Sức mạnh của nghĩ xa trong thời đại bấp bênh
-
0:01 - 0:04Vào mùa đông năm 2012,
-
0:04 - 0:06Tôi đi thăm nhà bà nội tôi
-
0:06 - 0:07ở Nam Ấn Độ,
-
0:07 - 0:09một nơi mà, nhân tiện
-
0:09 - 0:12loài muỗi ở đó đặc biệt thích máu
của những người sinh ra ở Mỹ. -
0:12 - 0:14(Cười)
-
0:14 - 0:15Không đùa đâu.
-
0:15 - 0:19Khi tôi ở đó,
tôi nhận được một món quà không mong đợi. -
0:20 - 0:22Nó là nhạc cụ cổ xưa này
-
0:22 - 0:24được chế tạo ra hơn một thế kỷ trước,
-
0:24 - 0:27được khắc thủ công từ gỗ hiếm,
-
0:27 - 0:28được khảm ngọc trai
-
0:28 - 0:30và hàng tá những dây kim loại.
-
0:32 - 0:34Đó là một bảo vật gia truyền,
-
0:34 - 0:36một sự kết nối giữa quá khứ của tôi,
-
0:36 - 0:38đất nước mà cha mẹ tôi được sinh ra,
-
0:38 - 0:40với tương lai,
-
0:40 - 0:42những nơi khác mà tôi sẽ sinh sống.
-
0:43 - 0:46Tôi thật sự không nhận ra điều đó
tại thời điểm tôi nhận nó -
0:46 - 0:50nhưng sau đó nó trở thành
một ẩn dụ mạnh mẽ cho công việc của tôi. -
0:51 - 0:53Chúng ta đều biết câu thành ngữ,
-
0:53 - 0:55"Việc hôm nay chớ để ngày mai."
-
0:56 - 1:00Nhưng ngày nay, dường như là
không có thời gian nào ngoài hiện tại. -
1:01 - 1:06Dường như những việc tức thời và phù du
đang chi phối cuộc sống chúng ta, -
1:06 - 1:08nền kinh tế và chính trị của chúng ta.
-
1:10 - 1:14Thật là dễ để biết được
số bước chân chúng ta đã đi trong hôm nay -
1:14 - 1:17hay những dòng cập nhật mạng xã hội
của nhân vật nổi tiếng. -
1:19 - 1:23Kinh doanh cũng dễ dàng theo đuổi
việc tạo ra lợi nhuận tức thì -
1:24 - 1:26và thờ ơ những phát minh tốt
đẹp cho tương lai. -
1:28 - 1:32Và càng dễ hơn nữa
để chính phủ trì hoãn hoạt động -
1:32 - 1:35trong khi hải sản và đất đai trồng trọt
đang cạn kiệt -
1:36 - 1:38thay vì bảo tồn chúng
cho thế hệ tương lai. -
1:40 - 1:42Tôi có một cảm giác rằng, với tốc độ này,
-
1:43 - 1:48Thật khó để thế hệ chúng ta
được nhớ đến như là những tổ tiên tốt. -
1:49 - 1:53Nếu bạn nghĩ về nó,
loài người chúng ta tiến hoá để nghĩ xa, -
1:53 - 1:55để vươn đến những ngôi sao,
-
1:55 - 1:57mơ về sự sống đời sau,
-
1:57 - 1:59gieo hạt cho thế hệ sau thu hoạch.
-
2:01 - 2:06Một số nhà khoa học gọi siêu sức mạnh này
là "du hành thời gian bằng tinh thần," -
2:06 - 2:10và nó có trách nhiệm với khá nhiều thứ
mà chúng ta gọi là văn minh nhân loại, -
2:10 - 2:12từ việc đồng áng đến Đại Hiến Chương
-
2:12 - 2:14rồi đến internet --
-
2:14 - 2:17tất cả trước hết được gợi lên
trong tâm trí con người. -
2:18 - 2:20Nhưng hãy thực tế:
-
2:20 - 2:22Nếu thử nhìn quanh chúng ta ngày hôm nay,
-
2:22 - 2:26dường như chúng ta đang không sử dụng
siêu năng lực này đầy đủ, -
2:28 - 2:30và điều đó nảy sinh câu hỏi:
Vì sao lại không? -
2:33 - 2:34Những gì sai lầm chính là
-
2:34 - 2:38cách cộng đồng, doanh nghiệp và
các học viện được thiết kế. -
2:38 - 2:41Chúng được thiết kế theo một cách
làm suy yếu tầm nhìn xa của ta. -
2:42 - 2:45Tôi muốn nói với các bạn
về ba sai lầm chủ chốt -
2:45 - 2:46mà chúng ta đang mắc phải.
