Return to Video

Yeni, kişiselleştirilmiş aşı bilimi

  • 0:01 - 0:06
    Bağışıklığın yararlı etkilerini
    abartmak zordur.
  • 0:07 - 0:10
    ABD Hastalık Kontrol Merkezlerine göre
  • 0:10 - 0:14
    aşılar son 20 yılda doğan
    Amerikalı çocukların yaşadığı
  • 0:14 - 0:19
    322 milyondan fazla hastalığı,
  • 0:19 - 0:22
    21 milyondan fazla hastaneye yatışı
  • 0:22 - 0:26
    ve 730 binden fazla ölümü
  • 0:26 - 0:31
    yaklaşık olarak 1,4 trilyon dolarlık
    toplumsal maliyeti ile önleyecektir.
  • 0:31 - 0:33
    Bunlar büyük sayılar.
  • 0:33 - 0:35
    Ama belirli bir örneğe yakından bakalım.
  • 0:36 - 0:39
    Aşılar neredeyse
    ''haemophilus influenzae'' adlı
  • 0:39 - 0:42
    bakteriyel enfeksiyonu
    ortadan kaldırdı.
  • 0:42 - 0:43
    Bu bakteri,
  • 0:43 - 0:46
    kan dolaşımı enfeksiyonları,
    zatürre, menenjit,
  • 0:46 - 0:49
    ölüm veya kalıcı sakatlığa neden olup
  • 0:49 - 0:51
    küçük bebekleri enfekte ederdi.
  • 0:52 - 0:55
    Genç bir çocuk doktoru olarak
    birkaç vaka gördüm.
  • 0:55 - 0:58
    Muhtemelen bu hastalığı
    hiç duymamışsınızdır,
  • 0:58 - 1:01
    çünkü aşılar çok etkili oldu.
  • 1:01 - 1:03
    Sağdaki grafikte
  • 1:03 - 1:05
    aşıların kullanılmasından bu yana,
  • 1:05 - 1:08
    Haemophilus bakteriyel
    enfeksiyon oranının
  • 1:08 - 1:11
    bir kaya gibi düştüğünü ve neredeyse
    yok olduğunu görebilirsiniz.
  • 1:12 - 1:15
    Aşılar çoğunlukla bir başarı hikayesi.
  • 1:15 - 1:17
    Ama zorluklar da yaşanır.
  • 1:17 - 1:20
    Birincisi, çoğu aşı için
    korumayı elde etmek
  • 1:20 - 1:24
    veya korumayı sürdürmek için birden
    fazla doz vermemiz gerekir.
  • 1:25 - 1:29
    Bilimsel topluluk, tek doz aşıların
    geliştirilmesi üzerinde çalışıyor.
  • 1:29 - 1:32
    Hayatınız boyunca sadece
    bir grip geçirebildiğinizi
  • 1:32 - 1:36
    ve mevsimsel grip aşısı yaptırmak
    zorunda olmadığınızı düşünün.
  • 1:36 - 1:40
    Bazı mikroplara karşı bağışıklık
    kazandırmak zor olur.
  • 1:40 - 1:44
    Klasik bir örnek, insan immün
    yetmezliği virüsü, yani HIV.
  • 1:44 - 1:47
    Acil ihtiyaç var, ilerleme kaydediliyor.
  • 1:47 - 1:49
    Henüz başaramadık.
  • 1:50 - 1:53
    Aşı araştırmasında bir diğer kritik unsur,
  • 1:53 - 1:55
    aşıları aramızdaki çok genç ve yaşlılar
  • 1:55 - 1:59
    arasında en savunmasız olanlar
    için en uygun hale getirmek.
  • 1:59 - 2:01
    Bu, aktif bir araştırma alanı.
  • 2:02 - 2:06
    Son olarak maalesef şu anda
    karşılaştığımız en büyük zorluklardan biri
  • 2:06 - 2:08
    aşı karşıtı tutumlar.
