Πωλ Ζακ: Εμπιστοσύνη, ηθική - και ωκυτοκίνη

Τι μας ωθεί να συμπεριφερόμαστε ηθικά; Ο νευρο-οικονομολόγος Πωλ Ζακ δείχνει γιατί πιστεύει πως η ωκυτοκίνη (την αποκαλεί «το ηθικό μόριο») είναι υπεύθυνη για την εμπιστοσύνη, την ενσυναίσθηση και άλλα αισθήματα που βοηθούν στην οικοδόμηση μιας σταθερής κοινωνίας.

Υπάρχει κάτι μοναδικό στα ανθρώπινα πλάσματα;

Ναι, υπάρχει.

Είμαστε τα μόνα όντα

με πλήρως ανεπτυγμένα ηθικά συναισθήματα.

Έχουμε εμμονή με την ηθική ως κοινωνικά πλάσματα.

Θέλουμε να ξέρουμε γιατί οι άνθρωποι κάνουν όσα κάνουν.

Εγώ προσωπικά έχω εμμονή με την ηθική.

Όλα οφείλονται σε αυτήν την γυναίκα,

την Αδερφή Μαρία Μαραστέλα,

γνωστή και ως η μαμά μου.

Ως παπαδοπαίδι, εισέπνευσα αρκετό θυμίαμα

κι έμαθα να λέω φράσεις στα Λατινικά,

είχα όμως επίσης αρκετό χρόνο να σκεφτώ

εάν η θεόπνευστη ηθική της μητέρας μου

έχει εφαρμογή σε όλους.

Είδα πως θρησκευόμενοι και άθρησκοι

έχουν τη ίδια εμμονή με την ηθική.

Σκέφτηκα πως ίσως υπάρχει μια επίγεια βάση

για τις ηθικές αποφάσεις.

Ήθελα όμως να πάω πιο μακριά

από το να πω ότι το μυαλό μας κάνει ηθικούς.

Ήθελα να ξέρω αν υπάρχει η χημεία της ηθικής.

Ήθελα να ξέρω

αν υπάρχει κάποιο ηθικό μόριο.

Έπειτα από 10 χρόνια πειραμάτων,

το βρήκα.

Θέλετε να το δείτε; Έφερα λίγο μαζί μου.

Αυτή η μικρή σύριγγα

περιέχει το μόριο της ηθικής.

(Γέλια)

Ονομάζεται ωκυτοκίνη.

Είναι ένα απλό και αρχαίο μόριο

που συναντάται μόνο στα θηλαστικά.

Στα τρωκτικά ήταν γνωστό

πως κάνει τις μητέρες να φροντίζουν τους απογόνους τους

και σε κάποια πλάσματα,

επιτρέπει τη συμβίωση στο ίδιο λαγούμι.

Όμως στους ανθρώπους, ήταν γνωστό μόνο

για τη διευκόλυνση του τοκετού και του θηλασμού,

και πως εκκρίνεται κι απ' τα δύο φύλα κατά τη διάρκεια του σεξ.

Σκέφτηκα λοιπόν πως η ωκυτοκίνη μπορεί να είναι το ηθικό μόριο.

Έκανα ό,τι κάνουμε οι περισσότεροι -- το δοκίμασα σε ορισμένους συναδέλφους.

Ένας απ' αυτούς μου είπε:

«Πωλ, αυτή είναι η πιο χαζή ιδέα του κόσμου».

«Είναι» είπε «μόνο θηλυκό μόριο».

«Δεν μπορεί να είναι τόσο σημαντικό».

Όμως αντέτεινα, «Το παράγει και ο ανδρικός εγκέφαλος.

Πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος».

Είχε δίκιο όμως, ήταν χαζή ιδέα.

Ήταν όμως ελέγξιμα χαζή.

Με λίγα λόγια, σκέφτηκα πως μπορούσα να σχεδιάσω ένα πείραμα

για να δω αν η ωκυτοκίνη κάνει τους ανθρώπους ηθικούς.

Αποδείχτηκε πως δεν ήταν απλό.

