Return to Video

Điều tôi học được về sự tự do sau khi trốn thoát khỏi Triều Tiên.

  • 0:02 - 0:07
    Tôi sinh ra vào năm 1993
    tại vùng phía bắc Bắc Hàn
  • 0:07 - 0:09
    ở trị trấn tên Hyesan,
  • 0:09 - 0:12
    nằm ngay biên giới với Trung Quốc.
  • 0:13 - 0:15
    Tôi có bố mẹ yêu thương
  • 0:16 - 0:18
    và một chị gái.
  • 0:19 - 0:22
    Trước cả khi tôi lên mười
  • 0:23 - 0:25
    cha tôi bị đưa vào trại lao động
  • 0:25 - 0:28
    vì tham gia buôn bán bất hợp pháp.
  • 0:29 - 0:32
    "Buôn bán bất hợp pháp"--
  • 0:34 - 0:40
    nghĩa là ông bán còng ngựa, đường,
    gạo và sau đó là đồng
  • 0:40 - 0:41
    để nuôi sống chúng tôi.
  • 0:43 - 0:50
    Năm 2007, chị và tôi
    quyết định chạy trốn.
  • 0:50 - 0:53
    Lúc đó chị 16 tuổi
  • 0:53 - 0:55
    và tôi 13 tuổi.
  • 0:57 - 1:02
    Tôi cần bạn hiểu
    nghĩa của từ "chạy trốn" là gì
  • 1:02 - 1:05
    trong hoàn cảnh tại Bắc Hàn.
  • 1:06 - 1:08
    Chúng tôi đều đang đói
  • 1:08 - 1:13
    và đói đồng nghĩa với cái chết ở Bắc Hàn.
  • 1:14 - 1:17
    Vì thế đó là lựa chọn
    duy nhất cho chúng tôi.
  • 1:18 - 1:22
    Tôi thậm chí không hiểu
    định nghĩa chạy trốn ấy
  • 1:22 - 1:25
    nhưng tôi có thể thấy ánh sáng
    từ Trung Quốc vào buổi tối
  • 1:26 - 1:31
    và tự hỏi nếu tôi đến nơi có ánh sáng ấy
  • 1:31 - 1:35
    tôi có lẽ sẽ tìm thấy một bát cơm.
  • 1:37 - 1:38
    Điều đó không có nghĩa
  • 1:38 - 1:41
    chúng tôi có kế hoạch
    hoành tráng hay bản đồ.
  • 1:41 - 1:44
    Chúng tôi không hề biết gì về
    chuyện gì sẽ xảy ra tiếp.
  • 1:45 - 1:48
    Thử tưởng tượng căn hộ
    của bạn bốc cháy.
  • 1:49 - 1:51
    Thì bạn sẽ làm gì?
  • 1:51 - 1:53
    Bạn sẽ ở lại để bị thiêu
  • 1:53 - 1:56
    hay bạn sẽ nhảy ra khỏi cửa sổ
  • 1:56 - 1:57
    và xem chuyện gì xảy ra tiếp?
  • 1:58 - 1:59
    Đó là điều chúng tôi đã làm.
  • 1:59 - 2:02
    Chúng tôi nhảy ra khỏi nhà
  • 2:02 - 2:04
    thay vì chết cháy trong ngọn lửa.
  • 2:06 - 2:10
    Bắc Hàn là một nơi không tưởng tượng nổi.
  • 2:11 - 2:13
    Rất khó cho tôi
  • 2:13 - 2:17
    khi có người hỏi cảm giác sống ở đó
    như thế nào.
  • 2:19 - 2:21
    Nói thật,
  • 2:21 - 2:22
    để tôi nói cho bạn:
  • 2:22 - 2:24
    bạn không thể nào tưởng tượng được.
  • 2:27 - 2:32
    Không có từ nào của bất kì
    ngôn ngữ nào có thể diễn tả được
  • 2:32 - 2:34
    vì đó hoàn toàn là một hành tinh khác
  • 2:35 - 2:40
    vì bạn không thể tưởng tượng
    cuộc sống của mình ở sao Hỏa.