-
2:48 - 2:50Sai lầm đầu tiên là những gì ta đo lường.
-
2:52 - 2:55Khi chúng ta nhìn vào lợi nhuận
từng quý của một công ty -
2:55 - 2:56hay giá cổ phiếu ngắn hạn của nó,
-
2:56 - 2:59thường không phải là một cách đo tốt
-
2:59 - 3:02về liệu rằng công ty đó
có đang chiếm lĩnh được thị trường -
3:02 - 3:04hay có nhiều sáng tạo lâu dài.
-
3:04 - 3:09Khi ta dính chặt bản thân vào bảng điểm
mà con cái mang từ trường về, -
3:09 - 3:12đó không cần thiết là những điều tốt
cho việc học -
3:12 - 3:14và trí tò mò của trẻ lâu dài.
-
3:15 - 3:18Chúng ta không đo những gì
quan trọng trong tương lai. -
3:20 - 3:23Sai lầm thứ hai mà ta đang mắc phải
làm suy yếu tầm nhìn xa của ta -
3:23 - 3:25là thứ mà ta đang tuyên dương
-
3:26 - 3:29Khi ta ăn mừng một lãnh đạo chính trị
hay một lãnh đạo doanh nghiệp -
3:29 - 3:32cho thảm hoạ mà cô ta vừa xử lý được
-
3:32 - 3:35hay thông cáo mà cô ta vừa nói ra,
-
3:35 - 3:36ta đang không động viên người ấy
-
3:36 - 3:39tập trung vào việc ngăn chặn
những thảm hoạ ấy ngay từ đầu, -
3:40 - 3:45hay ngăn chặn sự nguy cơ cho tương lai
bằng cách bảo vệ cộng đồng khỏi lũ lụt -
3:45 - 3:47hay đấu tranh sự bất bình đẳng
-
3:47 - 3:49hay đầu tư vào nghiên cứu và giáo dục.
-
3:51 - 3:55Sai lầm thứ ba làm giảm
tầm nhìn xa của chúng ta -
3:55 - 3:57là những gì ta không hình dung được.
-
3:58 - 4:00Giờ đây, khi ta nghĩ về tương lai,
-
4:00 - 4:03ta có xu hướng tập trung
dự báo điều gì xảy ra tiếp theo, -
4:03 - 4:06liệu chúng ta có đang sử dụng tử vi
hay thuật toán để dự báo nó. -
4:08 - 4:13Ngược lại ta bỏ ra ít thời gian vào việc
hình dung ra các khả năng mà tương lai có. -
4:14 - 4:19Khi bệnh Ebola bộc phát đột ngột
ở Tây Phi vào năm 2014, -
4:19 - 4:23bộ y tế các nước trên thế giới
đã có những dấu hiệu cảnh báo sớm -
4:23 - 4:25đi kèm những công cụ dự báo
-
4:25 - 4:28cho thấy dịch bệnh bộc phát
có thể lan ra như thế nào, -
4:28 - 4:32nhưng họ thất bại trong việc tìm hiểu
nó xảy ra như thế nào, -
4:32 - 4:34và họ không hành động
kịp thời để can thiệp, -
4:34 - 4:37và để dịch bệnh phát triển
giết chết hơn 11,000 người. -
4:39 - 4:42Khi người ta có nhiều nguồn lực
và những dự báo tốt -
4:42 - 4:45họ không chuẩn bị cho các cơn siêu bão,
-
4:45 - 4:49họ thường không hình dung được
chúng nguy hiểm đến dường nào. -
4:51 - 4:54Giờ thì, không có sai lầm nào
mà tôi đã mô tả, -
4:54 - 4:56nghe một cách vô vọng,
-
4:56 - 4:58là không thể tránh khỏi.
-
4:58 - 5:00Thực tế thì chúng đều có thể tránh được.
-
5:01 - 5:04Những gì ta cần để đưa ra quyết định
tốt hơn về tương lai -
5:04 - 5:06là những công cụ hỗ trợ tầm nhìn xa,
-
5:06 - 5:08công cụ có thể giúp ta nghĩ xa.