Πρώτα απ' όλα η ωκυτοκίνη είναι ένα ντροπαλό μόριο.

Τα φυσικά της επίπεδα είναι κοντά στο μηδέν

χωρίς κάποιο ερέθισμα που να προκαλεί την έκκρισή της.

Και όταν εκκρίνεται, έχει ημιπερίοδο ζωής τρία λεπτά,

και αδρανοποιείται γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου.

Έτσι, το πείραμα έπρεπε να προκαλέσει ένα κύμα ωκυτοκίνης,

να την πιάσει γρήγορα και να την κρατήσει κρύα.

Νομίζω μπορώ να το κάνω αυτό.

Ευτυχώς η ωκυτοκίνη παράγεται

στον εγκέφαλο, όπως και στο αίμα,

έτσι μπορούσα να κάνω το πείραμα χωρίς να μάθω νευροχειρουργική.

Έπειτα έπρεπε να υπολογίσω την ηθική.

Η ηθική με κεφαλαίο Η, είναι μεγάλη υπόθεση.

Γι' αυτό ξεκίνησα από πιο χαμηλά.

Μελέτησα μία μόνο αρετή:

την αξιοπιστία.

Γιατί; Διότι είχα δείξει στις αρχές του 2000

ότι οι χώρες με υψηλότερα ποσοστά αξιόπιστων ανθρώπων

είναι πιο ευημερούσες.

Σ' αυτές τις χώρες γίνονται περισσότερες οικονομικές συναλλαγές

και δημιουργείται περισσότερος πλούτος,

εξαλείφοντας τη φτώχεια.

Έτσι, οι φτωχές χώρες είναι γενικά χώρες με χαμηλή εμπιστοσύνη.

Αν έχω καταλάβει τη χημεία της αξιοπιστίας,

μπορεί να βοηθήσω στην εξάλειψη της φτώχειας.

Είμαι όμως σκεπτικιστής.

Δεν θέλω απλά να ρωτήσω: «Είσαι αξιόπιστος;»

Έτσι αντ' αυτού χρησιμοποιώ

την ερευνητική προσέγγιση του Τζέρι Μαγκουάιρ.

Αν είσαι τόσο ενάρετος,

δείξε μου τα χρήματα.

Αυτό που κάνουμε λοιπόν στο εργαστήριό μου

είναι να προκαλούμε την αρετή και τη φαυλότητα των ανθρώπων με χρήματα.

Επιτρέψτε μου να σας δείξω πώς το κάνουμε.

Προσλαμβάνουμε κάποιους ανθρώπους για ένα πείραμα.

Αν παρουσιαστούν παίρνουν όλοι 10 δολάρια.

Τους δίνουμε πολλές οδηγίες και ποτέ μα ποτέ δεν τους εξαπατούμε.

Τους χωρίζουμε σε ζευγάρια μέσω υπολογιστή.

Ένα από τα άτομα του ζευγαριού παίρνει ένα μήνυμα που λέει:

«Θέλεις να δώσεις ένα ποσό από τα 10 δολάρια

που κέρδισες για να είσαι εδώ,

σε κάποιον άλλον από το εργαστήριο;»

Το κόλπο είναι πως δεν μπορούν να τους δουν

ή να τους μιλήσουν.

Αυτό γίνεται μόνο μια φορά.

Ό,τι παραχωρούν

τριπλασιάζεται στον λογαριασμό του άλλου ατόμου.

Τους κάνουν πολύ πλουσιότερους.

Λαμβάνουν ένα μήνυμα στον υπολογιστή που λέει

πως ο τάδε σου έστειλε αυτό το ποσό χρημάτων.

Θέλεις να το κρατήσεις όλο,

ή θέλεις να στείλεις ένα μέρος πίσω;

Σκεφτείτε αυτό το πείραμα για λίγο.

Θα κάθεστε σ' αυτές τις σκληρές καρέκλες για μιάμιση ώρα.

Κάποιος τρελός επιστήμονας θα χώνει βελόνες στο μπράτσο σας

για να πάρει τέσσερα φιαλίδια αίμα.