  • 2:41 - 2:47
    Ví như, chữ "yêu" chỉ có một nghĩa:
  • 2:47 - 2:49
    Tình yêu cho lãnh tụ đáng kính.
  • 2:52 - 2:56
    Không có ngữ cảnh
    cho tình yêu lãng mạn ở Bắc Hàn.
  • 2:57 - 3:00
    Và nếu bạn không biết nó
  • 3:00 - 3:04
    thì nghĩa là bạn cũng không hiểu
    được nó
  • 3:06 - 3:12
    và vì thế tôi không hề nhận ra
    rằng nó có thể xảy ra.
  • 3:13 - 3:16
    Để tôi cho bạn một ví dụ khác.
  • 3:17 - 3:19
    Lớn lên ở Bắc Hàn
  • 3:19 - 3:25
    chúng tôi tin lãnh tụ yêu kính
    là một vị thần toàn năng
  • 3:25 - 3:28
    người có thể đọc thấu
    ý nghĩ chúng tôi.
  • 3:28 - 3:32
    Thậm chí tôi còn không dám
    suy nghĩ khi ở nơi ấy.
  • 3:34 - 3:36
    Chúng tôi được dặn rằng ông
    chịu đói vì mình
  • 3:36 - 3:38
    và ông làm việc không
    ngừng nghỉ vì chúng tôi
  • 3:38 - 3:41
    và trái tim tôi đau đớn cho ông.
  • 3:42 - 3:45
    Khi tôi trốn thoát khỏi Bắc Hàn
  • 3:45 - 3:49
    mọi người nói với tôi
    hắn chỉ là một kẻ độc tài.
  • 3:49 - 3:50
    Hắn có xe,
  • 3:50 - 3:52
    có rất nhiều khu nghỉ dưỡng
  • 3:52 - 3:55
    và hắn có một cuộc sống xa hoa.
  • 3:57 - 4:01
    Và tôi nhớ đến khi nhìn vào
    bức ảnh của hắn
  • 4:01 - 4:04
    tôi nhận ra rằng lần đầu tiên
  • 4:04 - 4:08
    hắn là kẻ to bự nhất bức hình
  • 4:08 - 4:10
    (Cười)
  • 4:10 - 4:12
    và nó đánh động tôi.
  • 4:12 - 4:17
    Cuối cùng, tôi nhận ra hắn
    không hề đói kém.
  • 4:18 - 4:21
    Nhưng tôi không hề
    nhận ra điều đó trước kia
  • 4:21 - 4:25
    cho đến khi ai đó nói với tôi
    rằng hắn béo.
  • 4:25 - 4:26
    (Cười)
  • 4:26 - 4:29
    Thật, có người đã dạy tôi
    là hắn béo.
  • 4:30 - 4:34
    Nếu bạn chưa bao giờ
    tập luyện tự duy phản biện
  • 4:34 - 4:38
    thì đơn giản bạn chỉ thấy
    những điều mà bạn được cho thấy.
  • 4:40 - 4:43
    Câu hỏi khó nhất mà mọi người
    cũng hay hỏi tôi
  • 4:43 - 4:47
    là: "Tại sao không hề có khởi nghĩa
    ở Bắc Hàn?
  • 4:47 - 4:48
    Chúng tôi ngu ngốc chăng?
  • 4:49 - 4:54
    Tại sao không hề có cuộc
    khởi nghĩa trong suốt 70 năm bị áp bức?"
  • 4:56 - 4:57
    Và tôi trả lời:
  • 4:58 - 5:00
    Nếu bạn không biết bạn là nô lệ
  • 5:01 - 5:05
    Nếu bạn không biết mình
    bị cô lập hay bị đàn áp
  • 5:06 - 5:08
    thì làm sao bạn biết
    đấu tranh để có tự do?