-
5:08 - 5:11Hãy nghĩ về thứ này như gì đó
giống kính viễn vọng -
5:11 - 5:15giúp những thuyền trưởng ngày xưa sử dụng
khi họ quét qua đường chân trời. -
5:15 - 5:19Thay vì chỉ nhìn xuyên qua không gian
và đại dương, -
5:19 - 5:22những công cụ này còn thấy xuyên qua
thời gian đến tương lại. -
5:24 - 5:26Tôi muốn chia sẻ với bạn
một vài công cụ -
5:26 - 5:28mà tôi đã tìm thấy trong nghiên cứu
-
5:28 - 5:30tôi nghĩ có thể giúp
ta có tầm nhìn xa. -
5:32 - 5:34Công cụ đầu tiên
tôi muốn chia sẻ với các bạn -
5:34 - 5:37Tôi nghĩ về việc công dụng của
đầu tư bền vững. -
5:37 - 5:41Đây là Wes Jackson, một nông dân
mà tôi đã ghé thăm vài lần ở Kansas. -
5:41 - 5:43Và Jackson biết rằng
-
5:43 - 5:47cách mà hầu hết những vụ mùa
được gieo trồng khắp thế giới ngày nay -
5:47 - 5:50đang vắt kiệt lớp đất màu mỡ
ở trên cùng của hành tinh -
5:50 - 5:52chúng ta cần nuôi dưỡng
thế hệ tương lai. -
5:53 - 5:55Anh ấy tập hợp một nhóm
các nhà khoa học, -
5:55 - 5:59và họ chăm sóc những vụ mùa
cây ngũ cốc lâu năm có rễ sâu -
5:59 - 6:01để giữ lại lớp màu mỡ trên cùng
của cánh đồng, -
6:01 - 6:04ngăn chặn xói mòn
và bảo vệ vụ thu hoạch trong tương lai. -
6:05 - 6:07Nhưng họ cũng biết rằng
-
6:07 - 6:11để mà làm cho những người nông dân
trồng những cây này trong ngắn hạn, -
6:11 - 6:14họ cần thúc đẩy
sản lương hàng năm của nó -
6:14 - 6:18và tìm những công ty sẵn lòng
chế biến ngũ cốc và bia từ chúng -
6:18 - 6:22để nông dân có thể thu về lợi nhuận
hôm nay bằng hành động cho ngày mai. -
6:23 - 6:25Và đây là một chiến lược thử-và-sai.
-
6:25 - 6:28Thực tế, nó được sử dụng
bởi George Washington Carver -
6:28 - 6:32ở miền Nam nước Mỹ
sau cuộc nội chiến -
6:32 - 6:34ở đầu thế kỷ thứ 20.
-
6:34 - 6:39Rất nhiều người có lẽ từng nghe
về 300 cách sử dụng hạt lạc của Carver, -
6:39 - 6:42sản phẩm và công thức chế biến
mà anh đưa ra -
6:42 - 6:44đã làm cho hạt lạc rất phổ biến.
-
6:44 - 6:47Nhưng không phải ai cũng biết
vì sao Carver làm vậy. -
6:48 - 6:51Anh ấy đã cố gắng giúp đỡ
những nông dân nghèo Alabama -
6:51 - 6:53khi năng suất trồng bông
của họ đang giảm sút, -
6:53 - 6:56và anh ấy biết rằng trồng lạc
trên những cánh đồng ấy -
6:56 - 6:57sẽ giúp đất thêm màu mỡ
-
6:57 - 7:00để việc trồng bông của họ
sẽ tốt hơn một vài năm sau. -
7:00 - 7:03Nhưng anh ấy cũng biết rằng chúng cần
phải sinh lợi trong ngắn hạn. -
7:04 - 7:07Giờ thì hãy nói về
một công cụ khác cho tầm nhìn xa. -
7:08 - 7:12Cái này tôi thích nghĩ về nó
như lưu trữ hồi ức về quá khứ sinh động -
7:12 - 7:14để giúp chúng ta hình dung về tương lai.
-
7:15 - 7:17Vậy nên tôi đã đi đến Fukushima, Nhật Bản
-
7:17 - 7:20trong ngày kỉ niệm lần thứ sáu
thảm họa hạt nhân ở đó -
7:20 - 7:24tiếp theo sau trận động đất và
sóng thần ở Tohoku năm 2011. -
7:25 - 7:30Khi tôi ở đó, tôi biết được
về nhà máy điện hạt nhân Onagawa, -
7:30 - 7:33thậm chí còn ở gần
tâm chấn động đất hơn -
7:33 - 7:35nhà máy điện Fuskushima Daiichi
mà chúng ta đều biết tới. -
7:37 - 7:39Ở Onagawa, người dân thành phố
-
7:39 - 7:41thực tế còn di tản đến
nhà máy điện hạt nhân -
7:41 - 7:43như một nơi trú ẩn.