Και τώρα θέλετε ν' αφήσω τα χρήματα και να τα παραδώσω σ' έναν άγνωστο;

Αυτή ήταν η γέννηση της οικονομίας των βαμπίρ.

Πάρε μια απόφαση και δώσε μου λίγο αίμα.

Στην πραγματικότητα, οικονομολόγοι πειραματιστές

διεξήγαγαν το πείραμα σ' όλον τον κόσμο,

με πιο υψηλό ρίσκο,

και η συναινετική άποψη

ήταν πως το μέτρο μεταξύ των δύο ατόμων, ήταν το μέτρο της εμπιστοσύνης,

και η μεταφορά από το δεύτερο άτομο πίσω στο πρώτο

ήταν το μέτρο της αξιοπιστίας.

Στην πραγματικότητα, οι οικονομολόγοι είχαν σαστίσει

με τους λόγους που το δεύτερο άτομο επέστρεφε χρήματα.

Υπέθεταν πως τα χρήματα είναι καλό πράγμα,

γιατί να τα επιστρέψεις;

Δεν βρήκαμε αυτό.

Βρήκαμε πως 90% των πρώτων έστειλε τα χρήματα,

κι από αυτούς που τα έλαβαν,

το 95% επέστρεψε λίγα απ' αυτά.

Γιατί όμως;

Μετρώντας την ωκυτοκίνη

βρήκαμε πως όσο περισσότερα χρήματα λάμβανε το δεύτερο άτομο,

τόσο περισσότερη ωκυτοκίνη παρήγαγε ο εγκέφαλός του,

και όσο περισσότερη ωκυτοκίνη,

τόσο περισσότερα χρήματα επέστρεφε.

Έχουμε τη βιολογία της αξιοπιστίας.

Μισό λεπτό· τι λάθος έχει αυτό το πείραμα;

Δύο πράγματα.

Το ένα είναι πως τίποτα στο σώμα δεν συμβαίνει απομονωμένο.

Γι' αυτό μετρήσαμε εννέα άλλα μόρια που αλληλεπιδρούν με την ωκυτοκίνη,

αλλά δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.

Το δεύτερο είναι

πως ακόμη είχα αυτήν την έμμεση σχέση

μεταξύ της ωκυτοκίνης και της αξιοπιστίας.

Δεν γνώριζα με βεβαιότητα

πως η ωκυτοκίνη προκαλεί την αξιοπιστία.

Για να κάνω αυτό το πείραμα,

Ήξερα πως έπρεπε να μπω στον εγκέφαλο

και να χειριστώ άμεσα την ωκυτοκίνη.

Μόνο τρυπάνι που δε δοκίμασα

για να βάλω ωκυτοκίνη στον εγκέφαλό μου.

Βρήκα πως μπορούσα να το κάνω

με μια συσκευή ρινικών εισπνοών.

Έτσι μαζί με συναδέλφους στη Ζυρίχη,

δώσαμε σε 200 άνδρες ωκυτοκίνη ή πλασέμπο,

κάναμε το ίδιο τεστ εμπιστοσύνης με τα λεφτά,

και βρήκαμε πως όσοι είχαν πάρει ωκυτοκίνη, όχι μόνο έδειχναν περισσότερη εμπιστοσύνη,

αλλά μπορούσαμε να διπλασιάσουμε τον αριθμό των ανθρώπων

που έστελναν όλα τα χρήματά τους σε έναν άγνωστο --

χωρίς να μεταβάλουμε τη διάθεση ή τη γνωστική λειτουργία.

Είναι λοιπόν η ωκυτοκίνη το μόριο της εμπιστοσύνης,

είναι όμως και το μόριο της ηθικής;

Με τη συσκευή εισπνοών ωκυτοκίνης,

κάναμε περισσότερες έρευνες.

Δείξαμε ότι η έγχυση ωκυτοκίνης

αυξάνει τη γενναιοδωρία

σε μονομερείς νομισματικές μεταφορές

κατά 80%.