  • 2:09 - 2:12
    Aslında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki
  • 2:12 - 2:14
    100 binden fazla bebek
    ve çocuğun herhangi
  • 2:14 - 2:19
    bir aşıya ulaşamaması ve bu sayının
    artması endişe verici.
  • 2:19 - 2:23
    Aslında, Dünya Sağlık Örgütü veya DSÖ,
  • 2:23 - 2:25
    günümüzde dünyada insan sağlığına yönelik
  • 2:25 - 2:28
    en önemli 10 tehditten biri olarak
  • 2:28 - 2:31
    aşı karşıtı tutumları ilan etti.
  • 2:31 - 2:33
    Bu grafik bağışıklığa karşı kişisel
  • 2:33 - 2:36
    muafiyet talep eden kamu anaokulu
  • 2:36 - 2:39
    öğrencilerinin yüzdesine bakarak
  • 2:39 - 2:41
    2000'den 2013'e kadar
  • 2:41 - 2:48
    Kaliforniya eyaletindeki aşı karşıtı
    duyarlılığının yayılmasını gösterir.
  • 2:48 - 2:51
    Aşı karşıtı duyarlılık artıyor
  • 2:51 - 2:53
    ve oldukça gerçek sonuçları var.
  • 2:53 - 2:56
    Çoğunuz uzun zaman önce fethettiğimizi
  • 2:56 - 2:58
    düşündüğümüz enfeksiyonların
  • 2:58 - 3:00
    geri geldiğinin farkında olabilirsiniz.
  • 3:00 - 3:02
    Kızamık salgınları birçok ABD eyaletinde
  • 3:02 - 3:05
    rapor edildi ve birçok insan
    unutmuş olabilir
  • 3:05 - 3:08
    ama kızamık çok bulaşıcı ve tehlikeli.
  • 3:08 - 3:12
    Birkaç virüs taneciği bile
    bir bireyi enfekte edebilir.
  • 3:13 - 3:15
    Virüsün hava ile uzun mesafeler kat ettiği
  • 3:15 - 3:17
    spor müsabakaları ve Olimpik stadyumlarda
  • 3:17 - 3:20
    kalabalığın içindeki savunmasız bir insanı
  • 3:20 - 3:23
    enfekte ettiğiyle ilgili
    raporlar bile var.
  • 3:23 - 3:25
    Aslında şu anda kızamık öksürüğüm olsaydı
  • 3:25 - 3:27
    (Öksürür)
  • 3:27 - 3:31
    bu salonun arkasındaki
    biri enfekte olabilirdi.
  • 3:32 - 3:35
    Bunun çok gerçek sonuçları oldu.
  • 3:35 - 3:36
    Sadece bir kaç ay önce
  • 3:37 - 3:40
    bir kabin görevlisi uçuşta kızamık kaptı,
  • 3:40 - 3:43
    virüs beynine girdi
    ve beyin iltihabına sebep oldu
  • 3:43 - 3:45
    ve görevli öldü.
  • 3:45 - 3:48
    Yani insanlar artık bu aşı karşıtlığı
    duyarlılığı nedeniyle ölüyor.
  • 3:49 - 3:50
    Bu aşılara inanmayan
  • 3:50 - 3:53
    ve aşılara direnenler için
    birkaç dakikanızı almak istiyorum.
  • 3:57 - 4:00
    Yıllık grip aşısını olan
    bir çocuk doktoru olarak,
  • 4:00 - 4:02
    önerilen programa göre aşılanmış
  • 4:02 - 4:05
    üç çocuğun ebeveyni olarak
  • 4:05 - 4:08
    ve menenjitli küçük çocuklarla
    ilgilenen bir pediatrik
  • 4:08 - 4:10
    bulaşıcı hastalık danışmanı olarak
  • 4:10 - 4:13
    ki eğer ebeveynleri aşılamayı kabul etmiş
  • 4:13 - 4:17
    olsaydı bu önlenebilir bir şey olurdu,
  • 4:17 - 4:19
    bu benim için kişisel bir mesele.