-
7:43 - 7:45Nơi đó an toàn.
-
7:45 - 7:47Nó được dự phòng cho sóng thần.
-
7:48 - 7:51Nó là sự chuẩn bị trước của chỉ một kĩ sư,
-
7:51 - 7:53Yanosuke Hirai,
-
7:53 - 7:54người đã làm nó thành hiện thực.
-
7:55 - 7:59Trong những năm 1960, anh ấy lao vào
xây dựng nhà máy điện đó -
7:59 - 8:00cách xa bờ biển hơn nữa
-
8:00 - 8:03nâng lên cao hơn
và với một đê chắn sóng cao hơn. -
8:04 - 8:08Anh ấy biết câu chuyện về
đền thờ ở quê anh, -
8:08 - 8:11đã bị lũ cuốn trôi
trong năm 869 sau một cơn sóng thần. -
8:11 - 8:16Nó là kiến thức về lịch sử
đã cho phép anh ấy hình dung ra -
8:16 - 8:18những gì người khác không thể.
-
8:20 - 8:22và một công cụ nữa về tầm nhìn xa.
-
8:23 - 8:26Cái này tôi nghĩ nó như là
tạo ra đồ gia bảo chia sẻ qua nhiều đời. -
8:26 - 8:30Đó là những ngư dân câu tôm hùm
trên Thái Bình Dương ở Mexico, -
8:30 - 8:32và họ là những người đã dạy tôi điều này.
-
8:32 - 8:35Họ bảo vệ những vụ tôm hùm ở đó
-
8:35 - 8:37gần một thế kỉ,
-
8:37 - 8:41và họ làm điều đó
bằng cách xem nó như tài nguyên chia sẻ -
8:41 - 8:44để họ truyền lại cho con cháu.
-
8:44 - 8:46Họ cẩn thận đo lường những gì họ bắt được
-
8:46 - 8:49để không bắt những tôm hùm
giống khỏi đại dương. -
8:51 - 8:54Xuyên suốt khu vực Bắc Mỹ,
có hơn 30 ngư trường đánh bắt -
8:54 - 8:57đang áp dụng phương thức
tương tự như thế. -
8:57 - 9:01Họ đang tạo ra những cổ phần dài hạn
trong ngư trường như chia sẻ đánh bắt -
9:01 - 9:03động viên ngư dân
-
9:03 - 9:07không chỉ khai thác bất cứ gì
có thể đem về từ đại dương -
9:07 - 9:09mà còn trong sự sống lâu dài.
-
9:11 - 9:14Giờ thì có nhiều, rất nhiều công cụ
của tầm nhìn xa -
9:14 - 9:15Tôi muốn chia sẻ với các bạn,
-
9:15 - 9:17và chúng đến từ nhiều nơi trên thế giới:
-
9:17 - 9:21quỹ đầu tư nhìn xa hơn
giá cổ phiếu ngắn hạn, -
9:21 - 9:23nhà nước giúp cuộc bầu cử
giảm phụ thuộc -
9:23 - 9:26vào những lợi nhuận cấp thiết
đến nhà đầu tư tranh cử. -
9:27 - 9:31Chúng ta sắp cần phải nắm vững
những công cụ này càng nhiều càng tốt -
9:31 - 9:34nếu chúng ta muốn tư duy lại
những gì ta đo lường -
9:34 - 9:35thay đổi những gì ta tuyên dương
-
9:35 - 9:38và đủ dũng cảm để hình dung ra
những dối trá ở trước mặt. -
9:40 - 9:44Không phải tất cả đều dễ dàng
như bạn tưởng tượng. -
9:45 - 9:48Một vài công cụ ở đây
ta có thể lấy được trong cuộc sống, -
9:48 - 9:53một vài thứ nữa ta dự định sẽ làm
trong doanh nghiệp và cộng đồng, -
9:53 - 9:56và một vài thứ ta cần làm
với tư cách xã hội. -
9:58 - 10:00Tương lai đáng cho sự nỗ lực này.
