0:09.لەبەر ئەوەی خەمی داهاتووی ئینتەرنێتم بوو
-
0:09 - 0:12ئەو ئینتەرنێتەی کە ئێستە بەکاری دەهێنین
.پڕە لە دەرگەوان -
0:12 - 0:15،ئەگەر بتەوێت بگەیت بە شتێک لە وێب
-
0:15 - 0:17دەبێت بەناو چەندین
.نێوەندگیردا بڕۆیت -
0:17 - 0:20،یەکەم هەڵگری ناوی دۆمەینەکە
-
0:20 - 0:22،کۆمپانیایەک کە سێرڤەرەکان هۆست دەکات
-
0:22 - 0:26،کە بە ئاسایی دەتگەێنێتە لایەنێکی سێهەمی
-
0:26 - 0:28.بۆ خزمەتگوزاری هۆستینەکە
-
0:29 - 0:33ئەمەش هەمووکات ڕوودەدات
.ئەگەر بتەوێت بگەیتە وێبسایتێک -
0:33 - 0:38بەڵام ئەم دەرگاوانانە، لاوازن
بۆ هێرشی ئینتەرنێت -
0:38 - 0:42لەگەڵ ئەوەشدا شاردراوەیی و چاودێری
.ئاساندەکەن -
0:43 - 0:45.ئەم دۆخەش بەرەوخراپتر دەڕوات
-
0:45 - 0:48هەمووشتەکان دەگوێزرێنەوە بەرەو
،هەڵگرتنی هەوری - کڵاود -
0:48 - 0:51لەوێدا داتاکان لە لایەن
.ڕێکخراوە گەورەکان هۆست دەکرێت -
0:51 - 0:56ئەم جوڵانەوەیە چەندین نێوەندگیری
.بەهێزتر دروست دەکات -
0:57 - 0:59ڕۆشتن بەرەو هەڵگرتنی کڵاود
زۆر باشە -
0:59 - 1:01لەبەر ئەوەی زۆر هەرزان و ئاسانە
-
1:01 - 1:03بۆ پەرەپێدەرەکان و بەکارهێنەری
.خزمەتگوزاریەکان -
1:03 - 1:08پێویست ناکات خەمی
.بە سێرڤەری فیزیکیەکانیان بێت -
1:08 - 1:14ناهەقیان ناگرم بەڵام ئەم
،ڕەوتە دەشێت زۆر مەترسیداربێت -
1:14 - 1:16لەبەر ئەوەی ئەم کۆمپانیا گەورانە
-
1:16 - 1:20دەسەڵاتێکی بێسنوریان هەیە لەسەر
.هۆستین و خزمەتگوزاریەکانی -
1:21 - 1:24زۆر ئاسانیشە ئەم دەسەڵاتە
.بە خراپی بەکاربهێنرێت -
1:25 - 1:29،بۆ نمونە ساڵی پار بەرێوبەڕی کۆمپانیایەک
-
1:29 - 1:34کە وەک دەرگاوانێک کاردەکات
.بۆ نۆ ملیۆن وێبسایت -
1:34 - 1:36لە دەرئەنجامی چەند کاریگەریەکی
خەڵکی بڕیاریدا -
1:36 - 1:38،یەکێک لەو وێبسایتانەی کە بەڕێوەی دەبات
-
1:38 - 1:41.ماڵپەڕێکی ڕاست ڕەو پێویستە بلۆک بکرێت
-
1:42 - 1:46لەدوای ئەوە ئیمەیڵێکی نارد بۆ ئەو
.فەرمانبەرانەی کە کاری بۆ دەکەن -
1:47 - 1:49.ئەمە بڕیارێکی هاکەزایی بوو"
-
1:51 - 1:53ئەم بەیانیە بە مەزاجێکی خراپەوە
لە خەو هەستام -