  • 4:19 - 4:23
    Toplumumuzdaki aşılanma miktarını
  • 4:23 - 4:26
    azaltmaya başlarsak bedelini
    kimin ödeyeceğine bir bakalım.
  • 4:27 - 4:29
    Bu grafik Y ekseninde dünyadaki
  • 4:29 - 4:33
    enfeksiyondan ölen bireylerin
    sayısını gösterir.
  • 4:33 - 4:34
    X ekseni üzerinde
  • 4:34 - 4:37
    ölen bireylerin yaşı gösterilir.
  • 4:37 - 4:40
    Gördüğünüz gibi çok fazla
    U şeklinde bir dağılım var
  • 4:40 - 4:43
    ve özellikle çok genç yaşlarda keskin.
  • 4:44 - 4:48
    Yani aşılar gençleri enfenksiyondan korur.
  • 4:49 - 4:52
    Eğer aşıların neye sebep olduğu
    hakkında konuşmak istiyorsak dostlarım,
  • 4:52 - 4:54
    çünkü bir sürü spekülasyon var
  • 4:54 - 4:58
    internette aşıların neye sebep olduğuyla
    alakalı asılsız bir sürü spekülasyon var,
  • 4:58 - 5:01
    aşılar yetişkinlere sebep olur tamam mı?
  • 5:01 - 5:02
    Sebep oldukları şey bu.
  • 5:02 - 5:07
    Sebep oldukları diğer şey yaşlı
    bireylerin daha uzun yaşaması.
  • 5:07 - 5:10
    Çünkü grip ve diğer yaşlı katillerine
  • 5:10 - 5:11
    karşı korunurlar.
  • 5:12 - 5:14
    Şimdi aşıları nasıl daha da
  • 5:14 - 5:16
    geliştirebileceğimiz hakkında konuşalım.
  • 5:16 - 5:21
    Aramızdaki en savunmasızları
    muaf tutan aşıları
  • 5:21 - 5:24
    ve belki de tek dozla koruyabilen
    aşıları bile geliştirebiliriz.
  • 5:24 - 5:27
    Bağışıklık biliminden biraz bahsedeyim.
  • 5:27 - 5:30
    Üst panelde gördüğünüz şey basit bir aşı.
  • 5:30 - 5:33
    Tüm aşılar antijen adı
    verilen bir şey içerir.
  • 5:33 - 5:36
    Antijen, vücudunuzun hatırladığı
  • 5:37 - 5:38
    bir mikrop parçası gibi, değil mi?
  • 5:38 - 5:42
    Antikorlar oluşturur
    ve bu antikorlar sizi korur.
  • 5:42 - 5:45
    Bu tür aşılar bir bağışıklık
    tepkisine neden olabilir,
  • 5:45 - 5:47
    ancak burada gördüğünüz gibi
  • 5:47 - 5:50
    bu bağışıklık tepkisi yukarı-aşağı
    gitme eğiliminde
  • 5:50 - 5:51
    ve korumayı sürdürmek için
  • 5:51 - 5:54
    başka bir doz ve başka bir doz
    almanız gerekir.
  • 5:54 - 5:55
    Ne yapabiliriz?
  • 5:56 - 5:58
    Biz ve dünyadaki diğer bilim insanları,
  • 5:58 - 6:01
    bir aşı tepkisini arttırabilecek
    moleküller buluyoruz.
  • 6:01 - 6:04
    Bunlara yardım veya destek anlamına gelen
  • 6:04 - 6:06
    Latince "adjuvare"den gelen
    yardımcı madde denir.
  • 6:06 - 6:09
    Yardımcı maddeler, daha güçlü
    bir yanıt almak için bir aşıya
  • 6:09 - 6:11
    ekleyebileceğimiz moleküller.