-
10:03 - 10:08Khát vọng của tôi để duy trì nỗ lực này
là dụng cụ mà tôi chia sẻ với bạn. -
10:08 - 10:09Nó được gọi là dilruba,
-
10:10 - 10:14và nó được đặc biệt tạo ra
dành cho ông cố của tôi. -
10:14 - 10:17Ông ấy là nhà phê bình âm nhạc
nghệ thuật nổi tiếng ở Ấn Độ -
10:17 - 10:18trong những năm đầu thế kỉ 20.
-
10:20 - 10:25Ông cố của tôi có một tầm nhìn xa
để giữ lại nhạc cụ này -
10:26 - 10:30tại thời điểm khi bà cố của tôi
cầm cố tất cả tài sản trong nhà, -
10:30 - 10:31đó là một câu chuyện khác.
-
10:34 - 10:37Ông ấy giữ lại nó để truyền lại
cho thế hệ sau, -
10:37 - 10:38bằng cách truyền nó lại cho bà nội,
-
10:38 - 10:40để rồi bà tiếp tục truyền lại cho tôi.
-
10:43 - 10:46Khi tôi lần đầu tiên nghe
âm thanh của nhạc cụ này, -
10:46 - 10:47nó ám ảnh tôi.
-
10:48 - 10:52Nó cảm giác như đang nghe
người lãng du trong màn sương Himalaya. -
10:53 - 10:56Như đang nghe
một âm thanh từ quá khứ. -
10:57 - 11:01(Nhạc)
-
11:33 - 11:34(Nhạc kết thúc)
-
11:37 - 11:40Đó là bạn tôi Simran Singh
đang chơi dilruba. -
11:41 - 11:44Khi tôi chơi nó, tôi chơi
dở như hạch ấy -
11:44 - 11:46vì thế bạn cứ tự nhiên.
-
11:46 - 11:48(Cười)
-
11:48 - 11:51Nhạc cụ này đang ở nhà tôi hôm nay,
-
11:51 - 11:53nhưng nó không hẳn thuộc về tôi.
-
11:55 - 11:57Đó là trách nhiệm của tôi phải chăm nom nó
-
11:58 - 12:02và cảm giác có ý nghĩa với tôi
hơn là chỉ sở hữu nó cho ngày hôm nay. -
12:04 - 12:10Nhạc cụ này đặt tôi vào vị thế
vừa là bậc tổ tiên vừa là một hậu thế. -
12:11 - 12:15Nó làm tôi cảm giác thuộc về một phần
câu chuyện lớn hơn bản thân mình. -
12:17 - 12:18Và tôi tin rằng,
-
12:18 - 12:22nó là cách mạnh mẽ duy nhất
chúng ta có thể lấy lại tầm nhìn xa: -
12:24 - 12:28bằng cách nhìn bản thân chúng ta
như là một tổ tiên tốt mong mỏi trở thành, -
12:30 - 12:32tổ tiên không chỉ với con cháu chúng ta
-
12:34 - 12:35mà còn với cả nhân loại.
-
12:37 - 12:39Bất kể vật gia truyền của bạn là gì,
-
12:40 - 12:42cho dù nó lớn hay nhỏ,
-
12:44 - 12:45bảo vệ nó
-
12:47 - 12:50và hãy biết rằng âm thanh của nó
có thể cộng hưởng cho muôn đời sau. -
12:51 - 12:52Cảm ơn.
-
12:52 - 12:57(Vỗ tay)
- Title:
- Sức mạnh của nghĩ xa trong thời đại bấp bênh
- Speaker:
- Bina Venkataraman
- Description:
-
Trong một cuộc nói chuyện về tương lai, tác giả Bina Venkataraman trả lời một câu hỏi then chốt của thời đại chúng ta: Làm thế nào chúng ta có thể bảo đảm tương lai của mình và thực hiện đúng đắn bởi những thế hệ sau? Cô phân tích những sai lầm chúng ta mắc phải khi hình dung về tương lai của cuộc sống, doanh nghiệp và cộng đồng của chúng ta, tiết lộ cách chúng ta có thể lấy lại tầm nhìn xa bẩm sinh của mình. Những gì nổi bật lên là một tình thế ngạc nhiên để hy vọng - và một con đường để trở thành 'những ông bà tổ tiên tốt' mà chúng ta hằng mong mỏi.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:31
Aviva Nassimi approved Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ accepted Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ edited Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ edited Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ edited Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ edited Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ edited Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age | ||
Nhung Vũ edited Vietnamese subtitles for The power to think ahead in a reckless age |