  • 5:11 - 5:14
    Ý tôi là nếu bạn không
    nhận thức mình bị cô lập
  • 5:14 - 5:16
    thì bạn không hề bị cô lập.
  • 5:17 - 5:22
    Không hề biết được nghĩa
    của tự cô lập
  • 5:22 - 5:24
    và đó là nguyên nhân bạn
    không hề biết
  • 5:24 - 5:28
    bạn bị cô lập khi bạn ở Bắc Hàn.
  • 5:28 - 5:31
    Tôi thật sự từng nghĩ mình
    là trung tâm của vũ trụ.
  • 5:34 - 5:39
    Và đây là ý tưởng cần được
    chia sẻ của tôi:
  • 5:41 - 5:42
    Rất nhiều người nghĩ
  • 5:42 - 5:47
    Loài người vốn biết đâu là phải trái
  • 5:47 - 5:50
    đâu là sự khác nhau giữa
    công bằng và bất công
  • 5:51 - 5:54
    điều chúng ta đáng được hưởng
    và không được hưởng.
  • 5:56 - 5:58
    Tôi sẽ nói với họ: Vớ Vẩn
  • 5:58 - 6:00
    (Cười)
  • 6:00 - 6:02
    (Vỗ tay)
  • 6:06 - 6:08
    Tất cả mọi thứ
  • 6:09 - 6:11
    mọi thứ cần được dạy,
  • 6:12 - 6:14
    bao gồm cả lòng thương cảm.
  • 6:16 - 6:22
    Nếu tôi thấy ai đó đang
    chết đi trên phố bây giờ
  • 6:22 - 6:25
    Tôi sẽ làm bất kì điều gì
    để cứu người đó.
  • 6:27 - 6:29
    Nhưng khi tôi ở Bắc Hàn,
  • 6:30 - 6:34
    khi tôi nhìn một ai trên
    bờ vực đến cái chết trên đường.
  • 6:35 - 6:37
    Tôi không hề cảm thấy gì cả.
  • 6:38 - 6:39
    Không vì tôi là người điên,
  • 6:40 - 6:44
    mà vì tôi không hề được học
    cái gì là thương cảm.
  • 6:45 - 6:50
    Tôi chỉ biết thương cảm,
    đồng cảm và thấu hiểu trong trái tim mình
  • 6:50 - 6:54
    sau khi tôi hiểu được từ
    "thương cảm" và ngữ cảnh đó
  • 6:54 - 6:56
    và giờ tôi có thể cảm nhận được nó.
  • 6:58 - 7:05
    Giờ tôi sống ở Mĩ
    với tư cách là người tự do.
  • 7:05 - 7:06
    (Vỗ tay)
  • 7:06 - 7:07
    Cảm ơn.
  • 7:07 - 7:11
    (Vỗ tay)
  • 7:12 - 7:14
    Và gần đây
  • 7:14 - 7:18
    người lãnh đạo của đất nước tự do này
    tổng thống Trump
  • 7:18 - 7:21
    đã gặp vị thánh cũ của tôi.
  • 7:23 - 7:28
    Và ông cho rằng quyền con người
    không đủ quan trọng
  • 7:28 - 7:31
    để thảo luận trong chương trình
    nghị sự của ông
  • 7:31 - 7:33
    và ông không hề nói về nó.
  • 7:35 - 7:38
    Và nó làm tôi sợ.
  • 7:39 - 7:42
    Chúng ta sống trong một thế giới
  • 7:42 - 7:48
    mà kẻ độc tài có thể được tuyên dương
    khi hành hình chú của mình
  • 7:48 - 7:51
    khi giết anh trai cùng cha khác mẹ
  • 7:51 - 7:54
    giết chết hàng loạt người
    dân Bắc Hàn.
  • 7:54 - 7:57
    Đó là điều đáng để ca tụng.
  • 7:59 - 8:01
    Nó cũng làm tôi suy nghĩ:
  • 8:02 - 8:09
    Có lẽ chúng ta đều cần được dạy
    điều mới về dự do ngay bây giờ.