  • 6:11 - 6:14
    Burada kırmızı renkte tasvir edilen
    yardımcı maddenin varlığında
  • 6:14 - 6:17
    bağışıklık sisteminizin
    beyaz kan hücrelerinin
  • 6:17 - 6:19
    çok daha derin bir
    hareketlenmesine sahipsiniz
  • 6:19 - 6:22
    ve çok daha yüksek antikor
    seviyeleri ile çok daha
  • 6:22 - 6:25
    derin bir bağışıklık
    tepkisi üretiyorsunuz
  • 6:25 - 6:28
    ve bu sağlam bir bağışıklık için
    uzun zaman alıyor.
  • 6:28 - 6:32
    İlginçtir ki, bu yardımcı
    maddeler bireyin yaşına
  • 6:32 - 6:35
    veya diğer demografik faktörlerine
    bağlı olarak farklı etkilere sahip.
  • 6:36 - 6:39
    Bu da beni hassas aşılar
    kavramına götürüyor.
  • 6:39 - 6:41
    Bu, hassas ilacı alacağımız,
  • 6:41 - 6:45
    hassas tıbbın ne olduğunu
    bildiğimiz düşüncesi değil mi?
  • 6:45 - 6:48
    Bu, popülasyonların belirli bir ilaca
  • 6:48 - 6:50
    karşı tepkilerinin çeşitli olabileceği
  • 6:50 - 6:53
    ve bunu aşılara
    bağlayabilecekleri düşüncesi.
  • 6:53 - 6:54
    Değil mi?
  • 6:54 - 6:56
    Burada, Boston Çocuk Hastanesi'nde
  • 6:56 - 6:59
    yönettiğim Hassas Aşılar Program'ında,
  • 6:59 - 7:01
    savunmasız nüfuslara uyarlanmış
  • 7:01 - 7:04
    hassas aşılar oluşturmak için
  • 7:04 - 7:06
    sırayla uyguladığımız beş adımımız var.
  • 7:06 - 7:09
    Birincisi, belirli bir popülasyonun aşıya
  • 7:09 - 7:11
    karşı tutumunun ne olduğunu
  • 7:11 - 7:12
    anlamamız gerekir.
  • 7:12 - 7:14
    Dünyadaki en komplike
    aşıyı inşa edebilirsiniz
  • 7:14 - 7:17
    ama kimse almak istemiyorsa
    hiçbir yere ilerlemezsiniz.
  • 7:18 - 7:19
    İkincisi,
  • 7:19 - 7:21
    bağışıklığın yolunu düşünmeliyiz.
  • 7:21 - 7:24
    Çoğu aşı kas içi veya Kİ'dir,
  • 7:24 - 7:27
    ancak burun içinden, ağızdan yapılan
    ve diğer türleri de vardır.
  • 7:28 - 7:31
    Sonra size az önce anlattığım gibi
    aşıların bileşenleri olur.
  • 7:31 - 7:33
    Tüm aşıların bir antijeni olur.
  • 7:33 - 7:36
    Bu, vücudunuzun mikropları hatırladığı,
  • 7:36 - 7:40
    onlara karşı antikorlar ve hücre aracılı
    bağışıklık geliştirdiği bir parçası.
  • 7:40 - 7:43
    Bahsettiğimiz gibi bir bağışıklık
    tepkisini arttırmak için
  • 7:43 - 7:44
    yardımcı madde ekleyebiliriz.
  • 7:44 - 7:45
    Ne olur?
  • 7:45 - 7:47
    Seçmek için birçok farklı antijen
  • 7:47 - 7:49
    ve birçok farklı yardımcı madde vardır.
  • 7:49 - 7:51
    Bu kararı nasıl vereceğiz?
  • 7:51 - 7:53
    Bunların menüsü büyümeye devam ediyor.
