Return to Video

Een SEH-arts over triage in je eigen 'idioot drukke' leven

  • 0:01 - 0:04
    Steek eens in alle eerlijkheid je hand op
  • 0:04 - 0:08
    als je ooit 'idioot druk' hebt gezegd
  • 0:08 - 0:13
    om aan te geven hoe je dag,
    je week of je maand is geweest.
  • 0:14 - 0:17
    Ik ben arts op de spoedeisende hulp
  • 0:17 - 0:23
    en 'idioot druk' is een uitdrukking
    die je mij nooit zult horen bezigen.
  • 0:24 - 0:25
    En na vandaag
  • 0:25 - 0:28
    hoop ik dat jullie het
    ook nooit meer zullen zeggen.
  • 0:29 - 0:33
    Ik ga jullie vertellen waarom je niet
    die term 'idioot' moet gebruiken
  • 0:33 - 0:35
    om aan te geven hoe druk je het hebt.
  • 0:36 - 0:39
    Als we in de idioot-drukmodus staan,
  • 0:39 - 0:45
    zijn we gewoonweg minder goed in staat
    om de drukte te hanteren.
  • 0:45 - 0:46
    Dan gebeurt er dit:
  • 0:46 - 0:48
    je stresshormonen-niveau
    stijgt en blijft hoog,
  • 0:48 - 0:52
    en de executieve functie
    van je prefrontale cortex loopt terug.
  • 0:52 - 0:56
    Je geheugen, je beoordelingsvermogen
    en je impulsbeheersing nemen daardoor af,
  • 0:56 - 1:00
    en de hersencentra waar boosheid
    en bezorgdheid zitten, worden geactiveerd.
  • 1:01 - 1:03
    Voel je dat dan?
  • 1:04 - 1:05
    Het zit zo.
  • 1:05 - 1:09
    Je kunt het zo druk hebben
    als op een afdeling spoedeisende hulp,
  • 1:09 - 1:13
    maar dan zonder het gevoel
    dat je het idioot druk hebt.
  • 1:13 - 1:14
    Hoe dan?
  • 1:14 - 1:16
    Door onze aanpak te volgen.
  • 1:16 - 1:20
    Onze hersenen verwerken stress
    volgens een bepaald basispatroon.
  • 1:20 - 1:23
    Maar hoe we erop reageren,
  • 1:23 - 1:25
    kunnen we zelf beïnvloeden,
    zo blijkt uit onderzoek,
  • 1:25 - 1:30
    of het nu noodsituaties betreft
    of gewone, dagelijks optredende stress.
  • 1:31 - 1:33
    Vergelijk eens de idioot-drukmodus
  • 1:33 - 1:37
    met hoe ik ons op de SEH
    in de paraatmodus zie functioneren.
  • 1:37 - 1:40
    De paraatmodus houdt in
    dat wat er ook bij ons binnenkomt,
  • 1:40 - 1:42
    of het nu een kettingbotsing is
  • 1:42 - 1:45
    of een patiënt met pijn op de borst
    terwijl hij vastzat in de lift,
  • 1:45 - 1:50
    of iemand met een voorwerp op een plek
    waar het niet zou moeten zitten --
  • 1:50 - 1:53
    zoiets horen maakt je
    wel érg nieuwsgierig! --
  • 1:53 - 1:54
    (Gelach)
  • 1:54 - 1:59
    en zelfs op dagen dat je zou zweren
    dat je voor de gek wordt gehouden,
  • 1:59 - 2:02
    we zijn er niet bang voor.
  • 2:03 - 2:06
    Want we weten dat we alles
    wat door die dubbele deuren binnenkomt,
  • 2:06 - 2:08
    ook werkelijk aankunnen.
  • 2:08 - 2:09
    Dat we er klaar voor zijn.
  • 2:10 - 2:12
    Dat is de paraatmodus.
  • 2:13 - 2:14
    Daar hebben we op getraind
  • 2:14 - 2:17
    en jullie kunnen het ook.
  • 2:17 - 2:18
    Luister maar.
  • 2:19 - 2:21
    Stap één bij de switch naar de paraatmodus
  • 2:21 - 2:24
    is onophoudelijk triageren.