  • 8:13 - 8:16
    Tự do rất mỏng manh.
  • 8:17 - 8:20
    Tôi không muốn cảnh báo bạn
    nhưng nó là như vậy.
  • 8:21 - 8:25
    Chỉ mất ba thế hệ
  • 8:25 - 8:27
    để tẩy não người Bắc Hàn
  • 8:27 - 8:31
    như trong tác phẩm "1984"
    của George Orwell's
  • 8:31 - 8:33
    chỉ với ba thế hệ.
  • 8:36 - 8:41
    Nếu chúng ta không tranh đấu
    vì quyền con người
  • 8:41 - 8:45
    vì nhưng người không có tiếng nói
    bị đàn áp hiện nay
  • 8:45 - 8:47
    với tư cách là người tự do tại đây
  • 8:48 - 8:51
    Ai sẽ đấu tranh cho chúng ta
    khi chúng ta mất đi cái quyền ấy?
  • 8:53 - 8:57
    Máy móc? Động vật? Tôi không biết.
  • 9:00 - 9:05
    Tôi thấy thật tuyệt khi
    chúng ta quan tâm đến biển đổi khí hậu,
  • 9:05 - 9:08
    quyền động vật, công bằng giới tính,
  • 9:08 - 9:10
    tất cả những thứ này.
  • 9:10 - 9:13
    Sự thật rằng chúng ta quan tâm
    về quyền động vật,
  • 9:13 - 9:16
    nghĩa là trái tim của chúng ta
    thật đẹp,
  • 9:16 - 9:20
    rằng chúng ta quan tâm đến
    ai đó không thể nói lên tiếng nói của họ.
  • 9:21 - 9:26
    Và người Bắc Hàn lúc này không thể
    lên tiếng cho bản thân họ.
  • 9:27 - 9:31
    Họ không có mạng Internet
    trong thế kỉ 21.
  • 9:31 - 9:33
    Chúng tôi không hề có điện
  • 9:33 - 9:37
    và đó là nơi tối tăm nhất
    trên trái đất bây giờ.
  • 9:39 - 9:42
    Giờ đây tôi muốn nói với
    những người bạn Bắc Hàn
  • 9:42 - 9:45
    những người sống trong bóng tối.
  • 9:46 - 9:48
    Có lẽ họ không hề tin vào điều đó,
  • 9:48 - 9:53
    nhưng tôi muốn nói với họ
    rằng một cuộc sống khác là điều có thể
  • 9:53 - 9:54
    Hãy tự do.
  • 9:56 - 9:59
    Từ kinh nghiệm của mình,
  • 9:59 - 10:03
    thật sự cái gì có cũng có thể xảy ra.
  • 10:04 - 10:06
    Tôi bị mua
  • 10:06 - 10:08
    bị bán như một nô lệ.
  • 10:08 - 10:10
    Nhưng giờ đây tôi ở đây,
  • 10:10 - 10:14
    và đó là lí do tại sao
    tôi tin vào phép màu.
  • 10:15 - 10:19
    Một điều tôi học từ lịch sử
  • 10:19 - 10:24
    là không có gì là mãi mãi
    trên thế giới này.
  • 10:24 - 10:29
    Và đó là lí do chúng ta
    có quyền được hi vọng.
  • 10:29 - 10:31
    Cảm ơn.
  • 10:31 - 10:35
    (Vỗ tay)
Title:
Điều tôi học được về sự tự do sau khi trốn thoát khỏi Triều Tiên.
Speaker:
Yeonmi Park
Description:

Nhà nhân quyền Yeonmi Park, người đã trốn thoát khỏi Bắc Hàn khi mười tuổi đã nói: "Triều Tiên là nơi không thể tưởng tượng được,". Cô đã chia sẻ câu chuyện tuổi thơ đau thương của mình và nói lên sự mỏng manh của tự do và đưa ra phương pháp để thay đổi nó thậm chí ở nơi đen tối nhất thế giới.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:48

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.