  • 7:53 - 7:55
    Ekibimizle, vücut dışındaki aşıları
  • 7:55 - 7:58
    test etmek için, Latincede
    "in vitro" demek,
  • 7:58 - 8:00
    doku kültürü kabında test etmek için
  • 8:00 - 8:01
    yollar geliştirdik.
  • 8:01 - 8:04
    Bu nedenle, vücudun dışını aşılamak
  • 8:04 - 8:06
    ve aşının, örneğin bebeklere
  • 8:06 - 8:10
    veya yaşlılara veya başkalarına
    karşı etkisini incelemek için
  • 8:10 - 8:13
    kan hücreleriyle
    doku mühendisliği kullanıyoruz.
  • 8:13 - 8:16
    Düşündüğünüzde bu çok önemli,
  • 8:16 - 8:21
    çünkü Zika virüsü ve Ebola virüsü
    ve HIV ve diğerleri gibi
  • 8:21 - 8:23
    tüm aday antijenlere,
  • 8:23 - 8:25
    tüm aday yardımcı maddelere,
  • 8:25 - 8:27
    tüm farklı popülasyonlara,
  • 8:27 - 8:30
    karşı aşı yapmak istediğimiz
    tüm enfeksiyonlara bakarsanız
  • 8:30 - 8:33
    her kombinasyon için büyük
    faz III klinik denemeleri
  • 8:33 - 8:34
    yapmak imkansız.
  • 8:34 - 8:39
    Vücut dışındaki aşıları test edebilmenin
    aşı gelişimini hızlandırmak için
  • 8:39 - 8:42
    büyük bir fark yaratabileceğini
    düşündüğümüz yer burası.
  • 8:43 - 8:47
    Son olarak bütün bu çaba,
    o belirli patojene karşı koruyacak
  • 8:47 - 8:51
    vücudu savunmak için antikorlar
    ve diğer hücreleri üretecek
  • 8:51 - 8:53
    bir bağışıklık tepkisi sağlamak.
  • 8:53 - 8:56
    Ayrıca aşı gelişimine en üstün bilimi
  • 8:56 - 8:59
    getirmek için ek yenilikçi
    yaklaşımlar kullanıyoruz.
  • 8:59 - 9:04
    Mevcut aşıların nasıl korunduğuna dair
    daha derin bir dalış yapıyoruz.
  • 9:04 - 9:06
    Hepatit B aşısının yeni doğanları
  • 9:06 - 9:08
    hepatit B enfeksiyonundan nasıl koruduğunu
  • 9:08 - 9:11
    incelemek için uluslararası
    bir birlik oluşturduk.
  • 9:12 - 9:13
    Bunu yapmak için
  • 9:13 - 9:16
    'küçük örnek, büyük veri' adı verilen
    bir teknik geliştirdik.
  • 9:16 - 9:20
    Aşılamadan önce küçük bir
    damla bebek kanı alırız
  • 9:20 - 9:23
    ve aşılamadan sonra da
    küçük bir damla alırız.
  • 9:23 - 9:26
    Bu kan damlasındaki tüm hücrelerin,
  • 9:26 - 9:30
    tüm genlerin ve tüm moleküllerin
    envanterini ölçeriz
  • 9:30 - 9:32
    ve aşıdan sonra aynı bebeği
  • 9:32 - 9:34
    aşı öncesi ile karşılaştırırız
  • 9:34 - 9:38
    ve bu başarılı aşının tam olarak
    nasıl koruduğunu
  • 9:38 - 9:40
    derin bir şekilde anlarız.
  • 9:40 - 9:44
    Bu dersleri gelecekte bir sonraki
    aşıları inşa etmek için kullanacağız.
  • 9:45 - 9:47
    Bu diyagram gerçekten çok miktarda
  • 9:47 - 9:50
    bilgi veren küçük bir
    kan damlasını gösteriyor,
  • 9:50 - 9:52
    on binlerce analit'in
  • 9:52 - 9:55
    ve bu kıl yumağı, açık olan
    gen yollarını
  • 9:55 - 9:59
    ve açık olan moleküler
    yolları tasvir ediyor.