1:53 - 1:56". بڕیارمدا لە ئینتەرنێت دەریان بکەم
-
1:58 - 2:00،هەروەها دانی پێدا دەنێت
-
2:00 - 2:02".هیچ کەس نابێت ئەم دەسەڵاتەی هەبێت"
-
2:03 - 2:07،وەک وەڵامێک، یەکێک لە فەرمانبەرەکان پرسی
-
2:07 - 2:09"ئەمە ئەو ڕۆژەیە کە ئینتەرنێت کۆتایی دێت؟"
-
2:12 - 2:14باوەڕم وانییە ئێمە بە ڕاستی
،ئینتەرنێت بکوژین -
2:14 - 2:16بەڵام وا بیردەکەمەوە کە ئێمە لە ناوەندێکی
-
2:16 - 2:19نابەرپرسیارانەی پرۆسەی
بە ناوەندی کردنی ئینتەرنێتین -
2:19 - 2:22.ئەوەش ئینتەرنێتەکەمان زۆر لاواز دەکات
-
2:23 - 2:26،ئینتەرنێتێک لە کەسێکەوە بۆ کەسێک
کە ناوەندی نەبێت -
2:26 - 2:30چارەی ئەم کێشەیە دەکات
،بە لابردنی خاڵە ناوەندییەکان -
2:30 - 2:31.کە خزمەتگوزاری هۆستیگنەکانن
-
2:32 - 2:34ئەمە هێز دەداتە بەکارهێنەرەکان
-
2:34 - 2:38بۆ ئەوەی ئەو سایتی هۆستانەیان هەبێت
.کە دەیانەوێت -
2:39 - 2:44لەم نێتوۆرکە، سایتەکان بە ڕاستەوخۆیی لە
.سەردانکەرانەوە داونلۆد دەبێت -
2:45 - 2:47ئەمەش ئەوە دەگەێنێت
،ئەگەر ماڵپەڕێکت هەبێت بە ١٠٠ سەردانکەر -
2:47 - 2:51واتە لەلایەن ١٠٠ کۆمپیوتەر
.لە جیهاندا هۆست کراوە -
2:52 - 2:57لە بنەڕەتدا ئەمە ئەو ئینتەرنێتەیە
.کە لەلایەن خەڵکیەوە کار دەکات -
2:59 - 3:03ئاساییشیی تۆڕەکە لەلایەن پەبڵیک کی
.کریپتۆگرافی دادەنرێت -
3:03 - 3:06بۆ ئەوەی دڵنیا ببینەوە لە ئەوەی کە
کەس ناتوانێت سایتەکان دەستکاری بکات -
3:06 - 3:08.جگە لە خاوەنە ڕاستەقینەکەی
-
3:09 - 3:14بەو شێوەیە بیبینە لەجیاتی ئەوەی کارەبا
،لە وێستگەی بەرهەمهێنانی گەورەوە وەربگریت -
3:14 - 3:16،پانێڵی وزەی خۆر لە سەر ماڵەکەت دادەنێت
-
3:16 - 3:22ئەگەر دراوسێکەت پێویستی بە وزەی زیاتر بوو
،دەتوانێت کەمێک وزە داونلۆد بکات لە تۆوەوە -
3:25 - 3:28بە بەکارهێنانی تۆڕێکی بێ سەنتەر
-
3:28 - 3:32دەتوانین بهێڵین بەرهەمەکان بەردەستبێت
بۆ سەردانکەرانی تر، -
3:33 - 3:35:ئەوەش دەگەێنێت کە
-
3:36 - 3:41دەتوانین دژی ئەوانە بجەنگین کە بە
نادادپەروەری دەبینین -
3:41 - 3:43.وەک شاردنەوەی وێب
-
3:44 - 3:47لە چین، ئینتەرنێت بە تەواوی کۆنترۆڵ کراوە.