Δείξαμε πως αυξάνει τις φιλανθρωπικές δωρεές

κατά 50%.

Ερευνήσαμε επίσης

μη φαρμακευτικούς τρόπους διέγερσης της ωκυτοκίνης.

Αυτοί περιλαμβάνουν μασάζ,

χορό και προσευχή.

Ναι, η μητέρα μου χάρηκε για το τελευταίο.

Όποτε διεγείρουμε την ωκυτοκίνη,

οι άνθρωποι ανοίγουν οικειοθελώς τα πορτοφόλια τους

και μοιράζονται τα χρήματά τους με αγνώστους.

Γιατί όμως το κάνουν αυτό;

Πως νιώθεις όταν ο εγκέφαλός σου

πλημμυρίζει με ωκυτοκίνη;

Για να διερευνήσουμε το ζήτημα αυτό, κάναμε ένα πείραμα

στο οποίο βάλαμε ανθρώπους να δουν το βίντεο

ενός πατέρα και του τετράχρονου γιού του,

που πάσχει από καρκίνο σε τελικό στάδιο.

Αφού είδαν το βίντεο τους ζητήσαμε ν' αξιολογήσουν τα συναισθήματά τους

και πήραμε αίμα πριν και μετά, για να μετρήσουμε την ωκυτοκίνη.

Η αλλαγή στην ωκυτοκίνη

προέβλεπε τα συναισθήματα της ενσυναίσθησης.

Είναι λοιπόν η ενσυναίσθηση

που μας συνδέει με τους άλλους ανθρώπους.

Είναι η ενσυναίσθηση που μας κάνει να βοηθάμε τους άλλους.

Είναι αυτή που μας κάνει ηθικούς.

Αυτή η ιδέα δεν είναι καινούργια.

Ο τότε άγνωστος φιλόσοφος Άνταμ Σμιθ

έγραψε ένα βιβλίο το 1759

με τίτλο «Η Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων».

Στο βιβλίο αυτό, ο Σμιθ γράφει

πως δεν είμαστε ηθικά πλάσματα εξαιτίας θεόπνευστων αιτιών,

αλλά ανθρώπινων αιτιών.

Είπε πως είμαστε κοινωνικά πλάσματα,

γι' αυτό μοιραζόμαστε τα συναισθήματα των άλλων.

Έτσι, αν κάνω κάτι που σε πληγώνει, νιώθω τον πόνο σου.

Έχω λοιπόν την τάση να το αποφεύγω.

Αν κάνω κάτι που σ' ευχαριστεί, μοιράζομαι τη χαρά σου.

Έχω λοιπόν την τάση να κάνω τέτοια πράγματα.

Αυτός είναι ο ίδιος Άνταμ Σμιθ που, 17 χρόνια αργότερα,

έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Ο Πλούτος των Εθνών» --

τον ακρογωνιαίο λίθο των οικονομικών.

Ήταν κατά βάθος, ένας ηθικός φιλόσοφος

και είχε δίκιο για τους λόγους που είμαστε ηθικοί.

Εγώ βρήκα απλά το μόριο που το προκαλεί.

Είναι πολύτιμο να γνωρίζουμε γι' αυτό το μόριο,

επειδή μας λέει πώς να προκαλέσουμε αυτή τη συμπεριφορά

και τι την καταστέλλει.

Συγκεκριμένα μας λέει

γιατί βλέπουμε ανηθικότητα.

Για να ερευνήσουμε λοιπόν την ανηθικότητα,

αφήστε με να σας μεταφέρω πίσω στο 1980.

Εργάζομαι σε ένα βενζινάδικο

στις παρυφές της Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια.

Κάθεσαι στο βενζινάδικο όλη μέρα,

και βλέπεις πολλή ηθική κι ανηθικότητα, σας λέω.

Έτσι μια Κυριακή απόγευμα, ένας άνδρας πλησιάζει τον πάγκο του ταμείου μου

με ένα όμορφο κουτί από κόσμημα.

Το ανοίγει και μέσα βρίσκεται ένα μαργαριταρένιο κολιέ.