  • 2:24 - 2:26
    In de idioot-drukmodus
    ben je áltijd gestrest,
  • 2:26 - 2:30
    omdat je op iedere uitdaging
    op dezelfde manier reageert.
  • 2:30 - 2:33
    Vergelijk dat eens met de paraatmodus,
  • 2:33 - 2:34
    waarin we triage doen,
  • 2:35 - 2:38
    wat inhoudt dat we prioriteren
    naar urgentiegraad.
  • 2:39 - 2:42
    Dat is niet zomaar een truc
    om je doelijst af te werken.
  • 2:42 - 2:44
    Conclusie uit het werk van Robert Sapolsky
  • 2:44 - 2:48
    is dat wie geen onderscheid kan maken
    tussen wel en niet bedreigend,
  • 2:48 - 2:50
    en overal hetzelfde op reageert,
  • 2:50 - 2:53
    een twee keer zo hoog
    stresshormonenniveau heeft.
  • 2:53 - 2:56
    Daarom is dit de eerste vaardigheid
    die mensen moeten leren.
  • 2:56 - 2:58
    Je kunt niet iedereen tegelijk helpen,
  • 2:58 - 3:00
    maar dat hoeft ook niet,
  • 3:00 - 3:01
    want we triageren.
  • 3:01 - 3:04
    Rood -- er is onmiddellijk levensgevaar.
  • 3:04 - 3:07
    Geel -- ernstig, maar er is
    geen onmiddellijk levensgevaar.
  • 3:07 - 3:09
    Groen -- niet ernstig.
  • 3:09 - 3:13
    En we wijden onze inspanningen
    allereerst op de rode taken.
  • 3:13 - 3:15
    Nu komt het.
  • 3:15 - 3:18
    Een deel van het probleem
    bij de idioot-drukmodus
  • 3:18 - 3:21
    is dat je op alles reageert
  • 3:21 - 3:24
    alsof het rood is.
  • 3:24 - 3:28
    Begin daarom met correct triageren.
  • 3:29 - 3:30
    Weet welke situaties rood zijn.
  • 3:31 - 3:34
    Die zijn het belangrijkst,
    dáár kun je het meeste resultaat boeken.
  • 3:35 - 3:37
    Nu kan ruis je zomaar in de war brengen,
  • 3:37 - 3:41
    maar de heftigste ruis
    is niet altijd het roodst.
  • 3:41 - 3:48
    Zo loopt die ene zwaar astmatische patiënt
    het grootste risico als je hem niet hoort.
  • 3:48 - 3:52
    Maar die andere patiënt, die per se wil
    dat ik haar koffieroom kom brengen,
  • 3:53 - 3:56
    maakt wel een hoop lawaai,
    maar is niet rood.
  • 3:57 - 3:59
    Ik geef een voorbeeld
    uit mijn eigen leven.
  • 3:59 - 4:01
    Ik had een keer thuis een overstroming,
  • 4:01 - 4:03
    mijn kind van één was bij de SEH,
  • 4:03 - 4:06
    ik zou geld helpen inzamelen
    voor de school van mijn kleuter
  • 4:06 - 4:11
    en de deadline voor het slothoofdstuk
    van mijn boek was verstreken.
  • 4:12 - 4:15
    Misschien ging dat hoofdstuk
    niet toevallig over stress.
  • 4:15 - 4:17
    (Gelach)
  • 4:17 - 4:20
    De rode taken waren:
    mijn kind van één gezond krijgen
  • 4:20 - 4:22
    en mijn boek afronden.
  • 4:22 - 4:23
    Punt.
  • 4:23 - 4:27
    Weet je nog? Steeds blijven triageren.
  • 4:27 - 4:28
    En die lekkage in huis dan?
  • 4:28 - 4:32
    Nou, toen we eenmaal hadden gezorgd
    dat er geen nieuwe schade ontstond,
  • 4:32 - 4:34
    was het geen rode taak meer.
  • 4:34 - 4:36
    Hij voelde nog wel rood aan,
  • 4:36 - 4:38
    maar in feite was het niet meer dan ruis.
  • 4:39 - 4:40
    Nee, nee, het was wel een hoop lawaai.