-
3:49 - 3:52،ناتوانن تەنانەت ڕەخنە لە حوکمەت بگرن
-
3:52 - 3:54،یان خۆپیشاندانێک ڕێکبخەن
-
3:55 - 3:57تەنانەت ناتوانیت
-
3:57 - 4:02ئیمۆجیەک بەکاربێنن بۆ هاوخەمی بۆ
.قوربانیان کوشتاری گۆڕەپانی تیانانممێن -
4:03 - 4:06،لەگەڵ ئینتەرنێتێکی بێ سەنتەر
بەدەست حوکمەت نییە بڕیار بدات -
4:06 - 4:08.چی دەربکەوێت و چی دەرنەکەوێت
-
4:09 - 4:11،بەڵکو خەڵکەکەیە
-
4:11 - 4:13،وا دەکات ئینتەرنێت زۆر دیموکراسیانە بێت
-
4:14 - 4:17بەڵام، لە هەمان کاتدا
زۆر ئەستەمە ئەم تۆڕە بەکاربهێنیت -
4:17 - 4:20بۆ ئەوەی شتێک بکەیت کە نایاساییە
-
4:20 - 4:21،لە هەمووشوێنێکی جیهان
-
4:21 - 4:25لەبەر ئەوەی بەکارهێنەران نایانەوێت
ژیانی خۆیان بخەنە مەترسییەوە -
4:25 - 4:27.بە هۆست کردنی ئەم بەرهەمە پڕ کێشانە
-
4:30 - 4:33یەکێکە لە هەرەشە گەورەکان
-
4:33 - 4:34بۆ ئازادی ئینتەرنێت
-
4:35 - 4:37.یاسادانانی زیاد لە پێویستە
-
4:39 - 4:41ئەم باوەڕەم هەیە کە
-
4:41 - 4:43نوێنەرەکانمان
-
4:43 - 4:46کە لەسەر یاساکانی ئینتەرنێت دەنگ دەدەن
-
4:46 - 4:49.زۆر ئاگاداری بڕیارەکانیان نین
-
4:50 - 4:53بۆ نمونە پەرلەمانی ئەوروپا
،یاسایەکی نوێی هەیە -
4:53 - 4:55یاسایەکی نوێی مافی لەبەرگرتنەوە
-
4:55 - 4:58.لە بەشێکی ماددەی ١٣دا
-
5:00 - 5:04،ئەگەر جێبەجێ بکرێت
ئەوا داوادەکرێت کە هەر وێبسایتێکی گەورە -
5:04 - 5:06فلتەرێک دابنێت
-
5:06 - 5:10کە بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی
هەندێک بەرهەم بلۆک دەکات -
5:10 - 5:13لەسەر بنەمای هەندێک یاسا کە لەلایەن
.کۆمپانیا گەورەکانەوە داندراوە -
5:13 - 5:17بیرۆکە سەرەکیەکە ئەوەیە کە پارێزگاری بکرێت
،لە ئەو بەرهەمانەی مافی لەبەرگرتنەوەیان هەیە -
5:17 - 5:20بەڵام ،زۆر شتی تر دەکاتە ژێر مەترسی
کە لە ئینتەرنێت دەیکەین -
5:20 - 5:24بڵۆگ کردن، ڕەخنەگرتن، گفتوگۆکردن و
لینک بڵاوکردنەوەی بابەت -
5:25 - 5:29گوگڵ و یوتوب
ئێستە هەمان سیستەمیان هەیە -
5:29 - 5:34لە یەک کاتژمێردا ١٠٠،٠٠٠ داواکاری
.لابردنیان هەیە -
5:35 - 5:39بە دڵنیاییەوە، ناتوانن ئەم هەموو داتایە
،ڕێکبخەن و پرۆسەی بکەن -
5:39 - 5:41بەڵكو زیرەکی دروستکراو بەکار دەهێنن
-
5:41 - 5:43بۆ ئەوەی بڕیار بدەن کە
.ئەمە ماف شکاندنە یان نا -
5:45 - 5:48.بەڵام ئەم فلتەرانە بێ هەڵە نین
-
5:49 - 5:55هەموو شتێک لادەبەن
،لە نوسراوی مافەکانی مرۆڤ -
