< Return to Video

O nauce kryjącej się za nagłówkami o klimacie

  • 0:00 - 0:03
    Chciałabym wam dzisiaj opowiedzieć o skali
  • 0:03 - 0:05
    naukowego wysiłku, którego efektami są
  • 0:05 - 0:07
    nagłówki, które można znaleźć w prasie.
  • 0:07 - 0:10
    Nagłówki takie jak ten,
    dotyczące zmian klimatu.
  • 0:10 - 0:13
    oraz nagłówki dotyczące zanieczyszczenia
    powietrza, czyli smogu.
  • 0:13 - 0:16
    Tematy te są dwoma gałęziami
    tego samego działu nauki o atmosferze.
  • 0:16 - 0:18
    Ostatnio nagłówki wyglądały tak,
  • 0:18 - 0:21
    kiedy to Międzyrządowy Zespół
    do spraw Zmian Klimatu, (ang. IPCC),
  • 0:21 - 0:24
    wydał raport o stanie zrozumienia
    systemu atmosferycznego.
  • 0:24 - 0:27
    Ten raport został napisany
    przez 620 naukowców
  • 0:27 - 0:28
    z 40 krajów.
  • 0:28 - 0:30
    Napisali niemalże tysiąc stron
    na ten temat,
  • 0:30 - 0:33
    zrecenzowanych potem
    przez kolejnych 400 z okładem
  • 0:33 - 0:36
    naukowców i recenzentów ze 113 krajów.
  • 0:36 - 0:37
    To jest wielka społeczność.
  • 0:37 - 0:40
    Tak wielka, że w zasadzie
    nasze coroczne zebranie
  • 0:40 - 0:42
    jest największym spotkaniem
    naukowców na świecie.
  • 0:42 - 0:45
    Sprowadza ponad 15 tysięcy naukowców
    do San Francisco każdego roku.
  • 0:45 - 0:48
    Każdy z tych naukowców
    jest w grupie badawczej.
  • 0:48 - 0:51
    A każda grupa badawcza zajmuje się
    szeregiem różnych tematów.
  • 0:51 - 0:54
    W Cambridge tematy są tak zróżnicowane
    jak oscylacje El Nino,
  • 0:54 - 0:55
    co wpływa na pogodę i klimat,
  • 0:55 - 0:57
    po asymilację danych satelitarnych,
  • 0:57 - 0:59
    czy emisje z plantacji
    produkujących biopaliwa,
  • 0:59 - 1:01
    czym właśnie się zajmuję.
  • 1:01 - 1:03
    Każdą z tych dziedzin,
    których w zasadzie jest więcej,
  • 1:03 - 1:05
    zajmują się doktoranci, tacy jak ja.
  • 1:05 - 1:07
    Zajmujemy się
    niewiarygodnie wąskimi dziedzinami,
  • 1:07 - 1:10
    jak badanie tylko kilku procesów
    czy kilku molekuł.
  • 1:10 - 1:12
    Jedną z cząsteczek,
    którą badam, jest izopren,
  • 1:12 - 1:13
    który widać tutaj.
  • 1:13 - 1:16
    To mała, organiczna cząsteczka.
    Pewnie nigdy o niej nie słyszeliście.
  • 1:16 - 1:18
    Spinacz waży w przybliżeniu tyle,
  • 1:18 - 1:22
    co 900 tryliardów (10 do potęgi 21)
    cząsteczek izoprenu.
  • 1:22 - 1:24
    Ale niezależnie od jego małej wagi,
  • 1:24 - 1:26
    co roku do atmosfery emituje się go tyle,
  • 1:26 - 1:29
    ile ważą wszyscy ludzie na planecie.
  • 1:29 - 1:32
    To wielka ilość materii. Dorównuje wagą
    emitowanemu metanowi.
  • 1:32 - 1:35
    A ponieważ jest go tak dużo,
    jest istotnym czynnikiem dla atmosfery.
  • 1:35 - 1:38
    Ponieważ jest istotny dla atmosfery,
  • 1:38 - 1:40
    staramy się poznać go
    na wszystkie sposoby.
  • 1:40 - 1:42
    Wysadzamy go i i obserwujemy jego części.
  • 1:42 - 1:44
    To jest komora do badań
    smogu EUPHORE w Hiszpani.
  • 1:44 - 1:46
    Eksplozje atmosferyczne, spalanie paliw
  • 1:46 - 1:49
    trwa tam 15 tysięcy razy
    dłużej niż w silniku auta.
  • 1:49 - 1:51
    Jednak wciąż oglądamy części.
  • 1:51 - 1:54
    Używamy kolosalnych modeli
    liczonych na superkomputerach.
  • 1:54 - 1:55
    Tym właśnie się zajmuję.
  • 1:55 - 1:57
    Nasze modele mają
    setki tysięcy punktów siatki
  • 1:57 - 2:01
    dla każdego oblicza się setki zmiennych,
    w bardzo małych odstępach czasu.
  • 2:01 - 2:03
    Wykonanie obliczeń zajmuje tygodnie.
  • 2:03 - 2:04
    A przeprowadzamy ich dziesiątki,
  • 2:04 - 2:06