  • 4:40 - 4:43
    Hier zie je mij helemaal rechts
    met oordoppen in,
  • 4:43 - 4:45
    gefocust op mijn boek,
  • 4:45 - 4:48
    terwijl de vloer om mij heen
    machinaal wordt gedroogd.
  • 4:48 - 4:50
    Weet wat je rode taken zijn
  • 4:50 - 4:54
    en laat je niet afleiden
    door de niet-rode taken.
  • 4:55 - 4:58
    Het is trouwens bevrijdend
    om bij een groene taak
  • 4:58 - 5:00
    jezelf zo nu en dan
    eens te kunnen voorhouden:
  • 5:00 - 5:03
    Dit is een groene taak.
    Hier gaat niemand dood.
  • 5:03 - 5:05
    (Gelach)
  • 5:05 - 5:09
    Het is niet erg
    als dit niet volmaakt wordt.
  • 5:10 - 5:14
    En dan is er één triageniveau
    dat we toekennen aan de ergste scenario's.
  • 5:14 - 5:16
    Dat is niveau zwart.
  • 5:16 - 5:20
    Dat zijn patiënten
    waar we niets voor kunnen doen,
  • 5:21 - 5:23
    terwijl we zelf dóór moeten.
  • 5:24 - 5:26
    Dat is hartverscheurend,
  • 5:26 - 5:27
    maar ik noem het toch,
  • 5:27 - 5:32
    omdat ieder van jullie in je leven
    wel van die zwarte taken heeft.
  • 5:33 - 5:36
    Dat zijn die dingen
    die je van je lijst moet schrappen.
  • 5:37 - 5:39
    Ik denk dat velen van jullie
    weten waar ik over praat.
  • 5:40 - 5:42
    Voor mij was het het geld inzamelen.
  • 5:43 - 5:44
    Dat moest ik loslaten.
  • 5:45 - 5:46
    Want zoals we weten bij de SEH:
  • 5:46 - 5:49
    als je álles probeert te doen,
  • 5:49 - 5:53
    kun je onmogelijk
    de rode situaties veiligstellen.
  • 5:54 - 5:57
    Stap twee bij de switch van
    de idioot-drukmodus naar de paraatmodus
  • 5:57 - 6:01
    is 'idioot druk' zien aankomen
    en daarop anticiperen.
  • 6:01 - 6:03
    'Idioot druk' goed hanteren,
  • 6:03 - 6:06
    is voor de helft een zaak
    van goed voorbereid zijn.
  • 6:06 - 6:07
    Waar stap een dus triageren is,
  • 6:07 - 6:11
    bedenken we bij stap twee hoe we die taken
    beter uitvoerbaar kunnen maken.
  • 6:12 - 6:15
    Onderzoek wijst uit
    dat hoe meer opties we hebben,
  • 6:15 - 6:17
    hoe meer tijd ieder besluit vraagt.
  • 6:17 - 6:20
    En hoe meer besluiten we moeten nemen,
    hoe meer ons brein uitgeput raakt,
  • 6:20 - 6:23
    waardoor het minder staat is
    goede beslissingen te nemen.
  • 6:24 - 6:25
    Daarom gaat deze tweede stap
  • 6:25 - 6:29
    over manieren om het aantal
    dagelijkse beslissingen te reduceren.
  • 6:29 - 6:33
    Hier zijn vier eenvoudige dingen
    die je in het dagelijks leven kunt doen.
  • 6:34 - 6:35
    Plannen.
  • 6:35 - 6:37
    Plan voor de hele week
    je maaltijden in het weekend,
  • 6:37 - 6:39
    zodat je woensdagavond om zes uur,
  • 6:39 - 6:42
    wanneer iedereen honger heeft
    en pizza wil eten,
  • 6:42 - 6:46
    geen beslissingen hoeft te nemen
    om een gezond maal op tafel te krijgen.
  • 6:47 - 6:49
    Automatiseer.
  • 6:49 - 6:53
    Voorkom dat je dingen moet onthouden
    terwijl je ze kunt automatiseren
  • 6:53 - 6:57
    door regelmatig optredende taken
    en aankopen in een rooster in te plannen.
  • 6:58 - 6:59
    Houd spullen bij elkaar.