5:55 - 5:58وانەکانی دەرباری مافی لەبەرگرتنەوە و
-
5:58 - 6:00دەرئەنجامی ئەو بەدواگەڕانانەی
-
6:00 - 6:05.کە ئاماژە بە ڕەخنەگرتن لە ماددی ١٣ دەدات
-
6:07 - 6:10،لەگەڵ ئەوەشدا
.چەندین شتی تر لادەبەن -
6:12 - 6:19هەندێک ئەم فلتەرانە، تەنها بابەتی
،دیاریکراو لانابەن -
6:19 - 6:24تەنانەت دەتوانن ببنە هۆکاری لەدەستدانی
:هەژمارە بەیەکەوە بەستراوەکانت -
6:24 - 6:28،یان ئیمەیڵەکەت
وێنەو نوسراوەکانت -
6:28 - 6:30،یان کتێبە تەواو نەکراوەکەت
-
6:30 - 6:33کە ئەمە لەگەڵ
.دێنیس کوپەردا ڕویدا -
6:34 - 6:38زەحمەت نییە کە ببینیت
چۆن ئەم سیستەمە بەخراپی بەکاردێت -
6:38 - 6:42.لەلایەن سیاسەتمەدار و خاوەن کۆمپانیاکان
-
6:44 - 6:50ماددەی ١٣ش، درێژکراوەی ئەم فلتەرە
،ئۆتۆماتیکیانەیە بۆ هەموو ئینتەرنێت -
6:50 - 6:52کە چەندین دژایەتی زۆری بەرکەوتووە
-
6:52 - 6:58لە ویکیپیدیا و گێت هەب و مۆزێلا
،و چەندینی تر -
6:58 - 7:03لە دامەزرێنەرانی ئینتەرنێت و تۆڕی جیهانی
-
7:03 - 7:05.ڤینت سێرف و تیم بێرنەرس لی
-
7:06 - 7:09،سەرەڕای ئەم هەموو دژایەتیە قورسە
-
7:09 - 7:11،لە کۆتا دەنگدانی پەرلامانی ئەوروپا
-
7:11 - 7:15دوو لەسەر سێی نوێنەرەکان لەگەڵ
.ئەم یاسایەدا بوون -
7:17 - 7:20.کۆتا دەنگدانیش لە سەرەتای ٢٠١٩دا دەبێت
-
7:21 - 7:23،دەرئەنجامەکە زۆر گرنگە
-
7:23 - 7:26،بەڵام هەر چییەک ڕووبدات
-
7:26 - 7:31من دڵنیام چەندین داواکاری
هاوشێوە دروست دەبێت -
7:31 - 7:32.لە جیهاندا
-
7:33 - 7:36ئەم جۆرە یاسایانە وا دەکەن کە زۆر
قورس بێت -
7:36 - 7:38،ئینتەرنێت بێ سەنتەر بێت
-
7:38 - 7:40.کە هیچ کۆمپانیایەکی هۆست نەبێت
-
7:41 - 7:44بەڵکو وێبسایتەکە خزمەت دەکرێت لەلایەن
.سەردانکەران خۆیانەوە -
7:46 - 7:50سێ ساڵ لەمەوبەر، دەستمکرد
.بەکارکردن لەسەر ئەم تۆڕە -
7:51 - 7:55لەو کاتەوە، هەزاران و دەیان هەزار
کاتژمێرم بەسەربردووە -
7:55 - 7:57.لە پەرەپێدانی
-
7:58 - 7:59بۆ؟
-
7:59 - 8:03بۆ کەسێک ئەو هەموو کاتە بەفیڕۆ بدات
،لە شتێک کە بتوانیت بە ئاسانی کۆپی بکەیت -
8:03 - 8:05ناوی بنێتەوە تەنانەت بیفرۆشیت؟
-
8:08 - 8:09،لە ڕاستیدا
-
8:09 - 8:12یەکێک لە هۆکارەکان ئەوە بوو
.شتێک بکەم مانای هەبێت -
8:12 - 8:15،لە کاری ڕۆژانەم وەک پەرەپێدەری وێب
-
8:15 - 8:18هەستم نەدەکرد کە کارێک دەکەم
-
8:19 - 8:21.بۆ ئەوەی ببێت بە شتێک لە خۆم گەورەتر
-
8:23 - 8:27زۆر بە سادەیی، دەمویست ئەو