Και λέει: «Ήμουν στις τουαλέτες των ανδρών.

Βρήκα αυτό. Τι νομίζεις πως πρέπει να κάνουμε;»

«Δεν ξέρω, βάλε το στο κουτί με τα χαμένα αντικείμενα».

«Μα είναι μεγάλης αξίας.

Πρέπει να βρούμε τον ιδιοκτήτη του». «Ναι», απάντησα.

Πάνω που σκεφτόμαστε τι να κάνουμε,

χτυπάει το τηλέφωνο.

Ένας άνδρας λέει ταραγμένος:

«Ήμουν στο βενζινάδικο πριν λίγο,

είχα ένα κόσμημα για τη γυναίκα μου και δεν μπορώ να το βρω».

«Μαργαριταρένιο κολιέ;» ρώτησα. «Ναι!»

«Ένας κύριος μόλις το βρήκε».

«Μου σώσατε τη ζωή. Πάρτε το τηλέφωνό μου

και πείτε στον άνθρωπο να περιμένει μισή ώρα.

Θα έρθω να του δώσω 200 δολάρια, αμοιβή».

Τέλεια. Το λέω στον τύπο: «Κοίτα, χαλάρωσε.

Θα πάρεις καλή αμοιβή. Η ζωή είναι ωραία».

Κι εκείνος: «Δεν μπορώ να μείνω.

Έχω συνέντευξη για δουλειά στην Γκαλένα σε 15 λεπτά

και τη χρειάζομαι αυτή τη δουλειά. Πρέπει να πηγαίνω».

Με ξαναρωτάει: «Τι νομίζεις πως πρέπει να κάνουμε;»

Εγώ είμαι του λυκείου. Δεν έχω ιδέα.

Έτσι του απάντησα: «Θα στο κρατήσω εγώ».

Κι εκείνος: «Ξέρεις ήσουν πολύ καλός, ας μοιράσουμε την αμοιβή.

Θα σου δώσω το κολιέ, θα μου δώσεις 100 δολάρια

κι όταν έρθει ο άνθρωπος...»

Το πιάσατε. Εξαπατήθηκα.

Είναι μια κλασική απάτη, το άδειασμα του κορόιδου,

κι εγώ ήμουν το κορόιδο.

Ο τρόπος που λειτουργούν πολλές απάτες

δεν είναι ότι ο απατεώνας κάνει το θύμα να τον εμπιστευτεί,

αλλά δείχνει εκείνος στο θύμα πως το εμπιστεύεται.

Τώρα ξέρουμε τι συμβαίνει.

Ο εγκέφαλος του θύματος εκκρίνει ωκυτοκίνη,

κι ανοίγεις το πορτοφόλι ή την τσάντα, δίνοντας τα χρήματα.

Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι

που χειρίζονται την ωκυτοκίνη μας;

Ελέγχοντας χιλιάδες ανθρώπους, βρήκαμε πως

το 5% του πληθυσμού

δεν εκκρίνει ωκυτοκίνη στα σχετικά ερεθίσματα.

Εάν τους εμπιστεύεστε,ο εγκέφαλός τους δεν εκκρίνει ωκυτοκίνη.

Αν υπάρχουν λεφτά στο τραπέζι, τα κρατούν όλα για τον εαυτό τους.

Υπάρχει ένας τεχνικός όρος γι' αυτούς τους ανθρώπους στο εργαστήριό μου.

Τους αποκαλούμε μπάσταρδους.

(Γέλια)

Δεν θέλεις να συναναστρέφεσαι τέτοιους ανθρώπους.

Έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά των ψυχοπαθών.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να κατασταλεί το σύστημα.

Ένας απ' αυτούς είναι η άσχημη εμπειρία.

Μελετήσαμε σεξουαλικά κακοποιημένες γυναίκες

και οι μισές απ' αυτές δεν εκκρίνουν ωκυτοκίνη στα σχετικά ερεθίσματα.

Χρειάζεται αρκετή εμπειρία

για να αναπτυχθεί σωστά το σύστημα.