  • 6:59 - 7:00
    Train je ergens voor,
  • 7:01 - 7:04
    berg dan de spullen die je gebruikt
    op één plek bij elkaar op,
  • 7:04 - 7:06
    opgeladen en klaar voor gebruik,
  • 7:06 - 7:08
    zodat het geen energie kost
    om het te zoeken.
  • 7:09 - 7:12
    En beperk verleidingen,
  • 7:12 - 7:14
    voor ieder die gedreven wordt
    door je suikerbehoefte.
  • 7:14 - 7:16
    Is hier zo iemand?
  • 7:16 - 7:17
    Zeg het dan maar.
  • 7:17 - 7:19
    Dat is ook een vorm
    van de idioot-drukmodus
  • 7:19 - 7:22
    en bijbehorende zelfmedicatie.
  • 7:22 - 7:25
    Maar hou op om dat allemaal
    op wilskracht te doen.
  • 7:25 - 7:27
    Bedenk iets anders.
  • 7:28 - 7:30
    Als etenswaren buiten bereik liggen,
  • 7:30 - 7:33
    zodat je ze alleen
    met een opstapje kunt pakken,
  • 7:33 - 7:35
    al gaat het om chocola,
  • 7:35 - 7:41
    dan eet je er vanzelf 70% minder van,
    zo bleek uit onderzoek met proefpersonen.
  • 7:41 - 7:42
    Ik weet dat ook.
  • 7:42 - 7:44
    Laat het maar eens doordringen.
  • 7:44 - 7:45
    (Gelach)
  • 7:45 - 7:50
    Organiseer de dingen zo, dat je de keuzes
    die je wilt maken, makkelijker maakt.
  • 7:50 - 7:55
    Dat brengt ons bij de derde stap
    van de switch van idioot druk naar paraat,
  • 7:55 - 7:58
    en dat is: ophouden
    met alle dingen te bedenken.
  • 7:58 - 8:00
    Luister maar.
  • 8:00 - 8:01
    Een ander verhaal.
  • 8:01 - 8:04
    Ik werk in een kleine SEH-dependance.
  • 8:04 - 8:06
    Er wordt een vrouw met weeën
    binnengebracht.
  • 8:07 - 8:11
    Ik besef dat de navelstreng
    niet eenmaal, maar tweemaal
  • 8:11 - 8:14
    om de nek van de baby zit gewonden.
  • 8:15 - 8:17
    En ik ben de enige arts.
  • 8:19 - 8:20
    Ik was bang.
  • 8:21 - 8:24
    Maar ik mocht me niet
    van de wijs laten brengen.
  • 8:24 - 8:28
    Weet je, we zijn allemaal
    wel eens nerveus.
  • 8:28 - 8:30
    We zijn allemaal wel eens bang,
  • 8:30 - 8:33
    maar het gaat erom wat je dán doet.
  • 8:34 - 8:36
    Dat primaire gevoel is niet het probleem.
  • 8:36 - 8:38
    Het kan een belangrijk signaal zijn.
  • 8:38 - 8:41
    Het wordt een probleem
    als het ons van ons stuk brengt.
  • 8:41 - 8:42
    Als die innerlijke monoloog begint
  • 8:42 - 8:45
    en we vrezen een ramp
    en we krijgen zo'n tunnelblik ...
  • 8:45 - 8:48
    Zo ga je denken in de idioot-drukmodus,
  • 8:48 - 8:52
    maar je kunt zo niks oplossen.
  • 8:53 - 8:55
    Ik ga dadelijk terug naar mijn verhaal,
  • 8:55 - 8:58
    maar eerst de vraag:
    hoe kom ik los van mijn gedachten?
  • 8:59 - 9:01
    Er doen veel benaderingen de ronde,
  • 9:01 - 9:06
    maar zelf vind ik het het beste om actief
    mijn aandacht op iemand anders te richten.
  • 9:06 - 9:10
    Om mezelf te dwingen
    naar die persoon vóór mij te kijken,
  • 9:10 - 9:12
    met wie ik samen in de arena sta.
  • 9:12 - 9:14
    Wat heeft die nodig, waar is die bang voor
  • 9:14 - 9:16
    en hoe kan ik die helpen?