،ژیانە کورتەی لە جیهانا هەمە -
8:27 - 8:28.بیکەم بە شتێکی بە مانا
-
8:31 - 8:36ساڵی پار، فایەرواڵی گەورەی چین
.دەستی کرد بە بلۆک کردنی نێتوۆرکەکەم -
8:37 - 8:41ئەمەش بە فەرمی کردمی بە دوژمنی
-
8:41 - 8:44حوکمەتێک کە لایەنگری
.ئینتەرنێت سنوردارکردنە -
8:46 - 8:49لەو کاتەشەوە، هەتا ئێستا
.لە یاری مشک و پشیلە دەچێت -
8:49 - 8:51کاتێک ئەوان
یاسای فایەرواڵی نوێ دروست دەکەن -
8:51 - 8:54منیش دەبێت بە خێراترین
کات کاردانەوەم هەبێت -
8:55 - 8:59بۆ ئەوەی بەکارهێنەران لە هۆستینی بەرهەمەکان
بەردەوام بن و وێبسایت دروست بکەن -
8:59 - 9:04کە بە بێ ئەوە لەلایەن ئینتەنێتی چینەوە
.سنوردار دەکرێت و لادەبرێت -
9:06 - 9:10پاڵنەرەکەی ترم لە دروستکردنی
.ئەم نێتوۆرکە ئەوەیە کە خەممە -
9:11 - 9:16خەمی داهاتوی ئینتەرنێتمە
.لەدەست دەرچێت -
9:16 - 9:20زیادبونی ناوەندی بوونی یاساکان
-
9:20 - 9:22هەڕەشەی ئازادی ڕادەربڕینمان دەکەن
-
9:22 - 9:25.بە ئەوەش دیموکراسیەت
-
9:25 - 9:29بۆ من دروستکردنی تۆڕێک بە بێ سەنتەر
-
9:29 - 9:32مانای ئەوەیە کە کەنارێکی
،سەلامەت دروست بووە -
9:32 - 9:39شوێنێک کە یاساکان تێدا لەلایەن کۆمپانیا
،زلهێزەکان و لایەنە حیزبیەکان نەنوسراوە -
9:39 - 9:41.بەڵکو لەلایەن خەڵکییەوە
-
9:42 - 9:43.سوپاس
-
9:43 - 9:47(چەپڵە)
- Title:
- دۆسیەیەک بۆ ئینتەرنێتێکی بێ سەنتەر
- Speaker:
- تاماس کۆچیش
- Description:
-
more » « less
کێ کۆنترۆڵی ئینتەرنێت دەکات؟ بە وتەی تاماس کۆچێش؛ چەندین ڕێکخراو و حوکمەتی گەورە و کۆمپانیاکانن - کە ئەمەش ڕەوتێکە هەڕەشە لە تایبەتی کەسێتی دەکات لە جیهانی دیجیتاڵی. لە ئەم گفتوگۆ پڕ زانیاریەدا
تاماس باسی ئەو هەڕەشانە دەکات کە لەسەر ئازادی ئینتەرنێتە، و لەگەڵ ئەوەشدا پلانی خۆی بۆ ئینتەرنێتێکی بێسەنتەر باس دەکات، کە دەسڵات دەگەڕێنێتەوە بۆ بەکارهێنەرەکانی - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 10:00
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for The case for a decentralized internet | |
|
Razaw Bor accepted Kurdish (Central) subtitles for The case for a decentralized internet | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The case for a decentralized internet | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The case for a decentralized internet |