Επίσης το υψηλό στρες καταστέλλει την ωκυτοκίνη.

Όλοι το ξέρουμε αυτό· όταν είμαστε στρεσαρισμένοι,

δεν πράττουμε το καλύτερο.

Υπάρχει άλλος ένας ενδιαφέρων τρόπος καταστολής της ωκυτοκίνης --

μέσω της δράσης της τεστοστερόνης.

Εμείς, σε πειράματα, χορηγήσαμε τεστοστερόνη σε άνδρες.

Αντί να μοιράζονται τα χρήματα,

έγιναν εγωιστές.

Το ενδιαφέρον είναι

πως οι άνδρες με υψηλή τεστοστερόνη είναι πιθανότερο

να χρησιμοποιήσουν τα λεφτά τους για να τιμωρήσουν άλλους που είναι εγωιστές.

(Γέλια)

Σκεφτείτε το αυτό. Σημαίνει πως στη βιολογία μας,

έχουμε το γιν και το γιανγκ της ηθικής.

Έχουμε την ωκυτοκίνη που μας ενώνει με τους άλλους

και μας κάνει να νιώθουμε αυτά που νιώθουν

Έχουμε και την τεστοστερόνη.

Οι άνδρες έχουν 10 φορές την τεστοστερόνη των γυναικών,

έτσι οι άνδρες το κάνουν αυτό περισσότερο απ' τις γυναίκες -

έχουμε τεστοστερόνη που μας κάνει να θέλουμε να τιμωρήσουμε

αυτούς που συμπεριφέρονται ανήθικα.

Δεν χρειαζόμαστε τον Θεό ή την κυβέρνηση να μας πουν τι να κάνουμε.

Όλα είναι μέσα μας.

Ίσως ν' αναρωτιέστε:

Αυτά είναι ωραία εργαστηριακά πειράματα,

έχουν όμως εφαρμογή στην καθημερινότητα;

Ναι, με απασχόλησε κι εμένα αυτό.

Βγήκα λοιπόν από το εργαστήριο

για να δω αν αυτό στέκει στην καθημερινότητα.

Το περασμένο καλοκαίρι, παραβρέθηκα σε έναν γάμο στη Νότιο Αγγλία.

200 άτομα σ' αυτήν την όμορφη Βικτωριανή έπαυλη.

Δεν ήξερα κανέναν.

Οδήγησα μέχρι εκεί το νοικιασμένο μου Vauxhall.

Έβγαλα μια φυγόκεντρο και ξηρό πάγο,

βελόνες και φιαλίδια.

Πήρα αίμα από τον γαμπρό και τη νύφη,

κι όσους ήταν στο πάρτι -- την οικογένεια και τους φίλους,

πριν και μετά τους όρκους.

(Γέλια)

Μαντεύετε τι συνέβη;

Οι γάμοι προκαλούν έκκριση ωκυτοκίνης,

αλλά με πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Ποιος είναι το κέντρο του γαμήλιου ηλιακού συστήματος;

Η νύφη.

Είχε τη μεγαλύτερη αύξηση σε ωκυτοκίνη.

Ποιος τρελαίνεται για το γάμο, όσο και η νύφη;

Η μητέρα της, σωστά.

Η μητέρα της ήταν το νούμερο δύο.

Έπειτα ο πατέρας του γαμπρού, ο γαμπρός,

και μετά η οικογένεια και οι φίλοι --

μαζεύτηκαν γύρω από τη νύφη

όπως οι πλανήτες γύρω από τον ήλιο.

Πιστεύω πως αυτό μας λέει ότι η τελετή σχεδιάστηκε με τρόπο

που να μας συνδέει με το νέο ζευγάρι

συναισθηματικά.

Γιατί; Διότι θέλουμε να επιτύχουν με την αναπαραγωγή τους

τη διαιώνιση του είδους.

Ανησυχούσα πως τα πειράματά μου για την εμπιστοσύνη με μικρά χρηματικά ποσά

δεν αντικατόπτριζαν τη συχνότητα με την οποία εμπιστευόμαστε τη ζωή μας σε αγνώστους.