  • 9:17 - 9:20
    Dit kan je misschien
    wollig in de oren klinken,
  • 9:20 - 9:22
    maar dat is het niet.
  • 9:22 - 9:25
    Uit onderzoek blijkt namelijk
    dat als je je brein instelt
  • 9:25 - 9:27
    op compassie, waar het hier
    in feite om gaat,
  • 9:27 - 9:30
    dan doorbreek je die tunnelblik
    en die innerlijke monoloog.
  • 9:30 - 9:32
    Je verbreedt je blikveld,
  • 9:32 - 9:35
    zodat je meer in de breedte
    informatie kunt opnemen,
  • 9:36 - 9:40
    en meer mogelijkheden kunt bedenken
    en betere beslissingen kunt nemen.
  • 9:41 - 9:42
    Probeer het maar.
  • 9:43 - 9:47
    Besef goed dat je innerlijke monoloog
    je kan laten ontsporen.
  • 9:48 - 9:53
    En besef dat als je je gedachten
    laat voor wat ze zijn,
  • 9:53 - 9:57
    dat je jezelf dan niet meer
    voor de voeten loopt.
  • 9:58 - 9:59
    En hoe liep het nu af met die baby?
  • 10:00 - 10:02
    In plaats van op mijn angst,
  • 10:02 - 10:06
    richtte ik mij op de moeder en de baby
    en op wat ik voor hen moest doen.
  • 10:06 - 10:10
    Ik haalde de navelstreng
    van de nek van de baby,
  • 10:10 - 10:12
    en een gezond, schreeuwend,
    spartelend kind werd geboren,
  • 10:12 - 10:15
    net toen de vader kwam binnenhollen.
  • 10:15 - 10:16
    "Ha, u hebt een zoon. Ik ben dr. Darria.
  • 10:17 - 10:19
    Proficiat! Wilt u de
    navelstreng doorknippen?"
  • 10:19 - 10:20
    (Gelach)
  • 10:20 - 10:22
    En een moment lang
  • 10:22 - 10:24
    overstemden de kreten van een pasgeborene
  • 10:24 - 10:31
    de piepjes en alarmsignalen
    die je normaal gesproken op de SEH hoort.
  • 10:31 - 10:33
    Maar dat was nog niet alles.
  • 10:34 - 10:38
    Toen ik uit de kamer kwam
    waar de moeder lag,
  • 10:38 - 10:42
    zag ik daar een paar andere patiënten
    van mij bij elkaar staan.
  • 10:43 - 10:46
    Ik besefte plotseling
    dat ze ondanks hun eigen problemen
  • 10:46 - 10:48
    waarvoor ze naar de SEH waren gekomen,
  • 10:48 - 10:52
    hier bij elkaar stonden
    om deze baby te verwelkomen.
  • 10:52 - 10:55
    En ze deelden hun vreugde met elkaar.
  • 10:56 - 11:00
    Want dat gebeurt als je switcht van
    de idioot-drukmodus naar de paraatmodus.
  • 11:01 - 11:02
    Anderen merken dat op.
  • 11:02 - 11:04
    Zij willen dat ook,
    ze weten alleen niet hoe,
  • 11:04 - 11:06
    en ze hebben maar één voorbeeld nodig.
  • 11:07 - 11:10
    En jij zou dat voorbeeld kunnen zijn.
  • 11:11 - 11:13
    Omarm de drukte --
  • 11:14 - 11:17
    maar noem het niet langer idioot druk.
  • 11:18 - 11:21
    Dit kon je altijd al,
  • 11:22 - 11:24
    maar nu …
  • 11:24 - 11:25
    ben je paraat.
  • 11:26 - 11:27
    Dank je wel.
  • 11:27 - 11:30
    (Applaus)
Title:
Een SEH-arts over triage in je eigen 'idioot drukke' leven
Speaker:
Darria Long
Description:

Hoe houden artsen op de spoedeisende hulp het hoofd koel te midden van de chaos? Gesteund door haar jarenlange ervaring, vertelt SEH-arts Darria Long over een simpele aanpak om de controle terug te winnen en je minder overweldigd te voelen wanneer je leven 'idioot druk' begint te worden.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:43

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.