  • 9:59 - 10:03
    Buraya ulaşmak için çok daha fazlası
    ve çok heyecanlı bir bilim gerekiyor.
  • 10:03 - 10:06
    Bu yüzden tüm bu yeni teknolojileri
  • 10:06 - 10:08
    bir Hassas Aşı ağında aşı gelişimini
    canlandırmak için
  • 10:08 - 10:12
    kullanmak üzere dünya çapında
    bilim insanlarıyla ortalık kuruyoruz.
  • 10:12 - 10:14
    Dünyadaki savunmasız nüfuslar için
  • 10:14 - 10:17
    kişiselleştirilmiş aşıları geliştireceğiz.
  • 10:17 - 10:22
    Takımımız bilim insanlarını,
    teknik uzmanları ve doktorları içeriyor.
  • 10:22 - 10:24
    Boğmaca gibi bulaşıcı hastalıklara karşı
  • 10:24 - 10:26
    aşı geliştiriyoruz.
  • 10:26 - 10:28
    Boğmaca aşımız var
  • 10:28 - 10:31
    ama birden fazla doz gerektiriyor
  • 10:31 - 10:33
    ve bağışıklık azalmaya devam ediyor.
  • 10:33 - 10:35
    Tek dozluk boğmaca aşısı
    geliştirmek istiyoruz.
  • 10:35 - 10:38
    Solunum sinsityal virüsü için
    bir aşı üzerinde çalışıyoruz.
  • 10:38 - 10:42
    Amerika Birleşik Devletleri'nde hastaneye
    yatan bebeklerin bir numaralı nedeni.
  • 10:42 - 10:44
    Grip ve tabii ki HIV'e karşı daha iyi
  • 10:44 - 10:47
    bir aşı geliştirmeye çalışıyoruz.
  • 10:48 - 10:51
    Ayrıca kansere, alerjiye
    ve ilginç bir şekilde
  • 10:51 - 10:54
    opioid aşırı dozuna karşı
    aşılara da bakıyoruz.
  • 10:56 - 10:59
    Bu size son mesajım.
  • 10:59 - 11:01
    Aşılar sizi, sevdiklerinizi
  • 11:01 - 11:04
    ve etrafınızdaki insanları korur.
  • 11:04 - 11:06
    Sizi sadece enfeksiyona karşı korumaz,
  • 11:06 - 11:08
    başkalarına yaymanızı da engeller.
  • 11:08 - 11:10
    Aşı olun.
  • 11:10 - 11:14
    Bilimsel ilerleme kırılgan olur
    ve kaybedilebilir.
  • 11:14 - 11:17
    Doğru ve saygılı bir kamu
    diyaloğunu teşvik etmeliyiz.
  • 11:17 - 11:20
    Son olarak, harika şeylerin eşiğinde,
  • 11:20 - 11:22
    yeni bir aşılama dönemindeyiz.
  • 11:22 - 11:25
    Başarılabilecek şeylerin yüzeyini çizdik.
  • 11:25 - 11:27
    Lütfen bu araştırmayı destekleyin.
  • 11:27 - 11:28
    Teşekkür ederim.
  • 11:27 - 11:31
    (Alkış)
Title:
Yeni, kişiselleştirilmiş aşı bilimi
Speaker:
Ofer Levy
Description:

Hassas tıp ve aşılamanın kesişiminde devrim niteliğinde bir bilimsel uğraş yatar: Kişiselleştirilmiş aşılar. Bulaşıcı hastalık uzmanı Ofer Levy, uyarlanmış aşıların hastalıkları bu kadar tehlikeli hale getiren mutasyonlara karşı koyabileceği bu umut verici tıbbi yaklaşımı tanıtıyor ve insan yaşamını sürdürmek ve desteklemek konusunda yeni bir çağa girme şeklimizi paylaşıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:44

Turkish subtitles

Revisions