Έτσι, παρόλο που έχω υψοφοβία,

δέθηκα πρόσφατα μαζί μ' έναν άλλον

και πήδηξα από ένα αεροπλάνο στα 12.000 πόδια.

Πήρα αίμα πριν και μετά

και είχα μια απότομη αύξηση της ωκυτοκίνης.

Υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι επαφής με τους ανθρώπους.

Για παράδειγμα μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το Twitter αυτή τη στιγμή.

Ερευνήσαμε το ρόλο των κοινωνικών δικτύων

και βρήκαμε πως η χρήση τους

προκάλεσε μια σταθερή διψήφια αύξηση της ωκυτοκίνης.

Έκανα αυτό το πείραμα πρόσφατα για τη ραδιοτηλεόραση της Κορέας

κι έβαλαν τους ρεπόρτερ και τους παραγωγούς τους να συμμετέχουν.

Ένας απ' αυτούς, πρέπει να ήταν 22 ετών,

είχε 150% αύξηση της ωκυτοκίνης.

Εκπληκτικό, κανείς δεν είναι έτσι.

Χρησιμοποιούσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε προσωπικό επίπεδο

Όταν έγραψα την αναφορά μου στους Κορεάτες,

τους είπα: «Κοιτάξτε, δεν ξέρω τι κάνει αυτός εδώ»,

αλλά η εικασία μου ήταν πως επικοινωνούσε με τη μητέρα ή με την κοπέλα του.

Το τσέκαραν.

Επικοινωνούσε με την κοπέλα του στο Φέισμπουκ.

Ορίστε, αυτό είναι σύνδεση.

Υπάρχουν χιλιάδες τρόποι για να συνδεθείς με άλλους ανθρώπους,

και φαίνεται να είναι παγκόσμιοι.

Πριν δύο εβδομάδες,

γύρισα από την Παπούα Νέα Γουινέα

όπου είχα πάει ως τα υψίπεδα --

πολύ απομονωμένες φυλές αγροτών

που ζουν όπως ζούσαν εδώ και χιλιετίες.

Υπάρχουν 800 διαφορετικές γλώσσες στα υψίπεδα.

Είναι οι πιο πρωτόγονοι άνθρωποι στον κόσμο

κι εκκρίνουν κι αυτοί ωκυτοκίνη.

Η ωκυτοκίνη μας συνδέει με τους άλλους ανθρώπους.

Μας κάνει να αισθανόμαστε αυτό που νιώθουν οι άλλοι.

Είναι τόσο εύκολο να κάνεις τους ανθρώπινους εγκεφάλους

να εκκρίνουν ωκυτοκίνη.

Ξέρω πώς να το κάνω,

και ο αγαπημένος μου τρόπος, είναι και ο ευκολότερος.

Επιτρέψτε μου να σας δείξω.

Έλα εδώ. Κάνε με μια αγκαλιά.

(Γέλια)

Ορίστε.

(Χειροκρότημα)

Η τάση μου ν' αγκαλιάζω τους άλλους ανθρώπους

μου εξασφάλισε το παρατσούκλι Δρ Αγάπης.

Χαίρομαι να μοιράζω λίγη περισσότερη αγάπη στον κόσμο,

είναι υπέροχο,

αλλά να η συνταγή σας από τον Δρ Αγάπη:

Οκτώ αγκαλιές την ημέρα.

Βρήκαμε πως οι άνθρωποι που εκκρίνουν περισσότερη ωκυτοκίνη

είναι ευτυχέστεροι.

Και είναι ευτυχέστεροι

επειδή έχουν καλύτερες σχέσεις κάθε είδους.

Ο Δρ Αγάπης λέει οκτώ αγκαλιές την ημέρα.

Με οκτώ αγκαλιές τη μέρα - θα είστε ευτυχέστεροι

και ο κόσμος μας θα γίνει καλύτερος.

Φυσικά, αν δεν σας αρέσει να αγγίζετε τους ανθρώπους, μπορώ να χώσω αυτό στη μύτη σας.

(Γέλια)

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)