    żeby zrozumieć,
    co tak naprawdę się dzieje.
  • 2:06 - 2:09
    Co więcej, szukając tej molekuły,
    latamy po całym świecie.
  • 2:09 - 2:12
    Niedawno przystąpiłam do kampanii
    terenowej w Malezji. Są też inne.
  • 2:12 - 2:14
    Stworzyliśmy tam wieżę
    obserwacyjną atmosfery,
  • 2:14 - 2:16
    w samym środku lasu deszczowego,
  • 2:16 - 2:18
    oraz zainstalowaliśmy
    warte setki tysięcy dolarów
  • 2:18 - 2:21
    wyposażenie naukowe,
    żeby szukać tam izoprenu,
  • 2:21 - 2:22
    jak i innych rzeczy.
  • 2:22 - 2:25
    To widziana z powietrza
    wieża w środku lasu deszczowego.
  • 2:25 - 2:26
    A to jest widok z ziemi.
  • 2:26 - 2:29
    Na część tej wyprawy
    zabraliśmy ze sobą samolot.
  • 2:29 - 2:33
    Tym samolotem, modelem BA146,
    którego operatorem było FAAM,
  • 2:33 - 2:35
    lata normalnie 120 do 130 osób.
  • 2:35 - 2:38
    Pewnie lecieliście podobnymi,
    aby dziś się tu znaleźć.
  • 2:38 - 2:40
    Ale nie lataliśmy nim tak po prostu.
  • 2:40 - 2:42
    Lataliśmy 100 metrów ponad koronami drzew,
  • 2:42 - 2:43
    żeby mierzyć tę molekułę.
  • 2:43 - 2:45
    To niewiarygodnie niebezpieczne.
  • 2:45 - 2:48
    Musieliśmy lecieć pod specjalnym kątem,
    aby pomiary były możliwe.
  • 2:48 - 2:50
    Potrzebni byli piloci
    wojskowi i oblatywacze
  • 2:50 - 2:52
    oraz specjalne zezwolenia na loty.
  • 2:52 - 2:54
    Lot wzdłuż brzegów dolin
    to siły bezwładności nawet 2g.
  • 2:54 - 2:56
    Naukowcy muszą nosić uprzęże,
  • 2:56 - 2:58
    żeby dokonywać pomiarów na pokładzie.
  • 2:58 - 3:00
    Możecie sobie wyobrazić,
  • 3:00 - 3:03
    że wnętrze nie przypomina
    samolotu pasażerskiego.
  • 3:03 - 3:08
    To latające laboratorium,
    które przywieźliśmy do tej cząsteczki.
  • 3:08 - 3:12
    Robimy to wszystko, żeby zrozumieć
    właściwości chemiczne jednej molekuły.
  • 3:12 - 3:14
    Kiedy student taki jak ja ma trochę chęci
  • 3:14 - 3:15
    i wiedzy o takiej molekule,
  • 3:15 - 3:17
    pisze publikację naukową na dany temat.
  • 3:17 - 3:19
    Z jednej tylko wyprawy terenowej
  • 3:19 - 3:21
    dostaniemy pewnie kilka tuzinów prac
  • 3:21 - 3:22
    o różnych procesach czy cząsteczkach.
  • 3:22 - 3:24
    Gdy nasz stan wiedzy się poszerza,
  • 3:24 - 3:27
    zostaje treścią podrozdziału,
    lub pod-podrozdziału
  • 3:27 - 3:30
    opracowania wydanego przez IPCC,
    chociaż mamy też inne.
  • 3:30 - 3:33
    A każdy z 11 rozdziałów opracowania IPCC
  • 3:33 - 3:35
    zawiera sześć do dziesięciu podrozdziałów.
  • 3:35 - 3:37
    Można sobie wyobrazić
    skalę włożonego wysiłku.
  • 3:37 - 3:39
    W każdym z takich opracowań
  • 3:39 - 3:41
    skupiamy się na podsumowaniu.
  • 3:41 - 3:44
    Takie podsumowanie jest pisane
    dla czytelników nie związanych z nauką.
  • 3:44 - 3:46
    Przekazujemy je dziennikarzom i politykom,
  • 3:46 - 3:49
    żeby tworzyli nagłówki
    prasowe, takie jak ten.
  • 3:49 - 3:50
    Dziękuję bardzo.
  • 3:50 - 3:53
    (Brawa)
Title:
O nauce kryjącej się za nagłówkami o klimacie
Speaker:
Rachel Pike
Description:

W zaledwie 4 minuty chemiczka zajmująca sie atmosferą, Rachel Pike przedstawia gigantyczny wysiłek naukowców stojący za nagłówkami prasowymi dotyczącymi zmian klimatu. Wraz z zespołem - jednym z tysięcy - bierze udział w ryzykownym locie ponad lasem deszczowym w pogoni za danymi o molekule, która jest kluczowa dla atmosfery.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
03:57
Rysia Wand edited Polish subtitles for The science behind a climate headline
Retired user added a translation

Polish subtitles

Revisions Compare revisions